Gingo Jéhovah na Bê so Aleke ni Nzoni

PRÊTRE Ezra ti Israël ayeke la ni mbeni kota wagingo nda ti ye, wandara, wasungo peko ti mbeti, na wafango peko ti Ndia. Ti aChrétien ti laso, lo yeke nga mbeni nzoni tapande ti zo so asala kusala na âme ti lo kue. Tongana nyen? Na lege so lo ngbâ ti duti ndulu na Nzapa même tongana lo yeke na Babylone, mbeni gbata so asi singo na anzapa ti wataka na vorongo ayingo sioni.

Dutingo ndulu na Nzapa so Ezra ayeke na ni aga gi tongaso pepe. Lo sala kusala ti wara ni. Biani, lo tene na e so lo ‘leke bê ti lo ti gi Ndia ti Jéhovah na ti bata ni.’​—Ezra 7:10, NW.

Na tapande ti Ezra, azo ti Jéhovah ti laso aye ti sala ye kue so Jéhovah ahunda na ala na ngoi so ala duti na yâ mbeni sese so ake tâ lege ti vorongo. Tongaso, zia e ba fadeso alege so e nga e lingbi ti leke bê wala zo ti yâ ni ti e, so andu abibe ti e, abango ndo ti e, anzala ti bê ti e, nga na aye so ayeke pusu e ti sala ye, ti “gi ndia ti Jéhovah na ti bata ni.”

Lekengo Bê ti E

“Ti leke ye” aye ti tene “ti sala si mbeni ye aduti ndulu teti mbeni kusala: ti sala si a lingbi teti mbeni mbilimbili kusala, salango ye alingbi na ni, wala ye so aleke na bê ndali ni.” Biani, tongana mo wara tâ hingango ye ti Tene ti Nzapa na mo mu fini ti mo na Jéhovah awe, a fa so biani aleke bê ti mo nzoni na a lingbi ti haka ni na “nzoni sese” so Jésus asala tene ni na yâ toli ti lo ti zo ti lu ye.​—Matthieu 13:18-23, NW.

Ye oko, a yeke kota ye ti ngbâ lakue ti ba ndo nzoni na ndo bê ti e na ti leke ni si a ga nzoni ahon. Ngbanga ti nyen? Nda ni ayeke use. Kozoni, ngbanga ti so abibe ti sioni, so akpa asioni pele na yâ mbeni yaka, alingbi ti lï hio na yâ bê ti e, mbilimbili na ngoi ti “lâ ti nda ni” so “pupu” ti bungbi ti aye ti Satan asi singo na abibe ti mitele so aga na pono. (2 Timothée 3:1-5; aEphésien 2:2) Use nda ni andu sese ni mveni. Tongana a bata ni nzoni pepe, na yâ ngoi kete fade sese ni ayeke hule, ayeke kpengba, na ayeke lë kobe oko pepe. Wala nga, tongana azo mingi asala hange pepe, ala lingbi ti tambela na ndo yaka ni na ti dö sese ni si akpengba ngangu. Sese so aduti fä ti bê ti e so ayeke legeoko tongaso. Lo lingbi ti lë oko pepe tongana a bata ni nzoni pepe wala tongana azo so azia bê ti ala oko pepe na nzoni dutingo ti e na lege ti yingo ayeke dö ni.

Tongaso, a yeke kota ye teti e kue ti sala ye alingbi na gbotongo mê ti Bible so: “A hon tanga ti aye kue so alingbi bata, bata bê ti mo, teti a yeke ndo so alege ti fini alondo dä.”​—aProverbe 4:23, NW.

Aye so Amu Ngangu na “Sese” ti Bê ti E ti Lë Mingi

Zia e ba ambeni ye, wala alengo, so alingbi ti mu ngangu na “sese” ti bê ti e ti tene ye amaï dä nzoni. Biani, aye ayeke dä mingi so ayeke sala ande si bê ti e aga nzoni ahon, me ge e yeke ba ande aye omene: ti hinga so aye ti yingo atia e, ti duti na be-kota-pepe, ti sala ye na lege ni, ti kpe mbito ti Nzapa, ti duti na mabe, nga na ndoye.

Jésus atene: “Ngia ayeke na azo so ahinga ye ti yingo atia ala, teti royaume ti yayu ayeke ti ala.” (Matthieu 5:3) Tongana ti so nzala na lege ti mitele ayeke dabe e so a lingbi e te ye, ti hinga so aye ti yingo atia e a yeke sala si e yeke lakue na nzala ti kobe ti yingo. Teti a sala ala tongaso, azo ayeke na kota nzala ti mara ti kobe tongaso teti a sala si fini ti ala atambela gi tongaso pepe nga a sala si nda ni ayeke dä. Asalango ye ti ngangu so alondo na bungbi ti aye ti Satan wala tâ goigoi tongana a ndu tene ti mandango ye alingbi peut-être ti woko hingango ye ti e na ndo ti ye so atia e. Atä so kue, Jésus atene: “Fade zo angbâ na fini gi na lege ti mapa pepe, me na lege ti tene kue so asigigi na yanga ti Nzapa.”​—Matthieu 4:4.

Ti kobe ti mitele, tongana zo ate kobe lakue na kobe ni ayeke na lege ni nga nzoni, a yeke maï seni ti tele, na nga tengo kobe tongaso ayeke pusu tele ti zo ti maï nzala teti kobe ti pekoni tongana ngoi ni asi. A yeke legeoko tongaso na lege ti yingo. Mo lingbi peut-être ti ba so mo yeke pepe mbeni zo so ayeke zia tele ti lo kue na yâ mandango ye, me tongana mo sala si dikongo Tene ti Nzapa lâ na lâ aga mbeni ye so mo yeke sala lakue, nga tongana mo manda ambeti so aluti na ndo Bible lakue lakue, fade mo yeke ba so nzala ti mo ti tengo aye ti yingo ayeke kono. Biani, mo lingbi ande ti ku na ngia ngoi so mo leke teti mandango Bible. Tongaso, zia mo nze hio pepe; sala kua ngangu ti maï mbeni nzoni nzala ti tengo ye ti yingo.

Be-kota-pepe Ayeke Woko Bê

Be-kota-pepe ayeke mbeni kota ye ti wara na bê so aleke ni nzoni ngbanga ti so a yeke leke e ti duti ndulu ti mä tene nga a yeke mu maboko na e ti yeda hio na wango nga na sengo zo so a mu na lege ti ndoye. Ba nzoni tapande ti Gbia Yoshiya. Na ngoi so lo yeke komande la ni tongana gbia, a wara mbeni mbeti ti Ndia so Nzapa amu na lege ti Moïse. Tongana Yoshiya amä atene ti Ndia ni na lo ba tongana nyen akotara ti lo ague yongoro mingi na lege ti vorongo so ayeke na sioni oko pepe, lo suru bongo ti lo na lo toto na gbele Jéhovah. Ngbanga ti nyen Tene ti Nzapa andu bê ti gbia ni ngangu tongaso? Mbaï ni afa so bê ti lo “awoko,” a sala si lo sala tele ti lo kete na mango atene ti Jéhovah. Jéhovah aba be-kota-pepe nga bê ti mango tene ti Yoshiya, na Lo hiri deba nzoni na ndo lo alingbi na ni.​—2 Gbia 22:11, 18-20.

Be-kota-pepe amu lege na adisciple ti Jésus, “azo so amanda mbeti pepe, . . . azo senge,” ti gbu nda na ti sala ye alingbi na atâ tene ti yingo so atia gbungo nda ti ye ti ala so ayeke “awandara na azo ti mayele” me gi na lege ti ‘bango ndo ti sese so.’ (Kusala 4:13; Luc 10:21; 1 aCorinthien 1:26) Azo so aleke tele pepe ti yeda na tene ti Jéhovah teti baba akpengba bê ti ala awe. A yeke ye ti dongo bê tongana Jéhovah ake baba?​—aProverbe 8:13; Daniel 5:20.

Salango Ye na Lege Ni na Kpengo Mbito ti Nzapa

Prophète Jérémie asû na mbeti so “bê ti zo ayeke na handa ahon mbeni ye kue na ayeke sioni mingi; zo nyen alingbi hinga bê ti zo?” (Jérémie 17:9) Salango ye na handa so ayeke sigigi polele na yâ alege nde nde, na tapande tongana e gi lege ti zi tene na li ti e mveni na ngoi so e sala mbeni ye ti sioni. A yeke sigigi nga tongana e gi lege ti fa ngbanga ti nyen e yeke na atâ wokongo na yâ salango ye ti e. Ye oko, salango ye na lege ni ayeke mu maboko ande na e ti hon mbeni bê ti handa na ngangu na mungo maboko na e ti yeda na tâ tene na ndo e mveni, tongaso, e lingbi ti sala si e sala ye nzoni ahon. Wasungo psaume afa mara ti salango ye na lege ni so tongana lo sambela: “Tara mbi ti ba tongana mbi lingbi, O L’Eternel; tara bê ti mbi, na tara bibe ti mbi.” Biani, wasungo psaume aleke bê ti lo ti yeda si Jéhovah aleke ni nzoni ahon na atara ni, atä so a lingbi ti hunda lo ti hinga so lo yeke na awokongo ti tene a lingbi ti hon ndo ni.​—Psaume 17:3; 26:2.

Kpengo mbito ti Nzapa, so andu nga ‘kengo sioye,’ ayeke mbeni ngangu mungo maboko na yâ kusala ti lekengo ye nzoni ahon. (aProverbe 8:13) Atä so lo ba na nene ni nzobe nga bê ti sala nzoye ti Jéhovah, mbeni zo so akpe mbito ti Jéhovah biani ayeke hinga lakue so Jéhovah ayeke na ngangu ti se azo so ake yanga ti Lo, na même ti fâ ala. Jéhovah afa so azo so akpe mbito ti lo ayeke mä nga yanga ti lo tongana lo tene na ndo ti Israël: “O! tongana bê ti ala ayeke tongaso ti kpe mbito ti Mbi! na ti bata komandema ti Mbi kue lakue, si ala na amolenge ti ala alingbi duti nzoni lakue!”​—Deutéronome 5:29.

Biani, nda ti kpengo mbito ti Nzapa ayeke, pepe ti sala si e mä yanga ti Nzapa na yâ kota mbito, me ti pusu e ti mä yanga ti Babâ ti e ti ndoye, lo so e hinga ayeke gi biani aye ti nzoni ahon teti e. Ti ba ni nzoni, mara ti kpengo mbito ti Nzapa tongaso ayä zo na nduzu na même ayeke mu ngia mingi, tongana ti so Jésus Christ lo mveni afa ni na gigi.​—Esaïe 11:3; Luc 12:5.

Bê so Aleke Ni Nzoni Asi na Mabe

Mbeni bê so akpengba na yâ mabe ahinga so atä ye wa Jéhovah ahunda wala afa na lege ti Tene ti lo, ye so ayeke lakue mbilimbili nga teti nzoni ti e. (Esaïe 48:17, 18) Mbeni zo so ayeke na mara ti bê tongaso ayeke wara kota ngia na a yeke duti nzoni na salango ye alingbi na wango ti aProverbe 3:5,6, (NW) so atene: “Zia bê ti mo kue na Jéhovah na luti pepe na ndo hingango ndo ti mo mveni. Na yâ ti alege ti mo kue mo bi bê na lo, na fade lo sala si alege ti mo aga mbilimbili.” Ye oko, zo so mabe atia bê ti lo alingbi ti duti ndulu pepe ti zia bê ti lo na Jéhovah, mbilimbili tongana salango tongaso ahunda gbanzingo ye na tele, na tapande, ti gbanzi ambeni ye na yâ fini ti lo si lo wara lege ti zia lê kue na ndo aye ti Royaume. (Matthieu 6:33) A yeke na lege ni la si Jéhovah aba bê so mabe atia ni tongana “sioni.”​—aHébreu 3:12.

E yeke fa na gigi mabe ti e na Jéhovah na yâ asalango ye mingi, so andu nga aye so e yeke sala e oko na da ti e. Na tapande, ba kpengba-ndia so asigigi na aGalate 6:7 (NW): “I zia si ahanda i pepe: zo alingbi he Nzapa pepe. Teti ye kue so zo alu, fade lo ko gi ye so nga.” E yeke fa na gigi mabe ti e na kpengba-ndia so na yâ mara ti aye tongana alimon so e yeke ba, abuku so e yeke diko, wungo ti angoi so e yeke mu ti manda Bible, nga na yâ asambela ti e. Tâ tene, mabe so akpengba na so apusu e ti ‘lu ye teti yingo’ ayeke mbeni kpengba ye na yâ warango bê so aleke ni nzoni ti yeda na Tene ti Jéhovah na ti bata ni.​—aGalate 6:8, NW.

Ndoye​—Lengo ti Kota Ahon

Ahon tanga ti alengo ni kue, ndoye ayeke leke biani sese ti bê ti e ti yeda na Tene ti Jéhovah. Ni la, tongana lo haka ni na mabe nga na beku, bazengele Paul afa so ndoye ayeke “kota ahon” alengo so kue. (1 aCorinthien 13:13) Mbeni bê so asi na ndoye teti Nzapa ayeke wara tâ kota ngia na mango yanga ti lo; biani, bê so ayeke sala ngonzo pepe teti aye so Nzapa ahunda. Bazengele Jean atene: “Nda ti ndoye ti Nzapa aye ti tene e bata akomandema ti lo; na akomandema ti lo ayeke ye so ane pepe.” (1 Jean 5:3, NW) Legeoko na bibe so, Jésus atene: “Tongana zo andoye Mbi, fade lo bata tene ti Mbi; na fade Babâ ti Mbi andoye lo.” (Jean 14:23) Ba so mara ti ndoye so alondo mbage na mbage. Biani, Jéhovah andoye mingi ala so a gboto ala na mbage ti lo na lege ti ndoye.

Jéhovah ahinga so e yeke mbilimbili-kue pepe nga ngoi na ngoi e yeke sala siokpari na mbage ti lo. Atä so kue, lo yeke bata tele ti lo yongoro na e pepe. Ye so Jéhovah ayeke gi na mbage ti awakua ti lo ayeke ‘mbeni bê so alingbi kue,’ so ayeke pusu e ti sala na lo na bê kue na ‘mbeni âme so awara ngia.’ (1 Chronique 28:9) Biani, Jéhovah ahinga so a hunda na e ngoi nga na ngangu ti lë anzoni lengo na yâ bê ti e na tongaso ti lë lengo ti yingo. (aGalate 5:22, 23) Ni la, lo duti na be-nze-pepe na mbage ti e, “teti lo mveni ahinga mbilimbili tongana nyen aleke e, lo da bê ti lo so e yeke pupu-sese.” (Psaume 103:14, NW) Na fango na gigi mara ti bango ndo so, Jésus akasa na ngangu lâ oko pepe adisciple ti lo teti awokongo ti ala, mê na be-nze-pepe lo mu maboko na ala na lo wa ala. Ndoye, be-nzoni, na be-nze-pepe ti Jéhovah na ti Jésus ayeke pusu mo ti ndoye ala mingi ahon pepe?​—Luc 7:47; 2 Pierre 3:9.

Tongana ngoi na ngoi mo ba so a yeke ngangu ti lungula ambeni salango ye so alï ngangu mingi na yâ mo tongana sioni pele, wala ti zi biani ambeni wokongo tele so akpengba ngangu tongana ndô, zia bê ti mo asui wala anze pepe. Nde na so, mo ngbâ lakue ti sala kusala ti ga nzoni ahon tongana ‘mo zia ti sambela pepe,’ so a ndu nga ti hunda fani mingi na Jéhovah ti wara yingo ti lo. (aRomain 12:12) Na lege ti maboko so lo ye ti mu na mo, fade mo yeke wara, tongana Ezra, bê so aleke ni nzoni ti ‘gi ndia ti Jéhovah na ti bata ni.’

[Foto na lembeti 31]

Ezra angbâ ti duti ndulu na Nzapa même na Babylone

[Lingu ti foto na lembeti 29]

Garo Nalbandian