Mintlhamuxelo Ya Xibukwana Xa Ntlhanganu Wa Wutomi Ni Wutizreli Byezru

© 2024 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania

1-7 KA JULHU

WUKOSI BYI NGA BIBELENI AMAPSALMA 57-59

Yehovha A Pfilunganya Lava Hlaselaka Vhanu Vake

Nyikela Wumboni p. 252 §§ 14-15

“Ku Ya Tlhasa Mimbangwini Ya Le Kule Swinene Ya Misava”

¹⁴ Na a nga si na dlayiwa hi valala vake, hi xixixi, Stefanu a nyikele wumboni. (Mint. 6:5; 7:54-60) Loko vadondzrisiwa va sungule ku “xanisiwa ngopfu swinene” va hangalake mugangeni hinkwawu wa Yudeya ni Samariya, na ku nga kontiwi vapostola, kambe nxanisa leyo a yi swi kotanga ku yimisa ntizro wa ku zrezra. Filipi a tsrutsrumele a Samariya a ya ‘zrezra hi ta Kriste’, nakone ntizro wake wu ve ni mihandzru leyinene. (Mint. 8:1-8, 14, 15, 25) Handle ka leswo, hi byeliwa leswi: “Lava a va hangalakile hi mhaka ya nhlomulo lowu wu viki kone hi kola ka leswi yentxekeliki Stefanu, va fambe va ya tlhasa Fenikiya, Kipra ni le Antiyokiya kambe a vo zrezrela Vayuda ntsem. Nambitanu, van’we vavu lava a va huma Kipra ni le Kirene va tlhase Antiyokiya va sungula ku vulavula ni vhanu lava a va vulavula Xigriki, va twalisa madzrungula lamanene ya Hosi Yesu.” (Mint. 11:19, 20) Hi nkama luwani, a nxanisa yi yentxe leswaku a dzrungula dzri ya mahlweni dzri hangalaka.

¹⁵ A masikwini yezru, ku yentxeke ntxhumu lowu fanaka khale ka Uniao Sovietica. Ngopfungopfu lomuya ka ma 1950, Timboni ta Yehovha tinyingi ti susiwe matikweni ya tone ti ya hangalasiwa ka mimbangu yinyingi ya le Siberia. Leswo swi yentxe leswaku na wone madzrungula lamanene mahangalasiwa a mimbangwini yinyingi ya tiko dzroledzro. Phela a swi nge ti koteka kuva Timboni toleto ti kuma mali ya kuva ti yendzra mpfhuka wa kolomu ka 10.000 wa makilometru hi nkongometo wa ku ya zrezra madzrungula lamanene. Kambe mfumu wu yentxe leswaku swi koteka hikuva wu zrumela Timboni a tikweni ledzriya. Makwezru mun’wana a hlaya leswi: “Hi ku famba ka nkama a mfumu wu yentxe leswaku swi koteka kuva vhanu vanyingi lava nga ni timbilu letinene va le Siberia va dondzra ntiyiso.”

Tindzralama Ta Moya

Xihondzro Xa Ku Zrindzra 07/2023 pp. 18-19 §§ 16-17

“Yimani Mi Tiya, Mi Nga Tsrekatsreki”

¹⁶ Tiyisa mbilu yaku. Hosi Davhida a hlaye leswaku a a nge ti txhuka a tsrhika ku zrandzra Yehovha. A yimbelele a ku: ‘A mbilu yanga yi tiyile, Xikwembu Nkulukumba.’ (Ps 57:7) Na hine hi nga va ni mbilu leyi tiyiki hi va hi dumba Yehovha hi lani ku heleliki. (Dondzra Amapsalma 112:7.) Vona leswaku ku yentxa leswo swi mu pfune hi ndlela yini Bob lweyi kutani hi buliki ha yene. Loko vadokodela va mu byele leswaku loko ku txhuka ku vileleka ngati hi nkama wa wuhandzruli a nga yi kuma, Bob a nga zanga a djikadjika. E vhela a hlaya leswaku loko va xipiritana va djula ku mu txhela ngati a a to vhela a huma hi ku kahlula. Ntsrhaku, Bob a hlaye leswi. “A ni nga na ku ganaganeka ka leswaku hi leswi a ni djula ku swi yentxa nakone a ni nga txhavi leswi a swi ta txhuka swi yentxeka hi kola ka leswo.”

¹⁷ Bob a kote ku yima na a tiyile hikusa na a nge si ya a xipiritana kutani a a teke xiboho xa leswi a a ta swi yentxa. Xa ku sungula, a a djula leswaku Xiboho xake xi nyonxisa Yehovha. Xa wubidzri, a dzri dondzre ha hombe Bibele ni mabuku yezru lawa ma vulavulaka hi ku xwenga ka wutomi ni ngati. Xa wuzrazru, a a tiyiseka leswaku xa xinene kwake a ku li ku landzra minkongomiso ya Yehovha. Na hine hi nga va ni mbilu leyi tiyiki swi nge na mhaka swikazratu leswi hi nga ha lavisanaka na swone.

8- 14 KA JULHU

WUKOSI BYI NGA BIBELENI AMAPSALMA 60-62

Yehovha Awa Hi Sizrelela, Awa Hi Yimelela Ni Ku Hi Hlayisa

Perspicaz vol-2 p. 1143 § 4

Torre

Uso Figurado. Aqueles que se voltam com fé e obediência para Jeová têm grande segurança, como Davi cantou: “Tu [Jeová] mostraste ser um refúgio para mim, uma torre forte em face do inimigo.” (Ps 61:3) Aqueles que reconhecem o que o Seu nome significa, que confiam nesse nome e fielmente o representam, nada têm a temer, pois “o nome de Jeová é uma torre forte. O justo corre para dentro dela e recebe proteção”.—Pr 18:10; compare com 1Sa 17:45-47.

Perspicaz vol-2 p. 1106 § 2

Tenda

Em vários casos, uma “tenda” também servia em outro sentido figurado. A tenda duma pessoa era um lugar de descanso e de proteção contra as forças da natureza. (Gn 18:1) Em vista dos costumes no que tangia à hospitalidade, os visitantes tinham motivos de crer que receberiam cuidados e seriam respeitados quando acolhidos na tenda de alguém. Por conseguinte, quando Revelação (Apocalipse) 7:15 diz, sobre os da “grande multidão”, que Deus “estenderá sobre eles a sua tenda”, isto sugere cuidado protetor e segurança. (Ps 61:3, 4) Isaías fala dos preparativos que a esposa de Deus, Sião, deve fazer para os filhos que ela terá. Manda-se-lhe ‘fazer mais espaçoso o lugar de sua tenda’. (Eza 54:2) Assim, ela amplia o lugar protetor para seus filhos.

Sentinela 15/04/2002 p. 16 § 14

Milawu Ya Xikwembu Ya Hi Vuyerisa

¹⁴ Nawu wa Xikwembu a wu hundzuki. Eminkarhini yo nonon’hwa leyi hi hanyaka eka yona, Yehovha hi yena a nga ribye leri tiyeke, leri tshamaka hilaha ku nga riki na makumu. (Amapsalma 90:2) U vule leswi malunghana na yena: “Hi mina Yehovha; a ndzi hundzukanga.” (Malaki 3:6) Nkongomiso wa Xikwembu lowu tsariweke eBibeleni wa tshembeka hi ku helela—a wu fani ni mianakanyo ya vanhu leyi tshamelaka ku cinca ku fana ni maxelo. (Yakobe 1:17) Hi xikombiso, ku hele malembe yo tala vativi va mianakanyo va khutaza leswaku vana va khomiwa bya mandza, kambe endzhaku van’wana va cince mianakanyo ya vona kutani va pfumela leswaku xitsundzuxo xa vona a xi hoxile. Milawu ni nkongomiso wa misava mayelana ni mhaka leyi swi yisiwa hala ni hala onge hiloko swi biwa hi mheho. Hambiswiritano, Rito ra Yehovha ra tshembeka. Hi malembe-xidzana yo tala Bibele yi nyikele ndzayo ya leswaku vana va nga kurisiwa njhani hi rirhandzu. Muapostola Pawulo u tsarile: “Vatatana, mi nga karhati vana va n’wina, kambe hambetani mi va kurisa hi ku tshinya ni nkongomiso wa mianakanyo wa Yehovha.” (Vaefesa 6:4) Vona ndlela leyi swi tsakisaka ha yona ku tiva leswaku hi nga titshega hi nkongomiso wa Yehovha; hikuva a wu nge hundzuki!

Tindzralama Ta Moya

Sentinela 01/06/2006 p. 11 § 7

Tinhla-nkulu Ta Buku Ya Vumbirhi Ya Tipisalema

62:11. Xikwembu a xi titshegi hi matimba ya munhu un’wana. Hi xona xihlovo xa matimba. ‘Ntamu i wa xona.’

15-21 KA JULHU

WUKOSI BYI NGA BIBELENI AMAPSALMA 63-65

‘Lizrezre Laku [Lizrandzru Dzra Ku Dumbeka] Li Tlula Wutomi’

Sentinela 15/10/2001 pp. 15-16 §§ 17-18

I Mani Loyi A Nga Ta Hi Hambanisa Ni Rirhandzu Ra Xikwembu?

¹⁷ Rirhandzu ra Xikwembu i ra nkoka eka wena ku fikela kwihi? Xana u titwa ku fana na Davhida loyi a tsaleke a ku: “Hikuva musa wa wena wa rirhandzu wa antswa ku tlula vutomi, milomu ya mina yi ta ku bumabumela. Hikwalaho ndzi ta ku dzunisa enkarhini wa ku hanya ka mina; ndzi ta tlakusela swandla swa mina evitweni ra wena”? (Amapsalma 63:3, 4) Entiyisweni, xana xi kona lexi u nga xi kumaka evuton’wini lexi tlulaka ku rhandziwa hi Xikwembu ni ku va munghana wa xona la tshembekaka? Hi xikombiso, xana ku va ni ntirho wo tihanyisa lowu hakelaka swinene swi tlula ku va ni ku rhula ka mianakanyo ni ntsako leswi u swi kumaka hi ku va munghana lonkulu wa Xikwembu? (Luka 12:15) Vakreste van’wana va boheke ku endla xiboho xa leswaku va landzula Yehovha, loko swi nga ri tano, va dlayiwa. Sweswo swi humelele Timbhoni ta Yehovha to tala etikampeni ta nxaniso ta Manazi hi nkarhi wa Nyimpi ya Vumbirhi ya Misava. A hi vangani lava landzuleke, kambe vamakwerhu lava nga Vakreste va hlawule ku tshama va ri karhi va rhandziwa hi Xikwembu, va tiyimisele ku langutana ni rifu loko swi fanerile. Lava hlawulaka ku tshama va ri karhi va rhandziwa hi Xikwembu hi ku tshembeka va nga tiyiseka leswaku xi ta va nyika vumundzuku lebyi nga heriki, ku nga nchumu lowu misava yi nga ta ka yi nga hi nyiki. (Marka 8:34-36) Kambe a ku katseki vutomi lebyi nga heriki ntsena.

¹⁸ Hambileswi swi nga kotekiki ku hanya hilaha ku nga heriki handle ka nseketelo wa Yehovha, ringeta ku anakanya leswaku ku hanya nkarhi wo leha handle ka nseketelo wa Muvumbi a swi ta va njhani. Vutomi bya kona a byi ta va byi nga ri na xikongomelo. Yehovha u nyike vanhu va yena ntirho lowu enerisaka leswaku va wu endla emasikwini lawa ya makumu. Kutani hi nga tiyiseka leswaku loko Yehovha, Muhetisisi Lonkulu wa Swikongomelo, a hi nyika vutomi lebyi nga heriki, hi ta dyondza hi tlhela hi endla swilo swo tala leswi nyanyulaka ni leswi nga swa nkoka. (Ekleziasta 3:11) Ku nga khathariseki leswaku hi ta dyondza swilo swo tala ku fikela kwihi enkarhini wolowo lowu nga riki na makumu, a hi nge ku twisisi hi ku helela “ku enta ka rifuwo ni vutlhari ni vutivi bya Xikwembu.”—Varoma 11:33.

Xihondzro Xa Ku Zrindzra 12/2019 p. 28 § 4

‘Tlangelani Hi Hinkwaswu’

Swa lisima ku tlulisa i kuva hi tlangela Xikwembu Nkulukumba. Handle ka ku ganagana wa yanakanya nkama ni nkama hi swihiwa leswinyingi swa moya ni swa nyama leswi a swi nyikeliki nangweso a yaka mahlweni a swi nyikela. (Dt 8:17, 18; Min 14:17) Kambe a matsrhan’wini ya ku pimisanyana hi wunene bya Xikwembu Nkulukumba, ha yini u nga heti nkama wa ku phela na u yanakanyisisa hi matovoko manyingi lawa wene ni lava u va zrandzraka mi nyikiwiki hi Xikwembu Nkulukumba? Ku yanakanyisisa hi ndlela leyi Mutumbuluxi waku a hananaka ha yone swi ta yengetela ku tlangela kwaku ka yene ni ku dumba kwaku ka leswaku Yehovha awa ku zrandzra nakone awa zron’weka ha wene.​—1Yh 4:9.

Sentinela 15/10/2015 p. 22 § 7

Tshama U Ri Karhi U Anakanyisisa Hi Swilo Swa Moya

⁷ Swi lava matshalatshala lamakulu ku anakanyisisa ni ku dzikisa mianakanyo eka leswi hi swi hlayaka. Hi yona mhaka swi nga swinene ku anakanyisisa hi nkarhi lowu u nga karhalangiki naswona u ri endhawini leyi ku nga riki na pongo, laha ku nga riki na swilo swo tala leswi nga ku kavanyetaka. Loko mupisalema Davhida a xalamukile nivusiku emubedweni wakwe u anakanyisisile. (Amapsalma 63:6) Yesu, loyi a a hetisekile, a a ya etindhawini leti nga riki na pongo leswaku a ya anakanyisisa a tlhela a khongela.—Luka 6:12.

Sentinela 15/07/2009 p. 16 § 6

Tekelela Yesu Hi Ku Dyondzisa Hi Rirhandzu

⁶ Ha swi tsakela ku vulavula hi swilo leswi hi swi rhandzaka naswona loko hi endla tano vanhu va ta vona ntsako ni ku hiseka ka hina. Leswi swi vonaka kahle loko hi vulavula hi munhu loyi hi n’wi rhandzaka. Hakanyingi hi tiyimisele hi ku helela ku byela van’wana leswi hi swi tivaka hi munhu yoloye. Ha n’wi dzunisa, hi n’wi xixima ni ku n’wi yimelela. Hi endla tano hikuva hi lava leswaku vanhu van’wana va n’wi rhandza va tlhela va rhandza timfanelo takwe hilaha na hina hi n’wi rhandzaka hakona.

Tindzralama Ta Moya

Sentinela 15/11/2007 p. 15 § 6

Xana Wa Phyuphyisa Eka Van’wana?

Swa olova swinene ku mbundzumuxa muako, kambe swa tika ku aka wun’wana. Nsinya wolowo wa nawu wa ku mbundzumuxa ni ku aka wa tirha ni le ka mavulavulelo ya hina. Leswi hi nga vanhu lava nga hetisekangiki, hinkwerhu ka hina hi endla swihoxo. Hosi Solomoni u te: “A nga kona munhu la lulameke emisaveni la hambetaka a endla leswinene naswona a nga dyohiki.” (Ekleziasta 7:20) Swa olova ku vula swihoxo swa munhu un’wana kutani hi n’wi tseketsela. (Amapsalma 64:2-4) Hi hala tlhelo, a swi olovi ku tshama hi ri karhi hi vula leswi akaka.

22-28 KA JULHU

WUKOSI BYI NGA BIBELENI AMAPSALMA 66-68

Yehovha A Byatsrha Mintsrhwalu Yezru Siku Ni Siku

Xihondzro Xa Ku Zrindzra 05/2023 p. 12 § 15

Ndlela Leyi Yehovha A Swi Hlamulaka Ha Yone Swikhongoto Swezru

¹⁵ Hi ntolovelo swikhongoto swezru a swi hlamuliwi hi ndlela ya ku hlamalisa. Kambe tinhlamulo ta swikhongoto swezru ka Yehovha hi leti hi ti vilelaka akuva hi tama hi dumbeka kwake. Xileswo, mkama hinkwayu tsrhama na wu lulameli ku vona ndlela leyi Yehovha a hlamulaka ha yone swikhongoto swaku. Makwezru wa kukazri wa xisati Yoko a a yanakanya leswaku Yehovha a nga swi hlamuli swikombelo swake. Xileswo a sungule ku tsrala mintxhumu hinkwayu leyi a yi kombeliki ka Yehovha. Ntsrhaku, a lavise leswi a swi tsraliki kutani a xiye leswaku swinyingi swa leswi a swi kombeliki ka swikhongoto, Yehovha a swi hlamulile nakone swin’wana swa swone a a patsre ni ku swi dzrivala. Xileswo, i swa lisima kuva nkama ni nkama hi yimanyana hi yanakanyisisa hi ndlela leyi Yehovha a hlamulaka ha yone swikhongoto swezru.—Ps 66:19, 20.

Sentinela 01/12/2010 p. 23 § 6

Ku Khathala Hi Vatswari Lava Nga Voxe

Yehovha u endle leswaku ku va ni tinsimu to kwetsima kumbe tipisalema leti Vaisrayele a va ta ti yimbelela loko va gandzela. Anakanya nchavelelo lowu tinoni ni vana lava nga riki na tatana va wu kumeke loko va yimbelela tinsimu leti huhuteriweke hi Xikwembu, leti a ti va tsundzuxa leswaku Yehovha i “tatana” ni “muavanyisi” wa vona naswona u ta va kutsula. (Amapsalma 68:5; 146:9) Na hina hi nga vula marito lama khutazaka lawa mutswari la nga yexe a nga ta tshama a ri karhi a ma tsundzuka. Hambileswi ku hundzeke malembe ya 20, Ruth, la nga mutswari la nga yexe, wa ha ma tsundzuka kahle marito lama khutazaka lawa a byeriweke wona hi tatana un’wana, lama nge: “U ma kurisa kahle majaha ya wena. Hambeta u endla tano.” Ruth u ri: “Marito lawa ma ndzi khutazile swinene.” Hakunene “marito yo tsakisa i murhi lowu nyikaka vutomi” naswona ma nga khutaza mutswari la nga yexe ku tlula ndlela leyi a hi anakanya ha yona. (Amaproverbia 15:4, Bibele—Mahungu Lamanene) Xana swi kona swilo leswi u vonaka onge u nga n’wi bumabumela ha swona mutswari la nga yexe?

Sentinela 01/04/2009 p. 31 § 1

Tata Wa Vana Lava Nga Riki Na Tatana

“TATA wa [vana] lava pfumalaka vatswari . . . i Xikwembu lexi tshamaka exivandleni lexo hlawuleka.” (Amapsalma 68:5, Bibele—Mahungu Lamanene) Marito wolawo lama huhuteriweke ma hi dyondzisa leswaku Yehovha Xikwembu wa khathala hi swilaveko swa swisiwana. Nawu lowu a wu nyikeke Vaisrayele wu swi veka erivaleni leswaku wa khathala hi vana lava feriweke hi mutswari. A hi kambisiseni buku ya Eksoda 22:22-24 laha xiga lexi nge “vana lava nga riki na tatana” xi humelelaka kona ro sungula eBibeleni.

Xihondzro Xa Ku Zrindzra 01/2023 p. 19 § 17

Yehovha A Ta Ku Pfuna Akuva U Humelela

¹⁷ Dondzra Amapsalma 40:5. A nkongometo wa mukhandzriyi wa tinhava i ku ya tlhasa a wugan’wini ka yone. Kambe, a nkama lowu a khandzriyaka a pfa a yima a hlalela wuxongi bya ntumbuluku. Hi ndlela leyi fanaka, tinyike nkama wa ku yanakanyisisa hi ndlela leyi Yehovha a ku pfunaka ha yone akuva u humelela nambiloko u li ndzreni ka swikazratu. Loko siku dzrin’wana ni dzrin’wana dzri hela tivutise leswi: ‘Xana Yehovha a ni tovokise hi ndlela yini namunhla? I ntiyiso leswaku a xikazratu a xi se na khaluta, kambe xana a ni pfuna hi ndlela yini?’ Zama ku gungula nambi ko va ndlela yin’we ntsena leyi Yehovha a ku tovokisaka ha yone.

Tindzralama Ta Moya

Sentinela 01/06/2006 p. 10 § 5

Tinhla-nkulu Ta Buku Ya Vumbirhi Ya Tipisalema

68:18—A va ri vamani ‘vanhu lava nga tinyiko’? Lava a ku ri van’wana va vavanuna lava endliweke mahlonga loko ku tekiwa Tiko leri Tshembisiweke. Endzhaku vavanuna volavo va averiwe ku pfuna Valevhi entirhweni wa vona.—Ezra 8:20.

29 KA JULHU–4 KA AGOXTO

WUKOSI BYI NGA BIBELENI AMAPSALMA 69

Leswi Swi Humeleliki Wuton’wini Bya Yesu A Swi Profetiwile Ka Buku Dzra Amapsalma 69

Sentinela 15/08/2011 p. 11 § 17

A Va Langutele Mesiya

¹⁷ Mesiya a a ta vengiwa handle ka xivangelo. (Ps 69:4) Muapostola Yohane u tshahe marito ya Yesu lama nge: “Loko a ndzi nga endlanga mintirho leyi ku nga riki na un’wana la tshameke a yi endla exikarhi ka vona, a va nga ta va na xidyoho; kambe sweswi va ndzi vonile va tlhela va ndzi venga swin’we ni Tata wa mina. Kambe swi endla leswaku ku hetiseka rito leri tsariweke eNawini wa vona, ‘Va ndzi vengile ku nga ri na xivangelo.’” (Yh 15:24, 25) Hakanyingi rito leri nge “Nawu” ri vula Matsalwa hinkwawo. (Yh 10:34; 12:34) Tibuku ta Tievhangeli ti kombisa leswaku Yesu a a vengiwa hi vanhu, ngopfu-ngopfu vafundhisi va vukhongeri bya Xiyuda. Ku engetela kwalaho, Kreste u te: “Misava a yi na xivangelo xa ku mi venga, kambe yi venga mina, hikuva ndzi nyikela vumbhoni bya yona leswaku mintirho ya yona yi hombolokile.”—Yh 7:7.

Sentinela 15/12/2010 p. 8 §§ 7-8

Hisekela Vugandzeri Bya Ntiyiso

⁷ Xiendlakalo xin’wana evuton’wini bya Yesu xi nyikele vumbhoni lebyi khorwisaka bya leswaku a a hiseka. A a ha ku sungula vutirheli byakwe hi nkarhi wa Paseka ya 30 C.E. Yesu ni vadyondzisiwa vakwe va ye eYerusalema kutani va vona “lava xavisaka tihomu ni tinyimpfu ni matuva ni vacincisi va mali va ri eswitshan’weni swa vona” etempeleni. Yesu u angule njhani naswona sweswo swi va khumbe njhani vadyondzisiwa vakwe?—Hlaya Yohane 2:13-17.

⁸ Leswi Yesu a swi endleke a tlhela a swi vula hi nkarhi wolowo swi nambe swi tsundzuxa vadyondzisiwa marito ya vuprofeta ya pisalema yin’wana ya Davhida, lama nge: “Ku hisekela yindlu ya wena swinene ku ndzi dyile.” (Ps 69:9) Ha yini? Hikuva leswi Yesu a swi endleke a swi ri ni khombo swinene. Phela, valawuri va tempele—vaprista, vatsari ni van’wana—hi vona a va fambisa bindzu ro biha leri a ri endliwa kwalaho. Hi ku paluxa ni ku onha makungu ya vona, Yesu a a tiendla nala wa varhangeri va vukhongeri va le nkarhini wolowo. Hilaha vadyondzisiwa va swi voneke hakona, ‘ku hisekela yindlu ya Xikwembu,’ kumbe ku hisekela vugandzeri bya ntiyiso a ku ri erivaleni. Kambe, ku hiseka i yini? Xana ka hambana ni ku gingiriteka?

Despertai! 22/10/1995 p. 31 § 4

A dor emocional pode matar?

Alguns dizem que o grande sofrimento emocional a que Jesus Cristo foi submetido contribuiu para a sua morte. Sobre ele se profetizou: “O próprio vitupério me quebrantou o coração, e a ferida é incurável.” (Amapsalma 69:20) Devem estas palavras ser entendidas literalmente? Talvez sim, pois as horas que precederam a morte de Jesus foram agonizantes — não só em sentido físico, mas também emocional. (Matewu 27:46; Luka 22:44; Vaheberu 5:7) Também, o fato de “sangue e água” terem fluído do ferimento de lança que Jesus sofreu logo após a sua morte pode ter sido resultado de uma ruptura no coração. Uma ruptura do coração ou da artéria principal do coração poderia derramar sangue tanto na caixa torácica como no pericárdio, que é uma membrana serosa que envolve o coração. Uma punção em qualquer uma dessas duas regiões poderia causar um fluxo do que pareceria ser “sangue e água”. —Yohane 19:34.

Perspicaz vol-2 p. 660

Planta Venenosa

A respeito do Messias, foi predito que lhe seria ministrada, como alimento, uma “planta venenosa”. (Ps 69:21) Isto ocorreu quando se ofereceu a Jesus Cristo, antes de ser pregado na estaca, vinho misturado com fel, mas, ao prová-lo, Jesus recusou tal bebida estupefaciente que, provavelmente, visava minorar seus sofrimentos. Ao registrar o cumprimento dessa profecia, Mateus (27:34) usou a palavra grega kho·lé (fel), o mesmo termo encontrado na Septuaginta grega no Salmo 69:21. No entanto, o relato do Evangelho de Marcos menciona a mirra (Mr 15:23), e isto tem suscitado o conceito de que, neste caso, a “planta venenosa” ou “fel” fosse a “mirra”. Outra possibilidade é que a bebida drogada talvez contivesse tanto fel como mirra.

Tindzralama Ta Moya

Sentinela 15/01/1999 p. 18 § 11

Erga mãos leais em oração

¹¹ Muitos oram apenas para pedir algo, mas o nosso amor a Jeová Deus deve induzirnos a dar-lhe graças e louvor tanto numa oração particular como numa pública. “Não estejais ansiosos de coisa alguma”, escreveu Paulo, “mas em tudo, por oração e súplica, junto com agradecimento, fazei conhecer as vossas petições a Deus; e a paz de Deus, que excede todo pensamento, guardará os vossos corações e as vossas faculdades mentais por meio de Cristo Jesus”. (Vafilipiya 4:6, 7) Deveras, além de fazer súplicas e petições, devemos expressar gratidão a Jeová pelas bênçãos espirituais e materiais. (Amaproverbia 10:22) O salmista cantou: “Oferece agradecimento como teu sacrifício a Deus e paga teus votos ao Altíssimo.” (Amapsalma 50:14) E uma melodia de oração de Davi incluiu as seguintes palavras tocantes: “Vou louvar o nome de Deus com cântico e vou magnificá-lo com agradecimento.” (Amapsalma 69:30) Não devemos nós fazer o mesmo em oração pública e particular?

5-11 KA AGOXTO

WUKOSI BYI NGA BIBELENI AMAPSALMA 70-72

‘Tivisa Lava Va Ha Taka’ Mayelanu Na Xikwembu Nkulukumba

Sentinela 01/09/1999 p. 18 § 17

Jovens, treinem suas faculdades perceptivas!

¹⁷ Evitar os laços de Satanás exigirá constante vigilância da sua parte — e às vezes também muita coragem. Ora, é possível que ocasionalmente você se sinta contrariado não só pelos da sua idade, mas pelo mundo inteiro. O salmista Davi orou: “Tu és a minha esperança, ó Soberano Senhor Jeová, minha confiança desde a minha mocidade. Ó Deus, tu me ensinaste desde a minha mocidade, e até agora estou contando as tuas obras maravilhosas.” (Amapsalma 71:5, 17) Davi é conhecido pela sua coragem. Mas quando a desenvolveu? Como jovem! Mesmo já antes do seu famoso confronto com Golias, Davi havia mostrado extraordinária coragem em proteger os rebanhos de seu pai — matando tanto um leão como um urso. (1 Samuwel 17:34-37) Todavia, Davi deu pleno crédito a Jeová pela bravura que teve, chamando-o de “minha confiança desde a minha mocidade”. A habilidade de Davi, de se estribar em Jeová, tornou-o apto a enfrentar qualquer provação. Você também verá que, por estribar-se em Jeová, ele lhe dará a coragem e a força para ‘vencer o mundo’.—1 Yohane 5:4.

Despetai! 08/10/2004 p. 23 § 3

Como devemos tratar os idosos?

O salmista orou: “Não me lances fora no tempo da velhice; não me deixes quando meu poder falhar.” (Amapsalma 71:9) Deus não ‘lança fora’ seus servos fiéis mesmo quando eles próprios acham que já passaram da idade e não são mais úteis. O salmista não se sentia abandonado por Jeová, mas reconhecia sua própria necessidade de confiar cada vez mais no seu Criador à medida que ia envelhecendo. Jeová corresponde a essa lealdade providenciando apoio durante toda a vida da pessoa. (Amapsalma 18:25) Muitas vezes esse apoio vem da parte de companheiros cristãos.

Sentinela 15/01/2014 p. 23 §§ 4-5

Tirhela Yehovha Masiku Ya Khombo Ma Nga Si Ta

⁴ Loko u ri ni ntokoto wa malembe yo tala, u fanele u tivutisa xivutiso lexi, ‘Ndzi ta endla yini hi vutomi bya mina sweswi, tanihi leswi ndza ha riki ni matimba?’ Tanihi Mukreste la nga ni ntokoto, u ni malunghelo lawa van’wana va nga riki na wona. Leswi u swi dyondzeke eka Yehovha u nga swi hundzisela eka vantshwa. U nga tiyisa van’wana hi ku va byela mintokoto leyi u yi kumeke loko u ri karhi u tirhela Xikwembu. Hosi Davhida u khongerile a kombela ku kuma minkarhi yo endla sweswo. U tsarile: “Oho Xikwembu, u ndzi dyondzisile ku sukela evuntshweni bya mina ku ya emahlweni . . . Oho Xikwembu, u nga ndzi tshiki ku fikela emalembeni ya ku dyuhala ni ya ku va mpunga, ku fikela loko ndzi vulavula hi voko ra wena exitukulwaneni lexi taka, eka hinkwavo lava taka, hi matimba ya wena.”—Ps 71:17, 18.

⁵ U nga va avela njhani van’wana vutlhari lebyi u byi kumeke emalembeni lama hundzeke? Xana u nga rhamba malandza ya Xikwembu lama ha riki vantshwa ekaya ka wena leswaku mi ta va ni mabulo lama akaka? Xana u nga va kombela leswaku va famba na wena ensin’wini kutani u va komba ntsako lowu u wu kumaka hi ku tirhela Yehovha? Elihu wa le minkarhini ya khale u te: “Masiku hi wona ma faneleke ma vulavula, naswona malembe lamanyingi hi wona ma faneleke ma endla vutlhari byi tiviwa.” (Yob 32:7) Muapostola Pawulo u khutaze vavasati va Vakreste lava nga ni ntokoto leswaku va khutaza van’wana hi marito ya vona ni hi xikombiso xa vona. U tsale a ku: “Vavasati lava kuleke a va ve . . . vadyondzisi va leswi nga swinene.”—Tito 2:3.

Tindzralama Ta Moya

Perspicaz vol-1 p. 892

Eufrates

Fronteira do Território Designado a Israel. Na declaração de Deus a Abraão, ele pactuou dar à semente de Abraão a terra “desde o rio do Egito até o grande rio, o rio Eufrates”. (Gn 15:18) Esta promessa foi repetida à nação de Israel. (Eks 23:31; Dt 1:7, 8; 11:24; Hš 1:4) Primeiro Crônicas 5:9 declara que certos descendentes de Rubem, no período anterior ao reinado de Davi, estenderam sua morada “até onde se entra no ermo junto ao rio Eufrates”. Todavia, visto que o Eufrates dista uns 800 km, quando se viaja “ao leste de Gileade” (1Mk 5:10), isto talvez simplesmente signifique que os rubenitas estenderam seu território ao L de Gileade até a beira do deserto Sírio, que prossegue até o Eufrates. (CBC reza: “até à entrada do deserto, que vai até o Eufrates”; BJ: “atingia a beira do deserto que o Eufrates limita”.) De modo que parece que a promessa de Jeová só se cumpriu plenamente durante os reinados de Davi e de Salomão, quando as fronteiras do domínio de Israel se estendiam para incluir o reino arameu de Zobá e assim atingiam as margens do Eufrates, evidentemente ao longo do trecho que atravessa a Síria setentrional. (2Sa 8:3; 1Th 4:21; 1Mk 18:3-8; 2Mk 9:26) Por causa do seu destaque, muitas vezes era simplesmente chamado de “o Rio”.—Yš 24:2, 15; Ps 72:8.

12-18 KA AGOXTO

WUKOSI BYI NGA BIBELENI AMAPSALMA 73-74

Loko Hi Tsrhohoka Lava Kalaka Va Nga Tizreli Xikwembu Nkulukunba Ke?

Xihondzro Xa Ku Zrindzra 12/2020 p. 19 § 14

Yehovha A Huluxa Lava Heliki Ntamu

¹⁴ Mutsrali wa Amapsalma 73 a a li Mulevhi. Hi kola ka leswo a ve ni mukhandlu wa ku tizrela a mbangwini lowu a ku gandzreliwa Yehovha. Kambe, a wuton’wini byakwe ku ve ni nkama lowu a heliki ntamu. Hi kola ka yini? Yene a sungule ku tsrhohoka lava a va yentxa swa ku biha ni lava a va tikulisa, ku nga li hi leswi yene a a djula ku yentxa mintxhumu ya ku biha, kambe hi leswi a va tikomba na va ni wutomi byaku yampswa ku mu tlula. (Ps 73:2-9, 11-14) Vone a va tikomba na va ni hinkwaswu​—wukosi, wutomi lebyinene, nakone a va tikomba na va nga hlatiyeli ha ntxhumu. Ku humelela loku a va tikomba na va li na kone ku yentxe leswaku mupsalma a hela ntamu a za a ku: ‘Kunene a mbilu yanga ndzre ku yi xwengisela mahala ndzri hlamba mandla yanga hi wusiwana’. Handle ka ku ganaganeka, a a li nghozini ya ku tsrhika ku gandzrela Yehovha.

Xihondzro Xa Ku Zrindzra 12/2020 pp. 19-20 §§ 15-16

Yehovha A Huluxa Lava Heliki Ntamu

¹⁵ Dondzra Amapsalma 73:16-19, 22-25. Mulevhi lweyo ‘a ye ninghena a mbagwini wa ku xwenga wa Xikwembu Nkulukumba’. A mbagwini lowo, lowu a viki xikan’we ni vapfumelikulobye, a kote ku zrula, a yanakanya hi ku khanya ni ku tlhela a khongota hi xikazratu xakwe. Bindzru dzra kone, a sungule ku vona leswaku mapimisela yakwe a ma hoxekile ni leswaku a a li xiyin’wini lexi a xi mu beka nghozini ya ku luzekeliwa hi wunghanu byakwe na Yehovha. Yene a tlhele a xiya leswaku vhanu lava yentxaka swaku biha va le ‘mbangwini lo wa ku zretemuka’ ni leswaku a ‘va ta helisiwa’. Akuva a hlula matsrhoho ni ku hela ntamu, Mulevhi lwiyani a a fanele ku va ni mapimisela lama fanaka ni ya Yehovha. Loko a kote ku yentxa tanu a kume ku zrula mbilwini, a va a nyonxa. A te: “Loko ndzri na Yehovha a ndzri djuli ntxhumu a misaveni.”

¹⁶ Hi dondzra yini? Hinga txhuki hi tsrhohoka lava yentxaka swaku biha lava tikombaka ingiki va hanya wutomi bya ku yampswa ku hi tlula. Ku nyonxa kwavu i ka mahala nakone i ka nkamanyana, a va nga ti hanya hi la ku nga helikiki. (Ekl 8:12, 13) Loko hi va tsrhohoka hi ta hela ntamu nakone hi ta va nghozini ya ku luzekeliwa hi wunghanu byezru na Yehovha. Xileswo, loko u txhuka u tsrhohoka vhanu va ku biha lava tikombaka ingiki va humelela, yentxa leswi Mulevhi a swi yentxiki. Yingiseta swilayu swa lizrandzru swa Xikwembu Nkulukumba u va u tipatsra ni lava va yentxaka ku zrandzra Kwakwe. Loko u zrandzra Yehovha ku tlula mintxhumu hinkwayu, u ta kuma ku nyonxa ka ntiyiso nakone u ta tama u famba a ndleleni leyi yisaka ka ‘wutomi lebyi nga byone’.​—1Tm 6:19.

Sentinela 15/04/2014 p. 4 § 5

Tekelela Ripfumelo Ra Muxe

⁵ U nga lwisana njhani ni “ku tiphina hi xidyoho swa nkarhinyana”? U nga rivali leswaku ntsako lowu munhu a wu kumaka hi ku dyoha i wa xinkarhana. Swi vone hi mahlo ya ripfumelo leswaku “misava ya hundza ni ku navela ka yona.” (1Yh 2:15-17) Anakanyisisa hi vumundzuku bya vadyohi lava nga hundzukiki. Va le “[ndhawini] leyi rhetaka . . . va hetiwe hi ku chava ka xitshuketa!” (Ps 73:18, 19) Loko u ringiwa leswaku u dyoha, tivutise, ‘Xana ndzi lava vumundzuku bya njhani?’

Sentinela 15/02/2013 pp. 25-26 §§ 3-5

U Nga Pfumeleli Nchumu Xi Ku Sivela Ku Amukela Ku Vangama

³ Mupisalema a a pfumela leswaku Yehovha u ta n’wi khoma hi voko ra yena ra xinene kutani a n’wi nyika ku vangama ka xiviri. (Hlaya Amapsalma 73:23, 24.) Yehovha u swi endlisa ku yini sweswo? U nyika malandza ya yena lama titsongahataka ku vangama hi ku ma katekisa hi tindlela to hambana-hambana. U ma pfuna leswaku ma twisisa ku rhandza ka yena. (1Ko 2:7) Lava va yingisaka rito ra yena va tlhela va n’wi yingisa u endla leswaku va va ni vuxaka lebyikulu na yena.—Yk 4:8.

⁴ Yehovha u tlhela a nyika malandza ya yena xuma lexi vangamaka xa vutirheli bya Vukreste. (2Ko 4:1, 7) Naswona vutirheli lebyi byi tisa ku vangama. Yehovha u tshembisa lava va tirhisaka lunghelo ra vona ra ntirho leswaku va n’wi dzunisa ni ku vuyerisa van’wana, a ku: “Lava va ndzi xiximaka ndzi ta va xixima.” (1Sa 2:30) Vanhu vo tano va amukeleka eka Yehovha, naswona malandza man’wana ya yena ma ta vulavula kahle ha vona.—Pr 11:16; 22:1.

⁵ Ku vuriwa yini hi vumundzuku bya lava va ‘tshembaka Yehovha ni ku hlayisa ndlela yakwe’? Va tshembisiwa: “[Yehovha] u ta ku tlakusa leswaku u dya ndzhaka ya misava. U ta swi vona loko lavo homboloka va herisiwa.” (Ps 37:34) Va langutele ku kuma ku dzuneka loku nga ringanisiwiki na nchumu ka vutomi lebyi nga heriki.—Ps 37:29.

Tindzralama Ta Moya

Perspicaz Vol-2 p. 222

Leviatã

O Salmo 74 descreve os atos de salvação de Deus em favor de seu povo, e os versículos 13 e 14 se referem simbolicamente à libertação que Ele concedeu a Israel, do Egito. Aqui o termo hebraico traduzido “monstros marinhos [hebr.: than·ni·ním, plural de tan·ninʹ]” é usado numa expressão paralela com “leviatã”, e o esmagamento das cabeças do leviatã pode bem referir-se à esmagadora derrota imposta a Faraó e seu exército por ocasião do Êxodo. Os Targuns aramaicos dão aqui a expressão “os fortes de Faraó”, em vez de “as cabeças do leviatã”. (Veja Ezk 29:3-5, onde Faraó é assemelhado a um “grande monstro marinho” no meio dos canais do Nilo; também Ezk 32:2.) Aparentemente, Isaías 27:1 usa leviatã (LXX: “o dragão”) como símbolo dum império, uma organização de âmbito internacional e dominada por alguém com o designativo de “serpente” e “dragão”. (Mpf 12:9) A profecia é de restauração para Israel, e, por conseguinte, ‘voltar [Jeová] a sua atenção’ para o leviatã tem de incluir Babilônia. Contudo, os versículos 12 e 13 levam em consideração também a Assíria e o Egito. Portanto, o leviatã ali evidentemente se refere a uma organização ou império internacional que se opõe a Jeová e a seus adoradores.

19-25 KA AGOXTO

WUKOSI BYI NGA BIBELENI AMAPSALMA 75-77

Ha Yini U Nga Fanelanga Ku Tibyela?

Sentinela 01/2018 p. 28 §§ 4-5

Vana Ni Vuxiyaxiya Loko U Tirhisana Ni Vanhu Vo Hambanahambana

⁴ Endzhaku ka loko a vule leswaku vo tala va ta va lava tirhandzaka ni ku rhandza mali, u tlhele a vula leswaku va ta va lava titivaka, lava titlakusaka, lava tikukumuxaka hi ku tinyungubyisa ku nga mikhuva leyi kombisiwaka hi vanhu lava tivonaka hikwalaho ka leswi va nga ni vuswikoti byo karhi, va sasekeke, va ganyeke kumbe hileswi va nga ni xikhundla. Vanhu vo tano va ni torha ro lava ku xiximiwa ni ku tekeriwa enhlokweni. Xidyondzi xin’wana xi vule leswi landzelaka hi munhu loyi a tinyungubyisaka: “Munhu wo tano wa tivona naswona u ni manyunyu.” Van’wana va vule leswaku ku tinyungubyisa ko tano ka nyenyetsa lerova hambi lava na vona va tinyungubyisaka swi va hlambisa timbilu loko va swi vona eka van’wana.

⁵ Yehovha u venga ku tikukumuxa. U venga “mahlo lama titlakusaka.” (Pr 6:16, 17) Ku tikukumuxa swi endla hi va ekule ni Xikwembu. (Ps 10:4) I vusathana. (1Tim 3:6) Lexi twisaka ku vava hambi ku ri malandza man’wana ya Yehovha yo tshembeka ma nghene hi moya wa ku tinyungubyisa. Uzhiya hosi ya Yuda, a tshembekile ku ringana malembe yo tala. Bibele yi ri: “Kambe, hi ku hatlisa loko a va ni matimba, mbilu yakwe yi titlakusa kukondza a vanga ku onhaka, lerova a endla hi ndlela leyi pfumalaka ku tshembeka eka Yehovha Xikwembu xakwe, a fika etempeleni ya Yehovha ku ta hisa mirhi ya risuna ehenhla ka alitari ya murhi wa risuna.” Hi ku famba nkarhi Hosi Hezekiya na yena u ngheniwe hi moya wo tikukumuxa swa xinkarhana.—2Mk 26:16; 32:25, 26.

Sentinela 15/07/2006 p. 11 § 3

Tinhla-nkulu Ta Buku Ya Vunharhu Ni Ya Vumune Ya Tipisalema

75:4, 5, 10—Xana rito leri nge “nanga” [rimhondzo] ri vula yini? Timhondzo ta swiharhi i nchumu lowu tiyeke wo lwa ha wona. Hikwalaho, rito leri nge “nanga” ri fanekisela matimba kumbe ntamu. Yehovha u tlakusa tinanga ta vanhu vakwe, a endla leswaku va tlakusiwa kambe ‘u tsema tinanga ta lavo homboloka.’ Ha tsundzuxiwa leswaku hi ‘nga tlakuseli nanga ya hina ehenhla,’ leswi vulaka leswaku a hi fanelanga hi va ni moya wa ku tikukumuxa. Leswi Yehovha ku nga yena loyi a tlakusaka vanhu, swiavelo swa vulanguteri evandlheni swi fanele ku langutiwa tanihi leswi humaka eka yena.—Amapsalma 75:7.

Tindzralama Ta Moya

Sentinela 15/07/2006 p. 11 § 3

Tinhla-nkulu Ta Buku Ya Vunharhu Ni Ya Vumune Ya Tipisalema

76:10—Xana “vukarhi bya munhu” byi nga n’wi dzunisa njhani Yehovha? Loko Xikwembu xi pfumelela vanhu leswaku va hi karihela hikwalaho ka leswi hi nga malandza ya xona, ku nga va ni vuyelo lebyi tsakisaka. Maxangu wahi na wahi lawa hi nga ha langutanaka na wona, ma nga hi dyondzisa swo karhi. Yehovha u pfumelela leswaku hi xaniseka ntsena loko ku xaniseka koloko ku ta hi dyondzisa swo karhi. (1 Petro 5:10) ‘Vukarhi lebyi seleke bya munhu, Xikwembu xi ta tikhama ha byona.’ Ku vuriwa yini loko hi xaniseka hi kala hi fa? Leswi na swona swi nga dzunisa Yehovha hikuva lava va hi vonaka hi tiyisela hi ku tshembeka va nga ha sungula ku dzunisa Xikwembu.

26 KA AGOXTO–1 KA SETEMBRU

WUKOSI BYI NGA BIBELENI AMAPSALMA 78

Ku Kala Ku Dumbeka Ka Vaisrayele I Xidzrimuxo Kwezru

Sentinela 01/12/1996 pp. 29-30

“Lembrem-se do que aconteceu no passado”: por quê?

Infelizmente, os israelitas muitas vezes caíram no erro do esquecimento. Com que resultado? “Vez após vez punham Deus à prova e penavam ao próprio Santo de Israel. Não se lembraram da sua mão, do dia em que os remiu do adversário.” (Amapsalma 78:41, 42) Eles terminaram sendo rejeitados por Jeová por se esquecerem de Suas ordens.—Matewu 21:42, 43.

Um excelente exemplo foi dado pelo salmista que escreveu: “Lembrar-me-ei das práticas de Jah; pois, vou lembrar-me da tua maravilha de outrora. E meditarei certamente em toda a tua atividade e vou ocupar-me com as tuas ações.” (Amapsalma 77:11, 12) Meditando no serviço leal já prestado e nos atos de amor de Jeová, somos imbuídos do estímulo, do encorajamento e do apreço de que necessitamos. Além disso, quando nos ‘lembramos dos dias anteriores’, isso pode dissipar o cansaço e estimular-nos a fazer tudo o que podemos e a ser perseverantes e fiéis.

Sentinela 15/07/2006 p. 17 § 16

“Mi Nga Gunguli”

¹⁶ Ku vilela ku endla hi anakanya swinene hi hina ni hi swiphiqo swa hina ivi ku endla hi honisa mikateko leyi hi yi kumaka tanihi Timbhoni ta Yehovha. Leswaku hi hlula mboyamelo wa ku vilela, hi fanele hi tshama hi ri karhi hi anakanya hi mikateko leyi. Hi xikombiso, un’wana ni un’wana wa hina u ni lunghelo lerikulu ra ku byarha vito ra Yehovha. (Esaya 43:10) Hi nga hlakulela vuxaka lebyikulu na yena, naswona ha swi kota ku vulavula ni “Mutwi wa xikhongelo” nkarhi wihi ni wihi. (Amapsalma 65:2; Yakobo 4:8) Vutomi bya hina byi ni xikongomelo xa xiviri hikuva hi twisisa mphikamakaneta ya vuhosi bya vuako hinkwabyo hi tlhela hi tsundzuka leswaku hi ni lunghelo ra ku hlayisa vutshembeki eka Xikwembu. (Amaproverbia 27:11) Hi nga chumayela mahungu lamanene ya Mfumo nkarhi na nkarhi. (Matewu 24:14) Ku va ni ripfumelo egandzelweni ra nkutsulo ra Yesu Kreste swi endla leswaku hi va ni ripfalo leri baseke. (Yohane 3:16) Hi kuma mikateko yoleyo ku nga khathariseki leswaku hi fanele hi tiyisela swiphiqo swo tanihi kwihi.

Sentinela 01/07/2011 p. 10 §§ 3-4

Xana Yehovha U Ni Mintlhaveko?

Mupisalema u ri: “A va xandzuka ko tala swinene eka xona emananga!” (Ndzimana 40) Ndzimana leyi landzelaka yi engetela yi ku: “A va ringa Xikwembu hi ku phindha-phindha.” (Ndzimana 41) Xiya leswaku mutsari u hlamusela ndlela leyi a va xandzuka ha yona. Vaisrayele va sungule ku ka va nga ha xiximi va tlhela va xandzuka emananga endzhakunyana ka loko va kutsuriwe aEgipta. Vanhu va sungule ku gungulela Xikwembu, va kanakana loko xi ta swi kota niloko xi tiyimisele ku va khathalela. (Atinhlayo 14:1-4) Buku ya vahundzuluxeri va Bibele yi vula leswaku marito lama nge “a va n’wi pfukela” ma nga ha “hlamuseriwa hi ndlela leyi leyi twalaka leyi nge ‘a va endla timbilu ta vona ti nonon’hwa emahlweni ka Xikwembu’ kumbe a va pfumelanga eka Xikwembu.” Kambe hikwalaho ka tintswalo takwe, Yehovha a a ta va rivalela vanhu vakwe loko va kombisa ku hundzuka. Kambe a va ta tlhelela etindleleni ta vona ta khale kutani va tlhela va xandzuka.—Amapsalma 78:10-19, 38.

Xana nkarhi na nkarhi Yehovha a a titwa njhani loko vanhu vakwe lava a va tshamela ku cinca-cinca va xandzuka? Ndzimana 40 yi ri: “A va [n’wi] twisa ku vava.” Vuhundzuluxeri byin’wana byi vula leswaku “a va endla leswaku a va ni gome.” Buku yin’wana ya tinhlamuselo ta Bibele yi ri: “Ndlela leyi Vaheveru a va hanya ha yona a yi twisa ku vava—hilaha mahanyelo ya n’wana la nga yingisiki ni la xandzukeke ma twisaka ku vava hakona.” Tanihi leswi n’wana la nga yingisiki a nga ha vavisaka timbilu ta vatswari vakwe, Vaisrayele lava xandzukeke “a va twisa ni Mukwetsimi wa Israyele ku vava.”—Ndzimana 41.

Tindzralama Ta Moya

Sentinela 15/07/2006 p. 11 § 4

Tinhla-nkulu Ta Buku Ya Vunharhu Ni Ya Vumune Ya Tipisalema

78:24, 25—Ha yini manna yi vitaniwa “mavele lama humaka etilweni” ni “xinkwa xa tintsumi”? Marito lawa a ma vuli swona leswaku manna a yi ri swakudya swa tintsumi. A ma ri “mavele lama humaka etilweni” hileswi ndhawu leyi a ma huma eka yona a yi ri etilweni. (Amapsalma 105:40) Tanihi leswi tintsumi, kumbe “lava matimba” va tshamaka etilweni, xiga lexi nge “xinkwa xa tintsumi” xi nga ha vula leswaku a a xi huma eka Xikwembu lexi tshamaka etilweni. (Amapsalma 11:4) Swi nga ha endleka leswaku Yehovha u tlhele a tirhisa tintsumi leswaku ti nyika Vaisrayele manna.