Chapitre Mbasambala

Nda ni so Nzapa azia lege na sioni

1, 2. (a) Tongana Jéhovah afâ lani fade fade azo ti kengo yanga na Éden, ka fade ye nyen asi na e? (b) Na ndoye, Jéhovah aleke nyen teti e?

JACOB, babâ ti kota sewa atene giriri: “Lâ ti ngu ti fini ti mbi ayeke mingi pëpe na ayeke sioni”. (Genèse 47:9). Legeoko nga, Job atene so zo “ayeke na lâ mingi pëpe, na vundu ti lo asi singo.” (Job 14:1). Tongana ala, mingi na popo ti e ayeke wara akpale nga na aye ti vundu. Azo ayeke sala nga ye ti kirikiri na e. Me Nzapa asala ye ti kirikiri pëpe na ziango lege si a dü e. Tâ tënë, giriri, Adam na Ève ayeke mbilimbili-kue na lege ti bibe na ti mitele, na ala yeke na yâ ti Paradis. Me ti e, e yeke na aye so pëpe. Me tongana fade Jéhovah afâ ala tâ gi na peko ti so ala ke yanga, ka ye ni ayeke duti tongana nyen? Atâa so kobela, vundu, wala kui alingbi fade ti duti dä pëpe, azo nga alingbi ti duti dä pëpe. Ka e so e lingbi ti bâ gigi lâ oko pëpe. Na be-nzoni, Nzapa azia ngoi na Adam na Ève ti dü amolenge, atâa so amolenge ni nga ayeke duti ande mbilimbili-kue pëpe. Nga, na lege ti Christ, Jéhovah aleke mbeni ye ti tene e kiri e wara ye so akpe na tïtî Adam: fini ti lakue lakue na ndo sese so aga paradis.​—Jean 10:10; aRomain 5:12.

² Bâ tongana nyen laso e yeke na ngia mingi ti ku ti duti na fini ti lakue lakue na yâ mbeni paradis so angoro zo kue na yâ fini sese. Kâ, e yeke hinga ande kobela, vundu, sana, kuâ, wala même azo ti sioni mbeni pëpe! (aProverbe 2:21, 22; Apocalypse 21:4, 5). Me Bible afa na e so, atâa so salut ti e ayeke kota ye mingi teti e, nga teti Jéhovah, mbeni kota tënë so ayeke nde mingi ayeke dä.

Teti kota iri ti lo

3. Gango tâ tënë ti ye so Jéhovah aleke teti sese na teti azo andu nga nyen?

³ Nzapa aye biani ti sala si ye so bê ti lo aye teti sese nga teti azo aga tâ tënë. Tënë so andu nga iri ti lo mveni. Iri so, Jéhovah, aye ti tene “Lo sala si ye aga”. Tongaso, iri ti lo andu aye kue so angoro dutingo ti lo tongana Kota Gbia ti Ndagigi, Zo ti Kota, so aleke aye ti sala, na so lo sala si aga tâ tënë. Lo yeke Nzapa ti tâ tënë. Jéhovah ayeke mokonzi so ahon atanga ni kue. Ndali ni, a lingbi azo ayekia iri ti lo, teti iri ni alingbi na yekiango ndo, na ala yekia ye kue so iri ni andu ni. Nga, a yeke nzoni azo kue amä yanga ti lo. Na lege so, fade ndagigi kue ayeke duti na siriri nga nzoni.

4. Ye so Jéhovah aleke ti sala teti sese nga teti azo andu nyen nga?

⁴ Tongana Jéhovah aleke Adam na Ève awe, lo mû na ala kua ti sala. Lo fa polele so ye so lo leke ti sala ayeke pëpe gi ti tene ala komande sese kue, na konongo yâ ti Paradis ni. Me lo ye nga si amolenge ti ala amû ndo ni kue (Genèse 1:28). Ye so ague ti linda ngu ngbanga ti siokpari ti ala? So tâ kota kamene si alingbi fade ti ga na ndo iri ti Jéhovah, so ayeke ngangu ahon tanga ti azo kue, tongana lo sala pëpe si ye so bê ti lo aye teti sese nga teti azo aga tënë!

5. (a) Tongana Adam na Ève ate lani lê ti keke ti hinga nzoni na sioni so, ala yeke kui lawa? (b) Jéhovah asala tongana nyen si tënë ti lo na Genèse 2:17 aga tâ tënë, na oko ngoi so lo bata ye so lo leke ti sala teti sese?

⁵ Jéhovah agboto lani mê ti Adam na Ève, lo tene tongana ala ke yanga na ala te lê ti keke ti hinga nzoni na sioni so, ala yeke kui ande “na lâ ni so” ala te ni (Genèse 2:17, e si e sû agere ti mbeti so nde). A lingbi na tënë ti lo, Jéhovah ahunda na ala ti kiri tënë tâ gi na lâ ni so ala sala siokpari, na lo fâ ngbanga ti kuâ na ndo ala. Na lê ti Nzapa, Adam na Ève akui biani gi na lango ni so. Me ti sala si ye so lo leke ti sala teti sese aga tâ tënë, Jéhovah azia lege na ala ti dü amolenge kozoni si ala kui biani na lege ti mitele. Ye oko, teti ngu 1 000 ayeke gi tongana lango oko na lê ti Nzapa, atâa so Adam ayeke na ngu 930 si lo kui, lo kui lani gi na yâ ‘lango’ oko (2 Pierre 3:8; Genèse 5:3-5). Na lege so, a fa biani so Jéhovah atene mvene pëpe na ndo tënë ti ngoi so a yeke fâ ngbanga, nga kuingo ti ala akanga lege pëpe na ye so lo leke ti sala teti sese. Me teti mbeni ngoi, a zia lege na azo so ayeke mbilimbili-kue pëpe, nga na azo ti sioni, ti ngbâ na fini.

6, 7. (a) Na lege ti Exode 9:15, 16, ngbanga ti nyen Jéhovah azia lege na zo ti sioni ti ngbâ teti mbeni ngoi? (b) Na yâ ye so asi na Pharaon, a fa ngangu ti Jéhovah na gigi tongana nyen, na a hinga iri ti Lo tongana nyen? (c) Fade ye nyen ayeke si tongana a futi sioni sese ti laso?

⁶ Na ngoi ti Moïse, ye so Jéhovah atene na mokonzi ti Égypte akiri afa ngbanga ti nyen Nzapa azia lege na sioni ti ngbâ juska laso. Tongana Pharaon ake ti tene amolenge ti Israël asigigi na Égypte, Jéhovah afâ lo fade fade pëpe. A ga na aKä Bale-oko na ndo kodoro ni, ti fa ngangu ti Jéhovah na mbeni lege so adö bê. Na gbotongo mê ti Pharaon teti kä mbasambala ni, Jéhovah atene na lo so Lo lingbi fade ti lungula Pharaon na azo ti lo kue na ndo sese. A yeke ngangu na lo pëpe. Ye oko Jéhovah atene: “Me Mbi zia mo ngbâ na fini teti nyen? A yeke ti fa na mo ngangu ti Mbi, na ti fa iri ti Mbi na gigi na sese kue.”​—Exode 9:15, 16.

⁷ Tongana Jéhovah azi amolenge ti Israël, azo ahinga biani iri ti lo na ndo kue (Josué 2:1, 9-11). Laso, angu 3 500 tongaso na pekoni, ade a girisa ye so lo sala na ngoi ni kâ pëpe. A fa lani pëpe gi iri ti lo mveni, me a fa nga tâ tënë na ndo Lo so ayô iri so. Ye so afa Jéhovah tongana mbeni Nzapa so asala si azendo ti lo aga tâ tënë, na lo yeke sala ye teti awakua ti lo (Josué 23:14). A fa so, ndali ti kota ngangu ti lo, ye oko alingbi ti kanga lege na ye so lo leke ti sala pëpe (Esaïe 14:24, 27). Tongaso, a lingbi e yeda na bê kue so na yâ ngoi kete, lo yeke sala ande ye teti awakua ti lo na futingo Satan na sioni sese ti lo kue. Fade azo agirisa lâ oko pëpe fango ngangu tongaso na gigi, nga gloire so aga na ni na ndo iri ti Jéhovah. Aye ti nzoni so aga na pekoni ayeke hunzi lâ oko pëpe.​—Ezéchiel 38:23; Apocalypse 19:1, 2.

‘O mosoro ti ndara ti Nzapa!’

8. Aye wa Paul awa e ti gi nda ni nzoni?

⁸ Na yâ mbeti so lo tokua na azo ti Rome, Paul ahunda tënë: “Nzapa asala kirikiri?” Lo kiri tënë na ngangu: “Kete pëpe!” Na pekoni lo gboto lê mingi na ndo be-nzoni ti Jéhovah, na lo fa peko ti tënë so Jéhovah atënë ti fa ngbanga ti nyen Lo zia Pharaon ti ngbâ na fini teti mbeni kete ngoi. Paul afa nga so, e azo, e yeke tongana ndô na yâ maboko ti mbeni wasongota. Na pekoni lo tene: ‘Kamême Nzapa aye ti fa ngonzo ti Lo si azo ahinga ngangu ti Lo, Lo ku na bê so anze pëpe ti fâ ngbanga na ndo ta ti ngonzo so a leke ala teti futingo, si Lo lingbi fa na azo mosoro ti gloire ti Lo na ndo ta ti be-nzoni so Lo leke giriri kozoni ti wara gloire, même e so Lo hiri e gi na popo ti aJuif pëpe, me na popo ti aGentil nga.’​—aRomain 9:14-24.

9. (a) ‘Ata ti ngonzo so a leke ala teti futingo’ ayeke azo wa? (b) Ngbanga ti nyen Jéhovah afa na gigi kota be-nze-pepe na gbele awato ti lo? Na tongana nyen ye kue ayeke hunzi ande nzoni teti azo so andoye lo?

⁹ Ngbele ye na kengo yanga na Éden, zo kue so ake Jéhovah na andia ti lo ayeke ‘ta ti ngonzo so a leke teti futingo’. A komanse kâ juska laso, Jéhovah afa na gigi be-nze-pepe ti lo. Azo ti sioni ahe na ngia aye so lo sala, ala sala ngangu na awakua ti lo, na ala fâ même Molenge ti lo. Na kangango bê ngangu, Jéhovah amû ngoi na azo kue so lo créé ti bâ na lê ti ala mveni asioni ye so ayeke ga tongana zo ake yanga ti Nzapa, ti komande tele ti lo mveni. Na oko ngoi ni, kui ti Jésus amû lege ti zi azo so amä yanga, na ti “futi kusala ti Diable.”​—1 Jean 3:8; aHébreu 2:14, 15.

10. Ngbanga ti nyen Jéhovah abâ azo ti sioni gi na lê teti angu 1 900?

¹⁰ Na ngoi ti angu 1 900 so aga na peko ti londongo ti Jésus na popo ti akinda, Jéhovah abâ ‘ata ti ngonzo’ gi na lê, lo pusu ngoi ti futi ala na peko. Ngbanga ti nyen? Mbeni nda ni oko ayeke so lo ngbâ ti leke ala so ayeke bungbi ande na Jésus Christ na yâ Royaume ti lo ti yayu. Wungo ti ala ayeke 144 000, na ala yeke ‘ata ti be-nzoni’ so bazengele Paul asala tënë ti ala. Kozoni kue, a hiri lani ambeni Juif ti lï na yâ bungbi ti yayu so. Na pekoni, Nzapa ahiri amara ti aGentil. Jéhovah agbu mbeni oko ti ala pëpe na ngangu ti sala na lo. Me na popo ti azo so, na bê ti kiri singila, ayeda na aye so Nzapa aleke na ndoye, lo mû na ambeni matabisi ti legbia legeoko na Molenge ti lo na yâ Royaume ti yayu. Bungbingo azo ti yayu so aga fadeso ndulu ti hunzi.​—Luc 22:29; Apocalypse 14:1-4.

11. (a) Bungbi wa laso ayeke wara ye ti nzoni na lege ti be-nze-pepe ti Jéhovah? (b) Fade akinda awara ye ti nzoni tongana nyen?

¹¹ Me ti azo ti sese ayeke tongana nyen? Be-nze-pepe ti Jéhovah amû nga lege ti bungbi place oko “azo mingi so asi singo” ti amara kue. Wungo ti ala ayeke fadeso kutu mingi. Jéhovah amû zendo so tongana lo ga ti futi sioni sese ti fadeso, fade bungbi ti azo so ayeke sö kuâ. Ala yeke wara ande fini ti lakue lakue na ndo sese so aga paradis (Apocalypse 7:9, 10; Psaume 37:29; Jean 10:16). Na ngoi so Nzapa mveni adiko, gbâ ti azo so akui ayeke zingo ande na kuâ, na fade amû lege na ala ti ngbâ na fini, ge na sese na gbe ti Royaume ti yayu. Mbeti ti Nzapa atene giriri na Kusala 24:15: ‘Londongo ti awakinda kue ayeke ga, ti azo ti mbilimbili, na ti azo ti kirikiri.’​—Jean 5:28, 29.

12. (a) Teti Jéhovah azia lege na sioni ti ngbâ juska laso, e manda nyen na lege ni? (b) Mo tene ti mo nyen na ndo lege so Jéhovah aleke na atënë so?

¹² Mbeni ye ti kirikiri ayeke na yâ ti aye so kue? Oko pëpe, ngbanga ti so na kungo kete ti lungula sioni, wala ‘ata ti ngonzo’, Nzapa ayeke fa na gigi be-nzoni teti ambeni zo, na a gue legeoko na ye so lo leke ti sala. Ye so afa na e tongana nyen si lo yeke biani be-nzoni na ndoye. Nga, na ziango ngoi ti tene ye so lo leke ti sala ague na li ni yeke yeke, e manda ye mingi na ndo Jéhovah mveni. Bê ti e adö mingi na ngoi so lê ti e ayeke zi na ndo ambage nde nde ti salango ye ti lo: mbilimbili ti lo, be-nzoni ti lo, be-nze-pepe ti lo, ndara nde nde ti lo. A yeke biani na lege ti ndara si Jéhovah aleke tënë ti kota yanga-ti-komande ti ndagigi ti lo, so ti tene, droit ti lo ti komande. Nga, ye so lo sala ayeke ngbâ ande lakue lakue ti fa so lege ti komande ti lo ayeke nzoni ahon atanga ni kue. Legeoko na bazengele Paul, e tene: “Mosoro na ndara na hingango ye ti Nzapa ayeke kota mingi! Zo alingbi hinga nda ti fango ngbanga ti Lo pëpe, na zo alingbi hinga nda ti lege ti Lo pëpe!”​—aRomain 11:33.

E lingbi ti fa so e mû tele kue na lo

13. Tongana e yeke bâ pasi, lege azi na e ti sala nyen, na fade ye nyen amû maboko na e ti sala ye na lege ti ndara?

¹³ Awakua ti Nzapa mingi ayeke bâ pasi. Pasi ti ala angbâ ngbango teti ade Nzapa afuti sioni pëpe, ti ga na azo na nzoni dutingo so a mû zendo ni. Mbeni ye ti songo bê ayeke dä? Wala a lingbi e bâ apasi so kue tongana mbeni lege so azi na e ti fa so Satan ayeke wamvene? Biani, e lingbi ti wara ngangu ti sala ni tongana e girisa pëpe wango so: “Molenge ti mbi, mo duti na ndara na mo mû ngia na bê ti mbi, si mbi lingbi kiri tënë na zo so azonga mbi.” (aProverbe 27:11). Zo so ayeke zonga Jéhovah ayeke Satan, so atene tongana a buba akungba ti azo wala tongana azo ni abâ pasi na lege ti mitele, ala yeke bi tënë ni na li ti Nzapa, na ala yeke zonga lo (Job 1:9-11; 2:4, 5). Na gbele ti atara, tongana e duti be-biani na fango so Satan ayeke wamvene, e yeke mû ngia na bê ti Jéhovah.

14. Tongana e zia bê kue na Jéhovah na ngoi so e yeke na gbe ti tara, aye ti nzoni wa e yeke wara?

¹⁴ Tongana e zia bê kue na Jéhovah na ngoi so e yeke na gbe ti tara, e lingbi ti lë anzoni lengo mingi. Na tapande, na peko ti aye so Jésus ahu pono na yâ ni, lo “manda ti mä tënë “ na mbeni lege so lo sala kozoni lâ oko pëpe. E nga, na lege ti atara ti e, e lingbi ti lë be-nze-pepe, gbungo ngangu, nga bango ambilimbili lege ti Jéhovah na nene ni.​—aHébreu 5:8, 9; 12:11; Jacques 1:2-4.

15. Tongana e gbu ngangu na be-nze-pepe na yâ akpale, ambeni zo nde alingbi ti wara ye ti nzoni dä tongana nyen?

¹⁵ Azo ayeke bâ ande ye so e yeke sala. Ndali ti aye so ayeke si na e teti e ndoye mbilimbili, ambeni na popo ti ala alingbi mbeni lâ ti hinga azo wa laso ayeke atâ Chrétien. Nga, na bungbingo beoko na e na yâ vorongo, ala lingbi ti wara matabisi ti fini ti lakue lakue (Matthieu 25:34-36, 40, 46). Jéhovah na Molenge ti lo aye ti tene azo awara lege so.

16. Kamba wa ayeke na popo ti bibe ti e na ndo akpale nga na tënë ti dutingo beoko?

¹⁶ Bâ tongana nyen a yeke pendere mingi ti bâ même ye ti ngangu tongana mbeni lege so azi na e ti fa so e mû tele ti e kue na Jéhovah, nga tongana mbeni lege ti sala ye so bê ti lo aye! Tongana e sala tongaso, e yeke fa so e yeke gue na li ni ti duti beoko na Nzapa nga na Christ. Jésus asambela Jéhovah teti atâ Chrétien kue, lo tene: ‘Mbi sambela gi ngbanga ti ala [adisciple ti lo so ayeke ndulu mingi na lo] pëpe, me ngbanga ti azo so ayeke yeda ande na tënë ti mbi na lege ti fango tënë ti ala nga. Mbi sambela ti tene ala kue aga gi oko. Babâ, ayeke nzoni ala ga oko na e, gi tongana ti so mbi na mo, e use kue e yeke gi oko. Ayeke nzoni ala ga oko’.​—Jean 17:20, 21, Buku ti Nzapa, Fini Mbuki.

17. Tongana e ngbâ be-biani na Jéhovah, e lingbi ti ku nyen na bê kue?

¹⁷ Tongana e ngbâ be-biani na Jéhovah, fade lo futa e mingi. Mbeti ti lo atene: “I duti kpô, i zia ye ayengi i pëpe, i wu na kusala ti Seigneur lakue, teti i hinga kusala ti i ayeke senge pëpe na yâ Seigneur.” (1 aCorinthien 15:58). A tene nga: “Nzapa ayeke kirikiri pëpe si Lo lingbi girisa kusala ti i, ndoye so i fa giriri teti iri ti Lo”. (aHébreu 6:10). Jacques 5:11 atene: “Bâ, e tene ala so agbu ngangu ayeke na ngia. I mä tënë ti Job so lo gbu ngangu, na i bâ ye so Seigneur asala na lo na nda ni, teti Seigneur asi na be-ti-ndoye na be-nzoni.” Ye ni ahunzi lani tongana nyen teti Job? “Tongaso L’Eternel ahiri tënë nzoni na ndo lâ ti nda ni ti Job ahon ti lâ ti kozoni”. ( Job 42:10-16). Biani, Jéhovah ayeke “Zo ti futa ye na ala so agi Lo.” (aHébreu 11:6). Na so tâ futa si e yeke ku ti wara, fini ti lakue lakue na yâ paradis na ndo sese!

18. Na nda ni, ye nyen ayeke si na adango bê na sana so ayeke na bibe ti e?

¹⁸ Komandema ti Royaume ti Nzapa ayeke lungula ande sioni kue so a sala na azo teti angu saki mingi so ahon. Ngia so ayeke ga ayeke hon ande pasi kue so e yeke bâ laso. E yeke dabe na pasi so e bâ giriri pëpe. Na yâ paradis, lâ oko oko azo ayeke duti ande na abibe nga na akusala ti nzoni. Yeke yeke, aye so kue ayeke lungula biaku dango bê na asana. Jéhovah atene: “Mbi créé ayayu ti fini [fini ngorogbia ti yayu ti komande azo] na sese ti fini [bungbi ti azo ti mbilimbili ], na fade azo adabe ala na kozo ye pëpe, na ala bi bê ti ala dä mbeni pëpe. Sala ngia, na i duti na ngia lakue na yâ ye so Mbi créé”. Tâ tënë, na yâ fini sese ti Jéhovah, azo ti mbilimbili alingbi ti tene: “Sese ni kue ayeke na siriri na aduti kpô; ala sala bia na ngia.”​—Esaïe 14:7; 65:17, 18.

Lisoro ti dango bê

• Atâa so Jéhovah azia lege na sioni, tongana nyen lo fa na lege ni so lo yekia iri ti lo mingi?

• Tongana nyen si Jéhovah afa be-nzoni na e na ziango ngoi na ‘ata ti ngonzo’?

• Tongana e mveni e yeke bâ pasi, a lingbi e sala ngangu ti bâ ni tongana nyen?

[Afoto na lembeti 67]

Jéhovah “ahiri tënë nzoni na ndo lâ ti nda ni ti Job ahon ti lâ ti kozoni”