Ngbâ ti sara na Jéhovah na bê ti mo kue
“Molenge ti mbi . . . , a lingbi mo hinga Nzapa ti babâ ti mo, mo sara na Lo na bê ti mo kue.”—1 CHRON. 28:9.
GI AKIRINGO TËNË NI:
Bê ayeke fä ti nyen?
Nyen la e lingbi ti sara ti hinga ye so ayeke na yâ ti bê ti e?
E yeke sara tongana nyen ti ngbâ ti sara na Jéhovah na bê ti e kue?
1, 2. (a) Mbage ti tere ti e wa a sara tënë ni mingi na yâ ti Bible na lege ti fä? (b) Ngbanga ti nyen a yeke kota ye ti tene e hinga ye so bê aduti fä ni?
MINGI ni Mbeti ti Nzapa ayeke sara tënë ti ambage ti tere ti e na lege ti fä. Na tapande, Job atene: ‘Maboko ti mbi asara ye ti ngangu oko pëpe.’ Gbia Salomon atene: ‘Mango nzo tënë amû ngangu na tere ti zo.’ Jéhovah atene na Ézéchiel: ‘Mbi sara si li ti mo akpengba ahon tênë.’ A tene nga na Paul a tene: “Mo yeke ga na ambeni ye so ayeke fini ye na mê ti e.”—Job 16:17; aProv. 15:30; Ézéch. 3:9; Kus. 17:20.
2 Me, mbeni mbage ti tere ti e ayeke dä so Bible asara tënë ni na lege ti fä mingi ahon atanga ni. A yeke ni la Anne so ayeke be-ta-zo asara tënë ni na yâ ti sambela ti lo lo tene: ‘Bê ti mbi asi na ngia na yâ L’Éternel.’ (1 Sam. 2:1). Azo so asû Bible asara tënë ti bê aga nduru ti si saki oko na mingi ni a yeke na lege ti fä. A yeke kota ye ti tene e hinga ye so bê aduti fä ni ndali ti so Bible atene so a lingbi e bata ni.—Diko aProverbe 4:23.
BÊ AYEKE FÄ TI NYEN?
3. E yeke sara tongana nyen ti hinga ye so bê aduti fä ni na yâ ti Bible? Mû mbeni tapande.
3 Atâa so Bible afa na e nda ti “bê” na lege ti fä pëpe, e lingbi ti hinga ye so a iri ni bê na lege ti fä. Tongana nyen? Na tapande, gbu li na ndo ti mbeni pendere dessin so a mû gbâ ti akete kete tênë si a leke na ni. Tongana zo akiri na peko ti bâ dessin ni kue, lo yeke bâ so a mû akete kete tênë la a leke ni nzoni si a ga dessin ni so. Legeoko nga, a lingbi e bâ gbâ ti ando so na yâ ti Bible a sara tënë ti “bê” dä tongaso si e lingbi ti hinga ye so bê aye ti sara tënë ni. Bê ayeke fä ti nyen?
4. (a) “Bê” ayeke fä ti nyen? (b) Tënë ti Jésus so ayeke na Matthieu 22:37, ndani ayeke nyen?
4 Azo so asû Bible asara kua na mbupa “bê” ti sara tënë ti zo ti yâ ni ti e. A ndu aye tongana anzara ti bê ti e, apensé ti e, sarango ye ti tere ti e, abango ndo ti e, ngangu ti e, ye so apusu e ti sara aye nga na aye so e zia na gbele e ti si dä. (Diko Deuteronome 15:7; aProverbe 16:9; Kusala 2:26.) Mbeni buku atene so bê aye ti sara tënë ti ‘aye kue so andu zo ti yâ ni ti mbeni zo.’ Me na ambeni ngoi, mbupa “bê” andu pëpe aye so kue. Na tapande, Jésus atene: “Mo ndoye Jéhovah Nzapa ti mo na bê ti mo kue, na âme ti mo kue nga na bibe ti mo kue.” (Mat. 22:37). Ge, “bê” aye ti sara tënë ti anzara ti bê ti mbeni zo nga na apensé ti lo. Tongana Jésus asara tënë ti bê nde, âme nde nga na bibe, lo ye ti fa so a lingbi yengo so e ye na Nzapa alondo na gbe ti bê ti e nga e fa ni na yâ ti lege so e yeke sara na ye na yâ ti fini ti e nga na lege so e yeke pensé na ni (Jean 17:3; aÉph. 6:6). Me tongana a sara gi tënë ti “bê” lo oko, a ye ti sara tënë ti zo ti yâ ni ti e kue.
NDANI SO A LINGBI E BATA BÊ TI E
5. Ngbanga ti nyen e ye ti sara kue ti sara na Jéhovah na bê ti e kue?
5 Gbia David adabe ti Salomon lo tene: ‘Molenge ti mbi, a lingbi mo hinga Nzapa ti babâ ti mo, mo sara na Lo na bê ti mo kue, na mo sara na Lo na âme ti mo so awara ngia na yâ Lo, teti L’Éternel atara bê kue na Lo hinga bibe kue.’ (1 Chron. 28:9). Biani, Jéhovah ayeke Zo so agi ti hinga bê ti azo kue, même ti e nga (aProv. 17:3; 21:2). Ye so lo yeke wara na yâ ti bê ti e ayeke sara ngangu mingi na ndo ti songo ti e na lo nga na gigi ti e ti kekereke. Ni la, a yeke nzoni ti tene e sara ye alingbi na wango so David amû na gbe ti yingo vulu na sarango kue ti sara na Jéhovah na bê ti e kue.
6. Nyen la a lingbi e hinga na ndo ti ngangu so e yeke sara ti sara na Jéhovah?
6 Akusala so e sara na ngangu ti e kue tongana aTémoin ti Jéhovah afa so e ye ti sara na Nzapa na bê ti e kue. Me e hinga so sioni dunia ti Satan nga na siokpari so ayeke na yâ ti tere ti e alingbi ti sara ngangu na ndo ti e nga ti sara si e woko na yâ ti kusala so e yeke sara na Jéhovah na bê ti e kue (Jér. 17:9; aÉph. 2:2). Tongaso, ti bâ si e woko na yâ ti kusala ti Nzapa pëpe, a lingbi e gi lakue ti bâ yâ ti bê ti e. E yeke sara ni tongana nyen?
7. Nyen la ayeke fa ye so ayeke biani na yâ ti bê ti e?
7 Zo alingbi pëpe ti bâ ye so ayeke na yâ ti bê ti e, tongana ti so zo alingbi pëpe ti bâ yâ ti mbeni keke. Me, tongana ti so Jésus afa ni na yâ ti fango ye ti lo na ndo ti hoto, alê ti mbeni keke ayeke fa wala keke ni ayeke nzoni wala pëpe. Legeoko nga, aye so e yeke sara ayeke fa ye so ayeke biani na yâ ti bê ti e (Mat. 7:17-20). Zia e bâ mbeni oko.
NZONI LEGE TI HINGA YE SO AYEKE NA BÊ TI E
8. Kamba wa ayeke na popo ti tënë ti Jésus so ayeke na Matthieu 6:33 na ye so ayeke na yâ ti bê ti e?
8 Na yâ ti fango ye ti Jésus na ndo ti hoto, lo fa nga na awamango lo mbilimbili ye so a lingbi ala sara ti fa so ala ye biani ti sara na Jéhovah na bê ti ala kue. Lo tene: “Ala ngbâ ti gi royaume ti Nzapa na mbilimbili ti lo kozoni, na fade a yeke zia na ala aye so kue na ndo ni.” (Mat. 6:33). Biani, ye so e zia na kozo ndo na yâ ti fini ti e la ayeke fa ye so e ye ni mingi, ye so e yeke pensé na ndo ni nga ye so agbu bê ti e ngangu. Ti gi ti bâ aye so e zia na kozo ndo na yâ ti fini ti e ayeke nzoni lege ti hinga wala e yeke sara na Jéhovah na bê ti e kue.
9. Nyen la Jésus ahunda na ambeni koli ti sara? Sarango ye ti ala afa nyen?
9 Ambeni ngoi na pekoni so Jésus awa adisciple ti lo ti “ngbâ ti gi royaume . . . kozoni,” mbeni ye asi. Ye ni afa so zo alingbi ti hinga ye so ayeke na yâ ti bê ti mbeni zo na lege ti aye so lo zia na kozo ndo na yâ ti fini ti lo. Luc so asû Évangile ti lo ato nda ti fa ye ni so na tenengo so Jésus ‘azia gi lê ti lo ti gue na Jérusalem’ atâa so lo hinga ye so ayeke si ande na lo kâ. Na ngoi so Jésus na abazengele ti lo ayeke na ndo ti lege ti gue na Jérusalem, lo tingbi na ambeni koli so lo tisa ala ti mû peko ti lo. Ala ye lani ti mû peko ti lo, me ala ye ti sara ambeni ye kozoni awe si. Mbeni oko atene: “Mo zia mbi gue mbi lu babâ ti mbi kozoni si.” Mbeni nde atene ti lo: “Seigneur, mbi yeke mû ande peko ti mo. Me mo zia mbi gue mbi bara azo ti da ti mbi si.” (Luc 9:51, 57-61). E bâ biani so kota kangbi ayeke na popo ti Jésus so amû desizion ti sara gi ye so bê ti Nzapa aye nga na akoli so ayeke lani nduru ti yeda hio na tisango ndo ti Jésus pëpe. Ala zia aye so agbu bê ti ala na kozo ndo, nga ye so afa so ala yeke lani nduru pëpe ti sara na Nzapa na bê ti ala kue.
10. (a) Sarango ye ti adisciple ti Christ na gbele tisango ndo ti lo ayeke so wa? (b) Nduru toli wa la Jésus afa?
10 Nde na akoli so ayeke lani nduru ti yeda hio na tisango ndo ti Jésus pëpe, na lege ti ndara e yeda na tisango ndo ti Jésus ti duti adisciple ti lo na fadeso e yeke sara na Jéhovah lâ na lâ. Na sarango tongaso, e fa ye so ayeke na yâ ti bê ti e na mbage ti Jéhovah. Me, atâa so e yeke sara kua lakue na yâ ti congrégation, a lingbi e sara hange na bê ti e. Kpale wa alingbi ti hara ni? Na yâ ti oko lisoro so Jésus asara na akoli so, lo fa kpale ni lo tene: “Zo so agbu charrue na lo bâ aye so ayeke na peko, lo lingbi na royaume ti Nzapa pëpe.” (Luc 9:62). Nyen la e lingbi ti manda na lege ti toli so?
E YEKE “HULE NA TERE TI YE SO AYEKE NZONI”?
11. Nyen la asi na kua ti koli ti yâ ti toli ti Jésus? Ye so asi ngbanga ti nyen?
11 Ti gbu nda ti ye so Jésus aye ti fa na lege ti toli so, zia e zia ambeni nzene nzene tënë na ndo ni. Mbeni zo ti fango yaka ayeke fâ yaka na charrue ti lo. Ye oko, na ngoi so lo yeke sara kua na charrue ni, lo zia pëpe ti pensé na yanga-da ti lo. Kâ, lo lingbi ti duti na azo ti sewa ti lo, akamarade ti lo nga ti te kobe, ti mä mozoko, ti he ngia wala ti duti na gbe ti dê. Lo ye aye ni so mingi. Na pekoni so lo fâ yaka ni teti mbeni ngoi, nzara ti apendere ye ni so ahon ndo ti lo asara si lo turnê ti bâ “aye so ayeke na peko”. Atâa so gbâ ti kua ti sarango ni ayeke dä kozo si a lu alê ti kobe na yâ ti yaka ni, zo ti kua ni azia si ambeni ye agboto lê ti lo na lo sara kua ti lo ni nzoni pëpe. Tâ tënë, maître ti lo ayeke na vundu ndali ti so lo gbu ngangu na yâ ti kua ni pëpe.
12. Na lege wa dutingo ti mbeni Chrétien laso alingbi ti gue oko na ti zo ti kua ti yâ ti toli ti Jésus?
12 Zia e bâ fadeso mara ti ye so alingbi ti si na ngoi ti e. Zo ti fango yaka ni alingbi ti duti mbeni Chrétien so na bango lo lo yeke sara ye nzoni me peut-être lo yeke na yâ ti kpale na lege ti yingo. Na tapande, tara ti bâ mbeni ita-koli so ayeke gue na abungbi nga ayeke fa tënë. Me na oko ngoi ni, lo lingbi pëpe ti zia ti pensé na ndo ti ambeni ye ti dunia so lo ye ni mingi. Aye ni so agbu bê ti lo mingi. Na pekoni so lo mû angu mingi ti sara na Nzapa, nzara ti aye ni so ahon ndo ti lo asara si lo turnê lo bâ “aye so ayeke na peko”. Atâa so aye mingi angbâ ti sara na yâ ti kua ti fango tënë, lo ngbâ pëpe ti “gbu tënë ti fini ngangu,” a sara si lo sara na Nzapa nzoni tongana ti kozo pëpe (aPhil. 2:16). Jéhovah, “Wa ti kua ni”, ayeke na vundu tongana mbeni oko ti azo ti kua ti lo azia ti gbu ngangu.—Luc 10:2.
13. Ti sara na Jéhovah na bê ti e kue andu aye wa?
13 Tënë ni ayeke polele. Ti bi tere ti e kue na yâ ti anzoni kusala ayeke nzoni, na tapande guengo na abungbi nga na fango tënë. Me ti sara na Jéhovah na bê kue andu aye mingi (2 Chron. 25:1, 2, 27). Tongana na yâ ti bê ti mbeni Chrétien lo ngbâ ti ndoye “aye so ayeke na peko”, so ti tene ambeni lege ti sarango ye ti dunia so, lo lingbi ti buba nzoni iri so lo yeke na ni na gbele Nzapa (Luc 17:32). Gi tongana e ‘ke na beoko ye so ayeke sioni, nga e hule na tere ti ye so ayeke nzoni’ la e yeke “lingbi na royaume ti Nzapa”. (aRom. 12:9; Luc 9:62). Tongaso, a lingbi e kue e sara hange si mbeni ye ti dunia so, atâa a kpa ye so ayeke nzoni mingi wala anzere, akanga lege na e pëpe ti sara kusala ti Royaume na bê ti e kue.—2 aCor. 11:14; diko aPhilippien 3:13, 14.
ZIA LÊ TI MO ANGBÂ LAKUE TI KPENGBA
14, 15. (a) Tongana nyen la Satan ayeke gi ti tene e woko na yâ ti kusala ti Jéhovah? (b) Mû mbeni tapande ti fa ni.
14 Yengo so e ye na Jéhovah apusu e ti mû tere ti e na lo. Ngbene ye juska laso, mingi ti e afa teti ngu mingi so e yeke sara kue ti sara na Jéhovah na bê ti e kue. Me, Satan azia e pëpe. Satan angbâ lakue ti gi ti buba bê ti e (aÉph. 6:12). Tâ tënë, lo hinga so e yeke zia ande ti voro Jéhovah gi hio tongaso pëpe. Ni la, lo yeke tara ti handa e na “aye ti ngoi so” ti sara si e woko na e kiri na peko yeke na yeke. (Diko Marc 4:18, 19.) Ngbanga ti nyen kode so alë lengo mingi?
15 Ti wara kiringo tënë ni, tara ti bâ so mo zia kopo ti loso bale-oko na yâ ti sembe. Na ngoi so mo hon na yaka, molenge ti mo amû loso ni kete na maboko ti lo lo te. Mo yeke hinga so a mû mbeni loso ni? Mo yeke hinga ape. Na ndade ni na ndapre lo kiri lo mû ni kete fani use. Mo yeke hinga ni? Mo yeke hinga ape, ndali ti so lo mû loso ni gi kete na kete, a sara si mo hinga pëpe so a mû mbage ti loso ni. Legeoko nga, angangu ti dunia so alingbi ti sara si e kiri na peko kete na kete na yâ ti kusala so e yeke sara na Jéhovah. Tongana lê ti mbeni Chrétien akpengba pëpe, lo yeke bâ même gbiango ye ni so pëpe na Satan ayeke sö benda.—Mat. 24:42; 1 Pi. 5:8.
A LINGBI E SAMBELA
16. Tongana nyen la e lingbi ti kpe akûkû ti Satan?
16 Tongana nyen la e lingbi ti kpe akûkû ti Satan nga ti ngbâ ti sara na Jéhovah na bê ti e kue? (2 aCor. 2:11). A lingbi e sambela. Paul awa lani amba ti lo aChrétien ti “luti ngangu ti ke amayele ti Zabolo”. Na pekoni lo wa ala lo tene: “Na lege ti asambela nde nde kue nga na atënë ti vorongo tere na Nzapa, ala ngbâ ti sambela na ngoi kue.”—aÉph. 6:11, 18; 1 Pi. 4:7.
17. Nyen la e manda na lege ti asambela ti Jésus?
17 Ti dö sese na Satan, a yeke nzoni e mû tapande ti Jésus na ndo ti sambela, ye so afa kota nzara so lo yeke na ni ti ngbâ ti sara na Jéhovah na bê ti lo kue. Bâ na tapande tënë so Luc atene na ndo ti lege so Jésus asambela na bï so na ndade ni lo wara kuâ, lo tene: “Teti so vundu agbu lo mingi, lo ngbâ ti sambela ngangu ahon ti kozo.” (Luc 22:44). Kozoni Jésus asambela ngangu, me na ngoi ni so, so lo tingbi na tara so ayeke ngangu mingi na yâ ti fini ti lo, lo sambela “ngangu ahon ti kozo”, na Nzapa amä sambela ni. Tapande ti Jésus afa so ambeni sambela alingbi ti duti ngangu ahon ambeni. Tongaso, tongana atara so e tingbi na ni ayeke ngangu nga ngangu so Satan ayeke sara na ndo ti e akiri aga ngangu mingi, a lingbi e sambela Jéhovah “ngangu ahon ti kozo” ti tene lo bata e.
18. (a) Tënë wa a yeke nzoni e hunda tere ti e na ni na ndo ti sambela? Ngbanga ti nyen? (b) Aye wa ayeke sara ngangu na ndo ti bê ti e? A yeke sara ni na alege wa? (Bâ encadré ti lembeti 16.)
18 Nyen la mara ti asambela tongaso ayeke sara na ndo ti e? Paul atene: “Na yâ ti aye kue, na lege ti sambela, na lege ti vorongo tere na Nzapa nga na sambela ti kiringo singila, ala hunda na Nzapa aye so agbu bê ti ala, na fade siriri ti Nzapa so ahon ndo ti bibe kue ayeke bata bê ti ala.” (aPhil. 4:6, 7). Biani, ti ngbâ ti sara na Jéhovah na bê ti e kue, a lingbi e sambela ngangu nga lakue (Luc 6:12). Tongaso, hunda tere ti mo: ‘Mbi yeke sambela ngangu? Fani oke la mbi yeke sambela?’ (Mat. 7:7; aRom. 12:12). Kiringo tënë ti mo ayeke fa tongana nyen mo ye mingi ti sara na Nzapa na bê ti mo kue.
19. Nyen la mo yeke sara ti ngbâ ti sara na Jéhovah na bê ti mo kue?
19 Tongana ti so e londo ti bâ, aye so e zia na kozo ndo na yâ ti fini ti e afa na e ye mingi na ndo ti ye so ayeke na yâ ti bê ti e. E ye ti sara hange si atâa aye so e zia na peko wala ngangu so Satan ayeke sara na ndo ti azo awoko pëpe yâ ti desizion so e mû ti sara gi na Jéhovah na bê ti e kue. (Diko Luc 21:19, 34-36.) Tongana ti David, e yeke ngbâ lakue ti voro tere na Jéhovah e tene: “Sara si mbi duti na bê oko.”—Ps. 86:11.
[Encadré na lembeti 16]
AYE OTA SO AYEKE SARA NGANGU NA NDO TI BÊ TI E
Legeoko tongana ti so e yeke sara ambeni ye ti tene bê ti e angbâ ti sara kua nzoni, a yeke nzoni e sara nga ambeni ye ti mû maboko na e ti bata bê ti e na lege ti fä si angbâ nzoni. Zia e bâ ambeni kota ye ni ota:
1 Tengo kobe nzoni: Bê ti e ayeke na bezoin ti wara gbâ ti anzoni yorö na lege ti kobe so e yeke te. Legeoko nga, a lingbi e sara kue ti te gbâ ti anzoni kobe ti yingo ti wara anzoni yorö so ayeke na yâ ni. E yeke sara ni na lege ti mandango ye e mveni lakue, gbungo li na ndo ni nga na guengo na abungbi.—Ps. 1:1, 2; aProv. 15:28; aHéb. 10:24, 25.
2 Tarango tere: Ti tene bê ti e angbâ na nzoni seni, a lingbi a sara kua ngangu na ambeni ngoi. Legeoko nga, ti fa tënë na nzara ni ayeke sara si bê ti e na lege ti fä angbâ ti duti nzoni; e yeke tara tere ti e peut-être na konongo yâ ti kusala ti e.—Luc 13:24; aPhil. 3:12.
3 Azo so e yeke na popo ti ala: Azo so akpe Nzapa pëpe so e yeke sara kua nga e yeke lango na popo ti ala alingbi ti sara si bê ti e nga na bê ti e na lege ti fä aduti nzoni oko pëpe. Ye oko, e lingbi ti sara si gingo bê ni so akiri na peko na lege so e yeke sara kue ti bungbi lakue na amba ti e aChrétien so ayeke bi bê ti ala biani na e nga so ayeke sara na Nzapa na bê ti ala kue.—Ps. 119:63; aProv. 13:20.