Chapitre Bale Oko na Miombe

Jéhovah Akiri Ngangu na Yingo ti Azo ti Be-ti-molenge

Esaïe 57:1-21

1. Dengo bê wa Jéhovah amu, na atene ti lo asigigi na ahundango tene wa?

“LO SO ayeke na nduzu mingi, Lo so ayeke lakue lakue, Lo so iri ti Lo ayeke Nzoni-kue, Lo tene tongaso: Mbi duti na ndo ti nzoni-kue so ayeke na nduzu ahon kue, na Mbi duti nga na tele ti zo so yingo ti lo ayeke na vundu, na lo yeke na tâ be-ti-molenge, ti kiri ngangu na yingo ti zo so ayeke na tâ be-ti-molenge, na ti kiri ngangu na bê ti zo so yingo ti lo ayeke na vundu.” (Esaïe 57:15) A yeke ye so prophète Isaïe asû na mbeti na siècle miombe K.N.E. Ye wa ayeke si la ni na Juda so a sala si tokua so amu wâ na bê mingi? Tongana nyen atene so a sû na gbe ti yingo amu maboko na aChrétien laso? Gingo nda ti Esaïe chapitre 57 ayeke mu maboko ande na e ti kiri tene na ahundango tene so.

“I ga ndulu”

2. (a) A ba so atene ti Esaïe chapitre 57 aga tâ tene lawa? (b) Dutingo ti azo ti mbilimbili na ngoi ti Isaïe ayeke tongana nyen?

² A ba so mbage ti prophétie ti Isaïe so aga tâ tene na ngoi ti Isaïe mveni. Ba tongana nyen sioni alï ngangu fadeso: “Azo ti mbilimbili akui, na zo oko abi bê ti lo dä pepe. A lungula azo ti nzobe, na zo oko abi bê ti lo dä pepe. A lungula azo ti mbilimbili na yâ ye ti sioni so ayeke ga, na ala lï na ndo ti siriri. Azo kue so atambela na lege ti mbilimbili, ala wo tele ti ala na ndo tange ti ala.” (Esaïe 57:1, 2) Tongana zo ti mbilimbili atï, zo oko ti bi bê dä ayeke pepe. Azo aba pepe kuâ ti lo so aga hio. Ti lango na yâ kui aga na lo siriri, a zi lo na gbe ti sana so azo so ake Nzapa asala na lo, na lo kpe ye ti vundu. Mara so Nzapa asoro alï na yâ mbeni sioni dutingo. Me tongana nyen azo so angbâ be-ta-zo alingbi ti wara dengo bê ti hinga so Jéhovah ayeke ba pepe gi ye so ayeke tambela, me fade lo yeke mu nga maboko na ala!

3. Jéhovah asala tene na wagame ti sioni ti Juda tongana nyen, na ngbanga ti nyen?

³ Jéhovah ahunda na ngangu na wagame ti sioni ti Juda, na tenengo: “I ga ndulu, i amolenge ti wali so agi nda ti ye na yâ mbinda, i ahale ti koli so asala lango-sioni na ti wali ti pitan.” (Esaïe 57:3) Iri ti amolenge ti wali so agi nda ti ye na yâ mbinda nga hale ti koli so asala pitan nga ti wali ti pitan alingbi biani na ala. Vorongo ti wataka so ala gue dä andu asioni salango ye ti yanda, ti ayingo sioni na ti pitan. Tongaso, Jéhovah ahunda awasiokpari so: “I yeke he zo nyen? i lungula yanga ti i kota, na i ye menga ti i na gigi ti ke zo nyen? i yeke amolenge ti kengo-ndia pepe? i yeke ahale ti azo ti wataka pepe? i so i sala si nzala ti tele ti i aga tongana wâ na popo ti ayanda, na gbe ti fini keke kue; i so i fâ amolenge na popo-hoto, na gbe ti tênë so a suru.”​—Esaïe 57:4, 5.

4. Tene wa ayeke na li ti azo ti sioni ti Juda?

⁴ Azo ti sioni ti Juda avoro asioni nzapa ti apaïen polele, na ala “he zo.” Na zerengo ndo, ala he aprophète ti Nzapa so a to ala ti se ala, na yorongo menga ti ala na gigi, mbeni salango ye ti kamela so ayekia zo pepe. Atä so ala yeke amolenge ti Abraham, asalango ye ti ala ti kpengba-li asala si ala ga amolenge ti kengo ndia na ahale ti wataka. (Esaïe 1:4; 30:9; Jean 8:39, 44) Na popo ti akota keke na gigi na ngonda, ala kiri amu ngangu na wâ ti ala ti vorongo yanda. So tâ sioni vorongo! Ala fâ même amolenge ti ala mveni, legeoko tongana amara so asioni lege ti ala asala si Jéhovah atomba ala na yâ kodoro ni!​—1 aGbia 14:23; 2 aGbia 16:3, 4; Esaïe 1:29.

Mungo Offrande ti Ye-ti-nyon na Atênë

5, 6. (a) Awakodoro ti Juda asoro nyen ti sala a hon ti voro Jéhovah? (b) Tongana nyen vorongo yanda ti Juda ayeke na kamela pepe na a mu ndo kue?

⁵ Ba tongana nyen awakodoro ti Juda alï ngangu na yâ vorongo yanda: “Ye ti héritier ti mo ayeke na popo ti tênë so tele ni ayeke nzoni so ayeke na popo-hoto; tênë so, tênë ni so ayeke ye ti mo; même mo sa offrande ti ye-ti-nyon teti tênë so, na mo mu offrande ti fuku teti tênë so nga. Fade ye so amu ngia na Mbi?” (Esaïe 57:6) A-Juif ayeke azo so Nzapa ate mbele na ala, me a hon ti voro lo, ala ro atênë na yâ bale na ala sala ni na anzapa. David atene Jéhovah ayeke ye ti héritier ti lo, me awasiokpari so asoro ayanda ti tênë so ayeke na fini pepe tongana ye ti héritier ti ala na ala mu offrande ti ye-ti-nyon na ala. (Psaume 16:5; Habakuk 2:19) Dengo bê wa Jéhovah alingbi ti wara na yâ mara ti vorongo ti kirikiri tongaso, so azo so ayö iri ti lo asala?

⁶ Na ndo kue, na gbe ti akota keke, na angu ti apopo-hoto, na ndo akete hoto, na yâ agbata ti ala, Juda ayeke voro yanda. Me Jéhovah aba aye so kue, na lege ti Isaïe, Lo fa na gigi sioni bubango lege ti Juda: “Mo zia tange ti mo na ndo kota hoto so ayo na nduzu, na mo ma na ndo ni kâ ti mu sadaka. Mo zia ye ti dabe ti mo na peko ti yanga ti da na tele ti cadre ni.” (Esaïe 57:7, 8a) Na ando na nduzu, Juda aleke tange ti lo ti dutingo na saleté na lege ti yingo, na lo mu asadaka kâ na anzapa ti awande.a Même na yâ ada ti azo mveni a yeke wara ayanda na peko ti ayanga-da nga na a-cadre.

7. Na bibe wa Juda abi tele ti lo na yâ vorongo so andu pitan?

⁷ Ambeni zo alingbi ti hunda ngbanga ti nyen Juda abi tele ti lo mingi tongaso na yâ vorongo so ayeke na sioni. Mbeni ngangu ti kota ahon apusu lo ti zia Jéhovah? Kiringo tene ni ayeke: pepe. Lo sala ni na bê kue. Jéhovah atene: “Mo zia Mbi, mo fa tele ti mo na mbeni zo nde na mo ma kâ, mo sala tange ti mo kota, na mo leke tene na ala so mo ye tange ti ala, na mo leke ndo ni.” (Esaïe 57:7, 8b) Juda ate mbele na anzapa ti lo ti wataka, na lo ndoye sioni songo ti lo na ala. Lo ndoye mbilimbili asalango ye ti pitan, peut-être a ndu salango kusala na afä ti tele ti koli, so a hinga na vorongo ti anzapa so!

8. Na gbe ti gbia wa mbilimbili vorongo yanda amaï mingi na Juda?

⁸ Fango ye na ndo sioni vorongo yanda so andu pitan alingbi na ye so e hinga na asioni gbia mingi ti Juda. Na tapande, Manassé aleke ando ti nduzu, lo leke abalaga na Baal, na lo zia abalaga ti vorongo ti wataka na yâ asedu use ti temple. Lo sala si a zö amolenge ti lo na wâ, lo sala magie, lo gi bendo, na lo sala si asalango ye ti ayingo sioni amaï. Gbia Manassé azia nga na yâ temple ti Jéhovah ayanda, so a sala na kode, ti akeke ti vorongo so lo sala ni.b Lo handa Juda na yâ salango “ye ti sioni ahon ye so amara asala, amara so L’Eternel afuti ala.” (2 aGbia 21:2-9) Ambeni zo atene so Manassé ahunda si a fâ Isaïe, atä so iri ti Manassé asigigi pepe na yâ Esaïe 1:1.

‘Mo Ngbâ Lakue ti To Awakua ti Mo’

9. Ngbanga ti nyen Juda ato awatokua “yongoro”?

⁹ Kengo ndia ti Juda ague ahon salango na anzapa ti wataka. Na salango kusala na Isaïe tongana watokua ti lo, Jéhovah atene: “Mo gue na mafuta na gbia [Mélek, NW], mo sala si yombo ti mo awu, mo to awakua ti mo yongoro, na mo sala si mo mveni mo ga sioni juska mo zu na ndo-ti-awakinda.” (Esaïe 57:9) Royaume ti Juda so ayeke be-ta-zo pepe azu na “Mélek,” “gbia” na yanga ti Hébreu, peut-être gbia ti mbeni kodoro wande, na mungo na lo amatabisi ti ngele ngangu so ayeke pendere, so mafuta na yombo aduti fä ni. Juda atokua awatokua na ayongoro ndo. Ngbanga ti nyen? Ti ga na amara ti aGentil ti te ambele ti poroso na lo. Teti lo vi peko ti lo na Jéhovah, lo zia bê kue na agbia wande.

10. (a) Tongana nyen Gbia Ahaz agi mbele na gbia ti Assyrie? (b) Na lege wa Juda “azu na ndo-ti-awakinda”?

¹⁰ Mbeni tapande ti ye so ayeke na lâ ti Gbia Ahaz. Teti mbito agbu lo ndali ti mbeni mbele na popo ti Israël na Syrie, gbia ti Juda so ayeke be-ta-zo pepe ato awatokua na Tiglath-Pileser III ti Assyrie, na lo tene: “Mbi yeke boi ti mo na molenge ti mo. Mo ga mo sö mbi na tïtî gbia ti Syrie na ti gbia ti Israël, ala so alondo ti ke mbi.” Ahaz ato argent na lor tongana goro na gbia ti Assyrie, na gbia ni ayeda na ni na gango na mbeni sioni bira na ndo Syrie. (2 aGbia 16:7-9) Na yâ asalango ye ti lo na amara ti aGentil, Juda azu juska na “ndo-ti-awakinda.” Ndali ti asalango ye tongaso, fade lo kui, wala lo zia lege ti duti tongana mara so ayeke na lipanda nga na gbia.

11. Tongana nyen Juda ahanda tele ti lo so lo yeke duti nzoni?

¹¹ Jéhovah angbâ ti sala tene na Juda: “Mo nze teti lege ti mo ayo; me mo de mo tene pepe, Mbi sala ye ni gbâ; ngangu akiri na mo, tongaso mo woko pepe.” (Esaïe 57:10) Biani, mara ni asala kua ngangu na yâ alege ti lo ti kengo tene ti mabe, na lo ba pepe so angangu ti lo ayeke gi ye senge. A hon so, lo handa tele ti lo mveni na mango na bê so lo yeke sala ye nzoni na lege ti ngangu ti lo mveni. Lo ba so lo kiri lo wara ngangu na lo yeke na nzoni seni. So ye ti buba!

12. Aye wa na yâ Chrétienté akpa ti so ayeke na Juda?

¹² Laso mbeni bungbi ayeke dä so salango ye ti lo ayeke foto ti salango ye ti Juda na ngoi ti Isaïe. Chrétienté asala kusala na iri ti Jésus, me lo ngbâ ti te ambele na amara, na lo sala si ando ti vorongo ti lo asi na ayanda. Azo ti lo azia même na yâ da ti ala mveni ayanda. Chrétienté amu na sadaka apendere ti lo na yâ abira ti amara. Aye so kue aso biani bê ti tâ Nzapa, so akomande na aChrétien: “I kpe sambelango ayanda”! (1 aCorinthien 10:14) Na yorongo tele ti lo na yâ poroso, Chrétienté ‘asala pitan na agbia ti sese.’ (Apocalypse 17:1, 2) Lo yeke biani mbeni kota wamungo maboko na Bendo ti Gigi. Ye nyen ayeke ku wali ti pitan ti lege ti vorongo so? Biani, ye nyen Jéhovah atene na gbede ti lo, Juda so ayeke be-ta-zo pepe, mbilimbili na kota gbata ti lo, Jérusalem, so asala kusala na iri ti lo?

‘Ayanda ti Mo Mingi Azi Mo Pepe’

13. “Mvene” wa Juda atene, na lo sala ye tongana nyen na gbele be-nze-pepe ti Jéhovah?

¹³ Jéhovah ahunda: “Bê ti mo awoko tene ti zo nyen? mo kpe mbito ti zo nyen? si mo sala mvene.” Mbeni nzoni hundango tene! Juda afa pepe biani mbito so ayeke na lege ni teti Jéhovah. Tongaso pepe ka lo ga pepe mbeni mara ti awamvene, awavorongo anzapa ti wataka. Jéhovah angbâ ti tene: “Mo dabe mo na Mbi pepe, na mo bi bê ti mo dä pepe. Mbi duti kpö yongoro mingi pepe? na mo kpe mbito ti Mbi pepe.” (Esaïe 57:11) Jéhovah azi yanga pepe, lo se fade fade pepe Juda. Juda ayekia ye so? Pepe, na a hon so lo ba be-nze-pepe ti Nzapa tongana bingo bê na ye oko pepe. Lo yeke na mbito ti Jéhovah mbeni pepe.

14, 15. Jéhovah atene nyen na ndo akusala ti Juda nga ‘ayanda ti lo mingi’?

¹⁴ Ye oko, ngoi ti yongoro hungo pono ti Nzapa ayeke hunzi ande. Na kungo ngoi so kungo, Jéhovah atene: “Fade Mbi fa mbilimbili ti mo na gigi; na fade mo wara ye na lege ti kusala ti mo pepe. Tongana mo toto, zia ayanda ti mo mingi azi mo! Fade pupu ahon na ala, na mbo ti yanga ahon na ala kue.” (Esaïe 57:12, 13a) Fade Jéhovah afa na gigi mbilimbili ti wataka ti Juda. Akusala ti lo ti ndendia ayeke sala ande ye ti nzoni oko pepe. Fade bungbi ti ‘ayanda ti lo mingi’ ayeke zi lo pepe. Tongana ye ti vundu aga, fade senge pupu ayeke hon na anzapa so lo zia bê dä.

¹⁵ Atene ti Jéhovah aga tâ tene na ngu 607 K.N.E. A yeke na ngoi so Neboukadnetsar, Gbia ti Babylone, afuti Jérusalem, agbi temple, na amu mingi ti azo ni na ngba. “Tongaso a lungula azo ti Juda na sese ti ala, na a gue na ala na ngba.”​—2 aGbia 25:1-21.

16. Ye nyen ayeke ku Chrétienté na tanga ti “Babylone ti Kota”?

¹⁶ Legeoko nga, gbâ ti ayanda ti Chrétienté ayeke sö lo ande pepe na lâ ti ngonzo ti Jéhovah. (Esaïe 2:19-22; 2 aThessalonicien 1:6-10) Legeoko na tanga ti “Babylone ti Kota,” bungbi ti alege ti vorongo ti wataka ti sese kue, fade a yeke futi Chrétienté. Fade nyama ti ngonda ti bengba na lege ti fä nga na anza bale oko ti lo ayeke “hunzi ye ti [Babylone ti Kota] kue si tele ti lo angbâ senge, na fade ala te mitele ti lo, na ala zö lo na wâ.” (Apocalypse 17:3, 16, 17) So ngia si e yeke na ni teti e yeda na komandema so: “Azo ti mbi, i sigigi na kodoro so si i sala beoko na siokpari ti lo pepe, na tongaso sioye ti lo aga na ndo i pepe”! (Apocalypse 18:4, 5) Zia e kiri lâ oko pepe na lo wala na alege ti lo.

“Zo so Akpe na Mbi ti Bata Tele ti Lo, Fade Sese ni Aga ti Lo”

17. Zendo wa amu na ‘zo so aga na Jéhovah ti bata tele,’ na ye so aga tâ tene lawa?

¹⁷ Ye oko, ti atene ti prophétie ti Isaïe so aga na peko ni ayeke tongana nyen? “Zo so akpe na Mbi ti bata tele ti lo, fade sese ni aga ti lo, na fade Hoto ti Mbi ti nzoni-kue aga ye ti héritier ti lo.” (Esaïe 57:13b) Jéhovah ayeke sala tene fadeso na zo wa? Lo yeke ba ndo ahon ye ti vundu so ayeke ga, na lo fa kozoni zingo azo ti lo na gbe ti Babylone nga kiringo na place ni vorongo so ayeke na sioni oko pepe na yâ hoto ti lo ti nzoni-kue, Jérusalem. (Esaïe 66:20; Daniel 9:16) So tâ mbeni lingu ti ngangu si ye so aduti teti aJuif kue so angbâ be-ta-zo! Na ndo ni, Jéhovah atene: “Fade Lo tene, I fu sese, i fu sese na ndo ti lege, i leke lege, i lungula na lege ti azo ti Mbi tênë so ala pika gere ti ala dä.” (Esaïe 57:14) Tongana ngoi aga teti Nzapa ti zi azo ti lo, fade lege ayeke duti polele, a zi aye kue so akanga lege.​—2 Chronique 36:22, 23.

18. Tongana nyen a fa dutingo kota ahon ti Jéhovah, me bingo bê na ndoye wa lo fa ni na gigi?

¹⁸ A yeke na ndo so si prophète Isaïe asala atene so a fa pekoni na tongo nda ni: “Lo so ayeke na nduzu mingi, Lo so ayeke lakue lakue, Lo so iri ti Lo ayeke Nzoni-kue, Lo tene tongaso: Mbi duti na ndo ti nzoni-kue so ayeke na nduzu ahon kue, na Mbi duti nga na tele ti zo so yingo ti lo ayeke na vundu, na lo yeke na tâ be-ti-molenge, ti kiri ngangu na yingo ti zo so ayeke na tâ be-ti-molenge, na ti kiri ngangu na bê ti zo so yingo ti lo ayeke na vundu.” (Esaïe 57:15) Trône ti Jéhovah ayeke na yayu na nduzu ahon. Mbeni ndo ti hon ni ayeke dä pepe. So ye ti dengo bê ti hinga so na ndo so kâ lo ba aye kue, pepe gi asiokpari ti azo ti sioni, me nga akusala ti mbilimbili ti azo so asala ngangu ti sala na lo! (Psaume 102:19; 103:6) Na ndo ni, lo mä bimango ti azo so a sala ngangu na ala nga lo mu ngangu na bê ti azo so ayeke na vundu. Atene so andu biani bê ti aJuif ti giriri so agbian bê ti ala. Ala ndu nga biani bê ti e laso.

19. Ngonzo ti Jéhovah ayeke hunzi lawa?

¹⁹ Ambeni tene nde ti Jéhovah adë nga bê: “Fade Mbi tiri lakue pepe, na fade ngonzo agbu Mbi lakue pepe; wala fade ngangu ti yingo awoko na gbele Mbi, na ngangu ti âme so mbi créé ala awoko nga.” (Esaïe 57:16) Mbeni oko ti acréature ti Nzapa alingbi pepe ti ngbâ na fini tongana ngonzo ti Jéhovah angbâ lakue, wala ahunzi pepe. Ye oko, ye ti nzoni ayeke so ngonzo ti Nzapa ayeke gi teti mbeni ngoi so a diko. Tongana a sala ye so a leke lo ndali ni awe, fade ngonzo ni ayeke hunzi. Bango nda ti ye na gbe ti yingo so amu maboko na e ti lë kota yekiango ndoye ti Jéhovah na mbage ti création ti lo.

20. (a) Jéhovah ayeke asala ye tongana nyen na zo ti sioni so agbian bê ti lo pepe? (b) Na lege wa Jéhovah adë bê ti wasiokpari so vundu asala lo?

²⁰ E yeke gbu nda ti ye nzoni ahon na ngoi so Jéhovah angbâ ti sala tene. Kozoni lo tene: “Ngonzo agbu Mbi teti sioye ti gingo faïda sioni ti lo, na Mbi pika lo; Mbi honde lê ti Mbi, na ngonzo agbu Mbi; me lo zia lege ni na lo ngbâ ti gue na lege so bê ti lo aye.” (Esaïe 57:17) Sioni so a sala ndali ti be-kota aga biani na ngonzo ti Nzapa. Na ngoi kue so mbeni zo angbâ ti ke mabe na yâ bê ti lo, Jéhovah ayeke lakue na ngonzo. Me ye ni ayeke tongana nyen tongana lo yeda na sengo ndo ni? Na pekoni Jéhovah afa tongana nyen ndoye na nzobe ti lo apusu lo ti sala ye: “Mbi ba lege ti lo awe, na fade Mbi sala si lo ga nzoni, na fade Mbi fa lege na lo nga, na Mbi kiri nzoye na lo na azo so atoto na lo.” (Esaïe 57:18) Na pekoni so lo se ndo, Jéhovah asava wasiokpari so vundu asala lo na Lo dë bê ti lo nga na azo so ayeke toto legeoko na lo. A yeke ndali ni si na ngu 537 K.N.E., aJuif alingbi la ni ti kiri na kodoro ti ala. Tâ tene, Juda akiri aduti lâ oko pepe mbeni Royaume so ayeke na lipanda na gbe ti mbeni gbia ti hale ti David. Ye oko, a kiri a leke temple na Jérusalem, na a kiri na tâ vorongo.

21. (a) Tongana nyen Jéhovah akiri amu ngangu na yingo ti aChrétien so a sa yingo na ndo ti ala na ngu 1919? (b) Lengo wa a lingbi e oko oko e gi ti lë?

²¹ ‘Lo so ayeke na nduzu Ahon Kue,’ Jéhovah, afa so lo bi bê na ndo nzoni ti tanga ti ala so a sa yingo na ndo ti ala na ngu 1919. Ndali ti so vundu asala ala na ala yeke na tâ be-ti-molenge, Nzapa ti kota, Jéhovah, aba na nzobe vundu ti ala na lo zi ala na gbe ti ngba ti Babylone. Lo zi aye kue ti kangango lege na lo gue na ala na liberté si ala lingbi ti mu na lo vorongo so ayeke na sioni pepe. Tongaso, atene ti Jéhovah na lege ti Isaïe aga tâ tene na ngoi ni kâ. Nga na yâ atene so a wara akpengba-ndia ti lakue lakue so alingbi na e oko oko kue. Jéhovah ayeda na vorongo so alondo gi na azo ti tâ be-ti-molenge. Na tongana ye asi so mbeni wakua oko ti Nzapa asala siokpari, a lingbi lo yeda fade fade na sioni ti lo, na sengo ndo ni, nga lo leke alege ti lo. Zia e glisa lâ oko pepe so Jéhovah ayeke sava na adë bê ti azo ti tâ be-ti-molenge, me lo ‘ke azo ti kpengba-li.’​—Jacques 4:6.

‘Siriri na Azo so Ayeke Yongoro na Ayeke Ndulu’

22. Kekereke wa Jéhovah afa kozoni teti (a) azo so agbian bê ti ala? (b) azo ti sioni?

²² Na ziango kangbi na popo ti kekereke ti azo so agbian bê ti ala na ti ala so angbâ ti sala sioni, Jéhovah atene: “Mbi yeke leke lengo ti yanga. Fade siriri ti lakue ayeke duti dä teti zo so ayeke yongoro nga teti zo so ayeke ndulu, . . . na fade mbi sava lo. Me awasiokpari ayeke tongana kota ngu ti ingo so ayengi; teti ngu ni alingbi duti kpö pepe, na potopoto na saleté alondo na yâ ni. . . . Siriri ayeke na awasiokpari pepe.”​—Esaïe 57:19-21, NW.

23. Lengo ti yanga ayeke nyen, nga na lege wa Jéhovah ayeke “leke” lengo so?

²³ Lengo ti yanga ayeke sadaka ti sepela so a mu na Nzapa, fango iri ti lo na gbele azo kue. (aHébreu 13:15) Tongana nyen Jéhovah ayeke “leke” tene ti sepela so na gbele azo kue? Ti tene mbeni zo amu sadaka ti sepela, a lingbi lo manda ye na ndo Nzapa na pekoni lo duti na mabe na lo. Mabe, mbeni lengo ti yingo ti Nzapa, apusu zo ti tene na ambeni zo nde ye so lo mä awe. So ti tene, lo sala tene na gbele azo kue. (aRomain 10:13-15; aGalate 5:22) A lingbi a glisa nga pepe so Jéhovah ayeke zo ti kota ahon kue so atokua awakua ti lo ti fa atene ti sepela na ndo lo. Na Jéhovah ayeke lo so azi azo ti lo, na salango si lege ayeke dä teti ala ti mu mara ti asadaka ti sepela tongaso. (1 Pierre 2:9) Tongaso, a lingbi ti tene na lege ni so Jéhovah si aleke lengo ti yanga so.

24. (a) Zo wa na nda ni ahinga siriri ti Nzapa, na ye wa aga na pekoni? (b) Zo wa na nda ni ahinga pepe siriri, na ye wa aga na pekoni?

²⁴ So pendere lengo ti yanga si aJuif amu biani na ngoi so ala kiri na kodoro ti ala na hengo abia ti sepela na Jéhovah! Ala yeke biani na ngia ti hinga siriri ti Nzapa, atä ala yeke na “yongoro” ndo, yongoro na Juda na kungo ti kiri, wala “ndulu,” na yâ kodoro ti ala. Nde na ni, so kota kangbi teti azo ti sioni! Azo ti sioni kue so ake ti yeda na asengo ndo ti Jéhovah, atä ala yeke zo wa wala na ndo wa, ayeke na siriri oko pepe. Na yengingo tongana ngu-ingo so aduti kpö pepe, ala ngbâ ti lë, pepe lengo ti yanga, me “potopoto na saleté,” ye kue so ayeke na sioni.

25. Tongana nyen azo mingi na ndo kue ahinga siriri na nda ni?

²⁵ Laso nga, awavorongo Jéhovah na ndo kue ayeke fa nzo tene ti Royaume ti Nzapa. A-Chrétien na ndo kue na yâ akodoro ahon 230 amu lengo ti yanga ti ala, na fango tene ti sepela na ndo oko tâ Nzapa. A yeke mä atene ti sepela so ala he “na nda ti sese kue.” (Esaïe 42:10-12) Azo so amä atene ti ala na ayeda na ni amu mbage ti tâ tene ti Mbeti ti Nzapa, Bible. Mara ti azo tongaso ahinga siriri na nda ni, so a londo na lege ti salango na “Nzapa so amu siriri.”​—aRomain 16:20.

26. (a) Ye nyen ayeke ku azo ti sioni? (b) Zendo wa a mu na azo ti be-ti-molenge, na a lingbi e leke nyen na bê ti e?

²⁶ Tâ tene, azo ti sioni abi bê pepe na ndo tokua ti Royaume. Ye oko, na yâ ngoi kete fade a yeke zi lege na ala pepe ti buba siriri ti azo ti mbilimbili. Jéhovah amu zendo: “A ngbâ ngoi kete, na fade zo ti sioni ayeke mbeni pepe.” Azo so aga na Jéhovah ti bata tele ayeke wara ande sese tongana ye ti héritier na mbeni pendere lege. “Fade azo ti tâ be-ti-molenge awara sese, na biani fade ala wara kota ngia na yâ ti siriri so asi singo.” (Psaume 37:10, 11, 29, NW) So pendere ndo si sese ti e ayeke duti ande na ngoi ni kâ! Zia e kue e leke na bê ti e ti glisa lâ oko pepe siriri ti Nzapa, si e lingbi ti he bia ti sepela Nzapa teti lakue lakue.

[Akete tene na gbe ni]

[Foto na lembeti 263]

Juda amu peko ti vorongo ti pitan na gbe ti akeke oko oko kue so ambumba

[Foto na lembeti 267]

Juda aleke abalaga na yâ kodoro ni kue

[Foto na lembeti 275]

“Mbi yeke leke lengo ti yanga”