MPHANGWA ZADIDI NINGA MUDAZILEMBERA LUKA
1 Anthu azinji awangisira toera kugumanya na kulemba mphangwa za pinthu pyakunyindirika pyakuti ife tisapikhulupirambo,+ 2 ninga mudazifokotozerwa ife na ale akuti kubulukira pakutoma akhali amboni adaona na maso,+ mbafokotozambo mphangwa zenezi.+ 3 Natenepa, pakumala kudinga mwadidi pinthu pyonsene kubulukira pakutoma, ndatongambo kukulemberani imwe wakulemedzwa kakamwe Teofilo,+ cibodzi na cibodzi ninga mudacitikira ipyo, 4 toera mudziwe mwadidi undimomwene wa pinthu pyonsene pidapfundziswa imwe.+
5 Mu ntsiku za Herodhi,*+ mambo wa ku Yudeya, akhalipo nyantsembe akhacemerwa Zakariya wa nsoka wa Abhiya.+ Nkazace akhali Elizabheti,* wa dzindza ya Aroni. 6 Uwiri wawo akhali anthu akulungama pamaso pa Mulungu, pontho akhali akusowa mulando, thangwi akhatoweza matongero onsene na mitemo yonsene ya Yahova.* 7 Mbwenye iwo nee akhali na mwana, thangwi Elizabheti nee akhabala, pontho uwiri wawo akhadakalamba.
8 Zakariya akhatumikira ninga nyantsembe pamaso pa Mulungu mu ndzidzi udapita nsoka wace.+ 9 Mwakubverana na pikhacita anyantsembe ntsiku zonsene, ukhadafika ndzidzi wace wakupita mu templo ya Yahova*+ toera kupereka ntsembe.+ 10 Pa ndzidzi wakupereka ntsembe, mwinji onsene wa anthu ukhacita phembero kunja. 11 Anju wa Yahova* abwera pana iye, mbalimira kukhundu yamadyo ya guwa ya ntsembe. 12 Mbwenye pidaona iye anju, Zakariya adzudzumika mbagopa kakamwe. 13 Mbwenye anju ampanga: “Leka kugopa Zakariya, thangwi maphembero ako abviwa, pontho nkazako Elizabheti anadzabala mwana wamamuna, iwe unadzanʼthula Juwau.+ 14 Iwe unadzakomerwa mbusekera kakamwe, pontho anthu azinji anadzakomerwambo na kubalwa kwace,+ 15 thangwi iye anadzakhala wankulu pamaso pa Yahova.*+ Mbwenye iye nee asafunika kumwa vinyu peno pyakumwa pinango pyakuledzeresa,+ pontho iye anadzadzala na nzimu wakucena, ngakhale mbadzati kubalwa,*+ 16 iye anadzaphedza azinji mwa ana a Izraeli toera kubwerera kuna Yahova* Mulungu wawo.+ 17 Pontho iye anadzapita patsogolo pa Mulungu na nzimu pabodzi na mphambvu ninga za Eliya,+ toera abweze mitima ya ababa kuna ana+, anthu akukhonda bvera akhale na ndzeru za anthu akulungama, toera iye abwerese kuna Yahova* mbumba yakuti iri yakukhunganyika.”+
18 Zakariya alonga kuna anju: “Ndinakhala tani na cinyindiro cakuti pyenepi pinacitikadi? Thangwi ine ndakalamba, pontho nkazanga agwesera kakamwe.” 19 Anju antawira: “Ine ndine Gabhriyeli,+ ule anakhala cifupi na Mulungu,+ pontho ine ndatumwa kuti ndilonge na iwe toera kukudziwisa mphangwa zenezi zadidi. 20 Mbwenye iwe unadzakhala bewewe mbucimwana kulonga mpaka ntsiku inafuna kucitika pinthu pyenepi, thangwi nee wakhulupira mafala anga, akuti anadzakwanirisika pa ndzidzi udakhazikiswa.” 21 Mu ndzidzi unoyu, anthu akhapitiriza kudikhira Zakariya, pontho iwo akhadzudzumika kuti thangwi yanji iye akudembuka kakamwe mu templo. 22 Pidabuluka iye kunja, nee akhakwanisabve kulonga nawo, natenepa anthu adzindikira kuti iye akhadaona masomphenya mu templo. Iye akhaphatisira manja ace toera kulonga nawo, mbwenye apitiriza kukhala bewewe. 23 Pidamala ntsiku zace zakutumikira mu templo, iye aenda kunyumba kwace.
24 Pidapita ntsiku zingasi, Elizabheti nkazi wa Zakariya akhala na mimba, iye amala miyezi mixanu nee kubuluka panyumba; iye akhalonga: 25 “Yahova* andicitira pyenepi mu ntsiku zino. Iye andikumbuka toera kubulusa manyadzo anga pakati pa anthu.”+
26 Pikhali Elizabheti na miyezi mitanthatu ya mimba yace, anju Gabhriyeli+ atumwa na Mulungu toera kuenda ku nzinda ubodzi wa ku Galileya unacemerwa Nazareti, 27 kuna mwali+ akhadikhira kumanga banja* na mamuna anacemerwa Zuze wa dzindza ya Dhavidhi, mwali unoyu akhacemerwa Mariya.+ 28 Pidafika anju alonga kuna Mariya: “Ntendere ukhale na iwe, iwe udadzala na nkhombo, Yahova* ali na iwe.” 29 Mbwenye iye adzudzumika kakamwe na mafala a anju mbasaka kubvesesa mabvekero a mamwanyikiro anewa. 30 Natenepa anju ampanga: “Leka kugopa Mariya, thangwi Mulungu akomerwa na iwe. 31 Ona! Iwe unadzakhala na mimba mbubala mwana wamamuna,+ usafunika kumpasa dzina yakuti Yezu.+ 32 Iye anadzakhala wankulu,+ mbacemerwa Mwana wa Mulungu Wakudzulu Kakamwe,+ pontho Yahova* Mulungu anadzampasa mpando waumambo wa babace, Dhavidhi.+ 33 Iye anadzatonga ninga Mambo panyumba ya Yakobe kwenda na kwenda, pontho Umambo wace nkhabe kudzamala.”+
34 Mbwenye Mariya alonga kuna anju: “Pyenepi pinakwanisika tani, thangwi ine cipo ndapita mʼmabonde na mamuna?”+ 35 Anju antawira: “Nzimu wakucena unabwera kuna iwe,+ pontho mphambvu ya Mulungu Wakudzulu Kakamwe inadzakugudumira. Na thangwi ineyi, ule anafuna kudzabalwa anadzacemerwa wakucena,+ Mwana wa Mulungu.+ 36 Ona! Mʼbale wako Elizabheti akhalongwa kuti nkhabe kubala, ali na mimba ya mwana wamamuna mu unkhalamba wace, uno ndi mwezi wace wacitanthatu; 37 thangwi Mulungu asakwanirisa mafalace onsene.”*+ 38 Penepo Mariya alonga: “Onani! Ndine bitcu wa Yahova!* Mbapicitike kuna ine ninga mudapilongera imwe.” Natenepa anju abuluka mbaenda.
39 Mu ntsiku zenezi, Mariya abuluka mwakucimbiza mbaenda kucisa ca mapiri, mu nzinda ubodzi wa dzindza ya Yuda, 40 iye apita nʼnyumba ya Zakariya mbamwanyika Elizabheti. 41 Elizabheti pidabva iye kumwanyikwa kudacitwa iye na Mariya, mwana akhali mʼmimba mwace anumpha, Elizabheti adzala na nzimu wakucena, 42 mbalonga mwakugaluza: “Uli na nkhombo ndiwe pakati pa akazi onsene, pontho ali na nkhombo ndi mwana anafuna kubuluka mʼmimba mwako! 43 Natenepa ndi nkhombo kwa ine kudzaoniwa na mama wa Mbuyanga. 44 Thangwi pidabva ine kundimwanyika kudacita iwe, mwana ali mʼmimba mwanga anumpha mwakukomerwa. 45 Nyakutsandzayambo ndi ule adakhulupira, thangwi mafala onsene adapangwa iye na Yahova* anadzakwanirisika mwakukwana.”
46 Mariya alonga: “Umaso* wanga ukusimba Yahova,*+ 47 ntima wanga ukutsandzaya kakamwe na Mulungu, Mpulumusi wanga,+ 48 thangwi iye aona makhaliro akucepeseka a ntumiki wace.+ Na thangwi ineyi, kutomera lero anthu a madzindza onsene anadzandicemera wakutsandzaya,+ 49 thangwi Mulungu wamphambvu zonsene andicitira pinthu pikulu, dzina yace ndi yakucena,+ 50 pontho kwenda na kwenda iye asabvera ntsisi ale anamulemedza.*+ 51 Iye acita pinthu pyamphambvu na nkono wace, mbabalalisa anthu a mitima yakudzikuza.+ 52 Iye atcitisa anthu amphambvu mʼmipando yawo yaumambo,+ mbakuza anthu akucepeseka;+ 53 anthu anjala iye aakhutisa na pinthu pyadidi,+ mbwenye anthu akupfuma iye aaendesa cimanja-manja. 54 Iye abwera kudzaphedza ntumiki wace Izraeli, mbakumbuka ntsisi zace za kwenda na kwenda,+ 55 ninga mudalongera iye kuna ambuyathu, kuna Abhrahamu na dzindza* yace.”+ 56 Mariya akhala na iye cifupi na miyezi mitatu, buluka penepo abwerera kunyumba kwace.
57 Natenepa ukhadafika ndzidzi toera Elizabheti abale, iye abala mwana wamamuna. 58 Anthu a pacisa na abale ace abva kuti Yahova* apangiza ntsisi zace kuna iye, natenepa iwo atsandzaya pabodzi na iye.+ 59 Pa ntsiku yacisere, iwo abwera toera kusidza mwana,+ pontho iwo akhafuna kumpasa dzina ya babace, Zakariya. 60 Mbwenye mai wace mwana alonga: “Nkhabe! Iye anacemerwa Juwau.” 61 Penepo iwo ampanga: “Nee mʼbodzi mwa abale ako anacemerwa na dzina ineyi.” 62 Natenepa iwo atoma kulonga na manja na babace mwana toera adziwe dzina ikhafuna iye kupasa mwanace. 63 Natenepa iye aphemba tabwa, mbalemba: “Dzina yace ndi Juwau.”+ Penepo onsene adzumatirwa kakamwe. 64 Pa ndzidzi unoyu, mulomo wace wafunguka, lirimi yace yasudzuka,+ mbatoma kulonga mukusimba Mulungu. 65 Natenepa anthu onsene a pacisa cawo atoma kugopa, pinthu pyenepi pyonsene pyatoma kulongwa mucisa consene ca mapiri a dziko ya Yudeya. 66 Anthu onsene akhabva pyenepi, akhapikoya mʼmitima yawo, mbalonga: “Kodi mwana unoyu anadzakhala ani?” Thangwi mwandimomwene djanja ya Yahova* ikhali na iye.
67 Penepo Zakariya babace mwana, adzala na nzimu wakucena mbatoma kulonga mphangwa za Mulungu: 68 “Mbasimbwe Yahova,* Mulungu wa Izraeli,+ thangwi iye abvera ntsisi mbumba yace mbabweresa cipulumuso.+ 69 Iye acitisa kuti aoneke mpulumusi wamphambvu*+ panyumba ya ntumiki wace Dhavidhi,+ 70 ninga mudalonga iye na milomo ya aprofeta ace akale akukhulupirika,*+ 71 toera kutipulumusa mʼmanja mwa anyamalwa athu na mwa ale onsene anatiida;+ 72 toera kupangiza ntsisi kuna ife thangwi ya ambuyathu, mbakumbuka cibverano cace cakucena,+ 73 kudumbira kudacita iye kuna mbuyathu Abhrahamu,+ 74 toera pidamala ife kuombolwa mʼmanja mwa anyamalwa athu, atipase nkhombo zakulambira Mulungu mwakukhonda gopa, 75 mwakukhulupirika na mwakulungama pamaso pace, ntsiku zathu zonsene. 76 Mbwenye kwa iwe mwananga, unadzacemerwa mprofeta wa Mulungu Wakudzulu Kakamwe, thangwi unadzaenda patsogolo pa Yahova* toera kusasanyira njira zace,+ 77 kuti upase mbumba yace cidziwiso toera apulumuke kubulukira mukulekererwa madawo awo,+ 78 thangwi ya ntsisi zikulu za Mulungu wathu. Na ntsisi zenezi, ceza camacibese cinabwera kuna ife buluka kudzulu, 79 toera kupereka ceza kuna ale anakhala ncidima na mu nʼthundzi wakufa,+ pontho toera kutsogolera manyalo athu munjira yantendere.”
80 Mwana akula mbakhala wakuwanga mwauzimu, iye apitiriza kukhala nʼthando mpaka ntsiku idapangizika iye pakweca kuna mbumba ya Izraeli.
2 Mu ntsiku zenezi, Sezari Augustu akhazikisa ntemo toera anthu onsene alemberwe. 2 (Kulemberwa kweneku kwakutoma kwacitika mu ndzidzi wakuti Kirino akhali ntongi wa Sirya.) 3 Anthu onsene aenda kalemberwa, mʼbodzi na mʼbodzi ku nzinda wace. 4 Natenepa, Zuze+ abuluka ku Galileya mu nzinda wa Nazareti mbaenda ku Yudeya mu nzinda wa Dhavidhi unacemerwa Bhetelehemu,+ thangwi iye akhali wa dzindza ya Dhavidhi. 5 Iye aenda kalemberwa pabodzi na Mariya, nkazi akhadamanga na iye banja ninga mukhadikhirwa ipyo.+ Mariya akhali cifupi na kubala.+ 6 Pikhali iwo kweneko, wafika ndzidzi toera kubala. 7 Mariya abala mwanace wautombo*+ wamamuna, iye anfinikiza na nguwo mbanʼgonesa munadyera pifuyo,+ thangwi nyumba yakufikira alendo nee ikhalibve na mbuto.
8 Mucisa ceneci akhalipombo akumbizi akuti akhali kunja kwa nzinda mbakaonera mikumbi yawo namasiku. 9 Penepo pene anju wa Yahova* aonekera pana iwo, pontho mbiri ya Yahova* yaetimira nʼkhundu mwawo, iwo mbagopa kakamwe. 10 Mbwenye anju aapanga: “Lekani kugopa, thangwi ine ndabwera kudzakupangani mphangwa zadidi za kutsandzaya kukulu kunafuna kukhala na anthu onsene. 11 Thangwi lero mwabalirwa mpulumusi+ mu nzinda wa Dhavidhi,+ wakuti ndi Kristu Mbuya.+ 12 Ici ndi cidzindikiro kuna imwe: Munagumana khombwani adafinikizwa na nguwo mbagoneswa munadyera pifuyo.” 13 Penepo pene waonekambo mwinji wa aanju,*+ iwo akhasimba Mulungu, mbalonga: 14 “Mbiri kuna Mulungu kudzulu, ntendere pantsi pano kuna anthu anakomerwa na iye.”
15 Natenepa, pidabwerera aanju kudzulu, akumbizi atoma kulonga okha-okha: “Tendeni cincino ku Bhetelehemu tikaone pidacitika, mwakubverana na pidatidziwisa Yahova.”* 16 Iwo aenda mwakucimbiza mbagumana Mariya, Zuze na khombwani adagoneswa munadyera pifuyo. 17 Pidaona iwo pyenepi, alonga mphangwa zidapangwa iwo na anju thangwi ya mwana unoyu. 18 Anthu onsene adabva pyenepi adzumatirwa kakamwe na pidapangwa iwo na akumbizi. 19 Mbwenye Mariya atoma kukoya mafala anewa onsene, mbanyerezera mwacidikhodikho muntima mwace mabvekero awo.+ 20 Buluka penepo akumbizi abwerera, iwo akhasimba na kupasa mbiri Mulungu thangwi ya pinthu pyonsene pidabva iwo na pidaona iwo, ninga mukhadapipangirwa iwo.
21 Pidapita ntsiku zisere, pidafika ndzidzi toera kunsidza,+ mwana apaswa dzina yakuti Yezu, dzina ineyi aipaswa na anju, Mariya mbadzati kukhala na mimba.+
22 Pidakwanambo ndzidzi wa kuceneswa kwawo mwakubverana na Mwambo wa Mose,+ iwo aenda naye ku Yerusalemu toera kumpereka kuna Yahova,* 23 ninga mudalemberwa ipyo mu Mwambo wa Yahova* kuti: “Ana autombo onsene amuna* anadzakhala akucena kuna Yahova.”*+ 24 Iwo apereka ntsembe mwakubverana na pinalonga Mwambo wa Yahova* kuti: “Madjiwa mawiri peno ana nkhangaiwa awiri.”+
25 Ku Yerusalemu akhalipo mamuna mʼbodzi akhacemerwa Simeoni, mamuna unoyu akhali wakulungama na wakugopa Mulungu, iye akhadikhira kubalangazwa kwa mbumba ya Izraeli,+ pontho nzimu wakucena ukhali na iye. 26 Kusiyapo pyenepi, iye akhadapangizwa na Mulungu kubulukira mu nzimu wakucena kuti nee anafa mbadzati kuona Kristu wa Yahova.* 27 Mukutsogolerwa na nzimu wakucena, iye apita mu templo. Penepo anyakubala a Yezu abwera naye toera acite kuna iye pinthu pinacitwa ndzidzi onsene mwakubverana na Mwambo,+ 28 iye akwata mwana mʼmanja mwace, asimba Mulungu, mbalonga: 29 “Mbuya Wankulu Kakamwe, cincino mukutawirisa kuti ntumiki wanu afe muntendere+ mwakubverana na mafala anu, 30 thangwi maso anga aona njira yanu yacipulumuso,+ 31 idakhunganya imwe pamaso pa anthu onsene,+ 32 iye ndi ceza+ toera kuphedza anthu a madzindza anango+ kuti aone, pontho iye anadzapasa mbiri mbumba yanu ya Izraeli.” 33 Babace na mai wace apitiriza kudzumatirwa na pinthu pikhalongwa thangwi ya mwana. 34 Pontho Simeoni aapasa nkhombo, mbapanga Mariya, mai wace mwana: “Bvesera! Mwana uyu anadzakhala thangwi inafuna kucitisa kuti anthu azinji mu Izraeli+ agwe+ peno alamuke, anadzakhalambo cidzindikiro cakuti anthu anacilonga mwakuipa,+ 35 toera manyerezero a mitima ya anthu azinji apangizike pakweca. Mbwenye kwa iwe, unadzatsukwala ninga munthu adalaswa na supada yakulapha.”+
36 Penepo pakhalimbo mprofeta wankazi akhacemerwa Yana, mwana wa Fanuwele wa dzindza ya Asere. Nkazi unoyu akhadakalamba kakamwe, iye akhala na mamunace mu pyaka pinomwe pidamala iwo kumanga banja,* 37 iye akhali nzice wa pyaka 84 pyakubalwa. Ndzidzi onsene iye akhaenda ku templo, kweneko iye akhatumikira Mulungu masiku na masikati mu kucita jejuu na maphembero akudembetera. 38 Pa ndzidzi unoyu iye afendedza cifupi, atoma kupereka takhuta kuna Mulungu, mbalonga thangwi ya mwana kuna anthu onsene akhadikhira kuombolwa kwa Yerusalemu.+
39 Natenepa, pidamala iwo kucita pyonsene mwakubverana na Mwambo wa Yahova,*+ abwerera ku Galileya, ku nzinda wawo wa ku Nazareti.+ 40 Mwana apitiriza kukula mbakhala wamphambvu, mbadzala na udziwisi, pontho Mulungu apitiriza kukomerwa na iye.+
41 Pyaka pyonsene anyakubalace akhali na nsambo wakuenda ku Yerusalemu toera kucita phwando ya Paskwa.+ 42 Pikhali iye na pyaka 12 pyakubalwa, iwo aenda kuphwando ninga pikhacita iwo mwandzolowero.+ 43 Pidamala ntsiku za phwando, pikhabwerera iwo, Yezu asalikira ku Yerusalemu, mbwenye anyakubalace nee adzindikira pyenepi. 44 Nakuti akhanyerezera kuti iye ali pakati pa mwinji wa anthu akhacita ulendo pabodzi na iwo, afamba nsindzo wa ntsiku ibodzi, mbatoma kunsaka pakati pa abale awo na anthu anadziwana na iwo. 45 Mbwenye pidakhonda iwo kunʼgumana, abwerera ku Yerusalemu mbansaka konsene kwene. 46 Pidapita ntsiku zitatu, iwo anʼgumana mu templo, akhali nawa pakati pa apfundzisi, iye akhaabvesera mbaacita mibvundzo. 47 Mbwenye onsene akhambvesera akhadzumatirwa kakamwe na mitawiro yace na luso yace yakubvesesa pinthu.+ 48 Natenepa, pidamuona anyakubalace, adzumatirwa kakamwe, mai wace ambvundza: “Mwananga, thangwi yanji wacita pyenepi kuna ife? Ine na pai wako tikhakusaka mwakusowa cidikhiro.” 49 Mbwenye iye aatawira: “Thangwi yanji mukhandisaka? Imwe nkhabe dziwa kuti ndisafunika kukhala nʼnyumba mwa Babanga?”+ 50 Mbwenye iwo nee abvesesa pidalonga iye kuna iwo.
51 Buluka penepo, iye abwerera na iwo ku Nazareti mbapitiriza kuabvera.+ Pontho, mai wace akoya mwadidi kakamwe mafala anewa onsene muntima mwace.+ 52 Yezu apitiriza kuthambaruka mu udziwisi, pontho akhakula mbakhala wakufunika pamaso pa Mulungu na anthu.
3 Mu caka 15 ca utongi wa Tibheryo Sezari, pikhali Ponsyo Pilato ntongi wa Yudeya, Herodhi*+ akhali ntongi* wa ku Galileya, Filipi mʼbale wace Herodhi akhali ntongi wa ku Itureya na Trakoniti, Lizaniya akhali ntongi wa ku Abhilene. 2 Mu ntsiku za nkulu wa nyantsembe Anasi na Kaifa,+ Mulungu atumiza mphangwa kuna Juwau+ mwana wa Zakariya wakuti akhali nʼthando.+
3 Natenepa iye aenda mupisa pyonsene pya cifupi na Yordani, mbapanga anthu kuti asafunika kubatizwa ninga cipangizo ca kutcunyuka kwawo toera alekererwe madawo,+ 4 ninga mudalemberwa ipyo mʼbukhu ya mprofeta Izaiya kuti: “Munthu ali kukhuwa nʼthando: ‘Sasanyirani njira ya Yahova!* Lungamisani miseu yace.+ 5 Magowa onsene mbatutirwe, nthunda na mapiri onsene azerezwe; njira za magurayi zilungamiswe, njira za magolongʼondo zizerezwe; 6 pontho anthu onsene anadzaona cipulumuso ca Mulungu.’”*+
7 Juwau atoma kulonga na mwinji wa anthu akhabwera kudzabatizwa na iye: “Imwe ana a nyoka, mbani adakupangani kuti munakwanisa kuthawa ntsiku ya ukali wa Mulungu?+ 8 Mphapo, citani pinthu pinapangiza kutcunyuka kwanu. Lekani kulonga mwekha kuti: ‘Babathu ndi Abhrahamu.’ Thangwi ine ndinakupangani kuti Mulungu angafuna anakwanisa kuphatisira miyala iyi toera kucitira Abhrahamu ana. 9 Mwandimomwene, macado ali pa tsinde ya muti. Natenepa, miti yonsene inakhonda kubala misapo yadidi inadzagwandwa mbiponywa pa moto.”+
10 Mwinji wa anthu akhabvundza Juwau: “Mphapo, tisafunika kucitanji?” 11 Pakuatawira iye akhaapanga: “Munthu ali na nguwo ziwiri* apasembo ule adaisowa, ule ali na cakudya mbacite pibodzi pyene.”+ 12 Anyakulipisa misonkho abwerambo toera kubatizwa,+ mbambvundza: “Mpfundzisi, tisafunika kucitanji?” 13 Iye aatawira: “Lekani kuphemba pizinji kupiringana ntengo wa nsonkho.”+ 14 Anyankhondo akhambvundzambo: “Tisafunika kucitanji?” Iye akhaatawira: “Lekani kupokosera munthu kobiri yace peno kupambizira munthu,+ mbwenye komerwani na pinatambira imwe.”
15 Nakuti anthu akhadikhira Kristu, onsene akhanyerezera tenepa muntima mwawo thangwi ya Juwau: “Kodi iye ndi Kristu?”+ 16 Juwau atawira, mbaapanga onsene kuti: “Ine ndisakubatizani na madzi, mbwenye ule anabwera nduli mwanga ndi wamphambvu kakamwe kupiringana ine, wakuti mithambo ya masandalya ace ine sidathema tayu toera kuisudzula.+ Iye anadzakubatizani na nzimu wakucena, pontho na moto.+ 17 Iye ali na foxolo* mʼmanja mwace toera kucenesa mwadidi mbuwa yace. Iye anadzakoya tirigu ncikwa mwace, mbwenye mapwepwa anadzaapisa na moto wakuti nkhabe kuthimisika.”
18 Juwau aperekambo macenjezo anango mazinji, mbapitiriza kumwaza mphangwa zadidi kuna anthu. 19 Mbwenye iye akhasandika ntongi Herodhi thangwi ya Herodhiya nkazi wa mʼbale wace Herodhi, pontho thangwi ya pinthu pyonsene pyakuipa pidacita iye. 20 Mbwenye Herodhi athimiza kucita cinthu cinango cakuipa: Iye afungira Juwau nkaidi.+
21 Pidamala kubatizwa anthu onsene, Yezu abatizwambo.+ Pikhaphembera iye, kudzulu kwafunguka,+ 22 nzimu wakucena ukhaoneka ninga nkhangaiwa watcita mbudza kuna Yezu, yabvekambo fala kudzulu mbilonga: “Iwe ndiwe Mwananga wakufunika; ine ndisakomerwa na iwe.”+
23 Pidatoma Yezu+ basa yace, iye akhali cifupi na pyaka 30 pyakubalwa.+ Ninga mukhanyerezera anthu, iye akhali mwana
wa Zuze,+
mwana wa Eli,
24 mwana wa Matati,
mwana wa Levi,
mwana wa Meliki,
mwana wa Janai,
mwana wa Zuze,
25 mwana wa Matatiya,
mwana wa Amosi,
mwana wa Naumi,
mwana wa Esili,
mwana wa Nagai,
26 mwana wa Maati,
mwana wa Matatiya,
mwana wa Simei,
mwana wa Yoseki,
mwana wa Yoda,
27 mwana wa Yowanani,
mwana wa Resa,
mwana wa Zorobhabhele,+
mwana wa Salatiyele,+
mwana wa Neri,
28 mwana wa Meliki,
mwana wa Adhi,
mwana wa Koza,
mwana wa Elimadhi,
mwana wa Eri,
29 mwana wa Yezu,
mwana wa Eliezere,
mwana wa Yorimu,
mwana wa Matati,
mwana wa Levi,
30 mwana wa Simiyau,
mwana wa Yuda,
mwana wa Zuze,
mwana wa Yonami,
mwana wa Eliyakimu,
31 mwana wa Meleya,
mwana wa Mena,
mwana wa Matata,
mwana wa Natani,+
mwana wa Dhavidhi,+
mwana wa Obhedhi,+
mwana wa Bhoazi,+
mwana wa Salimoni,+
mwana wa Nasoni,+
33 mwana wa Aminadhabhu,
mwana wa Arni,
mwana wa Ezironi,
mwana wa Peresi,+
mwana wa Yuda,+
mwana wa Izaki,+
mwana wa Abhrahamu,+
mwana wa Tera,+
mwana wa Naori,+
mwana wa Ragani,+
mwana wa Pelegi,+
mwana wa Ebheri,+
mwana wa Sela,+
36 mwana wa Kainani,
mwana wa Arfaxadhi,+
mwana wa Semu,+
mwana wa Nowa,+
mwana wa Lameki,+
mwana wa Enoki,
mwana wa Jaredhi,+
mwana wa Malalele,+
mwana wa Kainani,+
mwana wa Seti,+
mwana wa Adhamu,+
mwana wa Mulungu.
4 Buluka penepo, Yezu adzala na nzimu wakucena, abuluka mu Nkulo wa Yordani mbatsogolerwa na nzimu unoyu nʼthando,+ 2 mu ntsiku 40, nakuti iye nee adya cinthu mu ntsiku zenezi, pidamala izo, Yezu abva njala, natenepa Dyabo amuyesera,+ 3 mbampanga: “Khala iwe ndiwe mwana wa Mulungu, panga mwala uyu toera usanduke kudza nkate.” 4 Mbwenye Yezu antawira: “Pyalembwa kuti: ‘Munthu nee asakhala na umaso thangwi ya cakudya basi.’”+
5 Penepo Dyabo aenda naye padzulu mbampangiza maumambo onsene a pa dziko yapantsi mu ndzidzi ubodzi ene.+ 6 Dyabo ampanga: “Ndinakupasa maumambo onsene awa na mbiri yawo, thangwi pyonsene mphyanga,+ pontho ndinapipasa munthu anafuna ine. 7 Natenepa, iwe ungandilambira kabodzi basi, pyonsene ipi pinakhala pyako.” 8 Yezu antawira, mbampanga: “Pyalembwa kuti: ‘Ndi Yahova* Mulungu wako anafunika iwe kulambira, pontho ndiye basi anafunika iwe kutumikira.’”+
9 Buluka penepo, Dyabo aenda naye ku Yerusalemu, ankwiza padzulu kakamwe pa templo, mbampanga: “Khala iwe ndiwe mwana wa Mulungu, numpha pano ugwe pantsi,+ 10 thangwi pyalembwa: ‘Iye anadzatuma aanju ace toera akutsidzikize,’ 11 pontho: ‘Iwo anadzakuphata na manja awo toera mwendo wako ukhonde kumenyeka pamwala.’”+ 12 Yezu antawira, mbampanga: “Pyalembwa: ‘Leka kuyesera Yahova* Mulungu wako.’”+ 13 Natenepa, pidamala Dyabo kumuyesera, abuluka pana Yezu mbadikhira ndzidzi unango wakuthema.+
14 Penepo Yezu atsogolerwa na nzimu wakucena mbabwerera ku Galileya.+ Mphangwa za pinthu pyadidi pikhacita iye zikhamwazika mupisa pyonsene pya cifupi. 15 Iye atomambo kupfundzisa mʼmasinagoga awo, pontho anthu onsene akhamulemedza.
16 Buluka penepo iye aenda ku Nazareti,+ kucisa cidakuzwa iye. Mwakubverana na pikhacita iye mwandzolowero pa ntsiku ya Sabudu, iye apita mu sinagoga,+ mbalamuka toera kuleri. 17 Natenepa, iye apaswa bukhu* ya mprofeta Izaiya, iye afungula bukhu ineyi mbagumana mbuto idalembwa tenepa: 18 “Nzimu wa Yahova* uli na ine, thangwi iye andidzodza toera kumwaza mphangwa zadidi kuna anyakutcerenga. Iye andituma toera kudziwisa pya kubuluswa kwa ale ali nkaidi na kufungula maso a maboliboli, toera kupasa ufulu anyakutsukwala,+ 19 toera kudziwisa caka cakutawirika ca Yahova.”*+ 20 Pidamala iye, afunga bukhu, aipereka kuna ntumiki mbakhala pantsi; anthu onsene mu sinagoga akhamuyangʼana. 21 Penepo atoma kuapanga: “Lero, lemba iyi idamala imwe kubva yakwanirisika.”+
22 Anthu onsene atoma kupereka umboni wadidi thangwi ya iye, mbadzumatirwa kakamwe na mafala akuphata ntima akhabuluka pamulomo pace.+ Iwo akhalonga: “Kodi uyu nee ndi mwana wa Zuze?”+ 23 Penepo Yezu alonga kuna iwo: “Mwakukhonda penula imwe munadzaphatisira nsangani uyu kuna ine: ‘Dotoro, kondzeka wekha. Citambo kuno kucisa cako pinthu pidabva ife kuti wapicita ku Kafarnau.’”+ 24 Iye alonga: “Mwandimomwene ine ndinakupangani kuti nkhabe mprofeta analemedzwa kucisa cace.+ 25 Mbwenye ine ndinakupangani: Akhalipo azice azinji mu Izraeli mu ntsiku za Eliya pidakhonda kubvumba madzi mu pyaka pitatu na miyezi mitanthatu, mbioneka njala ikulu mu dziko yonsene.+ 26 Ngakhale tenepo, Eliya nee atumwa kuna akazi anewa, mbwenye atumwa kuna nzice mʼbodzi basi wa ku Sarefati mu dziko ya Sidhoni.+ 27 Pontho, akhalipo anyamatanya azinji mu Izraeli mu ndzidzi wa mprofeta Elizeu; mbwenye nee mʼbodzi wa iwo adawangiswa,* basi ene Namani wa ku Sirya ndiye adawangiswa.”+ 28 Penepo, anthu onsene akhabva pinthu pyenepi mu sinagoga aipirwa kakamwe,+ 29 iwo alamuka mbabuluka naye kunja kwa nzinda mwakucimbiza, iwo aenda naye padzulu paphiri idamangwa nzinda wawo toera amponye pantsi. 30 Mbwenye iye apita na pakati pawo, mbaenda pyace.+
31 Buluka penepo iye aenda ku Kafarnau, nzinda wa ku Galileya. Iye akhapfundzisa anthu pa ntsiku ya Sabudu,+ 32 iwo akhadzumatirwa kakamwe na njira yace yakupfundzisa,+ thangwi pikhapfundzisa iye pikhabuluka kuna Mulungu. 33 Mu sinagoga mukhali mamuna mʼbodzi wakuti akhali na dimonyo, iye akhuwa:+ 34 “Haa! Yezu wa ku Nazareti,+ musafunanji na ife? Mwabwera kudzatifudza? Ine ndisadziwa mwadidi kuti imwe ndimwe Ntumiki Wakucena wa Mulungu.”+ 35 Mbwenye Yezu asandika dimonyo, mbalonga: “Matama, buluka muna iye.” Dimonyo agwisa pantsi mamuna unoyu pakati pawo, mbabuluka muna iye nee kumʼphekesa. 36 Natenepa, anthu onsene adzumatirwa kakamwe mbatoma kulonga kuna unango na ndzace: “Ndi mafala anji anewa? Iye ali na utongi wakusandika madimonyo mwamphambvu, iwo mbabuluka!” 37 Natenepa, mphangwa zinalonga pya iye zapitiriza kumwazika konsene kwene mupisa pya cifupi.
38 Pidabuluka Yezu mu sinagoga, apita nʼnyumba ya Simau. Mebzwalace Simau akhadaferuka kakamwe, penepo anthu aphemba Yezu toera amʼphedze.+ 39 Natenepa, Yezu akotama pana iye, asandika utenda, nkazi mbawanga. Penepo pene iye alamuka mbatoma kuaphikira cakudya.
40 Mbwenye pikhadoka dzuwa, onsene akhali na anthu akuti akhathabuka na mautenda akusiyana-siyana aabweresa kuna Yezu. Iye akhasandzikira manja mʼbodzi na mʼbodzi, mbaawangisa.+ 41 Yezu abulusambo madimonyo mwa anthu azinji, madimonyo akhakhuwa mbalonga: “Imwe ndimwe Mwana wa Mulungu.”+ Mbwenye Yezu akhaasandika, mbakhonda kuatawirisa kuti alonge,+ thangwi iwo akhadziwa kuti iye ndi Kristu.+
42 Pidaca kunja, iye abuluka mbaenda ku mbuto yakutali na anthu toera akhale ekhene.+ Mbwenye mwinji wa anthu watoma kunsaka mbufika kukhali iye, iwo ayesera kumpingiza toera iye akhonde kuasiya. 43 Mbwenye iye aapanga: “Ndisafunikambo kumwaza mphangwa zadidi za Umambo wa Mulungu mʼmizinda inango, thangwi ine ndatumwa toera kucita pyenepi.”+ 44 Natenepa, iye apitiriza kumwaza mphangwa mʼmasinagoga a ku Yudeya.
5 Pa ndzidzi unango Yezu akhali nʼkhundu mwa nyandza ya Jenezareti,*+ mwinji wa anthu ukhapfinyana nʼkhundu mwace mbubvesera mafala a Mulungu. 2 Iye aona miyadiya miwiri nʼkhundu mwa nyandza, mbwenye anyakusodza akhadabulukamo, iwo akhatsuka makokota awo.+ 3 Pidakwira iye mʼmwadiya ubodzi wakuti ukhali wa Simau, amʼphemba toera aufedze pangʼono mʼmadzi. Buluka penepo iye akhala pantsi mʼmwadiya, mbatoma kupfundzisa mwinji wa anthu. 4 Pidamala iye kuapfundzisa, apanga Simau: “Ndoko kudazika, mbamugwisira makokota anu mʼmadzi.” 5 Mbwenye pakutawira, Simau alonga: “Mpfundzisi, ife taphuphudza masiku onsene nee kuphata cinthu.+ Mbwenye nakuti adalonga ndimwe, ndinagwisira makokota.” 6 Pidacita iwo pyenepi, aphata* ntsomba zizinji. Natenepa, makokota awo akhatoma kupanduka.+ 7 Penepo iwo akhupa* na manja andzawo akuti akhali mʼmwadiya unango toera abwere kudzaaphedza, iwo abwera mbadzadza miyadiya miwiri ene, natenepa iyo yatoma kulirima. 8 Pakuona pyenepi, Simau Pedhru agodama pamaso pa Yezu, mbalonga: “Mbuya bulukani pana ine, thangwi ndine nyakudawa.” 9 Pedhru alonga pyenepi thangwi iye na andzace adzumatirwa kakamwe na kunjipa kwa ntsomba zidaphata iwo, 10 Tiyago na Juwau ana a Zebhedheu,+ akuti akhaphata pabodzi na Simau adzumatirwambo. Mbwenye Yezu apanga Simau: “Leka kugopa. Kutomera lero iwe unadzakhala nyakusodza anthu.”+ 11 Natenepa, iwo abweresa miyadiya yawo pantunda, asiya pinthu pyonsene mbatowera Yezu.+
12 Pa ndzidzi unangombo, pikhali iye mu nzinda ubodzi, afika mamuna mʼbodzi wakuti manungo ace onsene akhali na matanya. Pidaona iye Yezu, agodama, akotamisa nsolo wace mpaka pantsi, mbadembetera: “Mbuya, imwe mungafuna, munakwanisa kundiwangisa.”+ 13 Natenepa, Yezu afuthula djanja yace, anʼkhuya mbampanga: “Ine ndisafuna! Utenda wako mbuwangiswe.” Penepo pene matanya ace amala.+ 14 Buluka penepo iye apanga mamuna unoyu toera akhonde kupanga munthu. Iye ampanga: “Mbwenye ndoko ukapangizike kuna anyantsembe, ungamala, pereka ntsembe idalonga Mose+ thangwi ya kuwangiswa kwako, toera anyantsembe aone kuti iwe wawangiswa.”+ 15 Mbwenye mphangwa zinalonga pya iye zikhapitiriza kumwazika, pontho mwinji wa anthu ukhagumanyikana toera kubvesera na kuwangiswa mautenda awo.+ 16 Mbwenye kazinji kene iye akhaenda kacita phembero kuthando.
17 Ntsiku inango pikhapfundzisa Yezu, Afarisi na apfundzisi a Mwambo adabuluka kupisa pya Galileya, Yudeya na Yerusalemu akhali nawa penepo; mphambvu ya Yahova* ikhali na iye toera kuwangisa anthu.+ 18 Penepo afika amuna anango akuti akhadathukula nyampfutete pa makha, iwo akhayesera kumpitisa nʼnyumba toera afike pana Yezu.+ 19 Mbwenye nakuti acimwana kufika naye pana Yezu thangwi ya mwinji wa anthu, iwo akwira pantsoi, afungula benga mbantcitisa na penepo uku mbali pa makha mpaka pakati pa anthu akhali patsogolo pa Yezu. 20 Pidaona Yezu cikhulupiro cawo, alonga: “Mamunawe, madawo ako alekererwa.”+ 21 Natenepa, apfundzisi a mwambo na Afarisi atoma kunyerezera mʼmitima mwawo mbalonga okha-okha: “Mbani iye analonga mwakuxola tenepa? Mbani unango anakwanisa kulekerera madawo kusiyapo Mulungu?”+ 22 Mbwenye Yezu adzindikira manyerezero awo, mbaapanga: “Ninji pinanyerezera imwe mʼmitima yanu? 23 Ninji cinakhonda nentsa kakamwe? Ndi kupanga munthu kuti: ‘Madawo ako alekererwa,’ peno: ‘Lamuka ufambe’? 24 Mbwenye toera mudziwe kuti Mwana wa munthu ali na mphambvu zakulekerera madawo pa dziko yapantsi . . .”, iye apanga nyampfutete: “Ine ndikukupanga: Lamuka, kwata makha ako, ndoko kunyumba kwako.”+ 25 Penepo iye alimira pamaso pawo, akwata makha ace mbaenda kunyumba kwace mbakasimba Mulungu. 26 Natenepa, onsene adzumatirwa kakamwe mbatoma kusimba Mulungu, iwo agopa kakamwe mbalonga: “Lero ife taona pinthu pyakudzumisa kakamwe!”
27 Buluka penepo, iye abuluka kweneko mbaona nyakulipisa misonkho anacemerwa Levi wakuti akhali nawa panyumba inalipira anthu misonkho, Yezu ampanga: “Bwera ukhale nyakupfundza wanga.”+ 28 Penepo iye asiya pinthu pyonsene, alamuka mbatoma kuntowera. 29 Buluka penepo, Levi acitira Yezu phwando ikulu kunyumba kwace. Kweneko kukhali mwinji ukulu wa anyakulipisa misonkho na anthu anango akhadya* na iwo.+ 30 Afarisi na apfundzisi a mwambo pidaona iwo pyenepi atoma kudungunya kuna anyakupfundzace, mbaabvundza: “Thangwi yanji imwe musadya mbamumwa na anyakulipisa misonkho pabodzi na anyakudawa?”+ 31 Pakutawira, Yezu aapanga: “Anthu a ungumi wadidi nkhabe funa dotoro, mbwenye atenda ndiwo anafuna dotoro.+ 32 Thangwi ine nee ndadzera anyakulungama, mbwenye ndadzera anyakudawa toera atcunyuke.”+
33 Iwo ampanga: “Anyakupfundza a Juwau asacita jejuu mwakukhonda phonya, pontho asacita maphembero akudembetera, anyakupfundza a Afarisi asacitambo pibodzi pyene, mbwenye anyakupfundza anu asadya mbamwa pyawo.”+ 34 Yezu aatawira: “Kodi imwe munakwanisa kucitisa kuti axamwali a mankhadzi wamamuna acite jejuu mu ndzidzi unakhala iwo pabodzi na mankhadzi? 35 Mbwenye zinadzafika ntsiku zakuti mankhadzi wamamuna+ anadzabuluswa pakati pawo; penepo iwo anadzacita jejuu mu ntsiku zenezi.”+
36 Iye alongambo nsangani ubodzi kuna iwo: “Nkhabe munthu anagwanda phindi ya nguwo ipswa mbaisonera pa nguwo yakale. Angacita pyenepi, cigamba ca nguwo ipswa cinabuluka, pontho cigamba ca nguwo ipswa nee cinabverana na nguwo yakale.+ 37 Kusiyapo pyenepi, nkhabe munthu anaikha vinyu ipswa mʼmabudu a nthembe zakale. Angacita pyenepi, vinyu ipswa inapandula mabudu a nthembe vinyu mbitayika, pontho mabudu a nthembe anabvungika. 38 Mbwenye vinyu ipswa isafunika kuikhwa mʼmabudu a nthembe zipswa. 39 Nkhabepo munthu wakuti angamala kumwa vinyu yakale asafuna pontho ipswa, thangwi iye asalonga: ‘Vinyu yakale ndi yadidi kakamwe.’”
6 Pa ntsiku ya Sabudu iye akhapita na mʼminda ya tirigu, anyakupfundzace akhapuruza tirigu+ mbaitingʼinda na manja awo mbadya.+ 2 Pidaona iwo pyenepi, Afarisi anango alonga: “Thangwi yanji mukucita pinthu pinakhondeswa na mwambo pa ntsiku ya Sabudu?”+ 3 Mbwenye pakuatawira Yezu alonga: “Kodi imwe nee mwaleri pidacita Dhavidhi pidaphatwa iye na njala pabodzi na amuna akhali na iye?+ 4 Kodi iye nee apita nʼnyumba ya Mulungu mbapaswa mikate ya ntsembe,* aidya mbapasambo inango amuna akhali pabodzi na iye? Iwo nee akhatawiriswa na mwambo toera kudya mikate ineyi, basi ene anyantsembe ndiwo akhatawiriswa.”+ 5 Penepo iye aapanga: “Mwana wa munthu ndi Mbuya wa ntsiku ya Sabudu.”+
6 Pa ntsiku inango ya Sabudu+ iye apita mu sinagoga mbatoma kupfundzisa. Mwenemo mukhali na mamuna mʼbodzi wakulamala djanja* ya nkono wamadyo.+ 7 Apfundzisi a mwambo na Afarisi akhayangʼanisa kakamwe Yezu toera kuona khala iye mbadawangisa munthu pa ntsiku ya Sabudu. Iwo akhasaka thangwi toera kumpambizira nayo. 8 Mbwenye Yezu adziwa manyerezero awo,+ natenepa apanga mamuna wakulamala djanja:* “Lamuka, bwera ulimire pakati apa.” Iye alamuka mbaenda kalimira pakati. 9 Buluka penepo Yezu aabvundza: “Ine ndisafuna kukucitani mbvundzo: Kodi mwambo usatawirisa kucita cinthu cadidi peno cakuipa pa ntsiku ya Sabudu, kupulumusa umaso peno kuupha?”+ 10 Pidamala Yezu kuyangʼana anthu onsene akhali nʼkhundu mwace, iye apanga mamuna: “Fungula djanja yako.” Iye acita pyenepi, djanja yace mbiwanga. 11 Mbwenye iwo aipirwa kakamwe, mbatoma kubverana kuti anacitanji na Yezu.
12 Pa ntsiku inango, iye aenda kuphiri toera kuphembera,+ mbaphuphudza na kucita phembero kuna Mulungu.+ 13 Pidaca kunja, iye acemera anyakupfundzace, mbasankhula 12 pakati pawo, mbaapasambo dzina yakuti apostolo:+ 14 Simau, ule adapasambo iye dzina ya Pedhru, Andreya mʼbale wace Pedhru, Tiyago, Juwau, Filipi,+ Bhartolomeu, 15 Mateu, Tomee,+ Tiyago mwana wa Alfeu, Simau anacemerwa “waphinga,” 16 Yuda* mwana wa Tiyago na Yuda Iskariyoti, wakuti mukupita kwa ndzidzi asandukira Yezu.
17 Yezu atcita paphiri pabodzi na anyakupfundzace mbalimira pa mbuto yakuzwerera nʼkhundu mwa phiri. Penepo pakhali nsoka ukulu wa anyakupfundzace na mwinji ukulu wa anthu adabuluka ku Yudeya onsene na ku Yerusalemu na pisa piri nʼkhundu mwa bara ku Tiro na Sidhoni. Iwo abwera toera kubvesera Yezu, pontho toera kuwangiswa mautenda awo. 18 Anthu akuti akhathabuswa na madimonyo akhawangiswambo. 19 Anthu onsene akhawangisira toera kukhuya Yezu, thangwi mphambvu zikhabuluka muna iye+ zikhawangisa onsene.
20 Yezu ayangʼana anyakupfundzace mbatoma kulonga:
“Anyakutsandzaya ndimwe anyakutcerenga, thangwi Umambo wa Mulungu ndi wanu.+
21 “Anyakutsandzaya ndimwe muna njala cincino, thangwi munadzakhutiswa.+
“Anyakutsandzaya ndimwe munalira cincino, thangwi munadzaseka.+
22 “Anyakutsandzaya ndimwe ndzidzi onsene anthu angakuidani,+ angakuthamangisani pakati pawo,+ angakutikanani mbalonga kuti dzina yanu ndi yakuipa thangwi ya Mwana wa munthu. 23 Pyenepi pingacitika, komerwani mbamunumpha na kutsandzaya, thangwi muoni wanu ndi ukulu kudzulu. Pinthu pyenepi ndi pibodzi pyene na pikhacita ambuyawo kuna aprofeta.+
24 “Mbwenye dzedze kwa imwe anyakupfuma,+ thangwi mwamala kale kutambira muoni wanu.+
25 “Dzedze kwa imwe mudakhuta cincino, thangwi munadzakhala na njala.
“Dzedze kwa imwe munaseka cincino, thangwi munadzatsukwala mbamulira.+
26 “Dzedze kwa imwe ndzidzi onsene anthu angakusimbani,+ thangwi ambuyawo asimbambo aprofeta authambi.
27 “Mbwenye ine ndinakupangani imwe munandibvesera: Pitirizani kufuna anyamalwa anu mbamucitira pinthu pyadidi ale anakuidani.+ 28 Pitirizani kupasa nkhombo ale anakupasani dzedze mbamucitira phembero ale anakutikanani.+ 29 Munthu anakumenya phutu ibodzi, mpasembo phutu inango; munthu anakukwatira nguwo yako, mpase nguwo yako inango idabvala iwe.+ 30 Pasa ule anakuphemba cinthu,+ khala munthu akukwatira pinthu pyako, leka kupiphemba pontho.
31 “Pontho, pinafuna imwe kuti anthu akucitireni, imwe musafunikambo kuacitira pibodzi pyene.+
32 “Imwe mungafuna basi ene ale anakufunani, munasimbwa tani? Thangwi anyakudawa asafunambo ale anaafuna.+ 33 Mungacitira pinthu pyadidi basi ene ale anakucitirani pyadidi, munasimbwa tani? Anyakudawa asacitambo pibodzi pyene. 34 Pontho, mungabwerekesa* basi ene ale ananyerezera imwe kuti anakubwezerani, munasimbwa tani?+ Anyakudawa asabwerekesambo anyakudawa andzawo toera abwezerwe pinthu pyawo. 35 Mbwenye imwe pitirizani kufuna anyamalwa anu mbamuacitira pinthu pyadidi; bwerekesani mbamukhonda dikhira kubwezerwa cinthu;+ natenepa muoni wanu unadzakhala ukulu, pontho munadzakhala ana a Mulungu Wakudzulu Kakamwe, thangwi iye ndi wakukoma ntima kuna ale anakhonda pereka takhuta na kuna anthu akuipa.+ 36 Pitirizani kukhala anthu antsisi, ninga Babanu ndi wantsisi.+
37 “Kusiyapo pyenepi, lekani kutonga andzanu, natenepa imwe cipo munadzatongwambo;+ lekani kusumula andzanu, natenepa imwe nee munadzasumulwambo. Pitirizani kulekerera* andzanu, natenepa imwe munadzalekererwambo.*+ 38 Pitirizani kupasa anthu, natenepa iwo anadzakupasanimbo.+ Iwo anadzakupimirani mʼmabudu a nguwo zanu na nʼdida wadidi, wakukhomerwa na wakutsindirwa mwadidi, wakudzala mbutayikira. Thangwi na nʼdida unapimira imwe andzanu, iwo anadzakupimiranimbo na nʼdida ubodzi ene.”
39 Buluka penepo aapanga nsangani unango: “Kodi boliboli anakwanisa kutsogolera boliboli ndzace? Kodi uwiri wawo nee anagwera nʼdjenje?+ 40 Nyakupfundza nkhabe kupiringana mpfundzisi wace, mbwenye munthu anapfundziswa mwadidi anadzakhala ninga mpfundzisi wace. 41 Mphapo, thangwi yanji usayangʼana cirombo cingʼono ciri nʼdiso mwa mʼbale wako, mbukhonda kuona phindi ya muti iri nʼdiso mwako?+ 42 Unakwanisa tani kupanga mʼbale wako kuti: ‘Mʼbale, bwera ndikubuluse cirombo cingʼono ciri nʼdiso mwako,’ mbukhonda kuona phindi ya muti iri nʼdiso mwako? Mpfakafaka! Pakutoma bulusa phindi ya muti iri nʼdiso mwako, buluka penepo unakwanisa kuona mwadidi kuti unabulusa tani cirombo cingʼono ciri nʼdiso mwa mʼbale wako.
43 “Thangwi nkhabe muti wadidi unabala misapo yakuipa, pontho nkhabe muti wakuipa unabala misapo yadidi.+ 44 Muti onsene usadziwika na misapo yace.+ Anthu nkhabe kutcoda masambvu pamuti wa minga, nee kutcoda mauva pa thendere ya minga. 45 Munthu wadidi asabulusa pinthu pyadidi pidakoya iye muntima mwace, mbwenye munthu wakuipa asabulusa pinthu pyakuipa pidakoya iye muntima mwace; thangwi mulomo wace usalonga pire pidadzala muntima mwace.+
46 “Mphapo, thangwi yanji imwe musandicemera ‘Mbuya! Mbuya!’ mbamukhonda kucita pinalonga ine?+ 47 Munthu anabwera kuna ine mbabva mafala anga mbaaphatisira, ndinakupangizani kuti iye alandana na ani:+ 48 Iye alandana na munthu wakuti pikhafuna iye kumanga nyumba, akumba mwakuzika kakamwe mpaka kuphata mwala mbatoma kuimanga kubulukira pamwala unoyu. Pidadzala madzi, madzi a nkulo amenya nyumba ineyi mwamphambvu, mbwenye nee akwanisa kuitekenyesa, thangwi ikhadamangwa mwadidi.+ 49 Mbwenye munthu anabva mafala anga mbakhonda kuaphatisira,+ alandana na munthu anamanga nyumba pa mataka nee kuikumbira mwadidi. Madzi a nkulo aimenya mwamphambvu, iyo yagwa mwakucimbiza mbifudzikiratu yonsene.”
7 Pidamala iye kulonga pinthu pikhafuna iye kupanga anthu, apita mu Kafarnau. 2 Nkulu unango wa anyankhondo akhali na nyabasa wace wakuti akhaduwala kakamwe, pontho akhali cifupi na kufa.+ Iye akhafuna kakamwe nyabasa unoyu. 3 Pidabva iye kulonga pya Yezu, atuma akulu a mbumba angasi a Ayuda toera aende kapanga Yezu kuti abwere kudzawangisa nyabasa wace. 4 Iwo afika kuna Yezu mbatoma kudembetera kakamwe, mbalonga: “Iye athema kuphedzwa na imwe, 5 thangwi asafuna mbumba yathu, pontho iye amangisa sinagoga yathu.” 6 Natenepa, Yezu aenda na iwo. Mbwenye pikhali iye cifupi na panyumba, nkulu wa anyankhondo akhadatuma axamwali ace toera kupanga Yezu kuti: “Mbuya, lekani kunentseka, thangwi nee ndathema toera kukutambirani panyumba panga.+ 7 Na thangwi ineyi, ndaona kuti nee ndathema kubwera kuna imwe. Mbwenye longani fala basi, natenepa nyabasa wanga anawanga. 8 Maseze ine ndisatongwambo na anango, inembo ndiri na anyankhondo anatonga ine. Ndingapanga nyankhondo kuti: ‘Ndoko kule!’ iye asaenda, ndingapanga unango kuti: ‘Bwera kuno!’ iye asabwera, pontho ndingapanga nyabasa wanga kuti: ‘Cita ici!’ iye asacita.” 9 Pidabva Yezu mafala anewa, adzumatirwa naye kakamwe, iye azungunuka kuna mwinji wa anthu ukhantowera, mbalonga: “Ine ndinakupangani kuti mu dziko ya Izraeli ndidzati kugumana munthu wa cikhulupiro cikulu ninga ceneci.”+ 10 Ale adatumwa abwerera kunyumba, mbagumana kuti nyabasa ali na ungumi wadidi.+
11 Buluka penepo, iye aenda ku nzinda unacemerwa Naini, anyakupfundzace pabodzi na mwinji ukulu wa anthu akhaenda pabodzi na iye. 12 Pikhali iye cifupi na nsuwo ukulu wa nzinda, aona anthu akhathukula munthu wakufa toera kuenda kamuikha, unoyu akhali mwana mʼbodzi basi wamamuna wa nkazi wakuti akhali nzice.+ Mwinji ukulu wa anthu ukhaenda pabodzi na nkazi unoyu. 13 Pidamuona Mbuya, ambvera ntsisi,+ mbampanga: “Leka kulira.”+ 14 Penepo iye afendedzera cifupi mbakhuya baulu,* ale akhaithukula alimira. Yezu alonga: “Mʼphale, ine ndiri kukupanga, lamuka!”+ 15 Mʼphale alamuka muli akufa, akhala pantsi mbatoma kulonga, Yezu ampereka kuna mai wace.+ 16 Penepo anthu onsene agopa kakamwe, iwo atoma kusimba Mulungu, mbalonga: “Mprofeta wankulu afika pakati pathu,”+ pontho “Mulungu abvera ntsisi mbumba yace.”+ 17 Natenepa, mphangwa za pinthu pidacita Yezu zamwazika mu Yudeya onsene na pisa pyonsene pya cifupi.
18 Juwau apangwa pinthu pyenepi pyonsene na anyakupfundzace.+ 19 Natenepa, Juwau acemera anyakupfundzace awiri mbaatuma kuna Mbuya toera kumbvundza: “Kodi ndimwe adalongwa kuti Anabwera,+ peno tisafunika kudikhira unango?” 20 Pidafika iwo kuna Yezu, alonga: “Juwau Mʼbatizi atituma toera kukubvundzani kuti: ‘Kodi ndimwe adalongwa kuti Anabwera, peno tisafunika kudikhira unango?’” 21 Pa ndzidzi unoyu, Yezu awangisa anthu azinji akhali na mautenda akusiyana-siyana.+ Abulusa madimonyo, mbawangisa maboliboli mazinji iwo mbakwanisa kuona. 22 Yezu aatawira mbati: “Ndokoni kampange Juwau pire pinabva imwe na pinaona imwe: Cincino maboliboli ali kuona,+ anyakulamala miyendo ali kufamba, anyamatanya akuwangiswa, madhrodhro ali kubva,+ anthu akufa ali kulamuswa, pontho anyakutcerenga ali kubva mphangwa zadidi.+ 23 Nyakutsandzaya ndi ule anandikhulupira mbakhonda kugumana thangwi mwa ine toera kupenula.”+
24 Pidaenda anyakupfundza a Juwau, Yezu atoma kulonga na mwinji wa anthu thangwi ya Juwau: “Mbani adaenda imwe kaona kuthando? Ndi munthu wakulandana na phesi yakutekenyeswa na mphepo?+ Nkhabe. 25 Mphapo mbani adaenda imwe kaona? Ndi munthu adabvala nguwo zadidi?+ Nkhabe. Thangwi anthu anabvala nguwo zadidi asakhala nʼnyumba zadidi kakamwe za amambo. 26 Mphapo, mbani adaenda imwe kaona? Mwaenda kaona mprofeta? Inde, iye akhali mprofeta, pontho akhali wankulu kupiringana mprofeta.+ 27 Iye ndi ule adalongwa mʼMalemba kuti: ‘Ona! Ine ndiri kutumiza ntumiki wanga patsogolo pako, iye anadzasasanyira njira yako!’+ 28 Mwandimomwene ine ndinakupangani kuti mwa anthu onsene adabalwa na akazi, nkhabepo nkulu kakamwe kupiringana Juwau. Mbwenye munthu wangʼono mu Umambo wa Mulungu, ndi nkulu kakamwe kupiringana iye.”+ 29 (Anthu onsene na anyakulipisa misonkho pidabva iwo pyenepi, alonga kuti Mulungu ndi wakulungama, thangwi iwo akhadabatizwa na Juwau.+ 30 Mbwenye Afarisi na anyakudziwisa Mwambo, apwaza uphungu udapaswa* iwo na Mulungu,+ thangwi iwo nee akhadabatizwa na Juwau.)
31 “Kodi anthu a dzindza iyi ndinaalandanisa na ani? Iwo alandana na ani?+ 32 Iwo alandana na anangʼono adakhala pa nsika akuti asacemera andzawo, mbaapanga: ‘Ife takuimbirani citoliro,* mbwenye imwe nee mwabvina; ife takuimbirani nyimbo zaciliro, mbwenye imwe nee mwapangiza kutsukwala kwanu.’* 33 Munjira ibodzi ene, Juwau Mʼbatizi abwera mbakhonda kudya nkate nee kumwa vinyu,+ mbwenye imwe musalonga: ‘Iye ali na dimonyo.’ 34 Mwana wa munthu abwera mbadya na kumwa, mbwenye imwe musalonga: ‘Onani! Munthu wakudyesa na wakumwa kakamwe vinyu, xamwali wa anyakulipisa misonkho na wa anyakudawa!’+ 35 Ngakhale tenepo, udziwisi wa munthu usapangizika na mabasa akulungama anacita iye.”+
36 Nfarisi mʼbodzi akhapitiriza kuphemba Yezu toera aende kadya na iye. Natenepa iye apita nʼnyumba mwa Nfarisi mbakhala pantsi* toera kudya. 37 Penepo nkazi mʼbodzi wakuti mu nzinda unoyu akhadziwika ninga nyakudawa abva kuti Yezu akhadya kunyumba kwa Nfarisi, iye abweresa ntete wa mafuta* akununkhira kakamwe.+ 38 Nkazi agodama cifupi na miyendo ya Yezu, iye alira mbatoma kutotesa miyendo ya Yezu na misozi yace, mbaipukuta na tsisi yace. Pontho iye ampswompswona miyendo ya Yezu mbaikhwaza mafuta akununkhira. 39 Nfarisi adacemera Yezu pidaona iye pyenepi, alonga ekhene muntima mwace: “Munthu uyu mbadakhaladi mprofeta, iye mbadadziwa kuti nkazi uyu anamʼphata mbani, pontho mbadadziwa kuti iye ndi nyakudawa.”+ 40 Mbwenye pakuntawira, Yezu alonga: “Simau, ndiri na cinthu toera kukupanga.” Iye alonga: “Mpfundzisi, cilongeni!”
41 “Amuna awiri akhali na mangawa kuna mamuna unango; mʼbodzi afiyari madhenaryo* 500, mbwenye unango afiyari madhenaryo 50. 42 Pidasowa iwo cinthu toera kubwezera mangawa awo, iye aalekerera. Mphapo, mbani mwa iwo wakuti anadzanfuna kakamwe?” 43 Simau atawira: “Ndisanyerezera kuti ndi ule adalekerera iye mangawa makulu.” Yezu ampanga: “Watawira mwadidi.” 44 Penepo Yezu azungunuka kuna nkazi mbapanga Simau: “Ukuona nkazi uyu? Ine ndapita nʼnyumba mwako; iwe nee wandipasa madzi toera kutsuka miyendo yanga. Mbwenye nkazi uyu atotesa miyendo yanga na misozi yace mbaipukuta na tsisi yace. 45 Iwe nee wandimpswompswona, mbwenye nkazi uyu, kubulukira pa ndzidzi udapita ine muno, iye apitiriza kumpswompswona miyendo yanga. 46 Iwe nee waikha mafuta munsolo mwanga, mbwenye nkazi uyu akhwaza mafuta akununkhira mʼmiyendo yanga. 47 Na thangwi ineyi, ine ndinakupanga kuti madawo ace alekererwa,+ maseze ndi mazinji.* Thangwi iye andifuna kakamwe. Mbwenye ule analekererwa pangʼono, asafuna pangʼono.” 48 Penepo Yezu apanga nkazi: “Madawo ako alekererwa.”+ 49 Ale akhadya* na Yezu atoma kulonga okha-okha: “Kodi munthu uyu mbani wakuti asakwanisambo kulekerera madawo?”+ 50 Mbwenye Yezu apanga nkazi: “Cikhulupiro cako cakupulumusa;+ ndoko muntendere.”
8 Buluka penepo, mwakukhonda dembuka iye aenda mu nzinda na nzinda, cisa na cisa mbakamwaza mphangwa zadidi za Umambo wa Mulungu.+ Apostolo 12 akhali pabodzi na iye, 2 kuphatanizambo akazi angasi akhadabuluswa madimonyo na kuwangiswa mautenda: Mariya wakuti akhacemerwambo Madhalena, ule adabuluswa madimonyo manomwe; 3 Juwana+ nkazi wa Kuza nyabasa wankulu wa panyumba ya Herodhi; Suzana na akazi anango azinji. Iwo akhaphatisira pinthu pyawo+ toera kuphedza Yezu na apostolo ace.
4 Mwinji ukulu wa anthu pidagumanyikana iwo na ale adabwera kuna Yezu kubulukira mʼmizinda yakusiyana-siyana, iye aphatisira nsangani uyu toera kuapfundzisa:+ 5 “Nyakubzwala mʼbodzi aenda kabzwala mbeu zace. Pikhabzwala iye, mbeu zinango zagwa nʼkhundu mwa njira, mbazipondwa, zabwera mbalame mbazidya mbeu zenezi.+ 6 Zinango zagwa pa miyala, pidamera izo zauma thangwi nee pakhali na ntota.+ 7 Zinango zagwa pa minga, minga yakula pabodzi na mbeu mbipingiza kukula kwa mbeu.+ 8 Mbwenye zinango zagwa pa mataka adidi, pidakula izo zabala misapo 100 pa mbeu ibodzi.”+ Pidamala iye kuapanga pyenepi, iye alonga mwakugaluza: “Ule ali na makutu akubva, mbabve.”+
9 Mbwenye anyakupfundzace ambvundza kuti nsangani unoyu usabvekanji.+ 10 Iye alonga: “Imwe mwatawiriswa kubvesesa cibisobiso* ca Umambo wa Mulungu, mbwenye kwa anango, inabva iwo ndi misangani basi,+ toera iwo angaona, akhonde kudzindikira, pontho angabva akhonde kubvesesa mabvekero apyo.+ 11 Mabvekero a nsangani unoyu ndi awa: Mbeu ndi mafala a Mulungu.+ 12 Mbeu zidagwa nʼkhundu mwa njira ndi ale anabva mafala, buluka penepo Dyabo asabwera mbabulusa mafala mʼmitima yawo toera akhonde kukhulupira mbapulumuswa.+ 13 Mbeu zidagwa pa miyala ndi ale akuti angabva mafala, asaatawira mwakutsandzaya, mbwenye iwo nkhabe mitcitci. Iwo asakhulupira mu ndzidzi wakucepa, mbwenye ndzidzi wa mayesero ungafika, iwo asabwerera nduli.+ 14 Mbeu zidagwa pa minga ndi ale anabva mafala a Mulungu, mbwenye thangwi yakupswipa ntima, kudzudzumika na mpfuma+ na pinthu pyakutsandzayisa umaso,+ iwo nkhabe kubala misapo.+ 15 Mbeu zidagwa pa mataka adidi ndi ale akuti angamala kubva mafala na ntima wadidi kakamwe,+ iwo asaakoya mbapirira mu ndzidzi unabala iwo misapo.+
16 “Nkhabe munthu anagasa nyale mbaigudumira na citundu peno kuiikha pantsi patalimba, mbwenye asaiikha pakweca toera anthu anapita nʼnyumba akwanise kuona ceza.+ 17 Thangwi nkhabepo cinthu cidabisika cakuti nkhabe kudzaoneka; pontho nkhabe cinthu cidabiswa mwadidi cakuti nkhabe kudzadziwika mbacikhonda kuoneka pakweca.+ 18 Natenepa, musafunika kubvesera mwadidi, thangwi munthu ali na cinthu anadzapaswa pizinji,+ mbwenye ule adasowa cinthu, ngakhale cire cinanyerezera iye kuti ali naco anadzacipokoserwa.”+
19 Penepo mai wace na abale ace+ abwera kuna iye, mbwenye nee akwanisa kufika pana iye thangwi ya mwinji wa anthu.+ 20 Natenepa, iye apangwa: “Mai wanu na abale anu ali kunja, iwo asafuna kuonana na imwe.” 21 Pakuatawira iye alonga: “Mai wanga na abale anga ndi awa anabvesera mafala a Mulungu mbaaphatisira.”+
22 Ntsiku inango iye na anyakupfundzace akwira mʼmwadiya, mbaapanga: “Tendeni kuntunda unango wa nyandza.” Natenepa iwo atoma kucapa.+ 23 Mbwenye pikhaenda iwo, Yezu agona. Penepo catoma condzi cikulu kakamwe mu nyandza, mwadiya wawo watoma kudzala na madzi mbukhala pangozwi.+ 24 Natenepa, iwo amulamusa, mbalonga: “Mpfundzisi, mpfundzisi, tiri kufa ife!” Penepo iye alamuka mbamatamisa mphepo pabodzi na mphambvu ya madzi, ipyo pyathowa, mbakuoneka kupfulika.+ 25 Buluka penepo, iye aapanga: “Cikhulupiro canu ciri kupi?” Mbwenye iwo akhagopa kakamwe, pontho adzumatirwa, mbalonga okha-okha: “Kodi mwandimomwene iye mbani? Iye asatonga mphepo na madzi, pontho ipyo pisambvera.”+
26 Iwo atsama kucisa ca Jerazeno,+ cinagumanika kuntunda unango wa bara ya Galileya. 27 Pidatcita Yezu mʼmwadiya, aonana na mamuna mʼbodzi adabuluka mu nzinda; mamuna unoyu akhali na madimonyo. Iye amala ntsiku zizinji nee kubvala nguwo, pontho iye nee akakhala panyumba, mbwenye akakhala kumasiye.+ 28 Pidaona iye Yezu, akhuwa mbagodama patsogolo pace, mbalonga mwakugaluza: “Musafunanji na ine, Yezu, Mwana wa Mulungu Wankulu Kakamwe? Ndisakuphembani toera mukhonde kundithabusa.”+ 29 (Thangwi Yezu akhadapanga dimonyo toera abuluke muna mamuna. Dimonyo akhamʼphata kazinji kene,*+ pontho mwakubwereza-bwereza iye akhamangwa na maunyolo miyendo na mikono ene anthu mbamuonera, mbwenye iye akhathumula maunyolo mbaendeswa na dimonyo mpaka ku mbuto zakutali na anthu.) 30 Penepo Yezu ambvundza: “Dzina yako ndiwe ani?” Iye atawira: “Ndine Nsoka,” thangwi madimonyo mazinji akhadapita muna iye. 31 Madimonyo apitiriza kunʼdembetera toera akhonde kuaendesa nʼdjenje yakuzika kakamwe.+ 32 Nkumbi ukulu wa nkhumba+ ukhadya paphiri, natenepa madimonyo adembetera toera atawiriswe kupita mu nkumbi wa nkhumba, iye aatawirisa.+ 33 Penepo madimonyo abuluka muna mamuna mbapita mu nkumbi wa nkhumba, natenepa nkumbi wanumpha pankhomole* mbugwera mʼbara mbulirima. 34 Mbwenye akumbizi a nkhumba pidaona iwo pyenepi, athawa mbaenda kalonga pyenepi mu nzinda na mupisa pya cifupi.
35 Natenepa, anthu aenda kaona pidacitika. Iwo afika kuna Yezu mbagumana mamuna adabuluswa madimonyo, iye akhadabvala nguwo, pontho akhali na manyerezero adidi, iye akhali nawa pabodzi na Yezu, penepo iwo agopa kakamwe. 36 Ale adaona pidacita Yezu, apanga anthu kuti mamuna akhali na madimonyo awangiswa tani. 37 Natenepa, anthu azinji adabuluka mupisa pya cifupi na Jerazeno aphemba Yezu toera abuluke kweneko, thangwi iwo akhagopa kakamwe. Penepo, iye akwira mʼmwadiya toera kuenda. 38 Mamuna adabuluswa madimonyo apitiriza kudembetera Yezu toera aende pabodzi na iye, mbwenye Yezu ampanga toera aende kwawo, mbalonga:+ 39 “Ndoko kunyumba, pontho pitiriza kulonga pinthu pidakucitira Mulungu.” Natenepa iye aenda mbalonga mu nzinda onsene pinthu pidacita Yezu kuna iye.
40 Pidabwerera Yezu, mwinji wa anthu wantambira mwadidi, thangwi anthu onsene akhanʼdikhira.+ 41 Afika mamuna mʼbodzi anacemerwa Jairo; mamuna unoyu akhali nkulu wa sinagoga. Iye agodama patsogolo pa Yezu mbadembetera toera aende kunyumba kwace,+ 42 thangwi mwanace mʼbodzi basi wankazi, wakuti akhali na pyaka cifupi na 12 pyakubalwa akhali dhuzi na kufa.
Pikhaenda Yezu, mwinji wa anthu ukhapfinyana nʼkhundu mwace. 43 Akhalipo nkazi mʼbodzi wakuti akhali na utenda wakubuluka ciropa+ mu pyaka 12, nee munthu mʼbodzi adakwanisa kumuwangisa.+ 44 Iye afendedzera Yezu na kunduli kwace, mbakhuya nkhomo ya nguwo yace,+ penepo pene iye awanga mu utenda wace wakubuluka ciropa. 45 Natenepa, Yezu abvundza: “Mbani adandikhuya?” Nakuti onsene akakhonda, Pedhru alonga: “Mpfundzisi, anthu ali nʼkhundu mwanu, pontho iwo asakupfinyani.”+ 46 Mbwenye Yezu alonga: “Alipo adandikhuya, thangwi ndisadziwa kuti mphambvu+ zabuluka muna ine.” 47 Pidaona iye kuti adzindikirwa, nkazi abwera mbakatetemera, agodama pana Yezu, mbalonga pamaso pa anthu onsene kuti thangwi yanji anʼkhuya, pontho awangiswa tani pa ndzidzi ubodzi ene. 48 Mbwenye iye ampanga: “Mwananga, cikhulupiro cako cakuwangisa. Ndoko muntendere.”+
49 Mbadzati malisa kulonga, afika mamuna mʼbodzi wa panyumba ya nkulu wa sinagoga, mbalonga: “Mwananu wankazi afa; lekani kunentsa pontho Mpfundzisi.”+ 50 Pidabva iye pyenepi, Yezu apanga Jairo: “Leka gopa, basi ene khala na cikhulupiro, mwana wako anapulumuswa.”+ 51 Pidafika Yezu panyumba, iye nee asiya kuti munthu unango apite na iye, kusiyapo Pedhru, Juwau, Tiyago na anyakubala a mwana. 52 Mbwenye anthu onsene akhalira mbakamenya paditi mwakutsukwala thangwi ya mwana. Natenepa Yezu aapanga: “Lekani kulira,+ thangwi mwana hadafa tayu, mbwenye akugona.”+ 53 Penepo iwo atoma kunseka mwakupwaza, thangwi iwo akhadziwa kuti mwana afa. 54 Mbwenye iye aphata djanja yace, mbancemera: “Ntsikana, lamuka!”+ 55 Penepo ntsikana akhala pontho mʼmaso,+ penepo pene iye alimira,+ Yezu mbaapanga toera ampase cakudya. 56 Anyakubalace atsandzaya kakamwe, mbwenye Yezu aapanga toera akhonde kudziwisa anthu pinthu pidacitika.+
9 Buluka penepo Yezu acemera apostolo 12 mbaapasa mphambvu zakubulusa madimonyo+ onsene na kuwangisa mautenda.+ 2 Iye aatuma toera kuenda kamwaza mphangwa za Umambo wa Mulungu na kuwangisa atenda. 3 Iye aapanga: “Lekani kukwata cinthu paulendo, nee ndodo, nee budu ya pyakudya, nee nkate nee kobiri;* lekanimbo kukwata nguwo inango.*+ 4 Mbwenye panyumba yonsene inafikira imwe, khalani penepo mpaka kubuluka kwanu.+ 5 Konsene kwene kunakhonda imwe kutambirwa na anthu, pakubuluka mu nzinda unoyu, gubudzani pfumbi ya manyalo anu toera pikhale umboni kuna iwo.”+ 6 Natenepa, iwo aenda cisa na cisa. Amwaza mphangwa zadidi mbawangisa atenda mʼmbuto zonsene.+
7 Ntongi* Herodhi* abva pinthu pyonsene pikhacitika, natenepa iye adzudzumika kakamwe thangwi anango akhalonga kuti Juwau alamuswa muli akufa,+ 8 mbwenye anango akhalonga kuti Eliya abwera pontho, anangombo akhalonga kuti mʼbodzi wa aprofeta akale alamuka muli akufa.+ 9 Herodhi alonga: “Juwau ndanʼgwandisa nsolo.+ Mphapo, mbani unoyu anabva ine mbakacita pinthu pyenepi?” Natenepa, Herodhi akhafuna kakamwe kuonana naye.+
10 Pidabwerera apostolo, apanga Yezu pinthu pyonsene pidacita iwo.+ Natenepa, iye aakwata mbaenda nawo pa mbuto yakutali na anthu mu nzinda unacemerwa Bhetisaidha.+ 11 Mbwenye mwinji wa anthu wadziwa pyenepi mbuntowera. Iye aatambira mwadidi mbatoma kuapanga pya Umambo wa Mulungu, mbawangisa ale akhaduwala.+ 12 Pikhadoka dzuwa, apostolo 12 afendedzera Yezu mbampanga: “Pangani anthu aende pyawo, toera akwanise kuenda mʼmamidzi na mupisa pya cifupi toera asake cakudya na pakugona, thangwi kuno kuna ife ndi kutali na anthu.”+ 13 Mbwenye Yezu aapanga: “Apaseni imwe cakudya.”+ Iwo alonga: “Ife nkhabe pinango kusiyapo mikate mixanu na ntsomba ziwiri. Panango ife ene tiende kagula cakudya toera kupasa anthu onsene awa.” 14 Penepo pakhali na amuna cifupi na 5.000. Mbwenye Yezu apanga anyakupfundzace: “Pangani mbumba toera ikhale pantsi mʼmisoka ya anthu cifupi na 50.” 15 Anyakupfundza acita pyenepi, anthu onsene mbakhala pantsi. 16 Iye akwata mikate mixanu na ntsomba ziwiri, ayangʼana kudzulu mbacita phembero yakupereka takhuta. Buluka penepo iye aigwanda-gwanda mbatoma kuipereka kuna anyakupfundzace toera aigawire anthu. 17 Natenepa anthu onsene adya mbakhuta, iwo agumanya mapindi adasala mbadzadza pitundu 12.+
18 Buluka penepo, pikhacita iye phembero paekha, anyakupfundza anfendedzera, iye mbaabvundza: “Kodi anthu asalonga kuti ndine ani?”+ 19 Iwo antawira: “Asalonga kuti ndimwe Juwau Mʼbatizi, mbwenye anango asalonga kuti ndimwe Eliya, anangombo asalonga kuti ndimwe mʼbodzi wa aprofeta akale adalamuswa muli akufa.”+ 20 Penepo iye aabvundza: “Mphapo imwembo musalonga kuti ndine ani?” Pedhru atawira: “Ndimwe Kristu adatumwa na Mulungu.”+ 21 Penepo iye acedza nawo mbaacenjeza toera akhonde kupanga munthu pinthu pyenepi,+ 22 mbwenye iye alonga: “Mwana wa munthu asafunika kuona nyatwa zizinji mbakhondiwa na akulu a mbumba, akulu a anyantsembe na apfundzisi a mwambo. Buluka penepo iye anaphiwa,+ mbwenye pa ntsiku yacitatu iye analamuswa muli akufa.”+
23 Penepo iye apangambo anthu onsene: “Munthu anafuna kunditowera, asafunika akhondeke ekhene,+ akwate muti wace wakusikimizira* mbapitiriza kunditowera ntsiku zonsene.+ 24 Thangwi munthu anafuna kupulumusa umaso wace, anadzauluza, mbwenye ule analuza umaso wace thangwi ya ine, anadzaupulumusa.+ 25 Kodi munthu anawinanji angakhala na pinthu pyonsene pya dziko ino, mbwenye mbaluza peno kufudza umaso wace?+ 26 Natenepa, munthu anakhala na manyadzo thangwi ya ine, pontho thangwi ya mafala anga, Mwana wa munthu anadzakhalambo na manyadzo na munthu unoyu angabwera na mphambvu yace, ya Babace na ya aanju akucena.+ 27 Mbwenye mwandimomwene ine ndinakupangani kuti anango mwa ale ali pano nee anadzafa mbadzati kuona Umambo wa Mulungu.”+
28 Pidapita ntsiku zisere pakumala kulonga mafala anewa, iye akwata Pedhru, Juwau na Tiyago mbakwira nawo paphiri toera kacita phembero.+ 29 Pikhacita iye phembero, nkhope yace yacinja, nguwo zace zakhala zakucena kakamwe mbaziyetimira. 30 Penepo aoneka amuna awiri mbakacedza na iye; iwo akhali Mose na Eliya. 31 Iwo aonekera na mbiri mbatoma kulonga pya kubuluka kwace pa dziko yapantsi, kwakuti mbakudacitika ku Yerusalemu.+ 32 Pedhru na ale akhali na iye akhadaphatwa kakamwe na citulo, mbwenye pidalamuka iwo, aona mbiri yace+ na amuna awiri adalimira na iye. 33 Pikhaenda amuna anewa, Pedhru apanga Yezu: “Mpfundzisi, mphyadidi tikhale pyathu pano. Natenepa titawiriseni timange misasa mitatu, ubodzi wanu, unango wa Mose, unangombo wa Eliya.” Iye nee akhadziwa pikhalonga iye. 34 Mbwenye pikhalonga iye pyenepi, yaoneka khole mbitoma kuaphimbira. Pidaphimbirwa iwo na khole, iwo agopa. 35 Penepo yabveka fala+ mu khole mbilonga: “Uyu ndi Mwananga adasankhula ine,+ mbvereni.”+ 36 Pidabveka fala ineyi, Yezu akhadasala ekhene. Mbwenye mu ntsiku zenezi iwo apitiriza nee kulonga cinthu cibodzi mwa pire pidaona iwo.+
37 Mangwana mwace, pikhatcita iwo paphiri, mwinji ukulu wa anthu waenda kaonana na iye.+ 38 Penepo mamuna mʼbodzi akhuwa pakati pa mwinji wa anthu, mbalonga: “Mpfundzisi, ndisakuphembani toera muphedze* mwananga wamamuna, thangwi iye ndi mʼbodzi basi.+ 39 Dimonyo angamʼphata, mwakucimbiza iye asatoma kukhuwa, asanʼgwisa pantsi mbabuluka mapobvu nkanwa. Toera kunsiya pisanentsa kakamwe, asansiya basi ene angamala kumʼphekesa. 40 Ine ndaphemba anyakupfundza anu toera abuluse dimonyo, mbwenye iwo nee akwanisa.” 41 Yezu atawira: “Imwe anthu akuipa na akusowa cikhulupiro,+ ndinapitiriza kukhala na imwe mpaka lini? Ndinakupirirani mpaka lini? Bweresa mwanako pano.”+ 42 Pikhafendedzera mʼphale, dimonyo anʼgwisa pantsi mbancitisa kutetemera kakamwe. Mbwenye Yezu asandika dimonyo, awangisa mʼphale mbampereka kuna babace. 43 Anthu onsene adzumatirwa kakamwe thangwi ya mphambvu zakudzumisa za Mulungu.
Mu ndzidzi ukhadzumatirwa anthu onsene thangwi ya pinthu pyonsene pikhacita Yezu, iye apanga anyakupfundzace: 44 “Bveserani mwadidi mbamukumbuka mafala awa, thangwi Mwana wa munthu anadzaperekwa mʼmanja mwa anthu.”+ 45 Mbwenye iwo nee abvesesa pikhalonga iye. Mwandimomwene, iwo akhadapibisirwa toera akhonde kupibvesesa, pontho iwo akhagopa kumbvundzisa mabvekero a mafala anewa.
46 Buluka penepo, anyakupfundza atoma kuketesana kuti mbani akhali nkulu kakamwe pakati pawo.+ 47 Yezu pidadziwa iye manyerezero a mʼmitima yawo, akwata mwanangʼono, amuikha pakhundu pace, 48 mbaapanga: “Ule anatambira mwanangʼono uyu mu dzina yanga, akutambirambo ine; pontho ule ananditambira, akutambirambo Ule adandituma.+ Thangwi ule anacepeseka mbakhala ninga mwanangʼono pakati pa imwe monsene, unoyu ndiye nkulu.”+
49 Natenepa Juwau alonga: “Mpfundzisi, ife taona munthu unango mbakabulusa madimonyo mu dzina yanu, ife tayesera kunʼkhondesa, thangwi iye nee ndi mʼbodzi wa ife.”+ 50 Mbwenye Yezu ampanga: “Lekani kuyesera kunʼkhondesa, thangwi munthu anakhonda kukupokanyani ali kukhundu yanu.”
51 Pikhafendedzera* ntsiku toera Yezu aende kudzulu,+ iye atonga muntima mwace toera kuenda ku Yerusalemu. 52 Natenepa iye atuma anyakupfundzace angasi toera aende patsogolo pace. Iwo aenda mbapita mucisa ca Asamariya toera kukhunganya mbuto ikhafuna iye kufikira. 53 Mbwenye Asamariya nee antambira,+ thangwi iye akhadatonga* kuenda ku Yerusalemu. 54 Nyakupfundza Tiyago na Juwau+ mudaona iwo pyenepi, alonga: “Mbuya, musafuna kuti tiphembe moto ubwere buluka kudzulu toera kuafudza?”+ 55 Mbwenye iye azungunuka mbaasandika. 56 Natenepa, iwo aenda kucisa cinango.
57 Pikhafamba iwo mu nseu, munthu mʼbodzi ampanga: “Ine ndinakutowerani konsene kunafuna imwe kuenda.” 58 Mbwenye Yezu antawira: “Anambwa a ntsanga ali na madzimba, mbalame zakudzulu ziri na ntsandza, mbwenye Mwana wa munthu nkhabe mbuto yakutsamisa nsolo wace.”+ 59 Penepo iye apanga unango: “Bwera ukhale nyakupfundza wanga.” Mamuna unoyu antawira: “Mbuya, pakutoma ndisiyeni ndiende kaikha babanga.”+ 60 Mbwenye Yezu ampanga: “Siya anthu akufa+ aikhe anyakufa awo, mbwenye iwe ndoko kamwaza mphangwa za Umambo wa Mulungu konsene kwene.”+ 61 Unangombo alonga: “Mbuya, ine ndinakutowerani, mbwenye pakutoma ndisiyeni ndikapangane anthu a panyumba panga.” 62 Yezu antawira: “Munthu anaphata phaza mbayangʼana nduli+ nee ndi wakuthema mu Umambo wa Mulungu.”+
10 Buluka penepo, Mbuya asankhula anyakupfundza anango 70, mbaatuma awiri-awiri+ patsogolo pace toera aende mʼmizinda yonsene na mbuto zikhafuna iye kuenda. 2 Penepo Yezu aapanga: “Mwandimomwene, basa yakubvuna ndi ikulu, mbwenye anyabasa ndi akucepa. Natenepa, phembani Mwanaciro munda kuti atumize anyabasa toera kubvuna.+ 3 Ndokoni! Ine ndiri kukutumani ninga anamabira pakati pa mibindzi.+ 4 Lekani kukwata cikhwama peno budu ya pyakudya, nee masandalya anango,+ pontho lekani kumwanyika munthu* mu nseu. 5 Panyumba yonsene inafika imwe, pakutoma longani: ‘Ntendere mbukhale panyumba ino.’+ 6 Khala panyumba ineyi pana munthu anafuna ntendere, ntendere wanu unadzakhala na iye. Mbwenye khala nkhabepo munthu anafuna ntendere, ntendere wanu unabwerera kuna imwe. 7 Natenepa, khalani panyumba ineyi,+ dyani mbamumwa pinthu pinapaswa imwe,+ thangwi nyabasa athema kutambiriswa.+ Lekani kucinja nyumba inafikira imwe mbamuenda panyumba inango.
8 “Pontho, mu nzinda onsene unapita imwe, anthu mbakutambirani, dyani pire pinapaswa imwe. 9 Wangisani atenda mu nzinda unoyu mbamuapanga kuti: ‘Umambo wa Mulungu uli cifupi na imwe.’+ 10 Mbwenye mu nzinda onsene unapita imwe mbamukhonda kutambirwa, ndokoni mʼmiseu mikulu ya nzinda unoyu mbamulonga: 11 ‘Tikugubudza pfumbi ya mu nzinda wanu idaphatirira mʼmanyalo athu ninga umboni kwa imwe.+ Mbwenye dziwani kuti Umambo wa Mulungu uli cifupi.’ 12 Ine ndinakupangani kuti kutcunyuswa kwa nzinda unoyu pa ntsiku yakutongwa, kunapiringana kutcunyuswa kwa Sodhoma.+
13 “Dzedze kwa imwe anthu a ku Korazini! Dzedze kwa imwe anthu a ku Bhetisaidha! Thangwi pirengo pyamphambvu pidacitika kuna imwe mbapidacitika mʼmizinda ya Tiro na Sidhoni, anthu a mwenemu mbadabvala kale kakamwe masakha na kukhala pa dotha toera kupangiza kutcunyuka kwawo.+ 14 Na thangwi ineyi, kutcunyuswa kwanu pakutongwa kunapiringana kutcunyuswa kwa Tiro na Sidhoni. 15 Ndiye tanimbo imwe anthu a mu Kafarnau? Kodi musanyerezera kuti Mulungu anakukuzani kupiringana anango? Nkhabe. Iye anadzakuponyani Munthumbi!*
16 “Ule anakubveserani, akubvesera ine.+ Ule anakupwazani, akupwazambo ine. Kusiyapo pyenepi, ule anandipwaza, akupwazambo Ule adandituma.”+
17 Penepo anyakupfundza 70 abwerera mwakutsandzaya, mbalonga: “Mbuya, na madimonyo ene asatibvera thangwi yakuphatisira dzina yanu.”+ 18 Penepo Yezu aapanga: “Ndikuona Sathani agwa kale+ ninga njazi buluka kudzulu. 19 Onani! Ine ndakupasani mphambvu toera kuponda nyoka na makongʼa, toera kukunda mphambvu zonsene za nyamalwa,+ pontho nkhabe cinafuna kukuphekesani. 20 Natenepa, lekani kukomerwa thangwi madimonyo asakubverani, mbwenye komerwani thangwi madzina anu alembwa kudzulu.”+ 21 Pa ndzidzi unoyu, Yezu akomerwa kakamwe mbadzala na nzimu wakucena, mbalonga: “Ndinakusimbani pakweca imwe Baba, Mbuya wakudzulu na wa dziko yapantsi, thangwi imwe mwabisira pinthu pyenepi anthu audziwisi na andzeru,+ mbamupipangiza kuna anthu akucepeseka ninga anangʼono. Inde Baba, ndinakusimbani thangwi imwe mwakomerwa kucita pinthu munjira ineyi.+ 22 Pinthu pyonsene ndapipaswa na Babanga. Nkhabe munthu anadziwa Mwana kupiringana Baba; pontho nkhabe munthu anadziwa Baba kupiringana Mwana+ na ule anafuna kupfundziswa na Mwana thangwi ya iye.”+
23 Natenepa iye azungunuka kuna anyakupfundzace mbaapanga paokha: “Anyakutsandzaya ndi anthu akuti maso awo asaona pinthu pinaona imwe.+ 24 Ine ndinakupangani kuti aprofeta azinji na amambo akhafuna kuona pinthu pinaona imwe, mbwenye nee apiona,+ pontho iwo akhafuna kubva pinthu pinabva imwe, mbwenye nee apibva.”
25 Penepo mamuna mʼbodzi wakudziwisa Mwambo alimira toera kumuyesera, mbalonga: “Mpfundzisi, ndisafunika kucitanji toera ndigumane umaso wakukhonda mala?”+ 26 Yezu antawira: “Ninji pidalembwa mu Mwambo? Usaubvesesa tani?” 27 Iye atawira: “‘Funa Yahova* Mulungu wako na ntima wako onsene, na umaso wako onsene, na mphambvu zako zonsene, na ndzeru zako zonsene,’+ pontho ‘funa ndzako ninga iwe ene.’”+ 28 Yezu ampanga: “Watawira mwadidi; pitiriza kucita pyenepi, natenepa unadzagumana umaso wakukhonda mala.”+
29 Mbwenye toera kupangiza kuti iye ndi wakulungama,+ mamuna unoyu abvundza Yezu: “Mwandimomwene mbani ndzanga?” 30 Yezu antawira, mbalonga: “Mamuna mʼbodzi akhabuluka ku Yerusalemu kuenda ku Yeriko. Iye agumanikana na mambava, iwo anʼdulisa nguwo zace mbankwatira pinthu pyace pyonsene, amʼmenya mbaenda pyawo, mbansiya cifupi na kufa. 31 Pyacitikambo kuti nyantsembe mʼbodzi akhaendambo na nseu ubodzi ene, mbwenye pidamuona iye, ancalira mbapita na kukhundu inango. 32 Munjira ibodzi ene, Mulevi afika pa mbuto ineyi mbamuona, iye ancalira mbapita na kukhundu inango. 33 Mbwenye Nsamariya+ unango akhaenda na nseu unoyu afika pana iye, pidamuona iye, ambvera ntsisi. 34 Natenepa, anfendedzera, atsuka pironda pyace na mafuta na vinyu mbapipyangirira. Buluka penepo ankwiza pa buru yace, aenda naye panyumba inafikira alendo mbantsalakana. 35 Mangwana mwace, iye abulusa madhenaryo* mawiri mbaapereka kuna ule anatsalakana nyumba inafikira alendo, mbampanga: ‘Ntsalakaneni mwadidi, mungaphatisira kobiri inango kupiringana ineyi, ine ndinakubwezerani ndingabwerera.’ 36 Mbani mwa anthu atatu anewa anaona iwe kuti apangiza kukhala ndzace+ wa mamuna adagumanikana na mambava?” 37 Iye atawira: “Ndi ule adapangiza ntsisi kuna iye.”+ Yezu ampanga: “Ndoko kacitembo pibodzi pyene.”+
38 Iwo apitiriza na ulendo wawo mbapita mu nzinda unango. Kweneko, nkazi mʼbodzi akhacemerwa Marta+ atambira Yezu ninga mulendo panyumba pace. 39 Marta akhalimbo na mʼbale wace akhacemerwa Mariya, iye akhala cifupi na miyendo ya Mbuya mbapitiriza kubvesera pikhalonga iye.* 40 Mbwenye Marta akhadaphatika na mabasa mazinji. Natenepa iye aenda kuna Yezu mbalonga: “Mbuya, nee mukuona kuti mʼbale wanga andisiya ndekha na mabasa? Mpangeni toera abwere kudzandiphedza.” 41 Yezu antawira, mbalonga: “Marta, Marta, iwe ukudzudzumika na pinthu pizinji kakamwe. 42 Nkhabe funika pinthu pizinji, panango cinthu cibodzi basi cinakwana. Mariya asankhula cinthu cadidi kakamwe,*+ pontho nkhabe anafuna kumpokosera cinthu ceneci.”
11 Pa ndzidzi unango, Yezu akhacita phembero pa mbuto inango, pidamala iye, mʼbodzi wa anyakupfundzace ampanga: “Mbuya, tipfundziseni kucita phembero ninga pidacita Juwau kuna anyakupfundzace.”
2 Natenepa iye aapanga: “Ndzidzi onsene unacita imwe phembero longani tenepa: ‘Baba, dzina yanu mbiceneswe.*+ Umambo wanu mbudze.+ 3 Tipaseni cakudya* cathu ca ntsiku ibodzi na ibodzi mwakubverana na pinafunika kwa ife pa ntsiku.+ 4 Pontho tilekerereni madawo athu,+ thangwi ife tisalekererambo ale anatidawira;*+ lekani kutisiya mbatigwa mʼmayesero.’”+
5 Buluka penepo iye aapanga: “Nyerezerani kuti mʼbodzi wa imwe ali na xamwali wace, mbaenda kunyumba kwace tcititciti, mbampanga: ‘Xamwali, ndibwerekembo mikate mitatu, 6 thangwi xamwali wanga afika cincino pano, iye abuluka kutali kakamwe, mbwenye ine nkhabe cinthu toera kumpasa.’ 7 Mbwenye iye asatawira uku ali nʼnyumba: ‘Leka kundinentsa. Nsuwo wafungwa, pontho ananga akugona pabodzi na ine patalimba. Nee ndinalamuka toera kukupasa cinthu.’ 8 Ine ndinakupangani kuti iye analamuka mbampasa pinthu pinafuna iye, tayu thangwi yakukhala xamwali wace, mbwenye thangwi yakupitiriza kwace+ kuncemera nee kubwerera nduli. 9 Natenepa, ine ndinakupangani: Pitirizani kuphemba,+ munadzapaswa; pitirizani kusaka, munadzagumana; pitirizani kugogodza nsuwo, munadzafungulirwa.+ 10 Thangwi munthu anaphemba, anapaswa;+ munthu anasaka, anagumana; pontho munthu anagogodza nsuwo, anafungulirwa. 11 Mwandimomwene, ndi baba upi pakati panu wakuti mwanace angaphemba ntsomba anampasa nyoka?+ 12 Peno angaphemba dzai, anampasa kongʼa? 13 Khala imwe, maseze ndimwe anyakudawa, musadziwa kupasa ananu pinthu pyadidi, ndiye tani Babanu wakudzulu, iye anadzapasa nzimu wakucena ale anamʼphemba!”+
14 Pa ndzidzi unango iye abulusa dimonyo akhacimwanisa munthu kulonga.+ Pidabuluswa dimonyo, mamuna wakuti akhacimwana kulonga, atoma kulonga; mwinji wa anthu wadzumatirwa kakamwe.+ 15 Mbwenye anango a iwo alonga: “Iye asabulusa madimonyo na mphambvu za Bhelizebhu,* ntongi wa madimonyo.”+ 16 Toera kumuyesera, anango atoma kumʼphemba kuti acite cirengo+ mu dzina ya Mulungu. 17 Pidadziwa iye manyerezero awo,+ Yezu aapanga: “Umambo onsene wakugawika okhene usafudzika, pontho nyumba yakugawika yokhene isagwa. 18 Munjira ibodzi ene, khala Sathani agawikambo ekhene, mphapo umambo wace unapitiriza tani kukhala wakuwanga? Thangwi imwe musalonga kuti ine ndisabulusa madimonyo na mphambvu za Bhelizebhu. 19 Khala ine ndisabulusa madimonyo na mphambvu za Bhelizebhu, mphapo anyakupfundza anu asaabulusa na mphambvu za ani? Na thangwi ineyi, anyakupfundza anu anadzakutongani. 20 Mbwenye khala ndisabulusa madimonyo na mphambvu za Mulungu,*+ pisabveka kuti Umambo wa Mulungu wafika kuna imwe mwakututumusa.+ 21 Khala munthu wamphambvu wakuti ali na pida pya nkhondo pyakukwana, akuonera nyumba yace, pinthu pyace pinakhala pyakutsidzikizika. 22 Mbwenye munthu wamphambvu kakamwe kupiringana iye angabwera mbankunda, asampokosera pida pyonsene pikhanyindira iye, mbagawiza anango pinthu pidankwatira iye. 23 Munthu anakhonda kukhala kukhundu yanga, ndi nyamalwa wanga, pontho ule anakhonda kuphata na ine basa yakugumanya anthu toera abwere kuna ine, asaamwaza.+
24 “Dimonyo angabuluka muna munthu, asapita na nʼthando mbasaka mbuto yakupuma, mbwenye angakhonda kuigumana, iye asalonga: ‘Ndinabwerera kunyumba yanga idabuluka ine.’+ 25 Angafika, asagumana kuti nyumba yamala kupswairwa na kubalikiswa. 26 Natenepa, asaenda kakwata madimonyo anango manomwe akuipa kakamwe kupiringana iye. Angapita muna munthu, asakhala mwenemo; penepo makhaliro akumalisa a munthu unoyu asatekera kakamwe kupiringana akutoma.”
27 Pikhalonga iye mafala anewa, nkazi unango pakati pa mwinji wa anthu alonga mwakugaluza: “Wakutsandzaya ndi nkazi adakubalani mbakuyamwisani!”+ 28 Mbwenye Yezu alonga: “Nkhabe, anyakutsandzaya ndi ale anabva mafala a Mulungu mbaaphatisira!”+
29 Pikhagumanyikana mwinji wa anthu, iye atoma kulonga: “Anthu awa akuipa a ndzidzi uno asasaka cidzindikiro, mbwenye nkhabepo cidzindikiro cinango cinafuna kupangizwa imwe, kusiyapo cidzindikiro ca Yona.+ 30 Ninga Yona+ akhali cidzindikiro kuna anthu a ku Ninive, natenepa Mwana wa munthu anadzakhalambo cidzindikiro kuna anthu awa a ndzidzi uno. 31 Mambo wankazi wakunterero+ anadzalamuswa muli akufa pabodzi na anthu a ndzidzi uno pa Ntsiku Yakutongwa, iye anadzaakonesa, thangwi iye abuluka kutali kakamwe toera kubvesera udziwisi wa Salomoni. Mbwenye onani! Munthu wankulu kakamwe kupiringana Salomoni ali pano.+ 32 Pa Ntsiku Yakutongwa, anthu a ku Ninive anadzalamuswa pabodzi na anthu a ndzidzi uno, mbaakonesa, thangwi iwo atcunyuka pidabva iwo mphangwa zidamwaza Yona.+ Mbwenye onani! Munthu wankulu kakamwe kupiringana Yona ali pano. 33 Munthu angagasa nyale nkhabe kuiikha pa mbuto yakubisalika nee kuigudumira na citundu, mbwenye asaiikha pakweca,+ toera anthu anapita nʼnyumba akwanise kuona ceza. 34 Ceza ca manungo ndi diso. Natenepa, diso yako ingayangʼanisa cinthu cadidi basi,* manungo ako onsene anadzakhalambo na ceza,* mbwenye khala diso yako ndi yakuipa,* manungo ako onsene anakhalambo cidima.+ 35 Natenepa, cita mphole-mphole toera ceza ciri muna iwe cikhonde kukhala cidima. 36 Khala manungo ako onsene adzala na ceza, pontho nkhabe khundu ibodzi iri na cidima, manungo ako onsene anadzagaka kakamwe ninga ceza ca nyale cinakumwanikira.”
37 Pidamala iye kulonga mafala anewa, Nfarisi mʼbodzi amʼphemba toera aende kadya na iye. Natenepa iye aenda kunyumba kwace mbakhala pameza. 38 Mbwenye Nfarisi adzumatirwa pidaona iye kuti Yezu nee asamba manja* mbadzati toma kudya.+ 39 Mbwenye Mbuya ampanga: “Imwe Afarisi, imwe ndimwe ninga khomitco na mbale idatsukwa kunja, mbwenye nkati mwanu mwadzala na manyerezero akusirira pinthu pizinji na kucita pinthu pyakuipa.+ 40 Imwe anthu akusowa ndzeru! Kodi ule adacita kunja nee ndiye adacitambo nkati? 41 Mphapo perekani na ntima onsene miyoni kuna anyakutcerenga,* natenepa pinthu pyanu pyonsene pinadzakhala pyakucena. 42 Mbwenye dzedze kwa imwe Afarisi, thangwi musapereka cacikhumi* ca menta, peganoni na ca mitundu yonsene ya masamba a mʼmunda,+ mbwenye musapwaza ulungami na ufuni wa Mulungu! Mukhafunika kupereka cacikhumi, mbamukhonda kupwaza ulungami na ufuni wa Mulungu.+ 43 Dzedze kwa imwe Afarisi, thangwi mʼmasinagoga imwe musafuna mipando yakutsogolo* na kumwanyikwa mwacilemedzo mʼmisika!+ 44 Dzedze kwa imwe, thangwi ndimwe ninga nthumbi zinakhonda kuoneka mwadidi,*+ anthu asafamba padzulu pazo mbakhonda kuzidzindikira!”
45 Mʼbodzi wa anyakudziwisa Mwambo antawira: “Mpfundzisi, mungalonga pyenepi, musatikana na ife ene.” 46 Penepo Yezu alonga: “Dzedze kwa imwembo anyakudziwisa Mwambo, thangwi musathukisa anthu mitolo yakulemera kakamwe, mbwenye imwe nkhabe funa kukhuya mitolo ineyi na pyala pyanu!+
47 “Dzedze kwa imwe, thangwi musacita nthumbi za aprofeta, mbwenye ambuyanu ndiwo adaapha!+ 48 Mwandimomwene, imwe musadziwa pidacita ambuyanu, ngakhale tenepo imwe musaphedzera pidacita iwo, thangwi iwo apha aprofeta+ mbwenye imwe musacita nthumbi zawo. 49 Na thangwi ineyi, mu udziwisi wace Mulungu alongambo kuti: ‘Ndinadzaatumira aprofeta na apostolo, mbwenye anango iwo anadzaapha, anango anadzaatcinga, 50 toera anthu a ndzidzi uno akhale na mulando wa ciropa ca aprofeta onsene adaphiwa kubulukira pa ndzidzi udatoma dziko,+ 51 kutomera ciropa ca Abheli+ mpaka ciropa ca Zakariya adaphiwa pakati-nakati, uku guwa ya ntsembe, uku mbuto yakucena.’+ Mwandimomwene ine ndinakupangani kuti anthu a ndzidzi uno anadzatcunyuswa thangwi ya ciropa cawo.
52 “Dzedze kwa imwe anyakudziwisa Mwambo, thangwi mwakwatira anthu xavi ya cidziwiso. Imwe nee mwapitamo, pontho musapingiza ale anafuna kupitamo!”+
53 Natenepa, pidabuluka iye kweneko, apfundzisi a mwambo na Afarisi atoma kunʼnentsa na kuncita mibvundzo mizinji kakamwe, 54 toera kugumana njira yakumpambizira nayo kubulukira ku mafalace.+
12 Pa ndzidzi unoyu, pidagumanyikana mwinji wa pikwi na pikwi pya anthu akuti akhapondana unango na ndzace, pakutoma Yezu apanga anyakupfundzace: “Citani mphole-mphole na ntombwe wakutupisa mikate wa Afarisi, wakuti ndi umpfakafaka.+ 2 Mbwenye nkhabepo cinthu cidabiswa mwadidi cakuti nkhabe kudzaoneka, pontho nkhabe cinthu ciri ncibisobiso cakuti nkhabe kudzadziwika.+ 3 Natenepa, pyonsene pinalonga imwe ncidima pinadzabviwa pa ceza, pontho pinalonga imwe nciwerewere nʼnyumba zanu, pinadzadziwiswa pantsoi. 4 Axamwali anga, kusiyapo pyenepi, ine ndinakupangani+ kuti: Lekani kugopa ale akuti anakwanisa kukuphani, buluka penepo mbacimwana kucita pinango kupiringana pyenepi.+ 5 Mbwenye ine ndinakupangani kuti mbani anafunika imwe kugopa: Gopani Ule wakuti pakumala kupha, ali na mphambvu za kuponya munthu mu Djehena.*+ Inde, ine ndinakupangani, gopani Iye.+ 6 Kodi mbalame zixanu zingʼono nee zisaguliswa na kobiri ziwiri za ntengo wakucepa?* Ngakhale tenepo, Mulungu nkhabe kuduwala nee ibodzi ya izo.+ 7 Mbwenye kwa imwe, iye alengesa tsisi yonsene ya munsolo mwanu.+ Lekani kugopa; imwe ndimwe akufunika kakamwe kupiringana mbalame zingʼono zizinji.+
8 “Ine ndinakupangani, ule analonga kuna anthu kuti asandidziwa,+ Mwana wa munthu anadzalongambo kuna aanju a Mulungu kuti asandziwa.+ 9 Mbwenye ule anandikhonda pamaso pa anthu, anadzakhondwambo pamaso pa aanju a Mulungu.+ 10 Ule analonga mwakuipa Mwana wa munthu, anadzalekererwa, mbwenye ule anatikana nzimu wakucena, nkhabe kudzalekererwa.+ 11 Angakuperekani ku mbuto zakutongera miseru,* kuna atongi, peno kuna mautongi, lekani kudzudzumika kuti munalonga tani toera kutsidzikizika peno munalonganji,+ 12 thangwi pa ndzidzi unoyu, nzimu wakucena unadzakupfundzisani pinthu pinafunika imwe kulonga.”+
13 Penepo munthu unango pakati pa mwinji wa anthu apanga Yezu: “Mpfundzisi, pangani mʼbale wanga toera agawane na ine unthaka udasiya babathu.” 14 Iye antawira: “Mamunawe, mbani adandisankhula toera ndikhale nyakutonga miseru peno nyakugawa unthaka pakati panu?” 15 Buluka penepo iye aapanga: “Fungulani maso anu mbamucita mphole-mphole na ntundu onsene wakufuna pinthu pizinji,*+ thangwi maseze munthu akhale na pinthu pizinji, umaso wace nkhabe kubulukira mu pinthu piri na iye.”+ 16 Na thangwi ineyi iye aapanga nsangani, mbati: “Mamuna unango wakupfuma akhali na pinthu pizinji toera kubvuna mʼmunda mwace. 17 Natenepa iye atoma kunyerezera muntima mwace: ‘Nakuti ine nkhabe mbuto yakuikha pinthu pinafuna ine kubvuna, ndinacitanji cincino?’ 18 Penepo iye alonga: ‘Ndinacita tenepa:+ Ndinagomola pyete pyanga, mbandimanga pyete pikulu, mwenemu ndinadzaikha pinthu pyanga pyonsene pinafuna ine kubvuna na pinthu pyanga pinango pyonsene, 19 penepo ndinadzapanga umaso wanga kuti: “Iwe uli na pinthu pyadidi pizinji pidakoya iwe toera kupidya mu pyaka pizinji; pfulika, dya pyako, mwa pyako, mbutsandzaya pyako.”’ 20 Mbwenye Mulungu ampanga: ‘Iwe munthu wakusowa ndzeru, masiku ano iwe unadzafa. Mphapo, mbani anafuna sala na pinthu pidakoya iwe?’+ 21 Pyenepi ndipyo pinacitika kuna munthu anagumanya mpfuma toera kuphedzeka ekhene, mbwenye nee ndi wakupfuma kuna Mulungu.”+
22 Penepo iye alonga kuna anyakupfundzace: “Na thangwi ineyi, ine ndinakupangani kuti: Lekani kudzudzumika kakamwe na umaso wanu kuti munadzadyanji peno munadzabvalanji.+ 23 Thangwi umaso ndi wakufunika kakamwe kupiringana cakudya, pontho manungo ndi akufunika kakamwe kupiringana cakubvala. 24 Nyerezerani makhungubwe: Iwo nkhabe kubzwala mbeu nee kubvuna; iwo nkhabe cikwa; mbwenye Mulungu asaadyesa.+ Kodi imwe nee ndimwe akufunika kakamwe kupiringana mbalame?+ 25 Mbani mwa imwe anakwanisa kuthimizira pangʼono* basi umaso wace thangwi yakudzudzumika? 26 Mphapo, khala imwe nkhabe kwanisa kucita cinthu cingʼono ninga ceneci, thangwi yanji musadzudzumika na pinthu pinango?+ 27 Nyerezerani njira inakulira maluwa: Iwo nkhabe kuphata basa nee kusona nguwo; mbwenye ine ndinakupangani kuti Salomoni mu mbiri yace yonsene nee abvala ninga ibodzi mwa maluwa anewa.+ 28 Mphapo khala Mulungu asabvazika maluwa a ntsanga akuti lero alipo, mangwana mbapiswa na moto, kodi iye nee anadzacita pizinji toera kubvazika imwe anthu a cikhulupiro cakucepa? 29 Natenepa, lekani kudzudzumika kuti munadzadyanji peno munadzamwanji, pontho lekani kudzudzumika kakamwe;+ 30 thangwi pyonsene ipi ndi pinthu pyakuti anthu a dziko asapifuna kakamwe, mbwenye Babanu wakudzulu asadziwa kuti imwe musafuna pinthu pyenepi.+ 31 Mʼmbuto mwace, pitirizani kusaka Umambo wace, pinthu pyenepi munadzapithimizirwa.+
32 “Lekani kugopa, imwe nkumbi ungʼono,+ thangwi Babanu akomerwa kukupasani Umambo.+ 33 Gulisani piri na imwe mbamupereka kobiri ineyi kuna anyakutcerenga.+ Sasanyani pikhwama pyakukhonda kusakala, pyakuti ndi mpfuma yakukhonda mala kudzulu,+ kweneko mambava na maberethe nkhabe kwanisa kufikako. 34 Thangwi kunakhala mpfuma yanu, ndiko kunakhalambo mitima yanu.
35 “Bvalani mbamukhala akukhunganyika,+ pontho khalani na nyale zanu zakugaka.+ 36 Musafunika kukhala ninga anyabasa anadikhira mbuyawo anabwera+ buluka kuphwando yakumanga banja,+ toera angafika mbagogodza nsuwo, iwo akwanise kunfungulira mwakucimbiza. 37 Anyakutsandzaya ndi anyabasa akuti mbuyawo angafika anaagumana akuyangʼanira! Mwandimomwene ine ndinakupangani kuti mbuyawo anadzabvala nguwo ya nyabasa mbaapanga toera akhale pameza, iye anabwera kuna iwo mbaatumikira. 38 Anyakutsandzaya ndiwo maseze mbuyawo afike tcititciti* peno mʼmadzongwe* mbaagumana ali akukhunganyika! 39 Mbwenye kumbukani ipi: Mwanaciro nyumba mbadadziwa ndzidzi unafuna kufika mbava, iye nee mbadatawirisa kuti mbava apite nʼnyumba mwace.+ 40 Imwembo khalani akukhunganyika, thangwi Mwana wa munthu anabwera pa ndzidzi unakhonda imwe kudikhira.”+
41 Penepo Pedhru abvundza: “Mbuya, muli kulonga nsangani unoyu kuna ife basi peno kuna anthu onsene?” 42 Mbuya alonga: “Mwandimomwene mbani ntumiki* wakukhulupirika na wandzeru,* adakhazikiswa na mbuyace toera kutsalakana anyabasa ace* na kuapasa cakudya cakukwana pa ndzidzi wakuthema?+ 43 Wakutsandzaya ndi mʼbandazi unoyu mbuyace angabwera mbanʼgumana akucita pyenepi! 44 Mwandimomwene ine ndinakupangani kuti iye anadzanʼkhazikisa toera kuonera pinthu pyace pyonsene. 45 Mbwenye mʼbandazi unoyu anganyerezera muntima mwace kuti: ‘Mbuyanga akudembuka kubwera,’ iye mbatoma kumenya anyabasa amuna na akazi, kudya, kumwa na kuledzera,+ 46 mbuyace mʼbandazi unoyu anadzabwera pa ntsiku inakhonda iye kudikhira na pa ndzidzi unakhonda iye kudziwa, iye anadzantcunyusa kakamwe mbamponya ku mbuto ya anthu akukhonda kukhulupirika. 47 Penepo mʼbandazi ule adabvesesa pinafuna mbuyace mbwenye mbakhonda khunganyika peno mbakhonda kucita pidampanga mbuyace,* anadzamenywa kakamwe.+ 48 Mbwenye ule adakhonda kubvesesa pinafuna mbuyace mbacita pinthu pyakuti athema kutcunyuswa napyo, anadzamenywa pangʼono. Mwandimomwene, ule adapaswa mabasa mazinji, asafunika kukwanirisa mabasa anewa; ule adakhazikiswa toera kuonera mabasa mazinji, anthu anadzadikhira kuti iye acite mwadidi mabasa anewa onsene.+
49 “Ine ndabwera kudzagasa moto pa dziko yapantsi. Khala moto wagaswa kale, ninji pontho cinafuna ine? 50 Mwandimomwene, ndiri na ubatizo wakuti ndisafunika kubatizwa nawo, pontho ndiri wakutsukwala kakamwe mpaka kumala kwawo!+ 51 Kodi musanyerezera kuti ndabweresa ntendere pa dziko yapantsi? Nkhabe, mbwenye ine ndinakupangani kuti ndabweresa kumwazana.+ 52 Thangwi kutomera cincino, anthu a panyumba ibodzi ene anadzakhala akumwazana. Khala pana anthu axanu, atatu nkhabe kudzabverana na awiri, awiri nkhabe kudzabverana na atatu. 53 Baba nkhabe kudzabverana na mwanace wamamuna, mwana wamamuna nkhabe kudzabverana na babace. Mama nkhabe kudzabverana na mwanace wankazi, mwana wankazi nkhabe kudzabverana na mai wace. Mebzwala nkhabe kudzabverana na nkwenyace, nkwenya nkhabe kudzabverana na mebzwalace.”+
54 Buluka penepo iye apangambo mwinji wa anthu: “Mungaona khole ikubuluka kumadokero a dzuwa, penepo pene imwe musalonga: ‘Kunaoneka condzi,’ pyenepi pisacitikadi. 55 Mungabva mphepo mbikamenya buluka kunterero, imwe musalonga: ‘Kunja kunapisa kakamwe,’ mbapicitikadi. 56 Imwe ampfakafaka, musakwanisa kudziwa mabvekero a pidzindikiro pya pa dziko yapantsi na kudzulu, mphapo thangwi yanji imwe nkhabe kwanisa kudzindikira mabvekero a pinthu pinacitika pa ndzidzi uno?+ 57 Thangwi yanji imwe nkhabe kwanisambo kudzindikira pinthu pyadidi pinafunika imwe kucita? 58 Khala uli kuenda kuna ntongi toera kutongesana na munthu adakusumira, mbuciri nʼnjira, cita pyonsene toera kumalisa nseru wako na iye toera iye akhonde kukupereka kuna nyakutonga miseru, nyakutonga miseru mbakupereka kuna nyakuonera thando yakutongera miseru, iye mbakufungira nkaidi.+ 59 Mwandimomwene ine ndinakupanga kuti nee unadzabuluswa mwenemo, mpaka ungamala kulipa mangawa onsene ali na iwe.”*
13 Pa ndzidzi unoyu, anthu anango akhali penepo apanga Yezu pya Agalileu adaphiwa na Pilato mu ndzidzi ukhapereka iwo ntsembe zawo. 2 Yezu aatawira: “Musanyerezera kuti Agalileu anewa akhali anyakudawa kakamwe kupiringana Agalileu anango onsene thangwi ya pidaacitikira? 3 Nkhabe, mbwenye ine ndinakupangani kuti mungakhonda kutcunyuka, imwe munadzafudzwambo.+ 4 Ndiye tani pya anthu 18 adagwerwa na nyumba yakulapha yandzulu ku Silowe, mbipha onsene, musanyerezera kuti iwo akhali anyakudawa kakamwe kupiringana anthu onsene anakhala mu Yerusalemu? 5 Nkhabe, mbwenye ine ndinakupangani kuti mungakhonda kutcunyuka, imwe munadzafudzwambo.”
6 Buluka penepo iye alonga nsangani uyu: “Mamuna unango atceka nsambvu mʼmunda mwace wa mauva, iye aenda kasaka masambvu pa nsambvu unoyu, mbwenye nee nsapo ubodzi udagumana iye.+ 7 Penepo iye apanga nyakulima mauva: ‘Cino ndi caka cacitatu cinabwera ine toera kusaka masambvu pamuti uyu, mbwenye nee ndisagumana misapo. Ugwande pyako! Thangwi yanji ndinausiya mbubvunga mataka papezi?’ 8 Iye antawira: ‘Mbuya, usiyeni pontho umale caka cibodzi, ine ndinakumba nʼkhundu mwace mbandiikha pinthu pinacitisa mataka kukhala na ndimu. 9 Buluka penepo, ungabala misapo, mphyadidi; mbwenye ungakhonda kubala misapo, munaugwanda pyanu.’”+
10 Pa ndzidzi unango, Yezu akhapfundzisa mu sinagoga pa ntsiku ya Sabudu. 11 Mwenemo mukhali na nkazi wakuti akhali na dimonyo yakuti ikhancitisa kubva kupha mu pyaka 18. Nkazi unoyu akhadafunyika nsana, natenepa akhacimwana kuufuthula. 12 Pidamuona Yezu, ancemera mbampanga: “Nkaziwe, utenda wako wawangiswa.”+ 13 Yezu amʼphata, penepo pene nsana wa nkazi wadzongoka mbatoma kusimba Mulungu. 14 Mbwenye nkulu wa sinagoga aipirwa thangwi Yezu awangisa munthu pa ntsiku ya Sabudu, natenepa iye apanga mwinji wa anthu: “Pana ntsiku zitanthatu toera kuphata basa;+ bwerani mudzawangiswe mu ntsiku zenezi, tayu pa ntsiku ya Sabudu.”+ 15 Mbwenye Mbuya antawira: “Ampfakafaka,+ kodi imwe nee musasudzula ngʼombe yanu peno buru yanu pa ntsiku ya Sabudu mbamuenda kaimwesa madzi?+ 16 Nkazi uyu ndi wa dzindza ya Abhrahamu, iye athabuswa na Sathani mu pyaka 18. Kodi iye nee athema kuwangiswa utenda wace pa ntsiku ya Sabudu?” 17 Pidalonga iye mafala anewa, anyamalwa ace onsene akhala na manyadzo, mbwenye mwinji onsene wa anthu ukhakomerwa kakamwe na pinthu pyakudzumisa pikhacita iye.+
18 Yezu apitiriza kulonga: “Umambo wa Mulungu walandana nanji, pontho ndinaulandanisa nanji? 19 Walandana na mbeu ya mostardha yakuti munthu aikwata mbaibzwala mʼmunda mwace, iyo isamera mbikula mpaka kukhala muti ukulu, mbalame zakudzulu zisamanga ntsandza mu nthawi zace.”+
20 Iye alonga pontho: “Kodi Umambo wa Mulungu ndinaulandanisa nanji? 21 Walandana na ntombwe wakutupisa mikate wakuti nkazi aukwata mbaubvungaza na ntsengwa zikulu zitatu za* ufa mpaka kutupisa ufa onsene wakumunywa.”+
22 Mu ndzidzi ukhaenda iye ku Yerusalemu, Yezu akhapita mu nzinda na nzinda, cisa na cisa mbakapfundzisa anthu. 23 Penepo mamuna mʼbodzi ambvundza: “Mbuya, ndimodi kuti anthu anafuna kupulumuswa ndi pangʼono?” Yezu aapanga: 24 “Wangisirani kakamwe toera kupita na pansuwo ungʼono,+ thangwi ine ndinakupangani kuti azinji anadzayesera kupita, mbwenye nee anadzakwanisa. 25 Mwanaciro nyumba angalamuka mbafunga nsuwo, imwe munadzakhala kunja, munagogodza nsuwo mbamulonga: ‘Mbuya, tifungulirenimbo.’+ Mbwenye iye anadzakutawirani: ‘Ine nkhabe kukudziwani.’ 26 Imwe munadzatoma kulonga: ‘Ife tadya mbatimwa pamaso panu, pontho imwe mwapfundzisa mʼmiseu mikulu ya mu nzinda wathu.’+ 27 Mbwenye iye anadzakupangani: ‘Ine nkhabe kukudziwani. Bulukani pamaso panga, monsene imwe anyakucita pyakuipa!’ 28 Penepo imwe munadzalira mbamukukuta* mano anu, mungadzaona Abhrahamu, Izaki, Yakobe na aprofeta onsene mu Umambo wa Mulungu, mbwenye imwe mbamuponywa kunja.+ 29 Kusiyapo pyenepi, anthu a kumabulukiro a dzuwa na a kumadokero a dzuwa, a kunkwiriro na a kunterero anadzabwera mbakhala pameza mu Umambo wa Mulungu. 30 Bveserani, alipo anthu akumalisa akuti anadzakhala akutoma, alipombo anthu akutoma akuti anadzakhala akumalisa.”+
31 Pa ndzidzi unoyu, afika Afarisi anango mbapanga Yezu: “Bulukani kuno, thangwi Herodhi asafuna kukuphani.” 32 Yezu aapanga: “Ndokoni kapange mwanambwa wantsanga* ule kuti: ‘Lero na mangwana ndinabulusa madimonyo na kuwangisa anthu, pa ntsiku yacitatu ndinamalisa basa yanga.’ 33 Natenepa, ndinapitiriza kuphata basa yanga lero, mangwana na nkucauno, thangwi nkhabe funika* kuti mprofeta aphiwe kunja kwa Yerusalemu.+ 34 Yerusalemu, Yerusalemu, nyakupha aprofeta na nyakuponyera miyala ale anatumwa kuna iwe!+ Kazinji kene ine ndikhafuna kugumanya anako ninga munagumanya nkhuku anapiye ace pantsi pa maphapido ace! Mbwenye imwe mwakhonda.+ 35 Onani! Mulungu anadzasiya nyumba yanu.+ Ine ndinakupangani kuti nee munadzandionabve, mpaka mungadzalonga kuti: ‘Mbasimbwe ule anabwera mu dzina ya Yahova!’”*+
14 Pa ndzidzi unango, Yezu aenda kadya panyumba ya nkulu wa Afarisi pa ntsiku ya Sabudu, penepo anthu akhamuyangʼana soo. 2 Patsogolo pace pakhali na mamuna wakuti akhali na utenda wakubzwimba miyendo na mikono.* 3 Natenepa, Yezu abvundzisa anyakudziwisa Mwambo na Afarisi: “Pisatawiriswa kuwangisa munthu pa ntsiku ya Sabudu?”+ 4 Mbwenye iwo nee atawira. Penepo Yezu aphata mamuna unoyu, amuwangisa mbampanga toera aende pyace. 5 Buluka penepo iye aabvundza: “Mbani mwa imwe khala mwanace peno ngʼombe yace yagwera mu ncera+ pa ntsiku ya Sabudu nkhabe kuibulusa mwakucimbiza?”+ 6 Mbwenye iwo nee akwanisa kuntawira.
7 Pidaona Yezu kuti anthu adacemerwa akhasankhula mbuto zadidi kakamwe toera kukhala,+ iye aapanga nsangani uyu: 8 “Ungacemerwa toera kugumanika pa phwando yakumanga banja, leka kukhala pa mbuto yadidi kakamwe.+ Thangwi panango ule adakucemera acemerambo munthu unango wakufunika kakamwe kupiringana iwe. 9 Natenepa, iye anabwera mbakupanga: ‘Buluka penepa toera uyu akhale pa mbuto ineyi.’ Penepo iwe unadzakhala na manyadzo mbuenda kakhala pa mbuto yakupwazika. 10 Mbwenye iwe ungacemerwa pa phwando, ndoko kakhale pa mbuto yakupwazika, toera ule adakucemera angabwera akupange kuti: ‘Xamwali, ndoko kakhale pa mbuto yadidi kakamwe.’ Penepo iwe unadzalemedzwa pamaso pa anthu onsene adacemerwa pa phwando.+ 11 Thangwi ule anadzikuza anadzacepeswa, mbwenye ule anacepeseka anadzakuzwa.”+
12 Buluka penepo iye apangambo ule adancemera: “Ungacita phwando, leka kucemera axamwali ako, abale ako peno anthu akupfuma anakhala dhuzi na iwe pacisa. Thangwi panango iwo anadzakucemerambo, natenepa pinadzakhala ninga ali kukubwezera pidaacitira iwe. 13 Mbwenye ungacita phwando, cemera anyakutcerenga, anyakulamala, anyampfutete na maboliboli;+ 14 iwe unadzakhala wakutsandzaya thangwi iwo nkhabe cinthu toera kukubwezera. Natenepa iwe unadzapaswa muoni wako anthu akulungama angalamuswa muli akufa.”+
15 Mʼbodzi wa ale adacemerwa pa phwando abva pyenepi, mbalonga: “Wakutsandzaya ndi ule anadya* mu Umambo wa Mulungu.”
16 Yezu ampanga: “Mamuna mʼbodzi akhafuna kucita phwando ikulu kakamwe,+ natenepa iye acemera anthu azinji. 17 Pidakwana ndzidzi wa phwando, iye atuma nyabasa wace toera kuenda kapanga ale adacemerwa kuphwando kuti: ‘Bwerani, thangwi pinthu pyonsene pyamala kukhunganywa.’ 18 Mbwenye onsene asaka njira toera kukhonda.+ Wakutoma alonga: ‘Ndagula munda, natenepa ndisafuna kuenda kauona; munandilekerera, nee ndinakwanisa kuendako.’ 19 Unango alonga: ‘Ndagula ngʼombe khumi zakulima nazo, tepa ndiri kuenda kaziona; munandilekerera, nee ndinakwanisa kuendako.’+ 20 Unangombo alonga: ‘Ndamala kwene kumanga banja cincino, na thangwi ineyi nee ndinakwanisa kuendako.’ 21 Natenepa, nyabasa abwerera mbalonga pyenepi kuna mbuyace. Penepo mbuyace aipirwa mbapanga nyabasa wace: ‘Ndoko mwakucimbiza mʼmiseu mikulu na munjira za nzinda, bweresa anyakutcerenga, anyakulamala, maboliboli na anyampfutete.’ 22 Pidabwerera nyabasa, alonga: ‘Mbuya, ndacita pidandipanga imwe, mbwenye mbuto iciripo basi.’ 23 Penepo mbuyace ampanga: ‘Ndoko mʼmiseu na munjira, akakamize abwere toera nyumba yanga idzale na anthu.+ 24 Thangwi ine ndinakupangani kuti nee mʼbodzi wa ale adacemerwa pakutoma anadzalawira phwando yanga.’”+
25 Mwinji ukulu wa anthu ukhaenda pabodzi na Yezu, iye azungunuka kuna iwo, mbalonga: 26 “Munthu anafuna kukhala nyakupfundza wanga,+ asafunika kundifuna kakamwe kupiringana pai wace, mai wace, nkazace, anace, abale ace amuna na akazi, peno umaso wace.+ 27 Munthu anakhonda kukwata muti wace wakusikimizira* mbanditowera, nee anakwanisa kukhala nyakupfundza wanga.+ 28 Mbani mwa imwe wakuti angafuna kumanga nyumba,* pakutoma nkhabe kukhala pantsi toera kuona khala kobiri yace inakwana? 29 Angakhonda kucita pyenepi, iye anatoma kuimanga mbacimwana kuimalisa, natenepa anthu onsene anaona pyenepi anatoma kunseka, 30 mbalonga: ‘Munthu uyu atoma kumanga nyumba, mbwenye acimwana kuimalisa.’ 31 Peno ndi mambo upi wakuti angafuna kuenda kunkhondo kamenyana na mambo unango, pakutoma nee anakhala pantsi na andzace mbacedza toera kuona khala na anyankhondo ace 10.000 anakwanisa kumenyana na mambo anabwera na anyankhondo 20.000? 32 Khala nee anakwanisa, ndzace mbaciri kutali, iye anatuma aimiriri ace toera aende kakhazikise ntendere. 33 Munjira ibodzi ene, dziwani kuti nee mʼbodzi wa imwe anakwanisa kukhala nyakupfundza wanga angakhonda kusiya pinthu pyace pyonsene.+
34 “Mwandimomwene, munyu ndi wadidi. Mphapo ungasuluka, unakhala tani pontho na mphambvu yakulungula?+ 35 Iwo nkhabebve basa, nee pa mataka nee toera kucitisa mataka kukhala na ndimu. Anthu asautaya kunja. Ule ali na makutu akubva, mbabve.”+
15 Anyakulipisa misonkho onsene na anyakudawa akhagumanyikana pana Yezu toera kumbvesera.+ 2 Afarisi na apfundzisi a mwambo akhadungunya, mbalonga: “Munthu uyu asatambira anyakudawa mbadya nawo pabodzi pene.” 3 Penepo iye alonga nsangani uyu kuna iwo: 4 “Mbani mwa imwe wakuti angakhala na mabira 100, ibodzi ingatayika, nee anasiya mabira 99 nʼthando, mbaenda kasaka bira idatayika mpaka kuigumana?+ 5 Angaigumana, iye asaithukula paphewa pace, mbatsandzaya. 6 Angafika kunyumba, iye asacemera axamwali ace na anthu a pacisa, mbaapanga: ‘Tsandzayani pabodzi na ine, thangwi ndagumana bira yanga ikhadatayika.’+ 7 Munjira ibodzi ene, ine ndinakupangani kuti kunadzaoneka kutsandzaya kakamwe kudzulu thangwi ya nyakudawa mʼbodzi adatcunyuka,+ kupiringana anthu 99 akulungama akuti nee asafunika kutcunyuka.
8 “Peno ndi nkazi upi wakuti angakhala na kobiri khumi za ndzaya,* ingatayika ibodzi, nee anagasa nyale mbapswaira nʼnyumba mwace, mbaisaka mwadidi mpaka kuigumana? 9 Angaigumana, iye asacemera axamwali ace* na anthu a pacisa, mbaapanga: ‘Tsandzayani pabodzi na ine, thangwi ndagumana kobiri yanga ya ndzaya* ikhadatayika.’ 10 Munjira ibodzi ene, ine ndinakupangani kuti aanju a Mulungu asatsandzaya thangwi ya nyakudawa mʼbodzi angatcunyuka.”+
11 Buluka penepo Yezu alonga: “Mamuna unango akhali na anace awiri amuna. 12 Wangʼono apanga babace: ‘Baba, ndipaseni khundu ya unthaka unafuna imwe kundipasa.’ Natenepa, baba aagawira pinthu pyace. 13 Pidapita ntsiku zingasi, mwana wangʼono agumanya pinthu pyace pyonsene mbaenda ku dziko yakutali, kweneko iye abvunga pinthu pyace thangwi ya pinthu pyakuipa* pikhacita iye. 14 Pidamala iye kubvunga pinthu pyace pyonsene, yaoneka njala ikulu kakamwe mu dziko ineyi, iye mbatoma kuthabuka na njala. 15 Natenepa, iye aenda kaphemba basa kuna mamuna unango wa dziko ineyi, mamuna unoyu antumiza kuminda yace toera aende kadyese nkhumba.+ 16 Iye akhasirira pikhadya nkhumba, mbwenye nee mʼbodzi akhampasa cakudya.
17 “Pidatoma iye kunyerezera mwadidi, alonga: ‘Anyabasa azinji a babanga ali na pyakudya pyakunjipa kakamwe, mbwenye ine ndiri kufa kuno na njala! 18 Ndinabwerera pyanga kuna baba mbandimpanga: “Baba, ndadawira Mulungu kudzulu, pontho ndadawira imwe. 19 Nee ndathemabve kucemerwa mwananu. Ndioneni pyanu ninga mʼbodzi wa anyabasa anu.”’ 20 Natenepa, iye alamuka mbaenda kuna babace. Mbadzati kufika, babace amuona nakutali mbambvera ntsisi. Iye anʼthamangira, anʼkhumbatira mbampswompswona. 21 Penepo mwanace alonga: ‘Baba, ndadawira Mulungu kudzulu, pontho ndadawira imwe.+ Nee ndathemabve kucemerwa mwananu.’ 22 Mbwenye baba apanga anyabasa ace: ‘Cimbizani! Bweresani nguwo yadidi kakamwe yakulapha mbamumbvazika, pontho muikheni mphete ncala cace mbamumbvazika masandalya. 23 Bweresanimbo mwanangʼombe wakununa, mupheni toera tidye mbaticita phwando, 24 thangwi mwananga uyu akhadafa, mbwenye cincino ali mʼmaso;+ iye akhadatayika, mbwenye aoneka.’ Penepo iwo atoma kusekera.
25 “Mwanace wankulu akhali kumunda, pikhabwerera iye, mbadzati kufika panyumba, iye abva anthu mbakaimba na kubvina. 26 Natenepa, iye acemera nyabasa mʼbodzi mbasaka kudziwa kuti ninji pikucitika. 27 Iye antawira: ‘Mʼbale wako abwera, natenepa babako apha mwanangʼombe wakununa toera kusekera, thangwi iye abwerera na ungumi wadidi.’ 28 Mbwenye iye aipirwa mbakhonda kupita. Penepo babace abuluka kunja mbatoma kunʼdembetera. 29 Iye atawira babace, mbalonga: ‘Ine ndakuphatirani basa mu pyaka pizinji, pontho cipo ndakhonda kubvera mitemo yanu, mbwenye imwe cipo mwandipasambo mwanambuzi toera ndicite phwando na axamwali anga. 30 Mbwenye pidafika mwananu uyu adabvunga mpfuma yanu na akazi aulukwali, imwe mwamʼphera mwanangʼombe wakununa.’ 31 Babace antawira: ‘Mwananga, iwe wakhala na ine ndzidzi onsene, pontho pinthu pyanga pyonsene mphyako. 32 Mbwenye ife tisafunika kucita phwando mbatitsandzaya, thangwi mʼbale wako akhadafa, mbwenye cincino ali mʼmaso; iye akhadatayika, mbwenye aoneka.’”
16 Buluka penepo iye apangambo anyakupfundzace: “Mamuna unango wakupfuma akhali na ntumiki wace* adapambizirwa kuti akhabvunga mpfuma yace. 2 Natenepa, iye ancemeresa mbambvundza: ‘Ninji pinabva ine thangwi ya iwe? Ndipangize njira idaphatisira iwe kobiri yanga, thangwi nee unapitirizabve kutsalakana pinthu pya panyumba panga.’ 3 Penepo ntumiki alonga ekhene: ‘Ndinacitanji? Thangwi mbuyanga asafuna kundibulusa basa! Ine nee ndiri na mphambvu toera kulima, pontho ndiri na manyadzo toera kuphemba-phemba. 4 Yaa! Cincino ndisadziwa pinafuna ine kucita toera anthu anditambire mʼmamidzi mwawo ndingabuluswa basa.’ 5 Iye acemera mʼbodzi na mʼbodzi wa ale akhafiyari mbuyace, mbabvundza wakutoma: ‘Iwe uli na mangawa a ntengo wanji na mbuyanga?’ 6 Iye atawira: ‘Nkhali* 100 za mafuta akudya.’ Penepo iye ampanga: ‘Kwata tsamba ya mangawa ako, khala pantsi mbulemba mwakucimbiza kuti usafiyari nkhali 50.’ 7 Buluka penepo, iye abvundza unango: ‘Iwe uli na mangawa a ntengo wanji?’ Iye antawira: ‘Masakha* 100 a tirigu.’ Iye ampanga: ‘Kwata tsamba ya mangawa ako, lemba kuti usafiyari masakha 80.’ 8 Ntumiki unoyu asimbwa na mbuyace thangwi iye acita pinthu mwaudziwisi* maseze akhali wakuipa. Thangwi anthu a ndzidzi uno ndi audziwisi kakamwe pakutsalakana anthu a ndzidzi wawo kupiringana ale anafamba mu ceza.*+
9 “Ine ndinakupanganimbo: Phatisirani mpfuma ya dziko ino yakuipa toera kucita uxamwali na anango,+ toera ingamala, iwo akutambireni ku mbuto za kwenda na kwenda.+ 10 Munthu wakunyindirika mu pinthu pyakucepa ndi wakunyindirikambo mu pinthu pizinji. Munthu wakukhonda kunyindirika mu pinthu pyakucepa ndi wakukhondambo kunyindirika mu pinthu pizinji. 11 Mphapo, mungakhonda kukhala akunyindirika pakuphatisira mpfuma ya dziko ino yakuipa, mbani anafuna kukupasani basa yakutsalakana mpfuma yandimomwene? 12 Mungakhonda kukhala akunyindirika pakuphatisira pinthu pya anango, mbani anafuna kukupasani pinthu pidakoyerwa imwe?+ 13 Nkhabe nyabasa anakwanisa kuphatira ambuya awiri, thangwi anaida mʼbodzi mbafuna unango, peno analemedza mʼbodzi mbapwaza unango. Imwe nee munakwanisa kukhala atumiki a Mulungu na a Mpfuma.”+
14 Penepo Afarisi akuti akhafuna kakamwe kobiri akhabvesera mafala anewa onsene, mbatoma kunsingirira.+ 15 Natenepa Yezu aapanga: “Imwe musacita pinthu toera anthu akuoneni ninga ndimwe akulungama,+ mbwenye Mulungu asadziwa piri mʼmitima yanu.+ Thangwi pinthu pinanyerezera anthu kuti ndi pyakufunika, ndi pyakunyanyasa pamaso pa Mulungu.+
16 “Mwambo na mafala a Aprofeta pyalongwa mpaka mu ntsiku za Juwau. Buluka penepo kuenda ntsogolo, Umambo wa Mulungu usamwazwa ninga mphangwa zadidi, pontho anthu a mitundu yonsene asawangisira mwaphinga toera kupitamo.+ 17 Mwandimomwene, ninga kudzulu na dziko yapantsi nkhabe kufudzika, tenepambo nee letra ibodzi ya mwambo inafudzika mbidzati kukwanirisika.+
18 “Munthu anakhonda nkazace mbasemba unango, akucita upombo, pontho munthu anasemba nkazi adakhondwa na mamunace akucitambo upombo.+
19 “Akhalipo mamuna mʼbodzi wakupfuma wakuti akhabvala nguwo zakufuirira za ntengo ukulu kakamwe. Iye akhatsandzaya mbadya mwadidi ntsiku zonsene. 20 Kazinji kene pansuwo pace anthu akhaikhapo mamuna wakutcerenga akhacemerwa Lazaro, wakuti akhali na pironda mʼmanungo mwace monsene. 21 Iye akhasirira manyedzwa akhagwa pantsi pameza ya mamuna wakupfuma. Penepo anambwa akhabwera mbanyanguta pironda pyace. 22 Mukupita kwa ndzidzi, nyakutcerenga afa mbakwatwa na aanju mbaendeswa kuna Abhrahamu.*
“Pontho, mamuna wakupfuma afambo mbaikhwa munthumbi. 23 Pikhaona iye nyatwa Munthumbi,* afungula maso ace mbaona Abhrahamu akhali kutali, pontho Lazaro akhali pakhundu pace.* 24 Natenepa, iye akhuwa mbati: ‘Baba Abhrahamu, ndibverenimbo ntsisi, tumani Lazaro aende kabvike ntsonga ya cala cace mʼmadzi toera atontholese lirimi yanga, thangwi ndiri kuthabuka na moto uyu wakupisa.’ 25 Mbwenye Abhrahamu ampanga: ‘Mwanawe, kumbuka kuti pikhali iwe mʼmaso ukhali na pinthu pyadidi, mbwenye Lazaro akhathabuka kakamwe. Cincino iye ali kubalangazwa kuno, mbwenye iwe ukuthabuka. 26 Kusiyapo pyenepi, pakati apa pana djenje yakuzika kakamwe, natenepa anthu ali kuno nkhabe kwanisa kubwera kweneko, anthu ali kweneko nee anakwanisambo kubwera kuno.’ 27 Penepo iye alonga: ‘Baba, khala ndi tenepo, ndisakuphembani toera muntume aende kunyumba kwa babanga, 28 thangwi ndiri na abale anga axanu, nsiyeni aende kaacenjeze toera iwo akhonde kubwerambo ku mbuto ino ya nyatwa.’ 29 Mbwenye Abhrahamu ampanga: ‘Iwo ali na mabukhu adalembwa na Mose na Aprofeta; mbabvere mabukhu anewa.’+ 30 Penepo iye alonga: ‘Baba Abhrahamu, iwo nee anaabvera. Mbwenye munthu adalamuswa muli akufa angaenda kalonga nawo, iwo anatcunyuka.’ 31 Mbwenye iye ampanga: ‘Angakhonda kubvera mabukhu adalembwa na Mose+ na Aprofeta, iwo nee anabverambo munthu adalamuswa muli akufa.’”
17 Buluka penepo iye apanga anyakupfundzace: “Ndzidzi onsene kunadzaoneka pinthu pinacitisa munthu kugwa mʼmadawo. Mbwenye dzedze kuna ule anacitisa munthu kugwa mʼmadawo. 2 Mbapidakhala mwadidi kakamwe kuti iye amangirwe mwala ukulu wa libwe nʼkhosi mwace mbaponywa mʼbara, mʼmbuto mwakudawisa mʼbodzi wa anthu awa akucepeseka.+ 3 Citani mphole-mphole. Mʼbale wako angakudawira, nsandike;+ iye angatcunyuka, mulekerere.+ 4 Maseze iye akudawire kanomwe pa ntsiku, angabwera kanomwe kuna iwe mbalonga kuti: ‘Ndatcunyuka,’ iwe usafunika kumulekerera.”+
5 Penepo apostolo alonga kuna Mbuya: “Thimizirani cikhulupiro cathu.”+ 6 Mbuya alonga: “Mbamudakhala na cikhulupiro ninga mbeu ya mostardha, imwe mbamudapanga muti uyu kuti: ‘Dulika pano mbuenda katcekeka mʼbara!’ Iwo mbudakubverani.+
7 “Mbani mwa imwe wakuti nyabasa wace angafika buluka kubasa yakulima peno yakudyesa mabira, anampanga kuti: ‘Cimbiza, bwera kuno udye pameza’? 8 Mʼmbuto mwace, iye anampanga: ‘Cinja nguwo zako, khunganya cakudya canga mbunditumikira mpaka ndingamala kudya na kumwa, buluka penepo unakwanisambo kudya na kumwa.’ 9 Musanyerezera kuti iye anapereka takhuta kuna nyabasa wace thangwi acita pidampanga iye? Nkhabe. 10 Munjira ibodzi ene, mungamala kucita pinthu pyonsene pidaphembwa imwe, longani kuti: ‘Ndife anyabasa akukhonda thema. Pinthu pidacita ife ndipyo pikhafunika ife kucita.’”+
11 Pikhaenda iye ku Yerusalemu, apita na mʼmadire a Samariya na Galileya. 12 Pikhapita iye mu nzinda unango, amuna khumi akuti akhali na matanya aona Yezu, mbwenye iwo akhadalimira kutali na iye.+ 13 Iwo akhuwa mwakugaluza, mbati: “Yezu, Mpfundzisi, tibverenimbo ntsisi!” 14 Pidaaona iye aapanga: “Ndokoni kapangizike kuna anyantsembe.”+ Mu ndzidzi ukhaenda iwo, matanya awo awangiswa.+ 15 Mʼbodzi wa iwo pidaona iye kuti awangiswa, abwerera mbakasimba Mulungu mwakugaluza. 16 Iye agodama pana Yezu, akotamisa nsolo wace mpaka pantsi, mbapereka takhuta kuna iye, maseze mamuna unoyu akhali Nsamariya.+ 17 Penepo Yezu alonga: “Onsene adawangiswa ndi anthu khumi. Mphapo apfemba ali kupi? 18 Nkhabebve unango adabwerera toera kusimba Mulungu, kusiyapo munthu uyu wa dzindza inango?” 19 Penepo Yezu ampanga: “Lamuka, ndoko pyako; cikhulupiro cako cakuwangisa.”+
20 Pidabvundzwa iye na Afarisi kuti Umambo wa Mulungu unabwera lini,+ iye aatawira: “Umambo wa Mulungu nee unabwera munjira yakuti unadzindikirwa na anthu onsene. 21 Pontho anthu nee anadzalonga kuti: ‘Onani, iwo uli pano!’ peno: ‘Uli kule!’ Thangwi Umambo wa Mulungu uli pakati panu.”+
22 Buluka penepo, Yezu apanga anyakupfundzace: “Zinadzafika ntsiku zakuti munadzafuna kuona ndzidzi wakuti Mwana wa munthu mbadakhala na imwe, mbwenye nee munadzauona. 23 Anthu anadzakupangani kuti: ‘Onani, iye ali kule!’ peno: ‘Iye ali pano!’ Lekani kuenda, nee kuatowera.+ 24 Thangwi ninga njazi isacetuma kukhundu ibodzi yakudzulu mpaka kukhundu inango, tenepo pinadzacitikambo pa ntsiku+ yakuonekera kwa Mwana wa munthu.+ 25 Mbwenye pakutoma, iye asafunika kuona nyatwa zizinji mbakhondiwa na anthu a ndzidzi uno.+ 26 Pontho, ninga pidacitika mu ntsiku za Nowa,+ pinadzacitikambo mu ntsiku za Mwana wa munthu:+ 27 Iwo akhadya, iwo akhamwa, amuna akhasemba, akazi akhasembwa, mpaka pa ntsiku idapita Nowa mu arka,+ Madzi Makulu* abwera mbapha anthu onsene.+ 28 Sawasawa na pidacitika mu ntsiku za Loti:+ Anthu akhadya, akhamwa, akhagula pinthu, akhagulisa, akhabzwala mbeu mbamanga nyumba. 29 Mbwenye pidabuluka Loti mu Sodhoma, wabvumba moto na enxofre* buluka kudzulu mbupha anthu onsene.+ 30 Pinadzacitikambo sawasawa pa ntsiku yakuonekera kwa Mwana wa munthu.+
31 “Pa ntsiku ineyi, munthu ali pantsoi wakuti pinthu pyace piri nʼnyumba, mbaleke kutcita toera kukwata pinthu pyenepi. Munjira ibodzi ene, ule ali kumunda mbaleke kubwerera toera kukwata pinthu pidasiya iye nduli. 32 Kumbukani pidacitikira nkazi wa Loti.+ 33 Munthu anasaka kupulumusa umaso wace, anadzauluza, mbwenye ule analuza umaso wace, anadzaupulumusa.+ 34 Ine ndinakupangani kuti namasiku anewa, anthu awiri anadzakhala patalimba ibodzi ene, mʼbodzi anadzakwatwa, mbwenye unango anadzasiyiwa.+ 35 Akazi awiri anadzagumanika akupeya pa libwe ibodzi ene; mʼbodzi anadzakwatwa, mbwenye unango anadzasiyiwa.” 36 *—— 37 Natenepa iwo ambvundza: “Mbuya, pyenepi pinacitika kupi?” Iye aatawira: “Panagumanika cinyama cakufa ndi penepo panafuna kugumanyikana pyapungu.”*+
18 Toera kupangiza kuti iwo asafunika kucita phembero ndzidzi onsene nee kuneta, Yezu aapanga nsangani ubodzi,+ 2 mbalonga: “Mu nzinda unango mukhali nyakutonga miseru mʼbodzi wakuti nee akhagopa Mulungu, pontho nee akhalemedza anthu. 3 Mu nzinda unoyu mukhalimbo nzice mʼbodzi wakuti akhaenda kazinji kene kuna iye, mbalonga: ‘Tongani mwakulungama nseru uli na ine na munthu adasumirana na ine.’ 4 Pakutoma nyakutonga nee akhafuna, mbwenye mukupita kwa ndzidzi iye alonga ekhene: ‘Maseze nee ndisagopa Mulungu, pontho nee ndisalemedza munthu, 5 mbwenye nakuti nzice uyu asapitiriza kundinentsa, ndinacita pyonsene toera iye acitirwe ulungami, natenepa nee anabwera pontho kudzandinyangula na phembo yace.’”+ 6 Penepo Mbuya alonga: “Mwabva pidalonga nyakutonga miseru unoyu ngakhale kuti iye nee ndi wakulungama? 7 Maseze Mulungu asapangiza kupirira kwace kuna anthu ace adasankhulwa akuti asalira kuna iye masiku na masikati,+ kodi iye nee anacita pyonsene toera iwo acitirwe ulungami?+ 8 Ine ndinakupangani kuti iye anaacitira ulungami mwakucimbiza kakamwe. Mphapo Mwana wa munthu angafika, anadzagumanadi anthu akuti ali na cikhulupiro* pa dziko yapantsi?”
9 Iye alongambo nsangani uyu kuna anango akhanyerezera kuti iwo ndi akulungama mbaona andzawo ninga anthu akusowa basa: 10 “Amuna awiri aenda kacita phembero mu templo, mʼbodzi akhali Nfarisi, unango akhali nyakulipisa misonkho. 11 Nfarisi alimira mbatoma kuphembera mbalonga ekhene muntima mwace: ‘Mulungu wanga, ndisapereka takhuta kuna imwe thangwi ndasiyana na anthu anango onsene akuti ndi mambava, akukhonda kulungama, aupombo peno ninga nyakulipisa misonkho uyu. 12 Ndisacita jejuu kawiri pa sumana; ndisapereka cacikhumi ca pinthu pyonsene pinawina ine.’+ 13 Mbwenye nyakulipisa misonkho alimira kutali, iye akhacimwana kuyangʼana kudzulu, mbwenye akhamenya paditi* pace, mbalonga: ‘Mulungu wanga, ndibverenimbo ntsisi* ine nyakudawa.’+ 14 Ine ndinakupangani kuti pikhabuluka mamuna unoyu mu templo, akhali wakulungama kakamwe pamaso pa Mulungu kupiringana Nfarisi.+ Thangwi ule anadzikuza anadzacepeswa, mbwenye ule anacepeseka anadzakuzwa.”+
15 Penepo anthu akhabweresambo anawo angʼono kuna Yezu toera iye aapase nkhombo.* Anyakupfundzace pidaona iwo pyenepi atoma kusandika anthu anewa.+ 16 Mbwenye Yezu acemera anangʼono, mbalonga: “Siyani anangʼono abwere kuna ine; lekani kuakhondesa, thangwi Umambo wa Mulungu ndi wa anthu ninga iwo.+ 17 Mwandimomwene, ine ndinakupangani kuti ule anakhonda kutawira Umambo wa Mulungu ninga mwanangʼono, cipo anadzapitamo.”+
18 Ntongi mʼbodzi ambvundza: “Mpfundzisi Wadidi, ndisafunika kucitanji toera ndigumane umaso wakukhonda mala?”+ 19 Yezu antawira: “Thangwi yanji usandicemera wadidi? Nkhabepo unango wadidi kusiyapo Mulungu.+ 20 Iwe usadziwa matongero awa: ‘Leka kucita upombo,+ leka kupha munthu,+ leka kuba,+ leka kupereka umboni wauthambi,+ lemedza pai wako na mai wako.’”+ 21 Penepo iye atawira: “Ine ndisabvera matongero anewa onsene kutomera mu uwana wanga.” 22 Pidabva iye pyenepi, Yezu ampanga: “Casala cinthu cibodzi toera ucicite: Gulisa pinthu pyako pyonsene mbupereka kobiri ineyi kuna anyakutcerenga, natenepa unadzakhala na mpfuma kudzulu, buluka penepo bwera ukhale nyakupfundza wanga.”+ 23 Pidabva iye pyenepi, atsukwala kakamwe, thangwi iye akhali wakupfuma kakamwe.+
24 Yezu amuyangʼana mbalonga: “Pinadzakhala pyakunentsa kakamwe kuti anthu akupfuma* apite mu Umambo wa Mulungu!+ 25 Mphyakukhonda nentsa kakamwe kamelo kupita na pa benga ya ntsingano, kupiringana munthu wakupfuma kupita mu Umambo wa Mulungu.”+ 26 Ale adabva pyenepi alonga: “Khala ndi tenepo, mbani anafuna kupulumuswa?”+ 27 Yezu alonga: “Pinthu pinacimwanika kuna anthu, kuna Mulungu pisakwanisika.”+ 28 Mbwenye Pedhru alonga: “Onani, ife tasiya pinthu pyathu pyonsene mbatikutowerani.”+ 29 Yezu aatawira: “Mwandimomwene ine ndinakupangani kuti munthu adasiya nyumba yace, nkazace, abale ace, anyakubalace peno anace thangwi ya Umambo wa Mulungu,+ 30 anadzatambira pinthu pizinji kakamwe mu ndzidzi uno, pontho ntsogolo anadzagumana umaso wakukhonda mala.”+
31 Buluka penepo Yezu aenda pakhundu na apostolo ace 12 mbaapanga: “Bveserani, ife tiri kuenda ku Yerusalemu, pinthu pyonsene pidalembwa na aprofeta thangwi ya Mwana wa munthu pinadzakwanirisika.*+ 32 Iye anadzaperekwa kuna anthu a madzindza anango,+ iwo anadzansingirira,+ anadzantikana mbamʼphulira mata.+ 33 Angamala kunkwapula, iwo anamupha,+ mbwenye pa ntsiku yacitatu, iye anadzalamuswa muli akufa.”+ 34 Mbwenye apostolo nee abvesesa pinthu pidalonga iye, thangwi mabvekero a mafala anewa akhali akubisika kwa iwo.
35 Pikhafika iye cifupi na Yeriko, boliboli mʼbodzi akhali nawa nʼkhundu mwa nseu mbakaphemba-phemba.+ 36 Mbwenye pidabva iye mwinji wa anthu ukhapita na njira, asaka kudziwa kuti ninji pikhacitika. 37 Anthu ampanga: “Yezu wa ku Nazareti ali kupita!” 38 Penepo iye akhuwa: “Yezu, Mwana wa Dhavidhi, ndibverenimbo ntsisi!” 39 Anthu akhali patsogolo pa mwinji atoma kunsandika mbampanga toera amatame, mbwenye iye apitiriza kukhuwa kakamwe: “Mwana wa Dhavidhi, ndibverenimbo ntsisi!” 40 Yezu alimira mbaphemba toera abwereswe. Pidafika iye cifupi, Yezu ambvundza: 41 “Usafuna ndicitenji kuna iwe?” Iye atawira: “Mbuya, ndiphedzeni toera ndikwanise pontho kuona.” 42 Natenepa Yezu ampanga: “Toma pontho kuona. Cikhulupiro cako cakuwangisa.”+ 43 Penepo pene iye atoma pontho kuona, natenepa atoma kutowera Yezu+ mbakasimba Mulungu. Pontho anthu onsene pidaona iwo pyenepi, asimba Mulungu.+
19 Yezu apita mu Yeriko, mbwenye basi ene iye akhagwanda na mu nzinda unoyu. 2 Kweneko kukhali mamuna mʼbodzi akhacemerwa Zakeu, iye akhali nkulu wa anyakulipisa misonkho, pontho akhali wakupfuma. 3 Iye akhafuna kakamwe kuona Yezu, mbwenye nakuti iye akhali wakubvira, nee akhakwanisa kumuona thangwi ya mwinji wa anthu. 4 Natenepa, iye athamanga kuenda kutsogolo mbakwira mu nsambvu toera kumuona, thangwi Yezu mbadapita na penepo. 5 Pidafika Yezu pa mbuto ineyi, ayangʼana ndzulu mbampanga: “Zakeu, tcita mwakucimbiza, thangwi lero ndinakhala mulendo kunyumba kwako.” 6 Natenepa, iye atcita mwakucimbiza mbantambira mwakutsandzaya kunyumba kwace. 7 Pidaona iwo pyenepi, anthu onsene atoma kudungunya, mbati: “Iye aenda kafikira panyumba ya munthu wakudawa.”+ 8 Mbwenye Zakeu alimira mbapanga Yezu: “Mbuya, ndinagawa pinthu pyanga pakati-nakati, khundu ibodzi mbandiipasa anyakutcerenga. Pontho, pyonsene pidakwatira ine munthu thangwi yakumpambizira mulando, ndinamʼbwezera kanai.”+ 9 Penepo Yezu alonga: “Lero cipulumuso cafika panyumba ino, thangwi iyembo ndi mwana wa Abhrahamu. 10 Thangwi Mwana wa munthu abwera toera kusaka na kupulumusa ale adatayika.”+
11 Mukhabvesera iwo pyenepi, Yezu alonga nsangani unango. Iye acita pyenepi thangwi iwo akhali cifupi na Yerusalemu, pontho anyakupfundzace akhanyerezera kuti angafika kweneko, Umambo wa Mulungu mbudaoneka mwakucimbiza.+ 12 Natenepa Yezu alonga: “Mamuna unango wakuti ndi mwana wa mambo aenda ku dziko yakutali kakamwe+ toera akhazikiswe ninga mambo, angamala abwerere. 13 Iye acemera anyabasa ace khumi, aapasa kobiri khumi za parata,* mbaapanga: ‘Citani malonda na kobiri izi mpaka kubwera kwanga.’+ 14 Mbwenye anthu a mu dziko yace amuida mbatuma aimiriri awo toera aende kampanga kuti: ‘Ife nkhabe funa kuti iwe ukhale mambo wathu.’
15 “Pidabwerera iye pakumala kukhazikiswa ninga mambo, acemeresa anyabasa akhadapasa iye kobiri yace toera aone kuti ndi kobiri zingasi zidawina iwo na malonda adacita iwo.+ 16 Natenepa, wakutoma abwera mbalonga: ‘Mbuya, na kobiri yanu ibodzi ya parata, ndawina kobiri khumi za parata.’+ 17 Mambo ampanga: ‘Wacita mwadidi, ndiwe nyabasa wadidi! Nakuti wakhulupirika mu pinthu pyakucepa, unadzatonga mizinda khumi.’+ 18 Waciwiri abwera, mbalonga: ‘Mbuya, na kobiri yanu ibodzi ya parata, ndawina kobiri zixanu za parata.’+ 19 Iye apangambo nyabasa unoyu: ‘Iwembo unadzatonga mizinda mixanu.’ 20 Mbwenye unango abwera, mbalonga: ‘Mbuya, kobiri yanu iyi, ine ndikhadaikoya mu nguwo. 21 Ndacita pyenepi thangwi ndisakugopani, imwe ndimwe munthu wakuuma ntima kakamwe; musakwata pidakhonda imwe kukoyesa, pontho musabvuna pidakhonda imwe kubzwala.’+ 22 Mambo ampanga: ‘Thangwi ya mafala ako, ine ndinakupanga kuti ndiwe nyabasa wakuipa. Walonga kuti ukhapidziwa kuti ndine munthu wakuuma ntima, ndisakwata pidakhonda ine kukoyesa, mbandibvuna pidakhonda ine kubzwala?+ 23 Mphapo thangwi yanji wakhonda kukoyesa kobiri yanga kubhanko? Pakubwera kwanga, mbidaitambira na mʼbairo.’*
24 “Natenepa, iye apanga ale akhali cifupi: ‘Nkwatireni kobiri iri na iye mbamuipasa ule ali na kobiri khumi za parata.’+ 25 Mbwenye iwo alonga: ‘Mbuya, iye ali nazo kale kobiri khumi za parata!’ 26 Iye aatawira: ‘Ine ndinakupangani kuti ule ali napyo, anadzapaswa pizinji, mbwenye ule adasowa cinthu, ngakhale cinthu ciri na iye, anadzacipokoserwa.+ 27 Kusiyapo pyenepi, bweresani anyamalwa anga ale adakhonda kuti ine ndikhale mambo wawo, apheni pamaso panga.’”
28 Pidamala iye kulonga pyenepi, apitiriza na ulendo wace kuenda ku Yerusalemu. 29 Pidafika iye cifupi na Bhetifaji na Bhetanya, paphiri inacemerwa Phiri ya Milivera,+ iye atuma anyakupfundzace awiri,+ 30 mbaapanga: “Ndokoni kucisa ciri patsogolo panu, mungapita mwenemo, munagumana mwanaburu wamamuna adamangirirwa wakuti adzati kukwirwa na munthu. Nsudzuleni mbamubwera naye kuno. 31 Munthu angakubvundzani kuti: ‘Thangwi yanji mukusudzula mwanaburu?’ Longani kuti: ‘Mbuya asanfuna.’” 32 Natenepa, ale adatumwa aenda mbagumana mwanaburu ninga mukhadapangwa iwo na Yezu.+ 33 Mbwenye pikhasudzula iwo mwanaburu, anaciro aabvundza: “Thangwi yanji mukusudzula mwanaburu?” 34 Iwo atawira: “Mbuya asanfuna.” 35 Iwo aenda naye kuna Yezu, aikha nguwo zawo pa nsana wa mwanaburu, Yezu mbakwira.+
36 Pikhaenda iye, anthu akhathasika nguwo zawo mu nseu.+ 37 Pikhali iye cifupi na nseu unabuluka Kuphiri ya Milivera, mwinji onsene wa anyakupfundzace watoma kusekera na kusimba Mulungu mwakugaluza mafala awo thangwi ya pinthu pyakudzumisa pidaona iwo, 38 mbalonga: “Mbapaswe nkhombo ule anabwera ninga Mambo mu dzina ya Yahova!* Ntendere kudzulu, mbiri kuna Mulungu ali kudzulu kakamwe!”+ 39 Mbwenye Afarisi anango akhali pakati pa mwinji apanga Yezu: “Mpfundzisi, pangani anyakupfundza anu toera amatame.”+ 40 Mbwenye Yezu aatawira: “Ine ndinakupangani, iwo mbadamatama, miyala mbidakhuwa.”
41 Pidafika iye cifupi na nzinda wa Yerusalemu, iye auyangʼana mbaulirira.+ 42 Iye alonga: “Ndikhafuna kuti udzindikire pinthu pyakuti mbapidakubweresera ntendere, mbwenye pinthu pyenepi wapibisirwa toera ukhonde kupiona.+ 43 Thangwi zinafika ntsiku zakuti anyamalwa ako anadzamanga mpanda wa miti yakusongolwa, iwo anakuzungulira mbakuthabusa mʼmakhundu onsene.+ 44 Iwo anadzakugwisa pantsi mbafudza anthu anakhala muna iwe.+ Nee anadzasiya mwala padzulu pamwala undzace muna iwe,+ thangwi nee wadzindikira kuti ukhadafika ndzidzi wakutongwa kwako.”
45 Buluka penepo, iye apita mu templo mbatoma kuthamangisa ale akhagulisa pinthu mwenemo,+ 46 mbaapanga: “Pyalembwa kuti: ‘Nyumba yanga inadzacemerwa nyumba yakucitira maphembero,’+ mbwenye imwe mwaisanduza kudza dzimba ya mambava.”+
47 Iye apitiriza kupfundzisa anthu mu templo ntsiku zonsene. Mbwenye akulu a anyantsembe, apfundzisi a mwambo na akulu a mbumba akhasaka njira toera kumupha;+ 48 mbwenye iwo nee akhadziwa kuti anacita tani pyenepi, thangwi anthu akhapitiriza kukhala na iye toera kubvesera pikhapfundzisa iye.+
20 Ntsiku inango Yezu akhapfundzisa anthu mu templo mbamwaza mphangwa zadidi. Penepo abwera akulu a anyantsembe, apfundzisi a mwambo na akulu a mbumba, 2 mbambvundza: “Tipange, usacita pyenepi na mphambvu za ani? Peno mbani adakutawirisa kucita pinthu pyenepi?”+ 3 Iye aatawira: “Inembo ndinakucitani mbvundzo ubodzi, nditawireni: 4 Kodi mphambvu zikhabatiza na Juwau zabuluka kuna Mulungu* peno kuna anthu?” 5 Penepo iwo acedza okha-okha, mbalonga: “Tingalonga kuti: ‘Zabuluka kuna Mulungu,’ iye anatibvundza: ‘Mphapo thangwi yanji imwe nee mwanʼkhulupira?’ 6 Mbwenye tingalonga kuti: ‘Zabuluka kuna anthu,’ anthu onsene anatiponyera miyala mpaka kutipha, thangwi iwo asakhulupira kuti Juwau akhali mprofeta.”+ 7 Natenepa iwo atawira kuti nee asadziwa kudabuluka izo. 8 Yezu aapanga: “Inembo nee ndinakupangani kuti ndisacita pyenepi na mphambvu za ani.”
9 Buluka penepo Yezu atoma kulonga nsangani uyu kuna anthu: “Mamuna mʼbodzi alima munda wa mauva,+ ausiya mʼmanja mwa anyakulima mbaenda ku dziko inango mbakhala kweneko ntsiku zizinji.+ 10 Pidafika ndzidzi unatokota mauva, iye atuma nyabasa wace kuna anyakulima toera ampase misapo mingasi ya mʼmunda mwace. Mbwenye iwo amʼphata, amʼmenya mbamʼbweza cimanja-manja.+ 11 Mbwenye iye atuma nyabasa unango. Unoyu iwo amʼmenyambo, ampasa manyadzo mbamʼbweza cimanja-manja. 12 Iye atuma pontho nyabasa wacitatu; iwo amʼphekesa mbanʼthamangisa. 13 Natenepa mwanaciro munda wa mauva alonga: ‘Ndinacitanji? Ndinatuma mwananga wapantima,+ panango iwo anamulemedza.’ 14 Anyakulima pidamuona iwo alonga okha-okha mbati: ‘Uyu ndiye anafuna kutambira unthaka. Tendeni timuphe toera unthaka wace ukhale wathu.’ 15 Natenepa iwo amʼphata, amponya kunja kwa munda mbamupha.+ Mphapo, ninji pinafuna kudzaacita mwanaciro munda wa mauva? 16 Iye anadzabwera mbapha anyakulima anewa, mbapereka munda wa mauva kuna anyakulima anango.”
Anthu pidabva iwo pyenepi, alonga: “Pyenepi mbapileke kucitika!” 17 Mbwenye Yezu aayangʼana soo mbaabvundza: “Mphapo asabvekanji mafala awa adalembwa kuti: ‘Mwala udakhondwa na anyakumanga nyumba, wadzakhala mwala wakufunika kakamwe wapankhomo’?*+ 18 Munthu anafuna kugwera pamwala unoyu anadzanyedzeka.+ Mbwenye munthu anafuna kugwerwa nawo, anadzapeyeka.”
19 Apfundzisi a mwambo na akulu a anyantsembe pidamala iwo kubva nsangani unoyu, adzindikira kuti nsangani unoyu ukhalonga pya iwo. Natenepa iwo akhafuna kumʼphata pa ndzidzi unoyu, mbwenye akhagopa mwinji wa anthu.+ 20 Iwo akhasaka njira toera kuphata Yezu, natenepa alipa anthu angasi ncibisobiso toera apangizike ninga ndi anthu adidi mbaatuma kuna Yezu toera asake madodo mʼmafalace,+ munjira ineyi iwo mbadakwanisa kumpereka kuna akulu a utongi. 21 Iwo ambvundza: “Mpfundzisi, ife tisadziwa kuti imwe musalonga mbamupfundzisa mwadidi nee kusankhula anthu, mbwenye musapfundzisa pinafuna Mulungu mwakubverana na undimomwene: 22 Mphyakuthema* kwa ife kupereka nsonkho kuna Sezari peno nkhabe?” 23 Mbwenye Yezu adzindikira umpfakafaka* wawo, mbaapanga: 24 “Ndipangizeni kobiri ibodzi ya dhenaryo.* Kodi nkhope na dzina iri penepa mphya ani?” Iwo antawira: “Mphya Sezari.” 25 Yezu aapanga: “Natenepa, perekani kuna Sezari pinthu pya Sezari,+ mbwenye pya Mulungu perekani kuna Mulungu.”+ 26 Iwo acimwana kunʼdodomesa na mafalace pamaso pa anthu, mbwenye thangwi yakudzumatirwa na ntawiro wace, iwo amatama mbasowa cakulonga.
27 Mbwenye Asadhuki, ale analonga kuti anthu nkhabe kulamuswa muli akufa,+ afendedzera Yezu mbambvundza:+ 28 “Mpfundzisi, Mose atilembera kuti: ‘Munthu angakhala na nkazi, angafa mbakhonda kusiya mwana, mʼbale wace asafunika kukwata nkazi unoyu toera abalire mwana mʼbale wace adafa.’+ 29 Akhalipo amuna anomwe mu ubale wawo. Wakutoma asemba nkazi, mbwenye afa nee kusiya mwana. 30 Waciwiri ansemba mbafambo. 31 Pyenepi pyacitikambo kuna wacitatu. Natenepa, onsene anomwe ansemba, mbafa nee kusiya ana. 32 Pakumalisa, nkazi unoyu afambo. 33 Mphapo, pakulamuswa muli akufa, nkazi unoyu anadzakhala wa ani? Thangwi amuna anomwe anewa akhadamanga naye banja.”
34 Yezu aapanga: “Anthu a ndzidzi uno,* asasemba na kusembwa, 35 mbwenye ale adaoniwa kukhala akuthema toera kutambira dziko ntsogolo na kulamuswa muli akufa, nkhabe kudzasemba nee kusembwa.+ 36 Iwo nkhabe kudzafabve, thangwi anadzakhala ninga aanju. Pontho iwo anadzakhala ana a Mulungu thangwi yakulamuswa muli akufa. 37 Mbwenye thangwi yakuti anthu akufa asalamuswa, Mose afokotoza pyenepi mudalemba iye mphangwa zinalonga pya thendere ya minga. Iye alonga kuti Yahova* ndi ‘Mulungu wa Abhrahamu, Mulungu wa Izaki na Mulungu wa Yakobe.’+ 38 Iye nee ndi Mulungu wa anthu akufa, mbwenye wa anthu ali mʼmaso, thangwi kwa iye,* iwo onsene ali mʼmaso.”+ 39 Apfundzisi anango a mwambo atawira: “Mpfundzisi, imwe mwalonga mwadidi.” 40 Iwo alonga pyenepi thangwi nee akhalibve na cipapo toera kuncita pontho mbvundzo unango.
41 Mbwenye Yezu aabvundza: “Mphapo thangwi yanji anthu asalonga kuti Kristu ndi mwana wa Dhavidhi?+ 42 Thangwi iye ene Dhavidhi asalonga mʼbukhu ya Masalmo kuti: ‘Yahova* alonga kuna Mbuyanga: “Khala kunkono wanga wamadyo, 43 mpaka ine ndiikhe anyamalwa ako pantsi pa manyalo ako.”’+ 44 Khala Dhavidhi asancemera Mbuya, anakhala tani pontho mwanace?”
45 Mu ndzidzi ukhabvesera anthu onsene, iye apanga anyakupfundzace: 46 “Citani mphole-mphole na apfundzisi a mwambo, iwo asakomerwa kufamba mbadabvala nguwo zakulapha, mbafuna kumwanyikwa mwacilemedzo mʼmisika; mʼmasinagoga, iwo asafuna mipando yakutsogolo,* pontho mʼmaphwando, iwo asafuna mbuto zadidi kakamwe.+ 47 Iwo asatapata nyumba za* akazi adaferwa na amunawo, pontho asacita maphembero akulapha kakamwe toera adzumiwe na anthu. Iwo anadzatcunyuswa kakamwe kupiringana anango.”
21 Yezu akhayangʼana mabokosi akuikhira kobiri, mbaona anyakupfuma akhaikha pyakupereka pyawo mwenemo.+ 2 Penepo iye aona nzice wakutcerenga mbakaikhamo kobiri ziwiri zingʼono za ndzaya* za ntengo wakucepa kakamwe.+ 3 Yezu alonga: “Mwandimomwene ine ndinakupangani kuti nzice uyu wakutcerenga aikha pizinji kupiringana anango onsene.+ 4 Thangwi onsene aikhamo pire pidapambula iwo mu mpfuma zawo, mbwenye iye mu utcerengi wace, aikha pinthu pyonsene pikhali na iye toera kutsalakana umaso wace.”+
5 Buluka penepo, mu ndzidzi ukhalonga anthu anango pya kubalikiswa kwa templo na miyala yadidi, na miyoni idaperekwa kuna Mulungu,+ 6 Yezu alonga: “Zinadzafika ntsiku zakuti pinthu ipi pyonsene pinaona imwe cincino pinadzafudzwa, nkhabe mwala unafuna kudzasala padzulu pamwala undzace mbukhonda kugomolwa.”+ 7 Iwo ambvundza: “Mpfundzisi, mwandimomwene pinthu pyenepi pinacitika lini, pontho ndi cipi cidzindikiro cinafuna kupangiza kuti pinthu pyenepi piri cifupi na kucitika?”+ 8 Iye alonga: “Citani mphole-mphole toera mukhonde kunyengezwa,+ thangwi azinji anadzabwera mu dzina yanga mbalonga: ‘Ine ndine Kristu,’ iwo anadzalongambo kuti: ‘Ndzidzi uli cifupi.’ Lekani kuatowera.+ 9 Kusiyapo pyenepi, mungabva pya nkhondo na uviyaviya, lekani kugopa kakamwe. Thangwi pinthu pyenepi pisafunika picitike pakutoma, mbwenye kumala nee kunafika pa ndzidzi unoyu.”+
10 Buluka penepo, Yezu aapanga: “Mbumba inadzamenyana na mbumba indzace,+ umambo unadzamenyana na umambo undzace.+ 11 Kunadzaoneka piteketeke pikulu, kunadzaonekambo njala na mautenda mʼmbuto zakusiyana-siyana;+ pontho anthu anadzaona pinthu pyakugopswa, na pidzindikiro pikulu kudzulu.
12 “Mbwenye pinthu pyenepi mbapidzati kucitika, anthu anadzakumangani mbakutcingani,+ iwo anadzakuperekani mʼmasinagoga na mʼmakaidi. Imwe munadzaperekwa kuna amambo na atongi thangwi ya dzina yanga.+ 13 Munjira ineyi, imwe munadzapereka umboni kuna anango. 14 Natenepa, nee musafunika kukhunganyika mwanyapantsi kuti munatawira tani,+ 15 thangwi ine ndinadzakupasani mafala na udziwisi wakuti anyamalwa anu onsene anacimwana kukupokanyani peno kukukundani.+ 16 Kusiyapo pyenepi, imwe munadzasandukirwa* na anyakubala anu, na abale anu, anthu anadziwana na imwe na axamwali anu; iwo anadzapha anango a imwe.+ 17 Pontho imwe munadzaidiwa na anthu onsene thangwi ya dzina yanga.+ 18 Mbwenye nee tsisi ibodzi ya munsolo mwanu inadzaluzika.+ 19 Mungapirira mpaka kunkhomo, munadzapulumusa umaso wanu.+
20 “Mbwenye mungaona nzinda wa Yerusalemu mbuzungulirwa na anyankhondo,+ dziwani kuti uli dhuzi na kufudzwa.+ 21 Penepo ale ali mu Yudeya mbatome kuthawira ku mapiri,+ ale ali nkati mwa Yerusalemu mbabuluke, alembo ali kunja mbaleke kupitamo, 22 thangwi zenezi zinadzakhala ntsiku zakuti Mulungu anadzatonga anthu toera kukwanirisa pinthu pyonsene pidalembwa. 23 Pinadzakhala pyakutsukwalisa kakamwe kuna akazi ali na mimba na ale anayamwisa mu ntsiku zenezi!+ Thangwi panadzaoneka nyatwa ikulu pa dziko, pontho anthu anadzatcunyuswa. 24 Iwo anadzaphiwa na supada, anango anadzaendeswa ku ubitcu mʼmadziko onsene;+ pontho nzinda wa Yerusalemu unadzapondiwa na miyendo ya anthu a madzindza anango* mpaka kumala kwa ndzidzi udakhazikiswa kwa anthu a madzindza anango.*+
25 “Pontho, kunadzaoneka pidzindikiro pa dzuwa, pa mwezi na pa nyenyezi.+ Pa dziko yapantsi anthu anadzatsukwala mbasowa cakucita thangwi ya kutitimira kwa mabimbi a mʼbara. 26 Anthu anadzakomoka thangwi yakugopa munadikhira iwo pinthu pinafuna kucitika pa dziko yapantsi, thangwi mphambvu zakudzulu zinadzatekenyeka. 27 Buluka penepo, anthu anadzaona Mwana wa munthu+ mbakabwera mʼmakole na mphambvu zikulu na mbiri.+ 28 Mbwenye pinthu pyenepi pingatoma kucitika, khalani dzololo mbamulamusa misolo yanu, thangwi cipulumuso canu ciri cifupi.”
29 Natenepa iye aapanga nsangani ubodzi: “Nyerezerani pinacitika na muti wa nsambvu na miti inango yonsene.+ 30 Mungaona kuti miti ikutoma kubulusa masamba mapswa, imwe musadziwa kuti malimwe ali cifupi. 31 Munjira ibodzi ene, mungaona pinthu pyenepi mbapicitika, dziwani kuti Umambo wa Mulungu uli cifupi. 32 Mwandimomwene ine ndinakupangani kuti anthu a ubalwi uyu nee anadzamala kufa mpaka kucitika pinthu pyenepi pyonsene.+ 33 Kudzulu na dziko yapantsi pinadzapita, mbwenye mafala anga anadzakhala kwenda na kwenda.+
34 “Mbwenye citani mphole-mphole toera mitima yanu ikhonde kudzudzumika na kudya kakamwe, kumwa kakamwe+ peno kudzudzumika na pinthu pinafuna imwe mu umaso,+ ntsiku ineyi mbifika kwa imwe mwakututumusa 35 ninga nsampha.+ Thangwi ntsiku ineyi inadzafika mwakututumusa kuna anthu onsene anakhala pa dziko yapantsi. 36 Natenepa, pitirizani kuyangʼanira,*+ ndzidzi onsene citani maphembero akudembetera+ toera mukwanise kupulumuka mu pinthu pyenepi pyonsene pinafuna kucitika, mbamukwanisambo kulimira pamaso pa Mwana wa munthu.”+
37 Natenepa, namasikati Yezu akhapfundzisa anthu mu templo, mbwenye dzuwa ingadoka, iye akhabuluka mbaenda kagona kuphiri inacemerwa Phiri ya Milivera. 38 Anthu onsene akhaenda ku templo namacibese kakamwe toera kubvesera Yezu.
22 Ikhali cifupi+ Phwando ya Mikate Yakusowa Pyakutupisa inacemerwambo phwando ya Paskwa.+ 2 Akulu a anyantsembe na apfundzisi a mwambo akhasaka njira yadidi toera kupha Yezu,+ thangwi iwo akhagopa anthu.+ 3 Penepo Sathani apita muna Yuda anacemerwa Iskariyoti, mʼbodzi wa apostolo 12.+ 4 Iye aenda kalonga na akulu a anyantsembe na atsogoleri a anyakuonera templo toera kuona kuti anapereka tani Yezu kuna iwo.+ 5 Iwo akomerwa kakamwe, mbabverana kumpasa kobiri za parata.+ 6 Natenepa Yuda atawira pyenepi mbatoma kusaka ndzidzi wakuthema toera kupereka Yezu kuna iwo pa mbuto yakusowa mwinji wa anthu.
7 Ikhadafika ntsiku ya Phwando ya Mikate Yakusowa Pyakutupisa, yakuti ikhali ntsiku ikhaphiwa cinyama toera kudyiwa pa Paskwa;+ 8 Yezu atuma Pedhru na Juwau, mbaapanga: “Ndokoni katikhunganyira Paskwa toera ife tidye.”+ 9 Iwo ambvundza: “Ndi kupi kunafuna imwe kuti tiende kakhunganya Paskwa?” 10 Iye aapanga: “Mungapita mu nzinda, munagumanikana na mamuna mʼbodzi adathukula nkhali ya madzi. Ntowereni mpaka panyumba inafuna iye kupita.+ 11 Pangani mwanaciro nyumba kuti: ‘Mpfundzisi alonga: “Iri kupi sala ya alendo toera ndidyere Paskwa mwenemu na anyakupfundza anga?”’ 12 Iye anakupangizani sala ikulu yandzulu, idamala kusasanyirwa mwadidi. Tikhunganyireni Paskwa mwenemu.” 13 Natenepa iwo aenda, mbagumana pyonsene ninga mudapangwa iwo na Yezu, penepo iwo akhunganya Paskwa.
14 Pidakwana ndzidzi, iye akhala pameza pabodzi na apostolo ace.+ 15 Iye aapanga: “Ndikhafuna kakamwe kudya Paskwa iyi pabodzi na imwe mbandidzati kuthabuka; 16 thangwi ine ndinakupangani kuti nee ndinadzadyabve Paskwa na imwe mpaka pinthu pyonsene pinaimirira iyo pikwanirisike mu Umambo wa Mulungu.” 17 Penepo iye atambira ndiko, acita phembero yakupereka takhuta, mbalonga: “Mʼbodzi na mʼbodzi wa imwe akwate ndiko iyi amwe, mbapasa ndzace, 18 thangwi ine ndinakupangani kuti kutomera lero, nee ndinadzamwabve vinyu iyi mpaka kufika kwa Umambo wa Mulungu.”
19 Iye akwatambo nkate;+ acita phembero yakupereka takhuta, augwanda-gwanda mbaupasa anyakupfundzace, mbalonga: “Nkate uyu usaimirira manungo anga+ anafuna kuperekwa thangwi ya imwe.+ Pitirizani kucita pyenepi toera mundikumbukire.”+ 20 Pidamala iwo kusiyali, iye acitambo pibodzi pyene na ndiko ya vinyu, mbalonga: “Ndiko iyi isaimirira cibverano cipswa+ cinafuna kuphata basa kubulukira mu ciropa canga,+ cakuti cinadzatsanuliwa thangwi ya imwe.+
21 “Mbwenye bveserani! Ule anafuna kundisandukira, ali pabodzi na ine pameza.+ 22 Thangwi mwandimomwene Mwana wa munthu ali kuenda ninga mudalemberwa ipyo;+ mbwenye dzedze kuna ule anafuna kusandukira Mwana wa munthu!”+ 23 Natenepa iwo atoma kubvundzana kuti mwandimomwene mbani mwa iwo akhafuna kucita pyenepi.+
24 Kusiyapo pyenepi, anyakupfundza atomambo kuketesana kakamwe kuti mbani akhali nkulu kakamwe pakati pawo.+ 25 Mbwenye Yezu, aapanga: “Imwe musadziwa kuti atongi a dziko asatonga anthu ninga munafunira iwo, pontho akulu-akulu awo asacemerwa anthu adidi anaphedza andzawo.+ 26 Mbwenye imwe nee musafunika kukhala tenepo;+ mʼmbuto mwace, ule ananyerezera kuti ndi nkulu kakamwe, asafunika kukhala ninga mwanangʼono,+ ulembo anatsogolera, asafunika kukhala ninga ntumiki wanu. 27 Kodi nkulu mbani, ndi ule anadya pameza peno ndi ule anatumikira? Nee ndi ule anadya pameza? Mbwenye ine ndiri pakati panu ninga nyakutumikira.+
28 “Mbwenye imwe mwapitiriza kukhala na ine+ mʼmayesero anga;+ 29 natenepa, ndinacita cibverano ca umambo na imwe ninga Babanga acita cibverano ca umambo na ine,+ 30 toera imwe mudye mbamumwa pameza yanga mu Umambo wanga,+ mbamukhala mʼmipando yaumambo+ toera kutonga madzindza 12 a Izraeli.+
31 “Simau, Simau, bvesera! Sathani aphemba toera monsene mupepetwe ninga tirigu.+ 32 Mbwenye ndisacita maphembero akudembetera toera cikhulupiro cako cikhonde kufewa.+ Natenepa, cikhulupiro cako cingakhala pontho cakuwanga, wangisambo abale ako.”+ 33 Penepo Pedhru alonga: “Mbuya, ine ndiri dzololo toera kufungirwa nkaidi pabodzi na imwe, peno kufa pabodzi na imwe.”+ 34 Mbwenye Yezu antawira: “Pedhru, ine ndinakupanga kuti lero, dzongwe mbidzati kulira, iwe unandikhonda katatu kuti nkhabe kundidziwa.”+
35 Yezu aapangambo: “Pidakutumani ine mbandikupangani kuti lekani kukwata pikhwama pya kobiri, mabudu a pyakudya na masandalya,+ ciripo cidasowa imwe? Iwo atawira: “Nkhabe!” 36 Penepo iye aapanga: “Mbwenye cincino, ule ali na cikhwama peno budu ya pyakudya, mbakwate; ule adasowa supada, mbagulise nguwo yace toera agule supada ibodzi. 37 Malemba asalonga: ‘Iye atsalakanwa ninga mʼbodzi wa anyakudawa.’+ Ine ndinakupangani kuti mafala anewa asalonga pya ine.+ Natenepa, pire pidalembwa thangwi ya ine pikukwanirisika.” 38 Penepo anyakupfundza alonga: “Mbuya, ife tiri na masupada mawiri.” Iye aapanga: “Anewa akwana.”
39 Pidabuluka iye, aenda Kuphiri ya Milivera ninga pikhacita iye mwandzolowero, anyakupfundzace antowerambo.+ 40 Pidafika iwo pa mbuto ineyi, apanga anyakupfundzace: “Pitirizani kucita phembero toera mukhonde kugwa mʼmayesero.”+ 41 Buluka penepo, Yezu abuluka pana iwo mbaenda patsogolo pangʼono, iye agodama mbatoma kucita phembero, 42 mbalonga: “Baba, mungafuna, bulusani ndiko iyi pana ine. Mbwenye mbapicitike ninga munafunira imwe, tayu ninga munafunira ine.”+ 43 Penepo anju adabuluka kudzulu aonekera pana iye mbamuwangisa.+ 44 Mbwenye nakuti iye akhali wakutsukwala kakamwe, apitiriza kucita phembero na ntima wace onsene;+ kaluma yace ikhali ninga mathoto a ciropa akuti ali kugwa pantsi. 45 Pidamala iye kucita phembero, alamuka mbaenda kuna anyakupfundzace mbaagumana akugona, iwo akhadaneta thangwi yakutsukwala.+ 46 Iye aapanga: “Thangwi yanji mukugona? Lamukani, pitirizani kucita phembero toera mukhonde kugwa mʼmayesero.”+
47 Mbadzati malisa kulonga, wafika mwinji wa anthu ukhatsogolerwa na Yuda, mʼbodzi wa apostolo 12, iye afendedzera Yezu toera kumpswompswona.+ 48 Mbwenye Yezu ambvundza: “Yuda, ukugulisa Mwana wa munthu mu kumpswompswona?” 49 Ale akhali cifupi na iye pidaona iwo pikhacitika, abvundza: “Mbuya, tiateme na supada?” 50 Mʼbodzi wa iwo agwanda khutu yamadyo ya nyabasa wa nyantsembe wankulu.+ 51 Mbwenye Yezu alonga: “Lekani kucita pyenepi.” Penepo iye aphata khutu ya nyabasa mbamuwangisa. 52 Yezu abvundza akulu a anyantsembe, atsogoleri a anyakuonera templo na akulu a mbumba adabwera kuna iye: “Thangwi yanji mwabwera kuna ine na masupada na mitcamu toera kundimanga ninga ndine mbava?+ 53 Pikhali ine na imwe mu templo ntsiku zonsene,+ imwe nee mwandiphata.+ Mbwenye uno ndi ndzidzi wanu na wamphambvu za anthu ali ncidima.”+
54 Penepo iwo amʼmanga mbaenda naye+ kunyumba ya nyantsembe wankulu. Mbwenye Pedhru akhaatowera nakutali.+ 55 Pidagasa anthu moto pakati pa thando ya nyumba mbakhala pantsi pabodzi pene, Pedhru akhalambo pakati pawo.+ 56 Mbwenye nyabasa mʼbodzi wankazi aona Pedhru mbakaotha moto, amuyangʼana soo mbalonga: “Mamuna uyu akhali pabodzi na iye.” 57 Mbwenye Pedhru akhonda, mbalonga: “Nkaziwe, ine nkhabe kundziwa.” 58 Thimize pangʼono munthu unango amuona, mbalonga: “Iwembo ndiwe mʼbodzi wawo.” Mbwenye Pedhru atawira: “Mamunawe, sine tayu.”+ 59 Pidapita ndzidzi ubodzi, munthu unango atoma kulonga na cinyindiro: “Mwandimomwene mamuna uyu akhali pabodzi na iye, thangwi iye ndi wa ku Galileya!” 60 Mbwenye Pedhru atawira: “Mamunawe, ine nkhabe kupidziwa pinalonga iwe.” Penepo pene, mbadzati malisa kulonga, dzongwe yalira. 61 Penepo Mbuya azungunuka mbayangʼana Pedhru, natenepa Pedhru akumbuka mafala a Mbuya pidampanga iye kuti: “Lero, dzongwe mbidzati kulira, iwe unadzandikhonda katatu.”+ 62 Iye abuluka kunja mbalira mwakutsukwala kakamwe.
63 Penepo anthu akhadaphata Yezu atoma kunsingirira+ na kumʼmenya.+ 64 Pidamala iwo kuphimbira nkhope yace, iwo akhamʼmenya mbambvundza: “Khala ndiwe mprofeta tipange, mbani adakumenya?” 65 Iwo alongambo mafala anango mazinji akunxola nawo.
66 Pidaca kunja, nsoka wa akulu a mbumba, akulu a anyantsembe na apfundzisi a mwambo agumanyikana pabodzi pene,+ mbaenda na Yezu Kuthando Ikulu Yakutongera Miseru, mbalonga: 67 “Tipange khala ndiwe Kristu.”+ Mbwenye Yezu aatawira: “Ine ndingakupangani, imwe nee munapikhulupira. 68 Kusiyapo pyenepi, ine ndingakucitani mibvundzo, imwe nee munanditawira. 69 Mbwenye kutomera cincino, Mwana wa munthu+ anadzakhala kunkono wamadyo wa Mulungu wamphambvu.”+ 70 Natenepa iwo ambvundza: “Mphapo ndiwe mwana wa Mulungu?” Iye aatawira: “Imwe ene ndimwe analonga kuti ndine Mwana wa Mulungu.” 71 Iwo alonga: “Thangwi yanji tisasaka pontho umboni unango? Ife tabva tekha umboni udabuluka pamulomo pace.”+
23 Natenepa, mwinji onsene wa anthu walamuka, mbuenda na Yezu kuna Pilato.+ 2 Penepo iwo atoma kumpambizira,+ mbalonga: “Ife tagumana munthu uyu mbakanyengerera mbumba yathu, iye asakhondesa anthu kupereka nsonkho kuna Sezari,+ pontho asalonga kuti iye ndi Kristu mambo.”+ 3 Natenepa Pilato ambvundza: “Kodi iwe ndiwe Mambo wa Ayuda?” Yezu antawira: “Inde, ndipyo pinalonga imwe.”+ 4 Penepo Pilato apanga akulu a anyantsembe na mwinji wa anthu: “Nkhabe mulando unaona ine toera kukonesa nawo munthu uyu.”+ 5 Mbwenye iwo apitiriza kulonga, mbati: “Pinapfundzisa iye anthu mu Yudeya onsene, kutomera ku Galileya mpaka kuno, pisacitisa anthu kukhonda bvera utongi.” 6 Pidabva iye pyenepi Pilato asaka kudziwa khala Yezu ndi wa ku Galileya. 7 Pidadzindikira iye kuti Yezu abuluka mucisa cinatongwa na Herodhi, iye antumiza kuna Herodhi,+ wakuti mu ntsiku zenezi akhali mu Yerusalemu.
8 Herodhi akomerwa kakamwe pidaona iye Yezu. Kutomera kale kakamwe Herodhi akhafuna kuona Yezu, thangwi iye akhabva pinthu pizinji pikhacita Yezu,+ pontho akhadikhira kuona Yezu mbakacita cirengo. 9 Natenepa, iye atoma kuncita mibvundzo mizinji, mbwenye Yezu nee antawira.+ 10 Mbwenye akulu a anyantsembe na apfundzisi a mwambo apitiriza kulimira mbampambizira mwakuipirwa kakamwe. 11 Penepo Herodhi pabodzi na anyankhondo ace ampwaza,+ mbansingirira+ mu kumbvazika nguwo zakuyetimira, buluka penepo amʼbweza kuna Pilato. 12 Herodhi na Pilato akhali anyamalwa, mbwenye kubulukira pa ntsiku ineyi, iwo adzakhala axamwali.
13 Natenepa, Pilato acemeresa akulu a anyantsembe, atongi na mwinji wa anthu, 14 mbaapanga: “Imwe mwabweresa munthu uyu kuna ine ninga mʼbodzi wa anthu ananyengerera mbumba toera kusandukira utongi. Onani, ine ndambvundza pamaso panu, mbwenye nee ndagumana mulando toera kunkonesa mwakubverana na pinampambizira imwe.+ 15 Kusiyapo pyenepi, Herodhi nee agumanambo mulando muna iye, natenepa amʼbweza kuna ife. Onani, nkhabepo cinthu cidacita iye toera kuphiwa. 16 Ine ndinankwapulisa,+ ndingamala ndinansiya aende pyace.” 17 *—— 18 Mbwenye mwinji onsene wa anthu wakhuwa: “Munthu unoyu mbaphiwe,* mbwenye mutisudzulire Bharabha!”+ 19 (Mamuna unoyu akhadafungirwa nkaidi thangwi akhadaphedzera anthu pakusandukira utongi, pontho akhadapha munthu.) 20 Pilato alonga pontho na iwo, thangwi iye akhafuna kusudzula Yezu.+ 21 Mbwenye iwo atoma kukhuwa, mbati: “Mbamanikwe pamuti! Mbamanikwe pamuti!”*+ 22 Iye aabvundza pontho kacitatu: “Thangwi yanji? Ndi cinthu cipi cakuipa cidacita munthu uyu? Nee ndaona cinthu cidacita iye toera atheme kuphiwa; natenepa ndinankwapulisa, ndingamala ndinansiya aende pyace.” 23 Mbwenye iwo apitiriza kukhuwa kakamwe, mbaphemba toera Yezu aphiwe,* iwo akakhuwa mwamphambvu mpaka Pilato kuatawirisa.+ 24 Natenepa, Pilato atonga kuti pidaphemba iwo picitwe. 25 Iye asudzula munthu akhaphemba iwo, wakuti akhadafungirwa nkaidi thangwi yakuphedzera anthu pakusandukira utongi, pontho akhadapha munthu, mbwenye apereka Yezu mʼmanja mwawo toera ancite pikhafuna iwo.
26 Pikhaenda iwo na iye, iwo aphata mamuna mʼbodzi wa ku Sirene akhacemerwa Simau, wakuti akhabuluka kumunda. Iwo aikha muti wakusikimizira* paphewa pace toera authukule nduli mwa Yezu.+ 27 Mwinji ukulu wa anthu ukhantowera, kuphatanizambo akazi akuti akhamenya paditi* pawo mwakutsukwala, mbalira thangwi ya iye. 28 Yezu azungunuka kuna akazi mbaapanga: “Imwe ana akazi a ku Yerusalemu, lekani kulira thangwi ya ine. Lirani thangwi ya imwe ene na ananu;+ 29 thangwi zinadzafika ntsiku zakuti anthu anadzalonga: ‘Anyakutsandzaya ndi akazi adasowa ana, akazi akuti nee abala ana na ale akuti nee ayamwisa!’+ 30 Natenepa iwo anadzapanga mapiri makulu: ‘Tigwereni pyathu!’ pontho anadzapanga mapiri mangʼono: ‘Tiphimbireni!’+ 31 Khala iwo akucita pyenepi muti mbuciri uwisi, ndiye tani ungauma?”
32 Amuna awiri akuti akhali mapanga, akwatiwambo toera aende kaphiwa pabodzi na iye.+ 33 Pidafika iwo pa mbuto inacemerwa Madudu a Misolo,+ iwo anʼkhomera pamuti pakati pa mapanga, mʼbodzi kukhundu yamadyo, unango kukhundu yabzwere.+ 34 Mbwenye Yezu akhalonga: “Baba, alekerereni pyawo, thangwi iwo nkhabe dziwa pinacita iwo.” Kusiyapo pyenepi, iwo agawana nguwo zace mukucita pyakulotera.+ 35 Anthu akhali dzololo mbaona pikhacitika. Mbwenye atongi akhansingirira, mbalonga: “Anango iye aapulumusa, mphapo khala iye ndi Kristu adasankhulwa na Mulungu, mbapulumusike ekhene.”+ 36 Anyankhondo akhansingirirambo, iwo akhabwera, mbampasa vinyu yakudjamuka,+ 37 mbalonga: “Khala iwe ndiwe Mambo wa Ayuda, pulumusika wekhene.” 38 Padzulu pa nsolo wace pakhali na tabwa ingʼono idalembwa kuti: “Uyu ndi Mambo wa Ayuda.”+
39 Penepo mʼbodzi mwa mapanga adakhomerwa na iye atoma kuntikana,+ mbalonga: “Kodi iwe nee ndiwe Kristu? Mphapo pulumusika wekhene mbupulumusambo ife!” 40 Ndzace ansandika mbalonga: “Kodi iwe nkhabe kugopa Mulungu thangwi ukutcunyuswa munjira ibodzi ene na iye? 41 Nyatwa inaona ife ndi yakuthema mwakubverana na pidacita ife; mbwenye munthu uyu nee acita cinthu cakuipa.” 42 Buluka penepo iye alonga: “Yezu, ndikumbukireni mungapita mu Umambo wanu.”+ 43 Yezu ampanga: “Mwandimomwene ine ndiri kukupanga lero kuti, unadzakhala na ine mʼParaizu.”+
44 Ukhali ndzidzi 12 wakumasikati, mbwenye kwaoneka cidima mu dziko ineyi yonsene mpaka ndzidzi utatu wakumaulo,+ 45 thangwi ceza ca dzuwa cikhadathima; penepo nguwo ya mu templo+ yapanduka pakati-nakati.+ 46 Mbwenye Yezu akhuwa mwakugaluza, mbalonga: “Baba, ine ndiri kupereka umaso* wanga mʼmanja mwanu.”+ Pidamala iye kulonga pyenepi, afa.*+ 47 Pidaona iye pinthu pyenepi, nkulu wa anyankhondo atoma kusimba Mulungu, mbati: “Mwandimomwene uyu akhali munthu wakulungama.”+ 48 Mwinji onsene wa anthu ukhadagumanyikana penepo toera kuona pikhacitika, pidaona iwo pyenepi abwerera kunyumba mbakamenya paditi* mwakutsukwala. 49 Kusiyapo pyenepi anthu onsene akhadziwana na iye, kuphatanizambo akazi adantowera bulukira ku Galileya akhadalimira kutali mbaona pinthu pyenepi.+
50 Penepo pakhali na munthu akhacemerwa Zuze, iye akhali mʼbodzi wa pa Thando Ikulu Yakutongera Miseru ya Ayuda, iye akhali munthu wadidi na wakulungama.+ 51 (Mamuna unoyu nee atawira, pontho nee aphedzera pidabverana andzace thangwi ya Yezu.) Iye akhali wa ku Arimateya, nzinda wa ku Yudeya, pontho iye akhadikhira Umambo wa Mulungu. 52 Mamuna unoyu aenda kuna Pilato mbaphemba manungo a Yezu. 53 Iye aatcitisa pamuti,+ aapyangirira na nguwo yadidi kakamwe, mbaagonesa munthumbi idakumbwa pamwala,+ yakuti ikhadzati kuikhwa munthu. 54 Ineyi ikhali ntsiku Yakukhunganyika,+ pontho Sabudu+ ikhali cifupi na kutoma. 55 Mbwenye akazi adabwera pabodzi na iye buluka ku Galileya aendambo kunthumbi mbaona kuti manungo a Yezu akhadagoneswa tani.+ 56 Iwo abwerera toera kukhunganya pinthu pyakununkhirisa na mafuta akununkhira. Mbwenye mwakubverana na mwambo, iwo apuma pa ntsiku ya Sabudu.+
24 Mbwenye pa ntsiku yakutoma ya sumana, iwo afika pa nthumbi namacibese kakamwe, mbabweresa pyakununkhirisa pidakhunganya iwo.+ 2 Mbwenye iwo agumana kuti mwala ukhadafunga nsuwo wa nthumbi wabulumundiswa,+ 3 pidapita iwo, nee agumanamo manungo a Mbuya Yezu.+ 4 Mu ndzidzi ukhadzudzumika iwo na pyenepi, amuna awiri adabvala nguwo zakuyetimira aonekera pana iwo. 5 Akazi agopa kakamwe mbatsolimisa nkhope zawo pantsi. Penepo amuna anewa alonga: “Thangwi yanji mukusaka munthumbi munthu wakuti ali mʼmaso?”+ 6 Iye nee ali pano, mbwenye alamuswa muli akufa. Kumbukani pidakupangani iye mu ndzidzi ukhali iye ku Galileya, 7 kuti Mwana wa munthu asafunika kuperekwa mʼmanja mwa anyakudawa mbaphiwa pamuti, mbwenye pa ntsiku yacitatu analamuswa muli akufa.”+ 8 Penepo iwo akumbuka mafala a Yezu,+ 9 iwo abwerera buluka kunthumbi, mbalonga pinthu pyenepi pyonsene kuna apostolo 11 na kuna anyakupfundzace anango onsene.+ 10 Akhalonga pinthu pyenepi kuna apostolo akhali Mariya Madhalena, Juwana, Mariya mai wace Tiyago na akazi anango akhali pabodzi na iwo. 11 Mbwenye apostolo nee akhulupira pikhalonga akazi anewa. Iwo anyerezera kuti akazi akhalonga pya munsolo mwawo.
12 Mbwenye Pedhru alamuka mbathamanga kuenda kunthumbi, pidafika iye akotama mbasuzumira munthumbi, mbwenye aona nguwo basi. Natenepa iye aenda mbakabvundzika ekhene kuti ninji pidacitika.
13 Pa ntsiku ineyi, anyakupfundza awiri akhaenda kucisa cinacemerwa Emausi, buluka ku Yerusalemu mpaka kucisa ceneci ukhali nsindzo wakupiringana makilometru 11,* 14 iwo akhacedza thangwi ya pinthu pyonsene pidacitika.
15 Mukhapitiriza iwo kucedza thangwi ya pinthu pyenepi, Yezu aafendedzera mbatoma kufamba pabodzi na iwo, 16 mbwenye iwo nee akwanisa kundzindikira.+ 17 Iye aabvundza: “Ndi pinthu pyanji pinafamba imwe mbamucedza nʼnjira?” Iwo alimira mbapangiza nkhope zakutsukwala. 18 Mʼbodzi wa anyakupfundza anacemerwa Kleopa antawira: “Kodi iwe ndiwe mulendo anakhala ekhene mu Yerusalemu mbukhonda kudziwa* pinthu pidacitika mwenemu mu ntsiku zino?” 19 Iye aabvundza: “Pinthu pyanji?” Iwo antawira: “Pinthu pidacitikira Yezu wa ku Nazareti,+ wakuti akhali mprofeta wamphambvu mʼmacitiro ace na mʼmafalace pamaso pa Mulungu na pa anthu onsene;+ 20 pontho kuti akulu athu a anyantsembe na atongi ampereka kuna anthu adatonga kuti iye aphiwe,+ iwo mbanʼkhomera pamuti. 21 Ife tikhadikhira kuti munthu unoyu ndiye adasankhulwa toera kuombola* Aizraeli.+ Mbwenye kusiyapo pyenepi, lero ndi ntsiku yacitatu kubulukira pa ntsiku idacitika pinthu pyenepi. 22 Pontho tadzumatirwa na mphangwa zidabweresa akazi anango pakati pathu, thangwi iwo akhadabesera kuenda kunthumbi,+ 23 mbwenye nee agumana manungo ace. Penepo iwo abwerera mbalonga kuti aonambo aanju adaapanga kuti Yezu ali mʼmaso. 24 Buluka penepo, anango a ife aenda kunthumbi+ mbagumana pyonsene ninga mudapangwa ife na akazi, mbwenye nee aona Yezu.”
25 Natenepa iye aapanga: “Imwe anthu akusowa ndzeru na a ntima wakudembuka kutawira pinthu pyonsene pidalonga aprofeta! 26 Kodi nee pikhafunika kuti Kristu aone nyatwa zenezi+ toera apite mu mbiri yace?”+ 27 Natenepa iye atoma kuafokotozera pinthu pyonsene pinalonga Malemba thangwi ya iye, kutomera pidalembwa na Mose mpaka pidalembwa na Aprofeta onsene.+
28 Pikhali iwo cifupi na kufika kucisa cikhaenda iwo, Yezu acita ninga asafuna kupitiriza na ulendo wace. 29 Mbwenye iwo anʼdembetera toera akhonde kuenda, mbati: “Khala pabodzi na ife thangwi dzuwa ikudoka, thimize pano kunja kunapswipa.” Natenepa iye aenda mbakhala pabodzi na iwo. 30 Pikhali iye pabodzi na iwo toera kudya, iye akwata nkate mbacita phembero yakupereka takhuta, augwanda-gwanda mbaapasa.+ 31 Natenepa maso awo afunguka mbandzindikira; mbwenye iye azambazika pamaso pawo.+ 32 Iwo alonga okha-okha: “Kodi mitima yathu nee ikhapisa* mu ndzidzi ukhalonga iye na ife mu nseu mbatifokotozera mwadidi Malemba?” 33 Pa ndzidzi ubodzi ene iwo alamuka mbabwerera ku Yerusalemu, kweneko iwo agumana apostolo 11 na anyakupfundza anango akhali pabodzi na iwo, 34 adalonga kuti: “Mwandimomwene Mbuya alamuswa muli akufa, mbaonekera kuna Simau!”+ 35 Penepo anyakupfundza awiri ale alongambo pidacitika mu nseu, pontho kuti iwo andzindikira tani mu ndzidzi udagwanda-gwanda iye nkate.+
36 Mu ndzidzi ukhalonga iwo pinthu pyenepi, Yezu aonekera pakati pawo mbaapanga: “Ntendere mbukhale na imwe.”+ 37 Mbwenye iwo atutumuka mbagopa kakamwe, thangwi akhanyerezera kuti akuona nzimu.* 38 Natenepa iye aapanga: “Thangwi yanji musanentseka, pontho thangwi yanji musapenula mʼmitima yanu? 39 Onani, ndine pano, yangʼanani manja anga na miyendo yanga; ndikhuyeni muone, thangwi nzimu nkhabe manungo na magogodo ninga munandionera imwe.” 40 Pidalonga iye pyenepi, aapangiza manja ace na miyendo yace. 41 Mbwenye pikhapitiriza iwo kukhonda kutawira thangwi yakukomerwa na kudzumatirwa, iye aabvundza: “Muli na cinthu pano toera kudya?” 42 Iwo ampasa phindi ya ntsomba yakuotca, 43 iye aitambira mbaidya pamaso pawo.
44 Buluka penepo iye aapanga: “Awa ndi mafala anga adakupangani ine pikhali ine pabodzi na imwe,+ kuti pinthu pyonsene pidalembwa thangwi ya ine mu Mwambo wa Mose na mʼmabukhu a Aprofeta na a Masalmo, pisafunika pikwanirisike.”+ 45 Penepo iye afungula manyerezero awo toera kubvesesa mwadidi mabvekero a Malemba,+ 46 mbaapanga: “Pyalembwa kuti Kristu mbadaona nyatwa mbalamuswa muli akufa pa ntsiku yacitatu,+ 47 pontho, mu dzina yace, kutomera mu Yerusalemu+ mphangwa zakuti anthu asafunika kutcunyuka toera kulekererwa madawo,+ zinadzamwazwa kuna anthu a madzindza onsene.+ 48 Imwe munadzapereka umboni wa pinthu pyenepi.+ 49 Onani, ine ndinakutumizirani pidapikira Babanga. Mbwenye imwe khalani mu nzinda uno mpaka mungatambira mphambvu zakudzulu.”+
50 Penepo iye aatsogolera mpaka ku Bhetanya. Iye alamusa manja ace mbaapasa nkhombo. 51 Mu ndzidzi ukhaapasa iye nkhombo, iye aasiya mbakwatwa kuenda kudzulu.+ 52 Iwo anʼgodamira mbabwerera ku Yerusalemu mwakutsandzaya kakamwe.+ 53 Ntsiku zonsene iwo akhali mu templo mbakasimba Mulungu.+
Onani Mabvekero a Mafala Anango.
Peno: “Zabere.”
Onani Apendise A5.
Onani Apendise A5.
Onani Apendise A5.
Onani Apendise A5.
Peno: “mbaciri mʼmimba mwa mai wace.”
Onani Apendise A5.
Onani Apendise A5.
Onani Apendise A5.
Peno: “akhabvundzirana.”
Onani Apendise A5.
Onani Apendise A5.
Peno: “thangwi nkhabe cinthu cinacimwana Mulungu.”
Onani Apendise A5.
Onani Apendise A5.
Onani Mabvekero a Mafala Anango.
Onani Apendise A5.
Fala na Fala: “ananʼgopa.”
Fala na Fala: “mbeu.”
Onani Apendise A5.
Onani Apendise A5.
Onani Apendise A5.
Fala na Fala: “nyanga ya cipulumuso.” Onani Mabvekero a Mafala Anango, “Nyanga.”
Peno: “akucena.”
Onani Apendise A5.
Peno: “wakutoma.”
Onani Apendise A5.
Onani Apendise A5.
Fala na Fala: “nsoka wa anyankhondo akudzulu.”
Onani Apendise A5.
Onani Apendise A5.
Onani Apendise A5.
Fala na Fala: “Ana onsene amuna akuti ndi akutoma kubalwa.”
Onani Apendise A5.
Onani Apendise A5.
Onani Apendise A5.
Fala na Fala: “kubulukira mu umwali wace.”
Onani Apendise A5.
Unoyu ndi Herodhi Antipa. Onani Mabvekero a Mafala Anango.
Fala na Fala: “tetrarka.” Ndi ntongi wa nzinda ubodzi mu utongi Waciroma.
Onani Apendise A5.
Peno: “njira inaphatisira Mulungu toera kupulumusa.”
Peno: “nguwo inango ya pakhundu.”
Ntundu unoyu wa foxolo walandana na garfu.
Onani Apendise A5.
Onani Apendise A5.
Fala na Fala: “mpukutu.” Phindi yakulapha ya nthembe peno tsamba yakuti isapyangirirwa pa cimuti.
Onani Apendise A5.
Onani Apendise A5.
Peno: “adaceneswa.”
Ineyi ndi Bara ya Galileya.
Fala na Fala: “afungira.”
Peno: “acemera.”
Onani Apendise A5.
Peno: “akhali pameza.”
Peno: “mikate yacipangizo.”
Peno: “wakufa djanja.”
Peno: “wakufa djanja.”
Iye asacemerwambo Tadheu.
Pisabveka kubwerekesa nee kuphemba juru.
Peno: “kusudzula.”
Peno: “munadzasudzulwambo.”
Peno: “makha.”
Peno: “citsogolero cidapaswa.”
Peno: “fulauta.”
Peno: “nee mwamenya panthimandzi panu mwakutsukwala.”
Peno: “mbakhala pameza.”
Fala na Fala: “ntete wa alabhastro.” Ntete ungʼono wakuti kale ukhacitwa na mwala unagumanika cifupi na Alabhastroni ku Ejitu.
Onani Apendise B14.
Peno: “makulu.”
Fala na Fala: “akhali pameza.”
Peno: “cibisobiso cakucena.”
Munjira inango: “Dimonyo akhali na iye mu ntsiku zizinji.”
Peno: “pamaterero.”
Fala na Fala: “parata.”
Fala na Fala: “nguwo ziwiri.”
Fala na Fala: “Tetrarka.”
Unoyu ndi Herodhi Antipa. Onani Mabvekero a Mafala Anango.
Onani Mabvekero a Mafala Anango.
Fala na Fala: “muone.”
Fala na Fala: “Pikhakwana.”
Fala na Fala: “nkhope yace ikhadayangʼana.”
Peno: “kukhumbatira munthu pakumwanyika.”
Peno: “Hadhe,” ndi kumasiye kunaikhwa anthu onsene. Onani Mabvekero a Mafala Anango.
Onani Apendise A5.
Onani Apendise B14.
Fala na Fala: “mafalace.”
Peno: “khundu yadidi kakamwe.”
Peno: “mbioniwe ninga yakucena; mbitsalakanwe ninga yakucena.”
Fala na Fala: “nkate.”
Fala na Fala: “ali na mangawa na ife.”
Bhelizebhu ndi dzina inango ya Sathani.
Fala na Fala: “cala ca Mulungu.”
Fala na Fala: “ingayangʼana kubodzi.”
Peno: “anadzala na ceza.”
Pisabveka, kuyangʼana pinthu pizinji. Fala na Fala: “yabibvu.”
Pyenepi nee pisabveka kuti akhadya na manja akupswipa, mbwenye nee akhatowezera miyambo Yaciyuda yakusamba manja.
Onani Mabvekero a Mafala Anango.
Onani cidzindikiro capantsi pa Mateu 23:23.
Peno: “yadidi kakamwe.”
Peno: “zakukhonda kuikhwa cidzindikiro.”
Onani Mabvekero a Mafala Anango.
Fala na Fala: “maasaryo mawiri.” Onani Apendise B14.
Munjira inango: “mʼmasinagoga.”
Peno: “ntundu onsene wa kusirira.”
Peno: “mphindi ibodzi.”
Kutomera pa ndzidzi 9 wakumasiku mpaka pa ndzidzi 12 wakumasiku.
Kutomera pa ndzidzi 12 wakumasiku mpaka pa ndzidzi 3 wakumacibese.
Peno: “nyabasa wankulu wa panyumba.”
Peno: “waudziwisi.”
Peno: “anyabasa ace a panyumba.”
Peno: “nee acita pinthu mwakubverana na cifuno cace.”
Fala na Fala: “lepitoni yakumalisa.” Onani Apendise B14.
Fala na Fala: “midida mitatu ya.” Nʼdida ubodzi ukhapita malitru 7,33. Onani Apendise B14.
Peno: “mbamukikiriza.”
Yezu akhalandanisa makhaliro a Herodhi na a cinyama ceneci cakulandana pangʼono na mwanambwa.
Peno: “nee ndi pyakuthema.”
Onani Apendise A5.
Ncizungu utenda unoyu usacemerwa hidropisia peno edema. Utenda unoyu usacitisa munthu kunjipa madzi mʼmanungo.
Fala na Fala: “anadya nkate.”
Onani Mabvekero a Mafala Anango.
Fala na Fala: “nyumba yakulapha yandzulu.”
Onani Apendise B14.
Peno: “axamwali ace akazi.”
Onani Apendise B14.
Peno: “makhaliro akuzuda.”
Peno: “nkulu wa anyabasa ace.”
Nkhali ibodzi ikhali ya malitru 22. Onani Apendise B14.
Sakha ibodzi ikhali ya makilu 170. Onani Apendise B14.
Peno: “mwandzeru.”
Fala na Fala: “kupiringana ana a ceza.”
Fala na Fala: “paditi pa Abhrahamu.”
Peno: “Hadhe,” ndi kumasiye kunaikhwa anthu onsene. Onani Mabvekero a Mafala Anango.
Fala na Fala: “paditi pace.”
Peno: “Cigumula.”
Peno: “safuli.”
Onani Apendise A3.
Munjira inango: “malezi.”
Peno: “cikhulupiro ninga ceneci.”
Peno: “panthimandzi.”
Peno: “pangizani kukoma ntima kuna.”
Fala na Fala: “aasandzikire manja.”
Fala na Fala: “ale ali na kobiri.”
Peno: “pinadzacitika.”
Kobiri ineyi isacemerwa mina. Mina ibodzi Yacigerego ndi kobiri zakukwana madhrakima 100. Onani Apendise B14.
Peno: “juru.”
Onani Apendise A5.
Fala na Fala: “zabuluka kudzulu.”
Mwala unoyu usaikhwa pankhomo ya nyumba panaphatana mapfufu mawiri.
Peno: “Mphyakutawirika.”
Fala na Fala: “nsampha.”
Onani Apendise B14.
Peno: “makhaliro a dziko.” Onani Mabvekero a Mafala Anango.
Onani Apendise A5.
Peno: “thangwi mʼmaonero ace.”
Onani Apendise A5.
Peno: “yadidi kakamwe.”
Peno: “pinthu pya.”
Fala na Fala: “malepitoni mawiri.” Onani Apendise B14.
Peno: “munadzaperekwa.”
Peno: “Ajentiu.”
Peno: “Ajentiu.”
Peno: “kukhala mʼmaso.”
Onani Apendise A3.
Fala na Fala: “mʼbuluseni pano unoyo.”
Peno: “Mbaphiwe pamuti.”
Peno: “aphiwe pamuti.”
Onani Mabvekero a Mafala Anango.
Peno: “panthimandzi.”
Peno: “mphambvu ya umaso; nzimu.”
Peno: “asiya kupuma.”
Peno: “panthimandzi.”
Fala na Fala: “mastadhyo 60.” Estadhyo ibodzi ikhali na metru 185. Onani Apendise B14.
Munjira inango: “Kodi ndiwe basi mulendo mu Yerusalemu anakhonda kudziwa?”
Peno: “kusudzula.”
Peno: “ikakhuyiwa kakamwe.”
Peno: “masomphenya.”