Mbaï ti Fini

Dutingo ndulu na Nzapa aga na futa

TËNË TI WILLIAM AIHINORIA

Na bê bï, lakue toto ti Babâ azingo mbi na lango. Mbi bâ lo na ndo ti sese, lo yeke tï kâ lo tï ge na lo yeke gbu yâ ti lo. Mbi, Mama, na yaya ti mbi ti wali e kue e ngoro na tele ti lo. Tongana songo ti yâ ti lo ni adë kete awe, lo duti, lo hu kota pupu, na lo tene: “Tâ gi aTémoin ti Jéhovah si ayeke na siriri na ndo ti sese so.” Mbi gi li ti mbi na tënë so gbä, me a gbu bê ti mbi mingi ngbanga ti so mbi de mbi mä lâ oko pëpe tënë na ndo ti aTémoin ti Jéhovah. Lo ye ti tënë nyen la?

YE NI so asi na ngu 1953 tongana mbi de na ngu omene senge. Sewa ti mbi alango na Ewossa, mbeni kete kodoro ti azo ti fango yaka na Nigéria. Mbi yeke lani use molenge ni, me kozo molenge-koli ni tongana Babâ amû ambeni wali use na ndo ni na lo dü amolenge kue 13. E kue e lango na yâ da ti pele so a fâ yâ ni osio ti âta ti e ti koli. Âta ti mbi ti wali, aita-koli ota ti Babâ na asewa ti ala alango na yâ da ni nga.

Gigi ti mbi ayeke lani ngangu mingi. A yeke kobela ti Babâ si asala si a duti ngangu tongaso. Yâ ti lo ayeke so lo lani mingi juska na kuâ ti lo angu mingi na pekoni. Nyen si e sala pëpe ti kaï kobela ti lo ni! E tara ayorö kue so mbeni sewa so ayeke na nginza mingi pëpe alingbi ti gi: ti kodoro ni na ti hôpital ni, me atâa so kue kobela ti lo ni akaï pëpe. Na abï mingi, e toto na tele ti Babâ tongana lo yeke tirika tele ti lo na sese juska na kozo toto ti kondo na ndade ni. Teti so lo yeke gi yorö ti kaï na kobela ti lo, lo na Mama ague na ando nde nde, na âta ti e ti wali si abata mbi na angambe ti mbi.

Fango yaka ti gui, ti gozo na ti goro nga kango aye so amû lege na sewa ti e ti wara kobe ti yanga ti lo. E sala nga kua kete na yâ yaka ti bängâ ti zia mbeni nginza na ndo ti pata so e yeke wara. Gui ayeke tâ kobe ti e na e yeke te ni bï na lâ. Na ambeni ngoi, e changé kete e te zongo fondo.

Vorongo akotara ayeke mbeni kota mbage ti fini ti e. Sewa ni azia kobe na gbele akeke so a gbë ambeni ye tongana azeke na tele ni. Babâ avoro nga mbeni yanda ti tomba na ayingo sioni nga na alikundu.

Tongana mbi yeke lani na ngu oku, e gue ti sala kua teti mbeni kete ngoi na mbeni ndo ti fango yaka, ndo ni so ayo akilomètre 11 na kodoro ti e. Kâ, kobela ti filere agbu Babâ, na ye so akiri asala si yâ ti lo aso lo ahon ndo ni. Na kota lâ, lo yeke na ngangu ti sala kua pëpe, nga na bï yâ ti lo aso lo mingi. Âdu ti mbi, ngusu alï mbi na a ga na sioni kobela. Na gi afami si amû maboko na e. Ahon ti kui na yâ ti yere, e kiri na kete kodoro ti e na Ewossa. Babâ aye si mbi, kozo molenge ti lo ti koli, aga zo na pëpe mbeni zo so afâ yaka ti wara gi na kobe ti yanga ti lo. Lo bâ so mbeni nzoni mandango mbeti ayeke mû lege na mbi ti sala si sewa ni aduti nzoni ahon ti kozoni nga ti bata angambe ti mbi.

Mbi lï na yâ alege ti vorongo nde nde

Tongana e kiri na kete kodoro ti e awe, mbi komanse ti gue na ekole. Ye so asala si mbi lï na yâ alege ti vorongo ti Chrétienté. Na ngu 1950, nzoni fango mbeti ague lakue oko na lege ti vorongo ti azo ti Poto so akomande kodoro ni. Na teti so mbi gue na kete da-mbeti ti aCatholique, a ye ti tene mbi ga nga Catholique.

Na ngu 1966, mbi wara ngu 19, na a yeda ti tene mbi lï na Lycée Pilgrim Baptiste na gbata ti Ewohinmi, so ayo akilomètre 8 na Ewossa. Na ndo so, afa na mbi mbeni lege ti vorongo nde. So mbi yeke gue fadeso na ekole ti aProtestant, aprêtre Catholique ake ti tene mbi mû communion na Mèsse ti dimanche.

A yeke na ndembe so mbi yeke na ekole so si mbi bâ Bible ti fani kozo ni. Atâa so mbi ngbâ lakue ti gue na église ti aCatholique, mbi diko Bible dimanche oko oko na peko ti mèsse ni. Afango ye ti Jésus Christ agbu bê ti mbi mingi, a zingo na yâ mbi nzala ti mû fini ti mbi ti sala na Nzapa. Na tongana mbi yeke diko Bible mingi ahon, salango ye ti ambeni mokonzi ti lege ti vorongo ni so ague nde na tënë ti yanga ti ala nga sioni tambela ti asenge zo ni aso bê ti mbi mingi. Ye so mbi bâ na popo ti aChrétien ti yanga so ayeke nde mingi na ye so Jésus na adisciple ti lo afa na asala.

Ambeni ye so asi akiri aso bê ti mbi mingi. Mbeni lâ tongana mbi gue na magazin ti mbeni cathéchiste ti vo chapelet, mbi bâ mbeni waraga na tele ti yanga-da ni. Na mbeni lango nde, proviseur ti ekole Baptiste ni atara ti sala ye ti kamela na mbi. Na pekoni mbi mä so lo yeke mbeni zo so asala nzala ti amba ti lo akoli na so lo sala ye ti buba na ambeni zo awe. Mbi gbu li ti mbi na ndo aye so, na mbi hunda tele ti mbi, ‘Nzapa ayeda biani na alege ti vorongo so abâ akota siokpari ti azo ni na même ti amokonzi ni na a zi yanga dä oko pëpe?’

Mbi changé lege ti vorongo

Atâa so kue, ye so mbi diko na yâ ti Bible anzere lakue na mbi na mbi mû desizion ti ngbâ ti diko ni. A yeke na ngoi so si tënë so Babâ atene a sala angu 15 awe aga na li ti mbi: “Tâ gi aTémoin ti Jéhovah si ayeke na siriri na ndo ti sese so.” Me bê ti mbi ayeke gi mbi ngbanga ti so a yeke he, na ngoi na ngoi, a yeke se aTémoin so ayeke na ekole ti mbi ngbanga ti so ala ke ti mû mbage ti ala na bungbi ti vorongo ti e lâ na lâ na ndapelele. Na ambeni tënë ti mabe ti ala ayeke dä so mbi hinga li ti mbi na ni pëpe. Na tapande, a yeke lani ngangu na mbi ti yeda so gi azo 144 000 si ayeke gue na yayu (Apocalypse 14:3). Me teti so mbi ye lani ti gue na yayu, mbi hunda tele ti mbi wala a soro azo ni kue awe kozoni si a dü mbi.

A yeke polele so tambela na salango ye ti aTémoin ayeke nde mingi. Mo yeke bâ ala pëpe na popo ti amaseka ti ekole ni so ayeke sala ngangu nga na aye ti sioni. Mbi diko na yâ ti Bible so a lingbi azo ti tâ lege ti vorongo aduti nde na sese so, na lê ti mbi ala yeke biani nde.​—Jean 17:14-16; Jacques 1:27.

Mbi mû desizion ti hinga ye mingi na ndo ni. Na septembre ti ngu 1969, mbi wara buku “Ta Tene so aga na Zo Fini ti La Koue La Koue”. Na nze ti peko, mbeni pionnier, tongana ti so a hiri mbeni wakua Témoin ti Jéhovah ti ngoi kue, akomanse ti manda Bible na mbi. Teti kozo mandango ye ni anzere na mbi mingi, mbi to nda ti diko buku Ta Tene ni na bï ti samedi na mbi hunzi ni na ndade ni na lakui. Fade fade, mbi komanse ti fa na amba ti mbi a-élève apendere ye so mbi diko. Ala na awafango mbeti ni abâ ti ala atene so fini mabe ti mbi ni aturne li ti mbi. Me ti mbi, mbi hinga ye oko asala li ti mbi pëpe.​—Kusala 26:24.

Tënë ni ague atï na mê ti ababâ na mama ti mbi. Ala hunda ti tene mbi kiri hio na kodoro tongaso si ala lingbi ti hinga ye so asi na mbi. Mbi hinga zo wa la si mbi yeke hunda wango na mbage ti lo pëpe, teti so aTémoin kue ague na assemblée ti district na Ilesha. Tongana mbi kiri na kodoro, mama ti mbi na ambeni zo ti sewa ni awoko mbi na tënë na ala kasa mbi mingi. Tënë wa si mbi tene pëpe ti fa nda ti ye so mbi yeke manda na yâ ti Bible!​—1 Pierre 3:15.

Na peko ti so ala sala gbä ti fa so aTémoin ti Jéhovah ayeke awafango ye ti wataka, mbeni ita ti Babâ aye ti wara mbi na mbeni lege nde. Lo tene na mbi yeke: “Glisa pëpe so mo gue na ekole ti manda mbeti. Tongana mo zia ti manda mbeti na mo fa gi tënë, mo yeke hunzi ekole ti mo lâ oko pëpe. Tongaso, ku, mo hunzi ekole ti mo ni si, na pekoni mo lingbi ti lï na yâ fini lege ti vorongo so.” Na ngoi ni so mbi bâ tënë ni ayeke na lege ni, tongaso mbi zia ti manda Bible na aTémoin.

Na décembre, ngu 1970, gi so mbi wara diplôme ti mbi awe, mbi gue hio na Da ti Royaume, na a komanse na lango ni so mbi yeke gue lakue na abungbi ti aTémoin ti Jéhovah. Na lango 30 ti août, ngu 1971, mbi wara batême ti fa so mbi mû tele ti mbi na Nzapa. Ye so ayengi pëpe gi ababâ na mama ti mbi me azo ti kodoro ni kue. Ala tene so mbi zia vundu na bê ti ala mingi teti so mbi yeke kozo zo ti Ewossa so yanga-ti-komande afuta ekole na li ti lo. Mingi ti ala ayeke ku ti tene mbi wara kota ye na yâ fini ti mbi. Ala yeke na beku so mandango ye ti mbi ayeke mû lege ti maï kodoro ni.

Aye so asi na peko ti so mbi changé lege ti vorongo

Sewa ti mbi na ambakoro-koli ti kodoro ti mbi atokua mbeni bungbi ti azo ti sala kue si mbi zia mabe ti mbi. Na yâ tënë ti ala so ala tene ti wara na mbi ala deba yanga ti ala, ala tene: “Tongana mo zia lege ti vorongo so pëpe, gigi ti mo ti kekereke abuba. Mo yeke wara kua pëpe. Mo yeke leke da ti li ti mo pëpe. Mo yeke mû wali pëpe na mo yeke dü amolenge nga pëpe.”

Nde na asioni tënë so ala tene, anze bale-oko na peko ti so mbi hunzi ekole ti mbi, mbi wara mbeni kua tongana wafango mbeti. Na octobre ti ngu 1972, mbi sala mariage na Veronica, wali ti mbi so mbi ye lo mingi. Na pekoni, ngorogbia afa ye na mbi ti ga mbeni wakua so amû maboko na azo ti fango yaka. Mbi vo kozo kutukutu ti mbi, na mbi to nda ti leke da ti e mveni. Na lango 5 ti ngu 1973, e dü kozo molenge ti e ti wali, Victory, nga na angu so aga na pekoni e dü Lydie, Wilfred, na Joan. Na ngu 1986 e dü tanga ti molenge ti e Micah. Ala kue ayeke anzoni molenge, mbeni matabisi so alondo na Jéhovah.​—Psaume 127:3.

Tongana mbi pensé na gigi ti mbi, mbi lingbi ti tene so asioni tënë ti azo ti kodoro ni achangé kue aga gi anzoni ni. A yeke ndali ni si mbi zia iri Victory (Victoire) na li ti kozo molenge ti mbi ti wali. Ade ti ninga pëpe, azo ti kodoro ni asû mbeti na mbi na ala tene: “So Nzapa ahiri tënë nzoni na ndo mo fadeso, e ye si mo kiri mo leke legeoko na e kodoro ni.”

Batango amolenge na yâ andia ti Nzapa

Mbi na wali ti mbi e hinga so e lingbi pëpe ti yô kungba so Nzapa amû na e ti bata amolenge ti e nga, na oko ngoi ni, ti tomba peko ti mosoro. Tongaso, e gi ti duti na mbeni fini so aye asi singo dä pëpe. E la e ye si fini ti e ni aduti tongaso ahon ti soro mbeni fini nde so alingbi ti ga na e na kpale.

Na kodoro ti e, mingi ni azo ti sewa nde nde ayeke kangbi da oko, kabine oko, douche oko, na cuisine oko, nga na ambeni ye nde tongaso. Na agbata kue so a tokua mbi dä tongana mbeni wakua ti letäa, e yeke na ngia ti wara ada so gi e oko si e lango na yâ ni. Biani, ngele ti ada tongaso ayeke ngangu mingi, me a sala si aye mingi asala sioni na ndo amolenge ti e pëpe. Mbi mû merci na Jéhovah so tongana angu ahon, e wara lege ti bata amolenge ti e na ndo so ayeke nzoni na lege ti yingo.

Nga, wali ti mbi angbâ na da ti duti na tele ti amolenge ti e na ti bata ala. Tongana mbi hunzi kua ti mbi, e sala kue ti sala ye na sewa. Ye kue so e sala, e sala ni gi na sewa. Aye so andu nga mandango Bible na sewa, lekengo nga na guengo na abungbi, fango tënë, nga mungo mbage na ambeni ye nde nde.

E sala kue ti bata wango so ayeke na Deutéronome 6:6, 7, so awa ababâ na mama ti fa ye na amolenge ti ala gi na yanga-da pëpe me nga na ngoi kue. A sala si amolenge ti e awara akamarade, pëpe na gigi, me gi na yâ ti kongregation. Na lege ti tapande ti e, ala manda so a lingbi ala soro yâ ti kamarade ti ala teti mbi na Veronica e mû ngoi mingi pëpe ti duti na tele ti azo so mabe ti ala ayeke nde na ti e.​—aProverbe 13:20; 1 aCorinthien 15:33.

Biani, a yeke pëpe gi fango lege nga na fango ye so e mû na amolenge ti e si asala ye na ndo fini ti ala. Da ti e ayeke ndo so aChrétien so ayeke na wâ, so mingi ti ala ayeke asurveillant Témoin ti Jéhovah so ague na ndo nde nde, ayeke ga dä, na a yeke lakue tongaso. Ngoi so aChrétien biazo so amû ti duti na tele ti sewa ti e amû lege na amolenge ti e ti bâ na ti manda ye na lege ti fini ti ala so ala gbanzi ye mingi na tele. Ye so akpengba fango ye ti e, na amolenge ni ayeda na tâ tënë ti Bible na bê ti ala kue.

Futa ti dutingo ndulu na Nzapa

Laso, mbi na wali ti mbi nga na amolenge ti e osio, e kue e yeke awakua ti ngoi kue. Mbi mû kua ti pionnier kozoni na ngu 1973. Tongana angu ahon, mbi zia kua ti pionnier ngoi na ngoi ndali ti kpale ti konomi. Mbi wara nga matabisi ti fa ye ngoi na ngoi na Ekole ti Kusala ti Royaume, so afa ye na asurveillant Témoin ti Jéhovah. Ti fadeso mbi wara nga ngia ti sala kua na yâ Komite so abâ lege ti songo na ada-nganga, nga ti duti surveillant ti ville ti Uhonmora.

Akozo use molenge ti mbi ti wali, Victoire na Lydie, asala mariage na aChrétien so ayeke a-ancien na ala yeke na ngia mingi. Ala na akoli ti ala ayeke sala kua na filiale ti aTémoin ti Jéhovah na Igieduma, Nigéria. Kozo molenge ti e ti koli, Wilfred, ayeke mbeni serviteur ti mungo maboko, nga tanga ni, Micah, ayeke mû ngoi na ngoi kua ti pionnier auxiliaire. Na ngu 1997, Joan ahunzi ekole ti lo na lo mû kua ti pionnier permanent.

Mungo maboko na ambeni zo ti sala na Jéhovah Nzapa ayeke oko ti gbâ ti apendere futa so mbi wara na yâ fini ti mbi. Ambeni zo ti sewa ti mbi ayeke na popo ti azo so nga. Babâ ti mbi asala ngangu ti sala na Jéhovah, me teti so lo yeke na awali mingi, lege akanga na lo. Ngbele ye so mbi de molenge, mbi ye tene ti azo. Tongana mbi bâ ambeni zo na yâ ti pasi, mbi bâ so na tele ti ala akpale ti mbi ayeke ye oko pëpe. Mbi pensé so ala bâ so a yeke na bê kue si mbi ye ti mû maboko na ala, na ye so asala si ala fa tënë ti bê ti ala hio na mbi.

Mbeni oko ti azo so mbi mû maboko na lo ti hinga ye so Nzapa aleke ti sala ayeke mbeni maseka-koli so ayeke lango gi na ndo gbogbo ti lo. Lo sala kua ândö teti mbeni ndokua ti wa ti dada. Me mbeni lâ kuran abi lo ngangu na place ti kua ti lo na a sala si yâ ti tele ti lo, a komanse na kate juska na gere ti lo, akanga kue. Lo yeda ti manda Bible na yeke na yeke lo yeda na ye so lo manda. Batême ti lo na lango 14 ti octobre, ngu 1995, na yâ mbeni ngu so asua na tele ti da ti e, aduti kozo ngoi na yâ angu 15 so lo zia gbogbo ti lo. Lo tene so a duti ngoi so amû ngia na lo mingi na yâ fini ti lo. Fadeso lo yeke serviteur ti mungo maboko na yâ ti kongregation.

Mbi yeke na vundu oko pëpe ti soro ti sala na Jéhovah teti angu 30 legeoko na azo ti lo so aduti beoko. Mbi bâ so ala ye tele biani. Même si Jéhovah amû fini ti lakue lakue pëpe na awakua ti lo be-ta-zo, mbi yeke duti lakue na nzala ti ngbâ ndulu na lo (1 Timothée 6:6; aHébreu 11:6). A yeke ye so afa lege na mbi na asala si fini ti mbi aluti nzoni, a ga na ngia nga na nzerengo tele na mbi nga na sewa ti mbi.

[Foto na lembeti 25]

Mbi, wali ti mbi na amolenge ti e na ngu 1990

[Foto na lembeti 26]

Mbi, wali ti mbi na amolenge ti e nga na akogara ti mbi use