Yehovha A Hi Pfune Kuva Hi ‘Nyonxa Kun’wana Ni Kun’wana Lomu A Hi Li Kone’

Mats na Ann-Catrin va dondzre Xikole Xa Giliyadi hi 1979. Ku ve ka xikole lexo va yamukeliki xitsratsriyo lexo ka mun’we wa mudondzrisi wavu lweyi a vitaniwaka Jack Redford. Hi ku famba ka nkama Mats na Ann-Catrin va yaveliwe ku ya tizrela a Irã, Mauritánia, Mianmar, Tanzânia, Uganda ni Zaire. Xitsratsriyo lexo xi va pfune kuva va ‘nyonxa kun’wana ni kun’wana lomu a va li kone’. A hi va tsrhikeni va hi dzrungulela.

Mats, u nga sungula hi ku hi byela leswaku u wu kumise kuyini ntiyiso?

Mats: Hi nkama wa Yimpi Ya Wubidzri Ya Misava, papayi a a tsrhama a Polônia nakone a a vona wukanganyisi byikulu ka kezreke dzra Katolika. Kambe nambitanu, yene a a tsrhamela ku hlaya leswi: “Ku kone lomu ntiyiso wu nga kone!” Hi ku famba ka nkama, ni kote ku vona leswaku leswi a swi hlayiki i ntiyiso. A ni xava mabuku manyingi lawa ma tizrisiwiki nakone dzrin’we dzra kone hi ledzri liki: Ašihlayelamfuṛi Le’ši Yisaka Butomini Le’byi Nga Helikiki. Nhlokomhaka leyo yi ni khumbe ngopfu swinene nakone ni dondzre buku hinkwadzru ledzro hi wusiku ledzri ni dzri xaviki ha dzrone. Mundzruku ka kone, kutani a ni swi tiva leswaku ni kume ntiyiso!

Ku sukela hi Abrili wa 1972, ni sungule ku dondzra mabuku manyingi ya Timboni ta Yehovha nakone ni kume tinhlamulo ta swivutiso leswi a ni li na swone hi Bibele. Ni titwe ku fana ni muxavisi wa le ka xifaniso xa Yesu, lweyi loko a kume a perola dzra lisima ngopfu swinene a xavisiki hinkwaswu leswi a a li na swone akuva a dzri xava. Hi ndlela ya kukazri na mine ni “xavise” makungu lawa a ni li na wone ya ku dondzra a univhersidadi akuva ni va dokodela. Ni yentxe hinkwaswu leswo akuva ni xava “perola” dzra lisima ledzri a ni dzri kumile. (Mat. 13:45, 46) Ni babatisiwe hi 10 ka Dezembru wa 1972.

Na ni nge si pfala lembe, vapswele vanga ni vamakwezru na vone va yamukele ntiyiso va va va babatisiwa. Hi Julhu wa 1973 ni sungule ku tizra swanga phayona dzra nkama hinkwawu. Ka maphayona lawa a ma ni nkhinkhi ka bandla ledzri a ni le ka dzrone, a ku ni makwezru wa xisati wa ku xonga lweyi a a zrandzra Yehovha, lweyi a vitaniwaka Ann-Catrin. Hi sungule ku zrandzrana nakone hi txhate hi 1975. Ka mune wa malembe lawa ma landzreliki hi ye tsrhama ka doropa dzra Strömsund, a nga mbangu wa ku xonga wa le Suécia lani vhanu vanyingi a va djula ku dondzra hi Bibele.

Ann-Catrin: Papayi wanga a dondzre ntiyiso hi nkama lowu a a hetisa a univhersidadi a Estocolmo. Hi nkama lowo a no va ni tihweti tizrazru, kambe a a famba na mine a mintlhanganwini ni le nsin’wini. Leswo mamana nikutsrongo a a nga swi zrandzri nakone a a zama ku kholwisa papayi leswaku Timboni ta Yehovha ti hoxile. Kambe a be hansi, hi ku famba ka nkama na yene a babatisiwile. Loko ni ve ni 13 wa malembe ni babatisiwile nakone loko ni ve ni 16 ni teke wuphayona bya nkama hinkwawu. Ntsrhaku ka loko ni tizre a Umen ku nga doropa ledzri a ku ni xivileleko lexikulu xa vazrezri, ni sungule ku tizra swanga phayona dzra ku hlawuleka.

Ntsrhaku ka loko ni txhatile na Mats, hi nyonxe ngopfu hi kuva hi kote ku pfuna vhanu vanyingi leswaku va dondzra ntiyiso. Mun’we wa vone ku ve n’hwanyana lweyi a vitaniwaka Maivor lweyi a tsrhikiki mintlangu ya ku tiyisa mizri a va phayona kun’we ni makwavu lwentsrongo. Va dondzre Xikole Xa Giliyadi hi 1984 nakone va yaveliwe ku tizra swanga vazrumiwa a Equador.

Ka swiyavelo swinyingi lani mi tizriki swanga vazrumiwa, mi swi kotise kuyini ku yingiseta xitsratsriyo xa ku va mi nyonxa kun’wana ni kun’wana lomu a mi li kone?

Mats: Hi “bekiwe” ku tizra ka swiyavelo swinyingi hi makhambi ya ku siyanasiyana. Kambe hi zame ku dzima timitsru hi “tiya” hi kuva hi yentxa hinkwaswu leswi a hi swi kota hi yetisela matsrhamela ya Yesu, ngopfungopfu ku titsrongohata. (Kol. 2:6, 7) Hi xikombiso, a matsrhan’wini ya leswaku vamakwezru va titwananisa ni mahanyela yezru, hi hine hi zamiki ku twisisa ndlela leyi a va yentxa mintxhumu ha yone ni mahanyela yavu. Hi ku yetisela Yesu, a hi titwa ku fana ni nsinya lowu “byaliwiki ka mbangu lowu mati ma tsrutsrumaka” akuva hi nyonxa ka xiyavelo xin’wana ni xin’wana lexi a hi nyikiwe xone.—Amaps. 1:2, 3.

Ann-Catrin: Akuva nsinya wu kula ha hombe ntsrhaku ka loko wu byaliwile, wu vilela ku txheleliwa ni dambu. Minkama hinkwayu Yehovha a ve swanga hi “dambu” kwezru. (Amaps. 84:11) A hi nyike ndangu wa moya wa hakakunene lowu nga ni vamakwezru lava nga ni lizrandzru. Hi xikombiso, hi tizreli ka bandla dzritsrongo a Teerã a Irã. Vamakwezru va bandla ledzri a va ni malwandla nakone malwandla lawo ma ni dzrimuxe malwandla lawa a ma tolovelekile a minkameni ya Bibele. A hi xi zrandzra ngopfu xiyavelo xezru a Irã kambe hi Julhu wa 1980, a wuhosi byi yilise ntizro wezru nakone hi byeliwe leswaku a hi fanela ku huma ka tiko ledzro ndzreni ka 48 wa mawora. Hi yaveliwe ku ya tizra a Zaire (lani namunhla ku vitaniwaka República Democrática do Congo) a África.

Loko ni tive leswaku hi yaveliwe ku ya tizra a África, ni dzrilile. Leswi a ni swi twa ku khaneliwa ha swone a África swa ku fana ni tinyoka, mavabyi swi ni txhavisile. Kambe vatekani lava a hi li vanghanu nakone a va tizrele África hi malembe va hi byele leswi: “N’wine a mi ku tivi a África! Loko mi ngo pfumela a ku famba, mi ta ku zrandzra!” Nakone ku ni swin’wana leswi yentxekiki, vamakwezru va le África va ni lizrandzru swinene. Hi swi zrandzre ngopfu ku va ni vamakwezru va Zaire ku ta tlhasela lani swi djuliki leswaku hi suka hi kola ka leswi a ntizro wezru a wu yilisiwa. A ni txintxile vonela dzranga lakakuva ni ve ni tihleka hikusa a ni khongota ka Yehovha ni ku: “Na ku kombela u nga ha hi susi lani.”

Hi byelani, he kwini ku nyonxa loku mi ku kumiki a ntizrweni wa Yehovha?

Mats: Hi nyonxisiwe ngopfu hi leswi hi kotiki ku hamba wunghanu ni vazrumiwa va matiko mambeni ni ka mabandla ya ku siyanasiyana. Handle ka leswo, hi nyonxisiwe ngopfu hi leswi hi fambisiki swidondzro swinyingi swa Bibele, lani mun’we a a fambisa 20 wa swone! Nambi swo yini a ni nge dzri dzrivali lizrandzru ni malwandla leswi hi kombiwiki hi vamakwezru va le África. Loko hi yendzrela mabandla ya le Tanzânia, vamakwezru vanyingi a va hi kombisa malwandla nakone “va hi hanane ku tlula ni leswi a va li na swone”. (2 Kor. 8:3) Hi xikombiso, loko hi yimisa movha wezru lowu a wu ni kwartu dzra ku yetlela ka dzrone a tlhelweni ka miti yavu, a va djula ku tiyiseka leswaku hi na swone hinkwaswu leswi a hi swi vilela. A swi nyonxisa ngopfu loko mine na Ann-Catrin hi tsrhama ni madambu hi tibulela hi mintxhumu leyi yi hi yentxekeliki ni kuva hi tlangela Yehovha hi leswi a a hi pfuna.

Ann-Catrin: Mine ni nyonxa ngopfu hi leswi ni tivaka vamakwezru va matiko ya ku hambanahambana. Hi kote ku khanela tindzrimi letimpshwa, leti patsraka Xifarsi, Xifransa, Xiluganda ni Xiswahili nakone hi tive mahanyela manyingi ya ku nyonxisa. Hi tlhele hi kota ku pfuna vadondzrisiwa lavampshwa leswaku va kula hi tlhelo dzra moya, hi tihambele vanghanu lavanene nakone hi tizra “hi wumun’we” na vone ka ntizro wa Yehovha.—Sof. 3:9.

Nakone ni tlhele ni vona a ku hambanahambana ka wuxongi bya ntumbuluku wa Yehovha. Ka xiyavelo xin’wana ni xin’wana lexi a hi xi yamukela a ntizrweni wa Yehovha, a hi titwa ku fana ni loko hi teke liyendzro lani Yehovha a a tizra swanga mukongomisi wezru. A hi dondzrise mintxhumu leyi nikutsrongo a hi nge ti tidondzrela hi wuswezru.

He swini swikazratu leswi mi kumaniki na swone nakone mi swi hlulise kuyini?

Mats: Hi ku famba ka malembe, hi kumiwe hi mavabyi lawa a ma tolovelekile ka matiko lawa a hi kumeka ka wone. Hi xikombiso, mavabyi ya malariya nakone minkama yin’wana swi djule kuva nkatanga a hambiwa operasawu hi xihantla. Handle ka leswo, a hi kazrateka hi vapswele vezru lava na vone a va ya va duhwala; xileswo hi ma tlangela ngopfu maxaka yezru lawa ma hi pfuniki ku hlayisa vapswele vezru na hine hi hetisisa swiyavelo swezru. Va yentxe leswo hi lizrandzru, ku lehisa mbilu ni hi ku nyonxa. (1 Tim. 5:4) A hi yentxa hinkwaswu leswi a hi swi kota kuva hi pfuna vapswele vezru nambileswi a hi li kule. Nambitanu a hi pfana hi va ni matitwela lama hoxekiki ya ku fana ni ku xukuvala ni ku titwa nandzru hikusa ku navela kwezru a a li kuva hi va yentxela leswi yengetelekiki.

Ann-Catrin: Hi 1983, na ha ha tizrela a Zaire, ni khomiwe hi mavabyi ya kolera. Dotori a byele Mats a ku: “Mu teki namunhla u huma na yene ka tiko ledzri u famba na yene a tikweni dzrimbeni!” Hi siku ledzri landzrelaka hi khwele vhiyawu ledzri a dzri pakela swidjumba, a o va dzrone ntsena na dzri li kone na dzri ya a Suécia.

Mats: A hi yanakanya leswaku a ntizro wezru wa wuzrumiwa a wu tlhase magamu, xileswo hi dzrile ngopfu hi ku vaviseka. Ku hambana ni leswi dotori a hlayiki swone, Ann-Catrin a sisimukile. Nakone ntsrhaku ka lembe, hi tlhelele Zaire. Ka khambi ledzri a hi ya ka bandla dzra dzritsrongo dzra Xiswahili a Lubumbashi.

Ann-Catrin: Na na ha li a Lubumbashi, ni ve ni nyimba kambe a xibebetana xi file. Nambileswi a hi nge na makungu ya ku va ni n’wana, leswo swi ni vavise ngopfu swinene. Kambe na ha ha li ka xiyimu lexo xa ku kazrata, Yehovha a hi nyike xihanano xa lisima ngopfu swinene. Hi sungule ku kuma swidondzro swinyingi swa Bibele leswi a hi ngi ngi sama hi swi kuma. Na lembe dzri nga si na hela a nhlayu ya vazrezri a bandleni yi suke ka 35 yi ya ka 70 nakone nhlayu ya lava a va hlalela mintlhanganu yi tlhantuke hi ndlela ya ku hlamalisa yi suka ka 40 yi ya ka 220. A hi khomeke ngopfu ka ntizro wa ku zrezra. Ku hlaya ntiyiso, ndlela leyi Yehovha a hi pfuniki ha yone yi ni txhavelele ngopfu swinene. Kambe ku ta tlhasela namunhla, ha ha xi dzrimuka xibebetana xezru nakone ha bula ha xone. Hi wu yimele hi manyawu nkama lowu Yehovha a taka susa hi ku helela ku vaviseka kwezru.

Mats: Loko nkama wu ya wu famba, Ann-Catrin a sungule ku hela ntamu ni ku titwa na a kazrala. Hi nkama wu li wun’we ni gungule leswaku a ni ni kankru dzra cólon, ku nga mavabyi lawa kutani a ma li makulu lani swi djuliki kuva ni hambiwa operasawu. Kambe namunhla ni titwa ha hombe nakone Ann-Catrin a yentxa hinkwaswu leswi a swi kotaka a ntizrweni wa Yehovha.

Hi twisise leswaku a hi wuswezru hi kumanaka ni swikazratu. Ntsrhaku ka loko ku ve ni ku dlayeteliwa ka vhanu a Ruanda hi 1994, hi yamukele vamakwezru vanyingi ka mbangu lowu a ku yamukeliwa vahlapfa. Hi tivonele hi matihlo yezru lipfumelo ledzri a va li na dzrone, ku tiyisela kwavu nakone hi vone ni ndlela leyi a va kombisa ha yone malwandla nambileswi a va le ka swiyimu swa ku kazrata. Leswo swi hi dondzrise leswaku Yehovha a ni wuswikoti bya ku txhavelela vhanu vake nambiloko va li ka swiyimu swa ku kazrata.—Amaps. 55:22.

Ann-Catrin: Xikazratu xin’wana lexi hi kumaniki na xone ku ve loko hi ye vona ku nyikeliwa ka Betele dzra Uganda hi 2007. Ntsrhaku ka tlhanganu lowo, hi teke liyendzro ni ntlawa wa kolomu ka 25 wa vazrumiwa ni vatizri va Betele na hi kongoma a Nairobi. Na hi nga si na tlhasa a frontera dzra Quênia, na hi nga swi yimelanga kamiyawu dzra kukazri dzri hume ka ndlela ya dzrone dzri tlhasa dzri gadla xibomba xezru he phambeni. Mufambisi wa xibomba ni ntlhanu wa vamakwezru va fele kolanu, kasi makwezru mun’we wa xisati a fele xipiritana. Hi wu lavisele hi manyawu nkama lowu hi taka tlhela hi vona vanghanu vezru!—Yb. 14:13-15.

Hi ku famba ka nkama swi sungule ku ni yampswela. Kambe mine na Mats ni vambeni lava a hi li na vone movheni hi kazrateke ngopfu hi kola ka mhangu leyo lakakuva swi hi pfuxele ni mavabyi ya miyanakanyu. A ni talisa ku va ni ku hlatiyela lokukulu ni wusiku lani a ni va ni pfuka na ni titwa ingi hi loko no va ni mavabyi ya mbilu. A swi txhavisa. Kambe ku khongota ka Yehovha hi ku hiseka, ku dondzra ni ku yanakanyisisa hi tindzrimana leti ni ti zrandzraka swi yampswise ndlela leyi a ni titwa ha yone. Hi tlhele hi ya ka vadokodela lava va ma tivaka ha hombe mavabyi ya ku hlatiyela, leswo na swone swi hi pfune ngopfu. Leswo swi hi pfune ku kota ku lawula matitwela yezru nakone ni kombele Yehovha leswaku a hi pfuna ni kuva a txhavelela lava kumanaka ni swiyimu leswi fanaka.

Loko mi tlhamuxela ndlela leyi mi langutaniki ni swikazratu swenu ha yone, mi hlaye leswaku Yehovha a mi khome “ku fana ni ndlela leyi matandzra ma khomiwaka ha yone”. Swi tlhamuxela yini leswo?

Mats: Hi hlaye leswo hi kola ka xihlayahlaya xa kukazri xa Xiswahili lexi liki: “Tumebebwa kama mayai mabichi”, lexi loko xi ndzruluteliwa xi liki: “Hi khomiwe ku fana ni matandzra lawa ma kalaka ma nga swekiwanga.” Ku fana ni mhunu lweyi a khomaka matandzra hi ndlela ya wunyaminyami akuva ma nga dlayeki, hi ndlela ya lizrandzru Yehovha na yene awa hi seketela ka xiyavelo xin’wana ni xin’wana. Minkama hinkwayu a hi ni leswi a hi swi vilela, ku hlaya ntiyiso swa ku tlula ni leswi a hi swi vilela. Ndlela yin’wana leyi hi vonaka lizrandzru ni nseketelo wa Yehovha ha yone i ku vona ku zron’weka ka Huvo Leyi Zrangelaka ha hine.

Ann-Catrin: Ni nyonxela ku hlaya khambi dzrin’wana lani hi voniki ndlela ya lizrandzru leyi Yehovha a hi khomaka ha yone. Siku dzrin’wana va ni fonelile va ni byela leswaku papayi a vabya ngopfu swinene. Hi khambi ledzro, Mats a a ni malariya kambe a swi ya swi mu yampswela. A hi nge na mali ya ku xava mabilheti akuva hi ya lomu papayi a a li kone. Kutani hi vone swi yampswa kuva hi xavisa movha. Kambe kolanu hi tlhele hi foneliwa ka wubidzri, lava va hi foneliki hi khambi ledzri ku ve vatekani lava va tiviki xiyimu xezru nakone va hi hakelele bilheti dzrin’we. Mun’wana lweyi a hi foneliki ku ve makwezru wa xisati lweyi a a kule hi ntanga lweyi a a beke mali ka xibokisana lexi a a tsrale mazritu lama liki: “Ni ta yi nyika lweyi a yi vilelaka.” Hi nkamanyana wutsrongo Yehovha a lulamise xivileleko xezru!—Heb. 13:6.

Loko mi lavisa ntsrhaku ka 50 wa malembe lawa mi ma hetiki, mi nga hlaya leswaku mi dondzre yini?

Ann-Catrin: Mine ni dondzre leswaku “a ntamu wu le ka ku zrula hi tlhela hi dumba Yehovha”. Loko hi dumba Yehovha, a yentxa leswaku a ku lwa kwezru ku va ku lwa kwake. (Eza. 30:15; 2 Makr. 20:15, 17) Leswi hi yentxeliki Yehovha hinkwaswu leswi hi swi kotiki ka xiyavelo xin’wana ni xin’wana, hi yamukele matovoko manyingi lawa a hi nge ti ma kuma loko a he langa ku landzra mintxhumu yin’wana.

Mats: Ntxhumu wa lisima lowu ni wu dondzriki i ku dumba Yehovha ka xiyimu xin’wana ni xin’wana ni ku vona ndlela leyi a taka ni pfuna ha yone. (Amaps. 37:5) Minkama hinkwayu Yehovha a ni pfune hi lani a ni dumbisiki ha kone. Ni namunhla hi vona nseketelo wa Yehovha lani a Betele dzra Mianmar.

Hi yimele kuva vampshwa vanyingi lava djulaka ku yentxela Yehovha leswi yengetelekiki, va twa lizrandzru dzrake dzra ku dumbeka ledzri Yehovha a hi kombisaka dzrone. Nakone ha tiyiseka leswaku vampshwa lava va ta titwa hi ndlela leyo loko va pfumelela Yehovha a va pfuna leswaku va nyonxa kun’wana ni kun’wana lomu va yaveliwaka kone.