Alege ti vorongo: A sala nzoni wala sioni na azo?
“A LINGBI mbi nga na sese so lege ti vorongo ti aChrétien asala ngangu na ndo ni teti andangba ngu 2000 awe, afa bê ti kiri singila na lo.”—Kozo lembeti ni, Two Thousand Years—The First Millennium: The Birth of Christianity to the Crusades.
Nzoni tënë so asala ni polele na ndo “lege ti vorongo ti aChrétien”, alondo na yanga ti Melvyn Bragg, wasungo mbeti nga wagosinga ti kodoro ti Grande-Bretagne. Atënë ti lo ague oko na atënë ti bê ti awakodoro kutu mingi ti sese so abâ so a lingbi ala fa mara ti bê ti kiri singila nga dutingo be-ta-zo na mbage ti mbeni lege ti vorongo. Ala hinga na bê ti ala kue so alege ti vorongo ayeke na mbeni kota ngangu so asala ye ti nzoni awe na yâ fini ti ala. Na tapande, mbeni wasungo mbeti atene so lege ti vorongo ti Islam “awa azo ti leke mbeni bungbi ti azo so akpengba na . . . [so] ayeke ga na anzoni ye na azo ti sese kue.”
Lege ti vorongo: A sala nzoni wala sioni na azo?
Ye oko, atënë ti Bragg so aga na pekoni ayä mbeni kpengba hundango tënë ti bâ wala mingi ni, alege ti vorongo kue ayeke sala biani nzoni na azo. Lo kiri lo tene: “A lingbi lege ti vorongo ti aChrétien nga afa na mbi nda ti mbeni tënë.” Lo ye ti tene a fa na lo tënë na ndo nyen? Lo tene: “Na ndo tënë ti sioni bango ndo, salango sioye, aye ti sioni mingi so azo asala na amba ti ala, gingo oko pëpe na mbana ti hinga nda ti ye, so aduti ye so a hinga na ‘mbaï’ ti lo.”
Azo mingi alingbi ti tene so sioni bango ndo, salango sioye, aye ti sioni mingi so azo asala na mba ti ala, gingo oko pëpe na mbana ti hinga nda ti ye, abuba mingi iri ti alege ti vorongo na yâ mbaï. Ala tene ti ala so alege ti vorongo asala ye mo bâ mo tene mbeni ye ti salango nzoni nga na mbilimbili na azo, andâ ti tâ tënë ni, salango ye ti ndendia na mvene asi singo na yâ ni (Matthieu 23:27, 28). Mbeni bakari (A Rationalist Encyclopædia) atene: “Fani mingi ambeti ti e atene so nene ti alege ti vorongo na ndo bungbi ti azo ayeke so ala yeke sala ye ti nzoni na azo. Ye oko, aye so asi na yâ mbaï afa so tënë so ayeke wataka.”
Tongana mo diko mbeni mbeti-sango laso, mo yeke bâ ande gbâ ti atapande ti amokonzi-nzapa so afa tënë ti ndoye, siriri na ti be-nzoni, me ala yeke huru wâ na gbe ti kengo tele, na ala yeke sala kusala na iri ti Nzapa ti mû lege na ala ti sala asioni bira. A yeke ye ti dongo bê pëpe so azo mingi abâ so fani mingi, alege ti vorongo ayeke mbeni ngangu ti sala sioni na yâ fini ti zo!
Ye alingbi ti tambela nzoni mingi tongana alege ti vorongo ayeke dä pëpe?
Legeoko na tënë ti wasenda-ndara ti Grande-Bretagne Bertrand Russell, ambeni zo abâ ti ala so, a yeke duti ande ye ti nzoni tongana “atënë ti mabe ti alege ti vorongo nde nde kue aduti dä mbeni pëpe.” Na lê ti ala, ti lungula alege ti vorongo ayeke tâ gi oko yorö ti kaï akpale ti azo. Ye oko, peut-être ala girisa so azo so ake alege ti vorongo alingbi ti dü nga kengo tele na sioni bibe legeoko na ala so ayeda na ni. Karen Armstrong wasungo mbeti na ndo alege ti vorongo adabe ti e: “Kota fango zo ti aNazi afa na gigi so atënë ti bê ti azo [alingbi] nga ti duti sioni mingi legeoko tongana kota bira so alege ti vorongo asala.”—The Battle for God—Fundamentalism in Judaism, Christianity and Islam.
Tongaso, alege ti vorongo ayeke sala biani ye ti nzoni na azo wala, ti tâ tënë ni, ala yeke na gunda ti akpale ti azo? Yorö ti kaï akpale so ayeke ti lungula alege ti vorongo kue? Bâ ye so Bible atene na ndo li ti tënë so na yâ article ti peko. Kiringo tënë ni alingbi peut-être ti dö bê ti mo.