Ngia Teti Ala so Atambela na yâ Lumière
“Ga, zia e tambela na yâ lumière ti L’Eternel [“Jéhovah,” NW].”—ESAÏE 2:5.
1, 2. (a) Na lege wa lumière ayeke kota ye mingi? (b) Ngbanga ti nyen gbotongo mê so atene fade bingo ayeke kanga lê ti sese ayeke kota ye mingi?
JÉHOVAH ayeke Lingu ti lumière. Bible ahiri lo “Lo so amu lâ teti lumière ti lâ, na kpengba-ndia ti nze na ti atongoro teti lumière ti bï.” (Jérémie 31:35; Psaume 8:3) Lo yeke Lo so aleke lâ ti e, tâ ngbongboro four ti wâ ti ngangu so ayeke tokua na yâ ndagigi akota mbage ti wâ, na ambeni ayeke sigigi tongana lumière na ndowâ. Gi mbeni kete mbage ti ngangu so si ayeke si na e tongana lumière ti lâ so abata fini na ndo sese. Tongana lumière ti lâ ayeke dä pepe, ka e lingbi pepe ti ngbâ na fini. Sese ayeke duti mbeni ndo so fini ayeke dä pepe.
2 Na batango ye so na li, e lingbi ti ba kota ti ye so prophète Isaïe afa pekoni. Lo tene: “Ba, fade bingo akanga lê ti sese, na bingo so avuko pitipiti aga na ndo azo.” (Esaïe 60:2) Biani, a sala ge pepe tene ti tâ bingo. Isaïe aye pepe ti tene so mbeni ngoi ayeke ga ande so lâ, nze, na atongoro ayeke zia ti su. (Psaume 89:37, 38 [89:36, 37, NW]; 136:7-9) Nde na so, lo yeke sala tene ti bingo na lege ti yingo. Me bingo ti yingo so ayeke na ngangu ti fâ zo. Tongana ngoi ayeke hon, e lingbi pepe ti ngbâ na fini sân lumière ti yingo, legeoko tongana ti so e lingbi pepe ti ngbâ na fini sân tâ lumière.—Luc 1:79.
3. Na bango atene ti Isaïe, a lingbi aChrétien asala nyen?
3 Na bango ye so, a yeke kota ye mingi ti ba so atene ti Isaïe so ayeke wara gango tâ tene ti kota ahon na ngoi ti laso, atä so ala ga tâ tene la ni na ndo Juda ti giriri. Biani, na ngoi ti e, sese alï na yâ ti bingo ti yingo. Na yâ mara ti sioni dutingo tongaso, lumière ti yingo ayeke ye ti kota mingi. Nda ni la si aChrétien ayeke sala nzoni ti bata wango ti Jésus so: “Zia lumière ti i aza na gbele azo.” (Matthieu 5:16) A-Chrétien be-ta-zo alingbi ti za lumière na yâ bingo teti azo ti tâ be-ti-molenge, tongaso ala yeke mu na ala lege ti wara fini.—Jean 8:12.
Ngoi ti Bingo Teti Israël
4. Lawa si atene ti prophétie ti Isaïe aga tâ tene ti kozoni, na ye wa ayeke la ni dä awe na ngoi ti lo mveni?
4 Atene ti Isaïe na ndo bingo so ayeke kanga lê ti sese aga tâ tene kozoni na ngoi so Juda angbâ yangbato na azo ti lo ague na ngbâ na Babylone. Ye oko, même kozo na ni, gi na ngoi ti Isaïe, mingi ti azo ti mara ni alï la ni awe na yâ bingo ti yingo, mbeni ye so apusu lo ti wa azo ti mara ti lo: “O azo ti da ti Jacob, i ga, zia e tambela na yâ lumière ti L’Eternel.”—Esaïe 2:5; 5:20.
5, 6. Aye wa asala si bingo aduti dä na ngoi ti Isaïe?
5 Isaïe afa la ni tene ti prophétie na Juda “na lâ ti Ozias, Jotham, Achaz, na Ezéchias, agbia ti Juda.” (Esaïe 1:1) A yeke la ni mbeni ngoi ti wusuwusu so asi singo na akpale ti poroso, ndendia ti lege ti vorongo, ndo so aJuge abuba lege ti ala, nga salango ngangu na awanzinga. Atä na ngoi ti agbia be-ta-zo tongana Jotham, a lingbi ti ba na li ti ahoto mingi abalaga so asala teti anzapa ti wataka. Na gbe ti agbia so aduti be-ta-zo pepe, ye ni ayeke sioni mingi ahon. Na tapande, sioni Gbia Ahaz ague juska ti mu amolenge ti lo na sadaka na nzapa Molek. Biani, ye so ayeke la ni bingo!—2 aGbia 15:32-34; 16:2-4.
6 Tambelango ti aye na ndo sese ayeke nga la ni ye ti mungo mbito. Moab, Édom na Philistie ayeke ndulu la ni ti sala sioni na Juda. Na mbage ti banga, Royaume ti Israël, atä songo ti mênë so ayeke dä, ayeke mbeni wato so afa tele ti lo polele. Mingi na mbage ti banga, Syrie aye ti buba siriri ti Juda. Me ye ti sioni mingi ahon ayeke Assyrie so ayeke sala sana na azo na so ayeke gi lakue ambeni lege ti kono yâ ti ngangu ti lo. Na ngoi so Isaïe ayeke sala kusala ti prophète, Assyrie ahon na ngangu mara ti Israël na a ngbâ kete lo futi Juda. Na mbeni ngoi, agbata kue ti Juda so akpengba ngangu atï na gbe ti Assyrie, gi Jérusalem oko si angbâ.—Esaïe 1:7, 8; 36:1.
7. Lege wa Israël na Juda asoro ti mu, na Jéhovah akiri tene tongana nyen?
7 Azo so Nzapa ate mbele na ala awara akpale ti ngangu tongaso ngbanga ti so Israël na Juda aduti be-ta-zo pepe na lo. Legeoko tongana ala so asala tene ti ala na yâ buku ti aProverbe, ala ‘zia lege ti aye so ayeke na lege ni ti tambela na yâ alege ti bingo.’ (aProverbe 2:13, NW) Ye oko, atä so Jéhovah ayeke na ngonzo na mbage ti azo ti lo, lo zia ala kue pepe. Nde na ni, lo pusu Isaïe na ambeni prophète ti tene ala mu lumière na lege ti yingo na azo kue ti mara ni so angbâ ti gi ti sala na Jéhovah na be-biani. Lumière so aprophète so amu ayeke la ni biani na ngele ngangu mingi. A yeke la ni ye ti mungo fini.
Ngoi ti Bingo Laso
8, 9. Aye wa asala si bingo ayeke na ndo sese laso?
8 Dutingo ti aye ti laso akpa mingi ti so ayeke giriri na ngoi ti Isaïe. Na ngoi ti laso, amokonzi ti azo avi peko ti ala na Jéhovah nga na Gbia so Lo zia na ndo mbata, Jésus Christ. (Psaume 2:2, 3) Amokonzi ti lege ti vorongo ti Chrétienté ayeke handa azo ti ala. Amara ti mokonzi tongaso atene so ala yeke sala na Nzapa, me ti tâ tene ni, mingi ti ala ayeke maï anzapa ti sese tongana vorongo kodoro, vorongo aye ti bira, tene ti mosoro, na akota zo ti sese, ti tene pepe so ala yeke fa nga atene ti mabe so alondo na a-païen.
9 Na ndo kue so ala yeke dä, alege ti vorongo ti Chrétienté abi tele ti ala na yâ abira nga na akete bira na popo ti azo ti kodoro oko so andu bira ti zingo mbeni mara na ti zia mbeni nde na place ni, nga na ambeni ye ti sioni. Na ndo ni, ahon ti mu mbage ti asalango ye so aluti na ndo Bible, a-église mingi, tongana ala kanga lê pepe na ndo ni, ayeda na wâ na asalango ye ti pitan tongana lango sioni na bungbingo ti koli na koli wala ti wali na wali. Ye ti peko ti mara ti kengo andia ti Bible so ayeke so akundu ti Chrétienté ayeke tongana akoli so wasungo psaume ti giriri asala tene ti ala: “Ala hinga ye pepe, na ala hinga nda ti tene pepe, ala fono na yâ bingo.” (Psaume 82:5) Biani, Chrétienté, legeoko tongana Juda ti giriri, ayeke na yâ bingo so alï mingi.—Apocalypse 8:12.
10. Tongana nyen lumière ayeke su na yâ bingo laso, na tongana nyen atâ be-ti-molenge ayeke wara ye ti nzoni dä?
10 Na popo ti mara ti bingo so, Jéhovah ayeke sala si lumière asu teti azo ti tâ be-ti-molenge. Ndali ti ye so, lo yeke sala kusala na awakua ti lo so asa yingo na ndo ala, so ayeke na sese, “ngba ti be-ta-zo na ti ndara,” na ala yeke ‘su tongana asungo ye.’ (Matthieu 24:45, NW; aPhilippien 2:15) Bungbi ti ngba so, na afon lo kutu mingi ti “ambeni ngasangbaga” so ayeke mu maboko na lo, ayeke fa na gigi lumière ti yingo so alondo na Tene ti Nzapa, Bible. (Jean 10:16) Na yâ sese so aduti na yâ bingo, mara ti lumière so amu beku na atâ be-ti-molenge, ayeke mu lege na ala ti lë songo na Nzapa, na ayeke mu maboko na ala ti kpe ason ti yingo. A yeke ye ti ngele ngangu mingi, na a yeke na ngangu ti mu fini.
“Mbi Yä Iri ti Mo”
11. Atene wa Jéhovah afa la ni na gigi na ngoi ti Isaïe?
11 Na yâ ngoi ti bingo so Isaïe aduti la ni dä nga même na yâ angoi ti bingo mingi ahon so aga na pekoni tongana azo ti Babylone ague na mara ti Jéhovah na ngba, mara ti fango lege wa Jéhovah amu? Na tele ti fango lege na ndo tambela, lo kiri lo fa polele kozoni tongana nyen lo yeke sala ande si aye so lo leke ti sala aga tâ tene, so andu azo ti lo. Ba, na tapande, apendere prophétie so a yeke na Esaïe achapitre 25 ti si na 27. Atene ti yâ ti achapitre so afa tongana nyen Jéhovah afa la ni lege na aye na ngoi ni so kâ, na tongana nyen lo yeke sala tongaso laso.
12. Tene wa ti sepela so alondo na bê Isaïe atene?
12 Kozoni, Isaïe atene: “O L’Eternel [“Jéhovah,” NW], Mo yeke Nzapa ti mbi; fade mbi yä iri ti Mo.” So tâ sepela so alondo na bê! Me ye nyen apusu prophète ni ti tene mbeni mara ti sambela tongaso? A fa kota nda ti tene ni na yâ use mbage ti versê ni; e diko: “Teti Mo [Jéhovah] sala kota ye mingi; Mo mu wango giriri na lege ti be-biani na tene-biani.”—Esaïe 25:1.
13. (a) Hingango ye wa asala si Isaïe ayekia Jéhovah mingi ahon? (b) Tongana nyen e lingbi ti manda ye na lege ti tapande ti Isaïe?
13 Ti si na ngoi ti Isaïe, Jéhovah asala awe akota ye mingi teti Israël, na a sû aye so na mbeti. Biani, Isaïe ahinga la ni nzoni mingi ambeti so. Na tapande, lo hinga so Jéhovah azi azo ti lo na ngba na Égypte na lo sö ala na gbe ti ngonzo ti aturugu ti Pharaon na yâ Ngu Bengba. Lo hinga so Jéhovah afa lege na azo ti lo na yando na lo gue na ala juska na Sese ti Zendo. (Psaume 136:1, 10-26) Ambaï tongaso afa so Jéhovah Nzapa ayeke be-ta-zo na a lingbi ti zia bê na Lo. “Wango” ti lo, aye kue so lo leke ti sala, ayeke ga tâ tene. Hingango ye so Nzapa amu ni akpengba Isaïe ti ngbâ ti tambela na yâ lumière. Tongaso, lo yeke pendere tapande teti e. Tongana e manda Tene ti Nzapa so a sû na mbeti nzoni, na tongana e sala ye alingbi na ni na yâ fini ti e, e nga e yeke ngbâ na yâ lumière.—Psaume 119:105; 2 aCorinthien 4:6.
A Futi Mbeni Gbata
14. A fa tene ti prophétie wa na ndo mbeni gbata, na peut-être a sala tene ti gbata wa?
14 A wara na Esaïe 25:2 mbeni tapande ti wango ti Nzapa; e diko: “Teti Mo sala si kodoro ni aga kundu ti tênë, kodoro so ayeke na gbagba ti bira aga kodoro so afuti, na kodoro ti ngangu ti awande aga kodoro pepe; fade a kiri a sala kodoro ni mbeni pepe.” A sala tene ti gbata wa? Peut-être Isaïe ayeke sala tene ti Babylone na lege ti prophétie. Biani, mbeni ngoi aga so Babylone aga senge kundu ti tênë.
15. “Kota kodoro” wa ayeke na fini laso, na ye nyen ayeke si ande na lo na yâ ngoi kete?
15 Kodoro so Isaïe asala tene ni ayeke na mbeni tapande ni laso? Biani. Buku ti Apocalypse asala tene ti “kota kodoro so akomande agbia ti sese.” (Apocalypse 17:18) Kota kodoro so ayeke “Babylone ti Kota,” bungbi ti alege ti vorongo ti wataka ti ndagigi kue. (Apocalypse 17:5, NW) Laso, kota mbage ti Babylone ti kota ayeke Chrétienté, so amokonzi ni ayeke na li ni ti kanga lege na kusala ti fango tene ti Royaume ti azo ti Jéhovah. (Matthieu 24:14) Ye oko, tongana ti Babylone ti giriri, fade a futi Babylone ti Kota na yâ ngoi kete, biaku.
16, 17. Tongana nyen awato ti Jéhovah amu gloire na lo giriri nga na ngoi ti laso?
16 Mbeni prophétie wa Isaïe atene na ndo “kodoro so ayeke na gbagba ti bira”? Na salango tene na Jéhovah, Isaïe atene: “Fade azo ti ngangu amu gloire na Mo; fade kodoro ti amara so asala ngangu na zo akpe mbito ti Mo.” (Esaïe 25:3) Tongana nyen kodoro so ayeke wato, “kodoro ti amara so asala ngangu na zo,” ayeke mu gloire na Jéhovah? Biani, dabe mo na ye so asi na gbia ti ngangu ahon ti Babylone, Nebucadnetsar. Na peko ti mbeni ye ti ngangu so asi na lo, so a mu lege na lo ti gbu li, na so afa na gigi atâ wokongo ti lo mveni, a ga na lo na ngangu ti fa na gigi kota ti Jéhovah na ti ngangu ti Lo ti kota ahon kue. (Daniel 4:34, 35) Tongana Jéhovah ayeke sala kusala na ngangu ti lo, même awato ti lo ayeke yeda na ngangu, atä na bê ti ala kue pepe, na akusala ti lo ti ngangu.
17 A ga na Babylone ti Kota na ngangu ti yeda na akusala ti ngangu ti Jéhovah? Biani. Na ngoi ti kozo bira so amu sese kue, awakua ti Jéhovah so asa yingo na ndo ala afa tene na yâ aye ti ngangu. Na ngu 1918, ala gue na ngba na lege ti yingo tongana a bi na da ti kanga akota zo so amu li ni ti Société Wacht Tower. Kusala ti fango tene so aleke ni akaï même kue. Me na pekoni, na ngu 1919, Jéhovah azi ala na akiri amu ngangu na ala na lege ti yingo ti lo; ti londo na ngoi ni so, ala zia na bê ti ala ti fa nzo tene na ndo sese kue so azo ayeke dä. (Marc 13:10) A fa aye so kue na lege ti prophétie na yâ buku ti Apocalypse, nga na ye ti pekoni na ndo awato ti ala. ‘Mbito agbu ala, na ala mu gloire na Nzapa ti yayu.’ (Apocalypse 11:3, 7, 11-13) So aye pepe ti tene so ala kue agbian lege ti vorongo ti ala, me ala yeda na ngangu na kusala ti ngangu ti Jéhovah na ngoi ni so, legeoko tongana ti so Isaïe afa tene ni kozoni giriri.
“Gbada ti Bira ti Zo so Ayeke na Ngangu Pepe”
18, 19. (a) Ngbanga ti nyen awato awara lege pepe ti buba be-biani ti azo ti Jéhovah? (b) Tongana nyen ‘bia ti azo so asala ngangu na zo ayeke kaï ande’?
18 Na ziango lê ti lo fadeso na mbage ti asalango ye ti nzobe ti Jéhovah na mbage ti ala so atambela na yâ lumière, Isaïe atene na Jéhovah: “Teti Mo yeke Gbada Ti Bira ti zo so ayeke na ngangu pepe, Gbada Ti Bira ti zo so ye atia lo na yâ vundu ti lo, Ndo Ti Bata Tele ngbanga ti pupu ti ngu, na Gbede ti bata zo teti sungo ti lâ, na lâ ni so mbö ti yanga ti azo so asala ngangu na zo ayeke tongana pupu ti ngu so aïa mingi na tele ti gbagba ti bira. Legeoko tongana sungo ti lâ na ndo so ahule, fade Mo sala si wuluwulu ti awande aga kete; legeoko tongana sungo ti lâ awe na gbe ti mbinda, fade Mo sala si bia ti azo so asala ngangu na zo akaï.”—Esaïe 25:4, 5.
19 Ti londo na ngu 1919, azo so asala ngangu na zo atara na alege kue ti buba be-biani ti atâ wavorongo, me ala wara lege pepe ti sala tongaso. Ngbanga ti nyen? Ngbanga ti so Jéhovah ayeke gbada ti bira na ndo ti bata tele teti azo ti lo. Lo mu gbede ti nzoni ti bata zo na ngangu wâ ti aye ti ngangu, na lo londo, tongana mbeni kpengba gbagba, ti kanga lege na pupu ti kangango lege ti awato. E so e yeke tambela na yâ lumière ti Nzapa, e yeke ku na wâ ngoi so ‘bia ti azo so asala ngangu na zo ayeke kaï.’ Biani, e yeke ku na wâ lâ ni so awato ti Jéhovah ayeke duti dä mbeni pepe.
20, 21. Pumba wa Jéhovah ayeke mu, na fade pumba so ayeke ndu ye wa na yâ fini sese?
20 Jéhovah ayeke sala ye mingi ahon gi ti bata azo ti lo. Lo yeke mu ye na ala tongana Babâ ti ala ti ndoye. Na pekoni so lo zi azo ti lo na ngba na Babylone ti Kota na ngu 1919, lo zia na gbele ala mbeni pumba ti hongo na ngangu, gbâ ti kobe ti yingo. A sala tene ti ye so kozo na Esaïe 25:6, na ndo so e diko: “Na ndo hoto so, fade L’Eternel Ti Sabaoth asala pumba teti azo kue, pumba ti ye ti mafuta, pumba ti vin so angbâ na yâ ta ni lâ mingi, pumba ti ye ti mafuta so asi na mafuta ti bio, na pumba ti vin ti nzoni mingi so angbâ na yâ ta ni lâ mingi.” So tâ deba nzoni teti e ti wara mbage na pumba so! (Matthieu 4:4) ‘Table ti Jéhovah’ asi singo biani na apendere ye ti te. (1 aCorinthien 10:21) Na lege ti “ngba ti be-ta-zo na ti ndara,” a mu na e ye kue so e yeke na bezoin ni na lege ti yingo.
21 Na a yeke gi pepe pumba so Nzapa ayeke mu. Pumba ti yingo so e yeke na ni laso adabe e na gbâ ti akobe na lege ti mitele so ayeke duti ande dä na yâ fini sese so Nzapa aze. Na ngoi ni kâ, fade “pumba ti ye ti mafuta” ayeke ndu nga gbâ ti kobe na lege ti mitele. Nzala na lege ti mitele wala ti yingo ayeke sala zo mbeni pepe. So tâ dengo bê teti azo ti be-biani so a ndoye ala na so laso ayeke ba pasi teti “kota nzala,” mbage ti “fä” ti singo ti Jésus, so a fa tene ni kozoni! (Matthieu 24:3, 7, NW) Teti ala, fade atene ti wasungo psaume ayeke dë bê biani. Lo tene: “Fade ale-kobe awu mingi na ndo sese; Fade a si singo na li ti ahoto.”—Psaume 72:16, NW.
22, 23. (a) Fade a yeke lungula ande bongo, wala “voile” wa, nga tongana nyen? (b) Tongana nyen a yeke lungula ande ‘zonga ti azo ti Jéhovah’?
22 Mä fadeso mbeni zendo so ayeke même pendere mingi ahon. Na hakango siokpari na kui na mbeni bongo, wala “voile,” Isaïe atene: “Na ndo hoto so, fade Lo [Jéhovah] honde voile so ayeke na ndo azo kue, na voile ni so a gbala na ndo amara kue.” (Esaïe 25:7) Gbu li kete! Siokpari na kui, so ayeke ne na ndo ti azo tongana mbeni balangeti so akanga lege na zo ti hu pupu nzoni, ayeke duti dä mbeni pepe. E yeke ku kungo lâ ni so a yeke sala kusala biani na anzoye ti sadaka ti Jésus teti abe-ta-zo so amä yanga!—Apocalypse 21:3, 4.
23 Na ndo pendere ngoi so, prophète ni so asala tene na gbe ti yingo adë bê ti e na tene so: “Lo [Nzapa] hunzi kui teti lakue lakue; fade Seigneur L’Eternel ambô ngule na lê ti azo kue; na fade Lo lungula zonga ti azo ti Lo na ndo sese kue, teti L’Eternel asala tene so awe.” (Esaïe 25:8) Fade zo oko pepe ayeke kui teti mbakoro wala kobela nga ayeke toto pepe teti lo glisa mbeni zo so lo ndoye lo. So tâ pendere gbiango ye! Na mbage, na mbeni ndo oko pepe na ndo ti sese Nzapa na awakua ti lo ayeke wara zonga na tene ti wataka so ala luti na gbele ni aninga awe. Ngbanga ti nyen? Ngbanga ti so Jéhovah ayeke lungula ande lingu ni, babâ ti mvene, Satan Diable, nga na hale ti lo kue.—Jean 8:44.
24. Tongana nyen ala so atambela na yâ lumière ayeke kiri tene na akusala ti ngangu so Jéhovah asala teti ala?
24 Bango mara ti fango na gigi ti ngangu ti Jéhovah so ayeke pusu ala so atambela na yâ lumière ti tene: “Ba, Lo so ayeke Nzapa ti e so e ku Lo, na fade Lo sö e. Lo so ayeke L’Eternel so e ku Lo, fade e yeke na ngia, na e duti na ngia na yâ salut ti Lo.” (Esaïe 25:9) Na yâ ngoi kete, fade azo ti mbilimbili ayeke wara nda ti tene kue ti duti na ngia. Fade a yeke lungula bingo ni kue, na azo ti be-biani ayeke duti na yâ lumière ti Jéhovah teti lakue lakue. Mbeni beku nde alingbi ti duti pendere ahon so? Oko pepe, biani!
Mo Lingbi ti Fa Nda Ni?
• Ngbanga ti nyen a yeke kota ye mingi laso ti tambela na yâ lumière?
• Ngbanga ti nyen Isaïe ayä la ni iri ti Jéhovah?
• Ngbanga ti nyen awato ayeke buba ande lâ oko pepe be-biani ti azo ti Jéhovah?
• Adeba nzoni mingi wa ayeke ku ala so atambela na yâ lumière?
[Foto na lembeti 21]
Awakodoro ti Juda amu la ni amolenge na sadaka na Molek
[Afoto na lembeti 23]
Hingango akusala ti ngangu ti Jéhovah apusu Isaïe ti yä iri ti Jéhovah
[Foto na lembeti 24]
Fade azo ti mbilimbili ayeke duti na yâ lumière ti Jéhovah teti lakue lakue