Ndlela Ya Ku Lwisana Ni Ku Hlatiyela

U Nga Hlatiyeli Hi Swa Mundzruku

‘N’wi nga hlatiyeleni hi swa mundzruku, hikusa mundzruku ku ta tidjulela swa kone.’​—MATTHEO 6:34.

Leswi swi hlayaka swone: Minhlatiyelo ya siku ni siku yi hamba xiyenge xa wutomi byezru. Kambe u nga yengeteli minhlatiyelo ya namunhla hi ku pimisa hi leswi taka yentxeka mundzruku. Dzringisa ku hanyela dzra namunhla ntsena.

• Ku hlatiyela ku nga ku yentxa u vilela ngopfu. Xileswo dzringisa leswi: Xa ku sungula, pfumela leswaku a hi ku hlatiyela hinkwaku hi nga ku sivelaka. Ku kazrateka hi mintxhumu leyi u nga kotikiki ku yi sivela swi nga ku yengeselela ku hlatiyela. Xa wubidzri, twisisa leswaku hakanyingi mintxhumu a yi talisi ku yentxeka hi ndlela leyi a hi pimisa swaku yi ta yentxeka ha yone.

Kunguhata Leswi U Taka Swi Kota Ku Swi Hetisisa

‘A vutlhazri lebyi pfaka henhla . . . i ku nabyala.’​—YAKOB 3:17.

Leswi swi hlayaka swone: U nga vi lweyi a djulaka leswaku hinkwaswu swi va leswi hetisekiki. Tivonele akuva u nga yimeli leswaku wene kumbe van’wana va yentxa ku tlula leswi va nga swi kotaka.

• Vana lweyi a dzringaniselaka. Kunguhata leswi u taka kota ku swi hetisisa nakone tiva leswi wene ni van’wana mi nga kotikiki ku swi yentxa. Loko u yentxa leswo, wene ni vhanu van’wana mi ta tipumbela ku hlatiyela nakone swi ta tlhela swi mi nabyalela ku va ni mihandzru leyinene. Handle ka leswo, zrandzra ku tihlekela. Loko u hlekelela nambi loko mintxhumu yi nga fambi ha hombe, u ta pumba ku hlatiyela u tlhela u tsrhama na u nyonxile.

Tiva Leswi Ku Hlatiyelisaka

‘Lwe wa mbilu ya ku zrula a ni ku yingelisisa.’​—AMAPROVERBIA 17:27.

Leswi swi hlayaka swone: Ku tidzrela swi nga ku sivela ku pimisa ha hombe, xileswo dzringisa ku zrulisa mbilu.

• Djula ku tiva leswi ku hlatiyelisaka nakone xiya leswi u swi yentxaka loko swi humelela. Hi xikombiso, loko u hlatiyela, xiya leswi u swi pimisaka, leswi u titwisaka xiswone ni ndlela leyi u tikhomaka ha yone. Kumbexana u nga ha yentxa hi ku swi tsrala. Loko u swi tiva ha hombe leswi ku hlatiyelisaka, u ta swi kota ku lwisana na kone hi ndlela leyinene. Handle ka leswo, pimisa hi leswi u nga swi yentxaka akuva u susa leswi ku hlatiyelisaka a wuton’wini byaku. Loko swi nga koteki ku swi susa, pimisa hi tindlela ta ku swi pumba, kumbexana hi ku kunguhata mintizro yaku ha hombe ni ku tizrisa nkama waku hi ndlela leyinene.

• Dzringisa ku vona mintxhumu hi ndlela yimbeni. Swi nga ha yentxeka leswi ku hlatiyelisaka swi nga mu hlatiyelisi mun’wana mhunu. Leswo swi ya hi leswi mi yi vonisaka xiswone mintxhumu. Vona mintxhumu yizrazru leyi nga ku pfunaka:

  1. U nga hatli u pimisa leswaku leswi mhunu mun’wana a swi yentxiki swi ve hi xivangelo xa ku biha. Hi xikombiso, mhunu wa kukazri a nga ha buya a yima phambeni kwaku loko mi li ku foleni ka kukazri. Loko u hatla u pimisa leswaku a nga layiwanga, u nga ha hlundzruka. A matsrhan’wini ya leswo, ha yini u nga tibyeli leswaku a nga swi yentxanga hi vomu? Phela swi nga yentxa swi li xitanu!

  2. Vona tlhelo ledzrinene dzra mintxhumu. Swi nga ha yentxeka u sindzriseka ku heta nkama wa ku leha a mbangwini wa ku fana ni ayeroportu kumbe loko u li ku foleni hi nkama wa ku leha akuva u tenderiwa hi dotori. Ku dondzra buku dzra kukazri kumbe ku yentxa swa kukazri swi fambisanaka ni ntizro waku, swi nga ku pfuna akuva u nga hlatiyeli ngopfu.

  3. Tibyeli leswaku swi ta khaluta. Tivutise: ‘Xana xikazratu lexi ni nga naxu namunhla xa ha ta tama xi va xikulu mundzruku kumbe vhiki dzri taka?’ Tiva ku hambanisa swikazratu leswitsrongo ka leswi nga swikulu ngopfu.

Dzringisa Ku Va Lwa Hlelekiki

‘Kambe hinkwaswu a swi yentxiwe hi mfanelo ni hi nawu.’​—1 BA-LE-KORINTE 14:40.

Leswi swi hlayaka swone: Dzringisa ku va lweyi a hlelekiki wuton’wini.

• Ha swi zrandzra ku vona mintxhumu na yi famba ha hombe a wuton’wini byezru. Ntxhumu wun’we lowu nga yentxaka mintxhumu yi nga fambi hi la swi fanekeliki ha kone ni ku tisa ku hlatiyela i ku yi tsrhikela mundzruku. Swi nga yentxa u saleliwa hi mintizro yinyingi leyi u fanelaka ku yi yentxa. Ha yini u nga dzringisi mintxhumu leyibidzri?

  1. Tihambele programa u tlhela u dzri landzra.

  2. Tiva u tlhela u lulamisa leswi ku yentxaka u yi tsrhikela mundzruku.

Vana Lweyi A Dzringaniselaka

‘A voko dzrin’we ledzri taliki hi ku wisa, dzri tlula mavoko mabidzri lama taliki hi ku kazrala ni ku landzra mheho.’​—EKLESIASTA 4:6.

Leswi swi hlayaka swone: Vhanu lava tizraka ku tlula mpimu va nga tisivela ku vona mabindzru ya ntizro wavu. Va nga ha pfumala nkama ni ntamu wa ku tikholisa hi leswi va swi tizreliki.

• Vana ni vonela ledzrinene hi ntizro ni mali. Ku va ni mali yinyingi a swi hlayi swone leswaku u ta va ni ku nyonxa kukulu kumbe u ta hlatiyela kutsrongo. Hi ntiyiso wa kone, swi nga ha hambana. Eklesiasta 5:12 yi li: ‘Ku xuzra ka mupfundzri a ku mu pfumeleli ku khutsriyela.’ Xileswo, dzringisa ku hanya hi leswi u nga naswu.

• Kuma nkama wa ku wisa. U nga pumba ku hlatiyela hi ku yentxa mintxhumu leyi ku nyonxisaka. Nambitanu, ku tihungata hi mintxhumu leyi hetelanaka nkama ntsena, ya ku fana ni ku hlalela televhizawu, a swi nge ku pfuni.

• Tizrisa tekinolojiya hi ndlela leyi dzringaniseliwiki. Tivonele ku tsrhamela ku dondzra ma-email, mamensaji kumbe ku nhingena ka marede sosiyali. Handle ka loko swi sindzrisa, u nga tsrhameli ku dondzra mamensaji lama fambisanaka ni ntizro na u nga li ntizrweni.

Hlayisa Wutomi Byaku

‘A ku tizra mintizro ya mizri ka pfuna.’​—1 TIMOTEO 4:8.

Leswi swi hlayaka swone: Ku tsrhamela ku tiwolola mizri swi nga ku pfuna ku va ni lihanyu ledzrinene.

• Txutxela mikhuva leyinene. Ku tiwolola mizri swi nga ku pfuna ku nyonxa ni ku yentxa leswaku mizri waku wu kota ku lwisana ni ku hlatiyela. Dana swakuda leswi nyikaka wutomi nakone dzringisa ku da hi nkama wa kone. Nakone yentxa hinkwaswu akuva u wisa hi la swi fanekelaka ha kone.

• Tivonele ku tizrisa mayentxela lama bihiki akuva u pumba ku hlatiyela, ya ku fana ni ku dzraha masigari kumbe timbangi ni ku kukutlela byala. Hi ku famba ka nkama mintxhumu leyo yi nga ha yengetela ku hlatiyela kwaku, hi ku ku tisela mavabyi ni ku ku hetela mali.

• Kombela mpfunu ka dotori loko u hluliwa hi ku hlatiyela. U nga dani ku djuletela mpfunu ka lava tivaka timhaka ta ku lwisana ni ku hlatiyela.

Zrangisa Leswi Nga Swa Lisima

‘N’wi ta kota ku hlawula leswa ku lulama.’​—BA-LE-FILIPI 1:10.

Leswi swi hlayaka swone: Kambela ha hombe leswi u swi zrangisaka a wuton’wini byaku.

• Tsrala mintizro yaku hi ku ya hi lisima dzra yone. Leswo swi ta ku pfuna ku zranga hi leyi nga ya lisima swinene nakone swi ta ku pfuna ku tiva leyi nga liki ya xihatla, leyi u nga kombelaka van’wana leswaku va ku yentxela kumbe ku yi tsrhika.

• Ndzreni ka vhiki, kambela u va u tsrala ndlela leyi u tizrisaka nkama waku ha yone. Ntsrhaku ka leswo, djuletela tindlela ta ku wu tizrisa hi ndlela leyinene. Loko u ya u swi kota ku wu tizrisa ha hombe nkama, u ta ya u pumba ku hlatiyela.

• Tibekeli nkama wa ku wisa. Nambi hi nkamanyana wutsrongo swi nga ku nyika ntamu swi tlhela swi ku pumbela ku hlatiyela.

Kombela Mpfunu

‘A ku hlatiyela, loko ku li mbilwini ya mhunu, ka yi bindzrela; kambe zritu ledzrinene dzra yi tsrhavisa.’​—AMAPROVERBIA 12:25.

Leswi swi hlayaka swone: Mazritu ya wumbilu ni ya ku twelana ya vambeni ma nga ku yentxa u titwa ha hombe.

• Bula hi swikazratu leswi u nga naswu ni mhunu lweyi a ku twisisaka. Mhunu lweyo a nga ku pfuna ku vona mintxhumu hi ndlela yimbeni nambi ku ku pfuna ku vona matlhantlhela hi ndlela leyi a wu nga yi xiyi. Nakone ku phofulela vambeni swi nga ku pfuna ku titwa ha hombe.

• Kombela leswaku va ku pfuna. Xana u nga kombela vambeni leswaku va ku yentxela ntizro wa kukazri kumbe va tizrisana na wene?

• Loko mutizri-kuloni a ku hlatiyelisa, djula tindlela ta ku lulamisa xikazratu lexo. Hi xikombiso, dzringisa ku mu byela hi leswi u titwisaka xiswone kambe hi wunene ni hi xitxhavu. (Amaproverbia 17:27) Loko a ha tama a ku hlatiyelisa, u nga djula tindlela ta ku pumba nkama lowu u wu hetaka na yene.

Zron’weka Hi Wumoya Byaku

“Va tsrhava lava zron’wekaka hi wumoya byavu.”​—MATTHEO 5:3, TRADUÇÃO DO NOVO MUNDO.

Leswi swi hlayaka swone: Hine vhanu, a hi vileli swakuda, mpahla ni ka ku tsrhama kone ntsena. Hi ni ku vilela ka swa moya. Akuva hi nyonxa, hi fanela ku tiva leswaku hi ni xivileleko lexo hi tlhela hi xi hetisisa.

• Xikhongoto xi nga hi pfuna ngopfu swinene. Xikwembu Nkulukumba a ku zramba leswaku u ‘txukumetela ku hlatiyela kwaku hinkwaku a henhla kwakwe, hikuva a zron’wa ha wene’. (1 Petros 5:7) Ku khongota ni ku yanakanyisisa hi mintxhumu leyi nyikanaka ntamu swi nga ku pfuna ku kuma ku zrula a ndzreni kwaku.​—Ba-le-Filipi 4:6, 7.

• Dondzra mintxhumu leyi taka ku pfuna ku tsrhindzrekela ka Xikwembu Nkulukumba. Mpfunu lowu nyikeliwaka ka revhixta ledzri wu sukela a Bibeleni, ku nga buku ledzri tsraleliwiki ku hi pfuna ku hetisisa xivileleko xa moya. Handle ka leswo, wu hi yentxa hi va ni ‘wutlhazri ni ku tlhavukanya’. (Amaproverbia 3:21) Swi ngo yini u tibekela kungu dzra ku dondzra Bibele? A buku dzra Amaproverbia dzri nga va buku ledzrinene ledzri u nga sungulaka ha dzrone.