Swivutiso Swa Vadondzri

Xana mazritu lawa ma nga ka Amaproverbia 30:18, 19 lawa ma liki: ‘Ntila lowu a djaha ni n’hwanyana va zrandzranaka ha wone wa hlamalisa’, ma tlhamuxela yini?

Vhanu vanyingi ku patsra ni vadondzri na vone va tivutisa leswi mazritu lawa ma tlhamuxelaka swone. A tindzrimana ha tibidzri ta Amaproverbia 18, 19 ti hlaya leswi: ‘Ku ni mintxhumu mizrazru lemi hlamalisaka, kambe a xa wumune a ni xi tivi: I ntila wa gama a mpfhukeni wa matilo, ni ntila wa nyoka a zribyeni, a ntila wa ngalava a xikazri ka mati, ni ntila lowu a djaha ni n’hwanyana va zrandzranaka ha wone.’—Amapr. 30:18, 19, BX.

A khale a hi twisisa leswaku mazritu lawa ma liki: ‘Ntila wa djaha ni n’hwanyana va zrandzranaka ha wone’, a ma hoxekile hikusa a mongo wu vulavula hi mintxhumu leyi hoxekiki leyi nikutsrongo yi kalaka yi nga xuzri nakone yi nga hlayiki leswaku ‘swa yanela’. (Amapr. 30:15, 16) Handle ka leswo, a ndzrimana 20 yi vulavula hi ‘wansati wa nghwavana’ lweyi a hlayaka leswaku a nga yentxanga ntxhumu lowu bihiki. Kutani a hi pimisa leswaku ku fana ni gama ledzri hahaka mpfhukeni, nyoka leyi fambaka a zribyeni kumbe xitimela xa mati lexi fambaka a nkingeni wa lwandle na hinkwaswu leswo swi nga siyi minkoka, a hi swi fanisa ni wanuna lweyi a yentxaka ntxhumu wa kukazri kambe ni mun’we a nga swi tivi leswi a swi yentxiki. Hi ku ya hi mayanakanyela lawa, a hi twisisa leswaku mazritu lawa ma liki: ‘Ntila wa djaha ni n’hwanyana va zrandzranaka ha wone’ a ku hlayiwa ntxhumu wa ku biha. A hi pimisa leswaku ku hlayiwa djaha ledzri tlhazrihiki ledzri kanganyisiki n’hwanyana wa kukazri lweyi a a nga swi tivi leswaku o kanganyisiwa kumbe a a nga ma tivi makungu ya djaha ledzro.

Kambe hi ni swivangelo leswi twalaka swa ku vona tindzrimana leto hi ndlela leyinene. Ku hlaya ntiyiso, mutsrali a a hlamalisiwa hi mintxhumu leyi a a yi tsrala ka tindzrimana leti.

A vatsrali va buku dzra Xiheberu na vone va seketela leswaku ndzrimana leyi yi ni ntlhamuxelo lowunene. Hi ku ya hi buku dzra kukazri, zritu dzra Xiheberu ledzri ndzruluteliwiki dzri va ku ‘hlamalisa’ ka Amaproverbia 30:18 “dzri kombetela ka ntxhumu lowu mhunu a wu vonaka na wu hlamalisa ngopfu swinene, lowu vonekaka ingiki a wu nge koteki”.

Prisori wa univhersidadi dzra Harvard a Estados Unidos lweyi a vitaniwaka Crawford H. Toy na yene a tlhasele magamu ya leswaku a xiyenge xa tindzrimana leto ta Bibele a ti kombeteli ka mhaka leyi hoxekiki. Yene a te: “Ku hlaya ntiyiso mutsrali wa tindzrimana leti a a zama ku kombisa ndlela leyi mintxhumu yi hlamalisaka ha yone.”

Kutani swa twala ku pfumela leswaku mazritu lawa ma nga ka Amaproverbia 30:18, 19 ma vulavula hi mintxhumu ya lisima leyi nakunene yi kalaka yi nga bihanga nakone yi tlhelaka yi hlamalisa. Ku fana ni mutsrali wa Maproverbia lawa, hi hlamalisiwa ngopfu loko hi vona gama dzri hahela henhla ngopfu, nyoka ya ku ni minenge a yi na minenge yi kota ku khwela ka zribye dzra dzrikulu, xitimela xa mati lexi bindzraka xi kota ku famba ka lwandle ledzri yentiki ni djaha ni n’hwanyana lava va zrandzranaka, va tlhela va hanya wutomi lebyi nyonxisaka.