‘Adeba Nzoni Ayeke Teti Zo ti Mbilimbili’

DAVID, wasungo psaume atene na lâ ti mbakoro ti lo: “Mbi yeke pendere giriri, na fadeso mbi yeke mbakoro; me mbi ba Nzapa azia zo ti mbilimbili lâ oko pepe, wala ahale ti lo ahunda kobe pepe na lege ti yongo ye.” (Psaume 37:25) Jéhovah Nzapa andoye azo ti mbilimbili nga lo bata ala na nzobe. Na yâ Tene ti lo, Bible, lo wa atâ wavorongo ti gi mbilimbili.​—Sophonie 2:3.

Mbilimbili ayeke yengo dä na bê kue na Nzapa na salango ye alingbi na alege ti lo na ndo nzoni nga na sioni. Na mungo wâ na e ti sala ye alingbi na ye so bê ti Nzapa aye, chapitre 10 ti buku ti aProverbe afa akota deba nzoni ti yingo so azo so asala tongaso awara. Na popo ti aye so a wara gbâ ti kobe ti yingo so amu ngangu na zo, kusala so aga na futa na so amu ngia, nga mbeni nzoni songo na Nzapa nga na zo. Tongaso, zia e gbu li na ndo aProverbe 10:1-14.

Mbeni Pendere Ye so Apusu Zo ti Sala Kusala

Akozo tene ti chapitre ni afa polele zo so asû biani mbage ti buku ti aProverbe so aga na peko. A tene: “Aproverbe ti Salomon.” Na fango pendere ye so apusu zo ti sala ye so ayeke mbilimbili, Salomon, Gbia ti Israël ti giriri, atene: “Molenge ti ndara amu ngia na babâ ti lo, me molenge ti buba amu vundu na mama ti lo.”​—aProverbe 10:1.

So tâ kota vundu si ababâ na mama awara tongana mbeni oko ti amolenge ti ala azia lege ti vorongo tâ Nzapa so ayeke na fini! Gbia ti ndara azia nde vundu ti mama, peut-être ti fa so vundu asala lo mingi ahon babâ ni. Ye so ayeke biani tâ tene teti Doris.a Lo tene: “Na ngoi so molenge ti e ti koli ti ngu 21 azia tâ tene, vundu asala mbi na koli ti mbi, Frank ngangu. Bê ti mbi aso mingi ahon ti Frank. Na peko ti angu 12, kä ni ade amu pepe.”

Amolenge alingbi ti buba ngia ti babâ ti ala na ti zia vundu na bê ti mama ti ala. Zia e sala ye na ndara na e mu ngia na ababâ na mama ti e. Na mingi ahon so, zia e mu ngia na bê ti Babâ ti e ti yayu, Jéhovah.

‘A Kaï Nzala ti Zo ti Mbilimbili’

Gbia ni atene: “Mosoro so zo awara na lege ti sioni amu faïda pepe, me mbilimbili azi zo na yâ kui.” (aProverbe 10:2) Teti atâ Chrétien so alï mingi na yâ lâ ti nda ni, atene so ayeke biani na ngele ngangu. (Daniel 12:4) Futingo ti sese so ake Nzapa aga ndulu. Aye so zo aleke ti wara nzoni dutingo atä na lege ti mitele, ti nginza, wala ti aye ti turugu ayeke bata ande ala oko pepe na ngoi ti “kota ye ti vundu” so ayeke ga. (Apocalypse 7:9, 10, 13, 14) Gi ‘azo so asala ye mbilimbili si ayeke duti ande na ndo sese, nga ala so tene ayeke na li ti ala pepe si ayeke ngbâ ande na ndo ni.’ (aProverbe 2:21, NW) Tongaso, zia e ngbâ lakue ti “gi royaume na mbilimbili ti [Nzapa] kozoni.”​—Matthieu 6:33, NW.

A lingbi awakua ti Jéhovah aku pepe juska fini sese asi ti wara adeba nzoni so alondo na Nzapa. “L’Eternel azia zo ti mbilimbili angbâ na nzala pepe, me Lo gbanzi zo ti sioni si lo wara ye ti bê ti lo pepe.” (aProverbe 10:3) Na lege ti “ngba ti be-ta-zo na ti ndara,” Jéhovah amu gbâ ti kobe ti yingo. (Matthieu 24:45, NW) Biani zo ti mbilimbili ayeke na atâ nda ti tene ti ‘sala bia teti ngia ayeke na bê ti lo.’ (Esaïe 65:14) Hingango ye ayeke ye ti pendere teti âme ti lo. Ngia ti lo ayeke na yâ gingo amosoro na lege ti yingo. Zo ti sioni awara pepe mara ti angia tongaso.

‘Zo so Asala Kusala na Kpengba Maboko Aga Zo ti Mosoro’

Zo ti mbilimbili awara nzoni na mbeni lege nde. “Zo so asala kusala na maboko so ayeke na goigoi, lo si na nzinga, me zo so asala kusala na kpengba maboko, lo ga zo ti mosoro. Zo so abungbi le-kobe na ngoi ti lâ, lo yeke molenge ti ndara, me zo so alango na ngoi ti fango le-kobe, lo yeke molenge so amu kamela.”​—aProverbe 10:4, 5.

Atene so gbia ni atene na ndo azo so asala kusala na ngoi ti kongo le-kobe ayeke biani kota ye. Ngoi ti kongo le-kobe ayeke pepe ngoi ti lango. A yeke ngoi ti ngangu kusala so ahunda angbonga mingi. Biani, a yeke ngoi ti sala kusala fade fade.

Na bingo bê na ndo yaka, pepe ti le-kobe, me ti azo, Jésus atene na adisciple ti lo: “Le-kobe ti yaka ayeke mingi biani, me azo ti kusala ayeke mingi pepe. Tongaso i sambela Mveni [Jéhovah Nzapa] ti le-kobe ni si Lo to azo ti kusala ti fâ le-kobe ti Lo.” (Matthieu 9:35-38) Na ngu 2000, azo ahon kutu 14 asala Matanga ti Dango Bê na kui ti Jésus, wungo ni ahon fani use wungo ti aTémoin ti Jéhovah. Tongaso, zo wa alingbi ti ke so ‘yaka ni abe awe teti kongo le-kobe’? (Jean 4:35) Atâ wavorongo ahunda na Mveni ti to gbâ ti awakua na ngoi so ala mveni ayeke sala kua ngangu na yâ kusala ti salango adisciple, so ague oko na asambela ti ala. (Matthieu 28:19, 20) Na ba tongana nyen Jéhovah ahiri deba nzoni mingi na ndo angangu ti ala! Na ngu ti kusala ti ngu 2000, afini zo ahon 280 000 awara batême. Azo so nga asala ngangu ti ga awafango Tene ti Nzapa. Zia e wara ngia nga na nzerengo tele na yâ ngoi ti kongo le-kobe so na mungo mbage kue na yâ kusala ti salango adisciple.

‘Adeba Nzoni Ayeke na ndo Li ti Lo’

Salomon angbâ ti tene: “Adeba nzoni ayeke na ndo li ti zo ti mbilimbili, me yanga ti azo ti sioni ahonde ye ti ngangu.”​—aProverbe 10:6, NW.

Zo so bê ti lo ayeke mbilimbili na sioni oko pepe afa na gigi polele mbilimbili ti lo. Lo sala tene na nzobe na tene ni akpengba zo, asalango ye ti lo ayeke nzoni nga lo mu ye mingi. Azo ayeda ti sala songo na lo. Mara ti zo tongaso asala si azo aye tene ti lo, na ala hiri deba nzoni na ndo lo, na lege so ala sala nzoni tene ti lo.

Na mbeni mbage nde, zo ti sioni ayeke na siobe nga lo yeke gi kozoni kue ti sala sioni na azo. Tene ti yanga ti lo alingbi ti nzere na ti ‘honde ye ti ngangu’ so ayeke na gbe ti bê ti lo, me na nda ni lo sala ngangu na azo na lege ti mitele wala na lege ti tene ti yanga. (Matthieu 12:34, 35) Wala, “ye ti ngangu ayeke honde [wala kanga] ande tâ yanga ti azo ti sioni.” (aProverbe 10:6, NW, tene na gbe ti lembeti.) Ye so afa so fani mingi zo ti sioni awara lakue na mbage ti azo ye so lo fa na gigi, so ti tene kengo ndo. A lingbi ti tene so a honde, wala a kanga, yanga ti lo. Adeba nzoni wa mara ti zo tongaso aku ti wara na mbage ti ambeni zo?

Gbia ti Israël asû na mbeti: “Ye so zo adabe lo dä tene ti azo ti mbilimbili ayeke nzoye, me fade iri ti azo ti sioni afu.” (aProverbe 10:7) Azo, na mingi ahon Jéhovah Nzapa, ayeke ndulu ti dabe ti ala na nzobe na zo ti mbilimbili. Na dutingo be-ta-zo juska na kui, Jésus ‘aga héritier ti iri so ayeke kota mingi’ ahon ti a-ange. (aHébreu 1:3, 4) Atâ Chrétien adabe ti ala laso na akoli nga na awali be-ta-zo ti ngoi so aga kozoni na aChrétien tongana atapande so a lingbi a manda pekoni. (aHébreu 12:1, 2) Ba tongana nyen ye so ague nde na iri ti azo ti sioni, so aga mbeni ye so asala si bê ti zo alondo nga so ayeke sioni mingi! Biani, “ti wara nzo iri, a yeke nzoni ahon mosoro mingi, na ti wara tene nzoni, a yeke nzoni ahon argent na lor.” (aProverbe 22:1) Zia e wara nzo iri na gbele Jéhovah nga na afon e.

‘Zo ti Be-biani Ayeke Tambela na Siriri’

Na ziango kangbi na popo ti zo ti ndara na zo ti buba, Salomon atene: “Zo so bê ti lo ayeke na ndara, fade lo mä komandema, me zo ti buba yanga, fade lo tï.” (aProverbe 10:8) Zo ti ndara ahinga nzoni so “a yeke na bê ti zo so atambela ti fa lege na gere ti lo nga pepe.” (Jérémie 10:23) Lo hinga so a lingbi lo gi fango lege ti Jéhovah na a lingbi lo duti ndulu ti yeda na akomandema ti Nzapa. Na mbeni mbage nde, zo ti buba yanga agbu nda ti kota ye so pepe. Tene ti yanga ti lo so nda ni ayeke pepe ague na lo na futingo.

Zo ti mbilimbili awara nga mbeni mara ti nzoni dutingo so zo ti sioni awara pepe. “Zo so atambela na be-biani, lo tambela na siriri, me zo so atambela na lege ti kirikiri, fade azo ahinga nda ti lo. Zo so ako lê ti lo na mbeni zo, lo mu vundu, na zo ti buba yanga, fade lo tï.”​—aProverbe 10:9, 10.

Zo ti be-biani asala ye na lege ni. Lo sala si azo ayekia lo na azia bê ti ala kue na lo. Zo so asala ye na lege ni ayeke mbeni zo ti kua so ayeke na ngele ngangu, na fani mingi a mu na lo kota kungba. Teti so a hinga lo tongana mbeni zo so asala ye na lege ni, fade lo yeke glisa kua ti nginza ti lo pepe wala a yeke duti ande ngangu na lo pepe ti wara mbeni. Nga, salango ye ti lo na lege ni asala si azo ti da ti lo aduti na ngia nga na siriri. (Psaume 34:14, 15 [34:13, 14, NW]) Lo ba so songo ti lo na azo ti sewa ti lo ayeke nzoni. Biani, nzoni dutingo ayeke mbeni lengo ti dutingo be-biani.

Ye ni ayeke nde tongana a yeke mbeni zo so asala ye na lege ni pepe ti wara ye na lege ti kion. Mbeni wahanda alingbi ti tara ti honde ndo ti sioni ti lo na lege ti tene ti mayele wala na lege ti salango ye ti tele ti lo. (aProverbe 6:12-14) Pikango lê ti lo na bibe ti sala sioni wala ti handa alingbi ti sala si azo so atï na yâ gbanda ti lo agi bê ti ala ahon ndo ni. Me mbeni lâ, a yeke hinga polele salango ye na mayele ti zo tongaso. Bazengele Paul asû na mbeti: “Siokpari ti ambeni zo asi na lê ti azo si ala wara ngbanga, me siokpari ti ambeni zo asi na pekoni. Legeoko tongaso nga, nzo kusala ayeke so asi na lê ti azo, na mbeni nzo kusala ayeke so asi na lê ti azo fade pepe, me lege ti honde kusala so lakue ayeke pepe.” (1 Timothée 5:24, 25) Atä a yeke zo wa, mbeni songo, mbeni kamarade, koli wala wali ti zo ni, wala mbeni fon lo, na nda ni a yeke hinga salango ye ti lo so ayeke na lege ni pepe. Zo wa alingbi ti zia bê kue na mbeni zo so a hinga lo na salango ye ti lo so ayeke na lege ni pepe?

‘Yanga ti Lo Ayeke Lingu so Amu Fini’

Salomon atene: “Yanga ti azo ti mbilimbili ayeke lingu so amu fini, me yanga ti azo ti sioni ahonde ye ti ngangu.” (aProverbe 10:11) Atene ti yanga alingbi ti sava zo wala ti sala sioni. Ala lingbi ti mu ngangu nga wâ na mbeni zo, wala ala lingbi ti sala si bê ti lo anze.

Na fango na gigi ye so ayeke na peko ti atene ti yanga, gbia ti Israël atene: “Tene ti ke asala si tiri alondo, me ndoye asala si kengo-ndia kue ahonde.” (aProverbe 10:12) Kengo tele adü tene ti kangbi na popo ti azo, so aga na tiri. A lingbi azo so andoye Jéhovah alungula biaku kengo ndo na yâ fini ti ala. Tongana nyen? Na ziango ndoye na place ni. “Ndoye asala si siokpari mingi a honde.” (1 Pierre 4:8) Ndoye ‘akanga bê na yâ ye kue,’ so ti tene “a kanga ndo ti aye kue.” (1 aCorinthien 13:7; Kingdom Interlinear) Ndoye ti Nzapa aku pepe salango ye na lege ni kue na mbage ti azo so ayeke mbilimbili-kue pepe. A hon ti fa na gigi awokongo ti azo, ndoye tongaso amu maboko na e ti kanga lê na ndo aglisango lege ti ala gi tongana ala sala kota siokpari pepe. Ndoye akanga même bê na yâ salango ye ti sioni na yâ kusala ti fango tene, na ndo ti kusala, wala na ekole.

Gbia ti ndara angbâ ti tene: “A wara ndara na yanga ti zo so ahinga nda ti ye, me keke ti sengo na zo ayeke teti mbunda ti zo so ahinga ye pepe.” (aProverbe 10:13) Ndara ti mbeni zo so agbu nda ti ye afa lege na gere ti lo. Atene ti yanga ti lo so akpengba zo amu maboko na azo ti tambela na ndo lege ti mbilimbili. Na lege ti keke ti sengo ndo, a yeke gbu lo na ngangu pepe wala azo so amä lo ti tambela na ndo lege ti mbilimbili.

‘Ala Bata Hingango Ye ti Ala’

Ye nyen amu maboko na tene ti e ti duti tongana ‘ndara so ayeke tongana ngu so asua’ ahon ti duti abuba tene so ayeke tongana ngu so asua? (aProverbe 18:4) Salomon akiri tene: “Awandara abata hingango ye ti ala, me yanga ti awabuba asala si ye ti futi aga fade.”​—aProverbe 10:14.

Kozo ye so a hunda ayeke ti tene bibe ti e asi na hingango ye ti Nzapa so akpengba zo. Lingu ti hingango ye so ayeke gi oko. Bazengele Paul asû na mbeti: “Ambeti kue alondo na yanga ti Nzapa, na a yeke nzoni ti fa nda ti ye, ti zingo na azo, ti leke ye na lege ni, na ti mu wango tene na azo na yâ ye so ayeke na lege ni, si zo ti Nzapa alingbi kue, na lo wara ye kue alingbi na nzoni kusala kue.” (2 Timothée 3:16, 17, NW) A lingbi e bata hingango ye tongana mbeni mosoro na e lï mingi na yâ Tene ti Nzapa mo ba mo tene e gi mbeni mosoro so a honde. Ba tongana nyen gingo ye so amu ngia na aga na futa!

Ti tene a wara ndara na yanga ti e, a lingbi hingango ye ti Mbeti ti Nzapa andu nga bê ti e. Jésus atene na awamango lo: “Zo ti nzoni alungula nzoye ti nzo mosoro ti bê ti lo, lo zia na gigi, na zo ti sioni alungula sioye ti sio mosoro ti bê ti lo, lo zia na gigi; teti yanga ti zo asala tene ti ye so asi bê ti lo.” (Luc 6:45) Tongaso, a lingbi e gbu li lakue na ndo ye so e yeke manda. Biani, mandango ye na gbungo li ahunda ti sala ngangu, me ba tongana nyen mandango ye tongaso aga na aye ti nzoni mingi na lege ti yingo! Mbeni nda ti tene oko ayeke pepe teti azo ti sala gi atene so ala gbu li dä kozoni pepe, so ayeke na gunda ti futingo ti zo.

Biani, zo ti ndara asala ye so ayeke mbilimbili na lê ti Nzapa na lo yeke na nzoni ngangu na ndo ti azo. Lo wara ngia na yâ gbâ ti kobe ti yingo na lo yeke na aye mingi ti sala na yâ kusala ti Seigneur so aga na futa. (1 aCorinthien 15:58) Teti lo yeke zo ti be-biani, lo tambela na yâ siriri na lo wara yengo dä ti Nzapa. Biani, adeba nzoni ti zo ti mbilimbili ayeke mingi. Zia e gi mbilimbili na salango ye alingbi na aye so Nzapa ahunda na ndo nzoni nga na sioni na yâ fini ti e.

[Kete Tene na Gbe Ni]

[Foto na lembeti 25]

Salango ye na lege ni amu maboko na e ti duti na mbeni fini ti sewa so ayeke na ngia

[Foto na lembeti 26]

“Awandara abata hingango ye ti ala”