BIBLIOTHÈQUE NA NDÖ TI INTERNET Watchtower
Watchtower
BIBLIOTHÈQUE NA NDÖ TI INTERNET
Sango
  • BIBLE
  • AMBETI
  • ABUNGBI
  • w04 1/3 l. 22-27
  • Ngia so alondo na Nzapa abata mbi

Vidéo ayeke na yâ ti mbage ni so ape.

Pardon, mbeni kpale asi na ngoi ti zingo vidéo ni.

  • Ngia so alondo na Nzapa abata mbi
  • Tour ti Ba Ndo Afa Tene ti Royaume ti Jéhovah: 2004
  • Akete li ti tënë ni
  • Ambeni mbeti nde na ndö ti oko tënë ni
  • Mbeni zo ti mawa akangbi amosoro
  • Mbi “nzi” angambe ti mbi
  • ‘Mandango lege ni’
  • Salango kusala na akongregation legeoko na sewa
  • Sioni ti bira ni
  • Hongo ndo ti nzara na lege ti yingo
  • Dutingo na ngia aga na ambeni ye ti nzoni
  • Nzoni héritage ti Chrétien so mbi wara amû lege na mbi ti maï
    Tour ti Ba Ndo Afa Tene ti Royaume ti Jéhovah (Ti mandango ni): 2019
  • Kpale na ngia ti bata lani amolenge miombe na ndo lege ti Jéhovah
    Tour ti Ba Ndo Afa Tene ti Royaume ti Jéhovah: 2006
  • Dutingo ndulu na Nzapa aga na futa
    Tour ti Ba Ndo Afa Tene ti Royaume ti Jéhovah: 2002
  • Gigi ti mbeni zo: Leon Weaver
    Tour ti Ba Ndo Afa Tene ti Royaume ti Jéhovah (Ti mandango ni): 2022
Tour ti Ba Ndo Afa Tene ti Royaume ti Jéhovah: 2004
w04 1/3 l. 22-27

Mbaï ti fini

Ngia so alondo na Nzapa abata mbi

TËNË TI BENJAMIN IKECHUKWU OSUEKE

Kete na peko ti so mbi to nda ti bi tele ti mbi kue na yâ kusala ti Chrétien, mbi gue mbi bâ babâ na mama ti mbi. Na bango mbi, babâ ti mbi agbu nduzu bongo ti mbi na lo dë kongo, “Zo ti nzi!” Lo mû nzenze ti lo, lo turne lê ni si lo pika mbi na ni. Na mango dekongo so, tanga ti azo ti kodoro ni abungbi na yanga-da ti e. Nyen la mbi nzi? Zia mbi fa ni na mo.

A DÜ mbi na ngu 1930, na kete kodoro ti Umuariam na mbongo-to ti Nigeria. Mbi yeke kozo ti amolenge mbasambala. Kozo ita ti mbi ti wali akui na ngu 13. Babâ na mama ti mbi asala lani Église Anglicane. Babâ ayeke zo ti fango yaka, na Mama ayeke kä gi akete ye. Lo yeke tambela lani kilomètre 30 ti gue na agala ti vo bidon ti bengba mafuta, nga na oko lango ni, lo yeke kiri na lakui. Na ndade ni na kota ndapelele, lo tambela kilomètre 40 ti gue na mbeni ndo so train aluti dä ti kä mafuta ni. Tongana lo wara mbeni nginza na ndo ni, mingi ni a yeke hon pata 85 pëpe, lo vo kobe ndali ti sewa ni, nga na oko lango ni lo kiri na kodoro. A yeke tongaso si lo yeke sala lani ye teti angu 15 juska na kuâ ti lo na ngu 1950.

Mbi to nda ti manda mbeti na kete kodoro so mbi yeke dä na mbeni ekole so Église Anglicane amû li ni dä. Me ti hunzi mandango ye ti mbi na kete da-mbeti, a lingbi mbi futa nginza ti ngbâ na yâ mbeni da ti lango yongoro kâ kilomètre 35. Teti so babâ na mama ti mbi ayeke na nginza pëpe ti futa ni, mbi to nda ti gi kua. Mbi sala kua kozoni na da ti mbeni zo so abâ lege ti atrain na Lagos, na do ti Nigeria. Na pekoni, mbi sala kua na da ti mbeni zo ti letäa na Kaduna, na banga ti Nigeria. Na Benin City, so ayeke na mbage ti do ti Nigeria, mbi sala kua na yâ biröo ti mbeni avocat, nga na pekoni mbi sala kua na yâ mbeni usine so a yeke suru akeke dä. Kâ mbi gue na Cameroun na ngu 1953 na ndo ti mbeni ita ti mbi. Lo mû maboko na mbi ti wara kua na yâ mbeni kota yaka ti bängâ. Nginza so mbi yeke wara nze na nze asi ndulu na 5 000. Mbi yeke sala lani gi akete kua, me na ngoi kue so mbi wara kete kobe ti tengo ni, mbi yeke na ngia.

Mbeni zo ti mawa akangbi amosoro

Silvanus Okemiri, mbeni fon mbi na kusala, ayeke lani mbeni Témoin ti Jéhovah. Na ndembe so e yeke fâ pele na e yeke zia vuko sese na gere ti abängâ ni, lo gbu angoi kue ti kangbi na mbi ye so lo hinga na ndo Bible. Atâa so mbi mä lo, mbi sala ye oko pëpe na ngoi ni kâ. Atâa so kue, tongana ita ti mbi amä so mbi yeke sala lisoro na aTémoin, lo sala kue ti tene mbi zia lege ti ala. Lo tene na mbi: “Benji, gue mo bâ Pakara Okemiri pëpe. Lo yeke zo ti Jéhovah, nga mbeni zo ti mawa. Zo kue so ayeke tambela na lo ayeke ga tâ gi tongana lo.”

Teti so kua ni ayeke ngangu, mbi lingbi ti gbu lê ni pëpe. Ni la, na tongo nda ti ngu 1954, mbi kiri na kodoro ti mbi. Na ngoi ni kâ, andia ti Église Anglicane na ndo salango ye ayeke ngangu. Ni la, tongana mbi kono, mbi ke salango pitan na bê kue. Ye oko, kete na pekoni, bê ti mbi aso ngangu na bango ndendia ti azo so mbi na ala e yeke gue na église. Na ndembe so ala yeke tene na ngangu so ala yeke sala ye so Bible ahunda, tambela ti ala ni ayeke tâ nde mingi (Matthieu 15:8). Mbi yeke papa lakue na babâ ti mbi. Ye so asala si e mä tele pëpe. Na mbeni bï, mbi zia da ni mbi hon.

Mbi gue na Omoba, mbeni kete kodoro so mingi ti azo ni ayeke sala kua na yâ mbeni ndokua ti train. Kâ mbi kiri mbi tingbi na aTémoin ti Jéhovah. Priscilla Isiocha, so mbi hinga lo tongana mbi de lani na kodoro ti mbi, amû na mbi brochure “Nzo Tene ti Royaume” nga na Après Harmaguédon Dieu établira un monde nouveau.a Mbi diko ala na kota nzara ni, teti mbi hinga so mbi wara tâ tënë awe. Na église ti mbi, e yeke manda Bible pëpe; e yeke manda gi angobo ti salango ye ti azo. Me ambeti ti aTémoin ayeke fa peko ti gbâ ti aversê ti Bible.

Ndulu na nze oko na pekoni, mbi hunda Ita-koli na Ita-wali Isiocha lawa si ala yeke gue na église ti ala. Tongana mbi gue ti kozoni na mbeni bungbi ti aTémoin ti Jéhovah, mbi mä yâ ti atënë ni oko pëpe. Tour ti Ba Ndo ni ayeke sala lani tënë ti bira ti ‘Gog ti Magog,’ so ayeke na yâ buku ti prophétie ti Ezéchiel (Ezéchiel 38:1, 2). Mbi mä yâ ti gbâ ti atënë ni pëpe, me yambango so a yamba na mbi kâ na wâ apika bê ti mbi, na mbi leke ti kiri na dimanche ti peko. Na use bungbi ni, mbi mä a sala tënë ti fango tënë. Tongaso, mbi hunda Priscilla lawa si ala yeke sigigi na fango tënë. Na ota dimanche ni, na mbeni kete Bible na maboko, mbi na ala e gue e fa tënë. Mbi yeke na bozo ti fango tënë pëpe nga na mbeni mbeti na ndo Bible pëpe. Atâa so kue, mbi ga mbeni wafango tënë ti Royaume na mbi bï rapport ti kusala ti mbi na nda ti nze ni!

Zo oko amanda lani Bible na mbi pëpe. Me, tongana mbi yeke gue na aIsiocha, mbi yeke mä atënë ti mabe so akpengba zo na yâ Mbeti ti Nzapa, na mbi yeke wara ambeni mbeti so aluti na ndo Bible. Na 11 décembre 1954, na mbeni kota bungbi ti district na Aba, mbi fa na gigi mungo tele ti mbi na Jéhovah na lege ti batême ti ngu. Mbeni ita ti mbi (fami ti babâ ti mbi) so mbi yeke lango na ndo ti lo na so mbi yeke manda kua na tele ti lo azia ti mû kobe nga ti fa ye na mbi. Lo futa même pata oko ndali ti akua so mbi sala na lo so pëpe. Atâa so kue, mbi bata lo na bê pëpe; mbi kiri gi singila so mbi lë kota songo na Nzapa. Ye so adë bê ti mbi na asala si mbi duti nzoni. A yeke aita ti kodoro ni si amû maboko na mbi. A-Isiocha amû kobe na mbi, na ambeni asala bon na mbi ti to nda ti kä ye kete. Na yâ ti ngu 1955, mbi vo mbeni ngbele vélo, nga na mars ti ngu 1956, mbi mû kua ti pionnier permanent. Kete na pekoni, mbi futa bon ti mbi kue. Nginza so mbi wara na lege ti kango ye ti mbi ayeke tâ kete mingi, me mbi lingbi ti bata tele ti mbi mveni fadeso. Ti mbi, ye so Jéhovah ayeke mû na mbi alingbi.

Mbi “nzi” angambe ti mbi

Tâ gi na ngoi so mbi wara da ti li ti mbi awe, mbi gi kozoni ti mû maboko na angambe ti mbi na lege ti yingo. Teti so tënë ti bê ti lo na ndo aTémoin ti Jéhovah ayeke na lege ni pëpe nga lo yeke na kite na bê ti lo, babâ ake lani ti tene mbi ga Témoin. Ka mbi yeke mû ande maboko na angambe ti mbi tongana nyen ti hinga tâ tënë ti Bible? Mbi hunda ti bata ngambe ti mbi Ernest. Babâ ayeda. Ernest ayeda na tâ tënë hio, na lo wara batême na ngu 1956. So lo ga Témoin, a kiri a pusu babâ ti mbi ti kanga lege na mbi. Ye oko, ngambe ti mbi ti wali so amû koli awe, lo na koli ti lo kue ayeda na tâ tënë. Tongana mbi leke ti tene use ngambe ti mbi ti wali, Felicia, aga na vacances na ndo ti mbi, Babâ ayeda, me na bê ti lo kue pëpe. A ninga pëpe, Felicia nga kue awara batême tongana Témoin ti Jéhovah.

Na ngu 1959, mbi gue ti mû Bernice, ota ngambe ti mbi ti wali, ti tene lo ngbâ na tele ti Ernest. A yeke na ngoi so la si Babâ apika mbi, na tenengo so mbi yeke nzi amolenge ti lo. Lo hinga pëpe so a yeke ala mveni si ayeda ti sala na Jéhovah. Babâ adeba yanga ti lo so lo yeke mû lege lâ oko pëpe na Bernice ti ga na ndo ti mbi. Me merci na Jéhovah, tâ gi na ngu ti pekoni, Bernice aga asala vacances ti lo na tele ti Ernest. Tongana tanga ti aita ti lo ti wali, lo yeda na tâ tënë, na lo wara batême.

‘Mandango lege ni’

Na septembre 1957, mbi mû kua ti pionnier spécial. Mbi fa tënë teti l’heure ndulu na 150 nze oko oko. Mbi na Ita Sunday Irogbelachi, e fa tënë legeoko na yâ kota territoire ti Akpu-na-abuo, na Etche. Na kozo assemblée ti circonscription so e sala kâ, azo 13 ti groupe ti e awara batême. So tâ ngia si e yeke na ni fadeso ti bâ so akongregation 20 abâ gigi kâ!

Na ngu 1958, mbi na Christiana Azuike e wara tele. Lo yeke mbeni ita-wali pionnier permanent ti kongregation ti Aba East. Wâ ti lo apika bê ti mbi, si na décembre ti oko ngu ni so, e sala mariage. Na tongo nda ti ngu 1959, a hiri mbi na kua ti surveillant so ague na akongregation nde nde ti kpengba aita ti e. Teti angu 13, mbi na wali ti mbi e tambela na yâ mingi ti akongregation ti azo ti Jéhovah na tö nga na do ti Nigeria.

Ândö, akongregation ayo na mba mingi. E yeke tambela lani mingi na vélo. Tongana e yeke sala vizite na akongregation so ayeke na yâ ti akota gbata, aita ti e amû mbeni taxi ti gue na e na mbeni kongregation ni nde. Ambeni da so e lango na yâ ni ayeke na plafond pëpe, nga sese ni ayeke na ndô. E lango na ndo ti agbogbo so ayeke tongana akerekpa. Ambeni gbogbo ni ayeke na matelas ti pele so a bi konza na ndo ni; ti ambeni, matelas oko ayeke na ndo ni pëpe. Teti so e manda ândö ti duti na ngia na ye so e yeke na ni, e yeke te kobe kue so a mû na e, atâa a yeke kota wala kete, nzoni wala pëpe. Ye so anzere na aita so atisa e na ndo ti ala. Na ngoi ni kâ, ambeni gbata ayeke lani na wâ pëpe. Tongaso, e yeke lakue na mbeni lampe na tele ti e. Me, atâa so aye ni ayeke ngangu, gbâ ti angoi so e sala na tele ti aita ti akongregation amû ngia na e mingi.

Na angoi so, e ga ti bâ nene ti wango so bazengele Paul amû: “Tongana e yeke na kobe na bongo, ye so alingbi na e.” (1 Timothée 6:8). Na yâ ye ti ngangu, Paul amanda lege so amû maboko na lo ti ngbâ lakue na ngia. A yeke nyen? Lo tene: “Mbi hinga lege ti duti na nzinga, na mbi hinga lege ti duti na yâ ye mingi nga. Na yâ ye kue, mbi hinga lege ti duti na nzara na ti duti na kobe, ti duti na nzinga na ti wara ye.” E manda oko lege so nga. Paul atene nga: “Mbi lingbi sala ye kue na yâ Lo [Nzapa] so asala si mbi wara ngangu.” (aPhilippien 4:12, 13). Ye so asi tâ na e biani! E wara ngia mingi, gbâ ti akusala ti Chrétien so akpengba zo, nga na siriri ti bê.

Salango kusala na akongregation legeoko na sewa

Na hunzingo ti ngu 1959, e dü kozo molenge ti e ti koli, Joël, nga na ngu 1962, e dü use molenge ti e, Samuel. Mbi na Christiana e ngbâ lakue na yâ kua ti circonscription. E yeke sala vizite na akongregation na amolenge ti e na tele ti e. Na ngu 1967, bira asungba na Nigeria. A-ekole akanga ndali ti sungbango ti anene ngombe so alapara ayeke bi lakue na sese. Kozoni si wali ti mbi amû peko ti mbi na yâ kua ti circonscription, lo yeke fa lani mbeti na ekole. Tongaso, na ngoi ti bira ni, lo fa ye na amolenge ti e na kodoro. Na ngu omene, Samuel ahinga ti diko na ti sû mbeti awe. Tongana, na peko ti bira ni, lo gue na ekole, lo hon amba ti lo na da use.

Na ngoi ni kâ, e bâ kue pëpe tongana nyen a yeke lani ngangu ti bata amolenge ti e na ndembe so e yeke na yâ kua ti circonscription. Me tokuango e tongana apionnier spécial na ngu 1972 asala nzoni na e mingi. A mû lege na e ti ngbâ na ndo oko ti bâ dutingo ti sewa ti e nzoni na lege ti yingo. Na ngoi so ala de kete, e fa na amolenge ti e nene ni ti duti na ngia so alondo na Nzapa. Na ngu 1973, Samuel awara batême, nga Joël aga pionnier permanent. Amolenge ti e use kue amû anzoni wali Chrétien na ala yeke bata amolenge ti ala fadeso na yâ ti tâ tënë.

Sioni ti bira ni

Na ndembe so bira asungba, mbi yeke sala lani vizite na mbeni kongregation na Onitsha tongana surveillant ti circonscription, na sewa ti mbi na tele ti mbi. Bira so akiri afa na e so warango kungba wala ziango bê na ndo ni ayeke senge senge ye. Mbi bâ azo na kpengo ni ndali ti fini ti ala, ala dö aye ti ala ti ngele ngangu na lege ala zia.

Tongana bira ni ayeke ga wâ, a yeke hiri na kua ti turugu akoli kue so ayeke na nzoni seni. A sala sana na mingi ti aita-koli so ake ti lï turugu. E lingbi ti tambela ti bê ti e pëpe. Kobe amanke, na ye so aga na wusuwusu na yâ ti kodoro. Ngele ti demi-kilo ti fuku ti gozo so ândö ayeke pata miombe asi fadeso 7 840, nga ti kopo ti ingo so ândö ayeke 4 480 asi 23 520. Dulait, beurre nga na sucre ahunzi na lê ti gala. Ti kui pëpe, e yeke neka kpekpe papaye na e bungbi ni na kete fuku ti gozo. E te nga lani akindagozo, aporo ti kpangagba, kugbe ti hibiscus, akota pele nga kugbe kue so e lingbi ti wara. A yeke lani ngangu ti wara nyama, tongaso, mbi fâ akada na amolenge ti te. Ye oko, atâa aye ni ayeke lani ngangu tongana nyen, Jéhovah abata e lakue.

Me, ye so ayeke tâ lani sioni mingi ayeke kangango lege ti wara kobe ti yingo ndali ti bira. Mingi ti aita ni akpe ndo so bira ni ayeke dä, ala lï gbako wala ala gue na ambeni kodoro nde. Ye so asala si mingi ti ala agirisa ambeti ti ala kue so aluti na ndo Bible. Nga, kangango lege so aturugu ti ngorogbia akanga ni asala si afini mbeti so aluti na ndo Bible asi na kodoro ti Biafra pëpe. Atâa so mingi ti akongregation atara kue ti sala abungbi, dutingo ti aita ni na lege ti yingo awara kpale teti so lege ti wara fango ndo ti filiale akanga.

Hongo ndo ti nzara na lege ti yingo

Asurveillant so ague na ndo nde nde asala ngangu ti ala kue ti sala vizite lakue na kongregation oko oko. Teti so mingi ti aita akpe agbata ni, mbi gi ala na ndo kue so mbi lingbi ti wara ala dä. Na mbeni ngoi, mbi zia wali ti mbi na amolenge ti mbi na mbeni ndo so ayeke kpo, na mbi gue mbi oko teti yenga omene na akete kodoro nde nde nga na yâ ti agbako ti gi aita.

Na ndembe so mbi yeke sala vizite na mbeni kongregation na Ogbunka, mbi mä a tene so gbâ ti aTémoin ayeke na Isuochi, na kete kodoro-komanda ti Okigwe. Tongaso, mbi tokua yanga na aita ni kâ ti tene ala bungbi na yâ ti mbeni kota yaka na kete kodoro ti Umuaku. Mbi na mbeni mbakoro ita-koli e kpe na vélo kilomètre 15 ti si na yaka ni. Aita ndulu na 200, so awali na amolenge ayeke na popo ni, abungbi kâ awe. Na lege ti mbeni ita-wali pionnier, mbi wara lege ti hinga ndo so mbeni bungbi ti aTémoin ngbangbo oko tongaso ayeke dä. Ala kpe na yâ ti ngonda ti Lomara.

Lawrence Ugwuegbu ayeke lani mbeni oko ti akpengba ita so ayeke lango na gbata ti Owerri so bira abuba ni. Lo tene na mbi so gbâ ti aTémoin ayeke na Ohaji. Ala lingbi ti tambela ti bê ti ala pëpe, teti aturugu amû ndo ni kue. Mbi na Ita Lawrence e mû vélo e gue kâ na bï, na e tingbi na aTémoin ndulu na 120 na yâ gbagba ti mbeni ita. E mû nga ngoi so ti gue ti bâ ambeni Témoin na ndo so ala honde tele ti ala dä.

Ita Isaac Nwagwu azia fini ti lo na lê ti kuâ ti mû maboko na mbi ti wara ambeni ita so akpe. Lo fâ Ngu ti Otamiri na mbi na yâ ti mbeni ngö ti tingbi na aTémoin ahon 150 so abungbi na Egbu-Etche. Mbeni ita-koli kâ atene na kongo: “Lango so ayeke kota ahon atanga ni kue na yâ fini ti mbi! Mbi pensé lâ oko pëpe so mbi yeke kiri ti bâ mbeni surveillant ti circonscription na yâ fini ti mbi. Atâa tongana bira ni afâ mbi laso, mbi yeke na tënë mbeni pëpe.”

A lingbi ti hiri mbi lakue na kua ti turugu, me mbi bâ fani mingi tongana nyen Jéhovah abata mbi. Mbeni lâ, na bekombite, tongana mbi yeke kiri na da ti lango ti mbi na peko ti so mbi sala bungbi na aita ndulu na 250, mbeni bungbi ti aturugu na mbeni barrage atene na mbi ti luti. Ala hunda mbi: “Ngbanga ti nyen mo lï turugu pëpe?” Mbi fa na ala so mbi yeke mbeni missionnaire so ayeke fa tënë ti Royaume ti Nzapa. Mbi bâ so ala ye ti ala ti gbu gi mbi. Na peko ti mbeni ndulu sambela so mbi sala na yâ ti bê ti mbi hio, mbi tene na capitaine ti ala, “Pardon, ala zia mbi gue ma.” Bê ti mbi adö tongana lo hunda, “Mo tene so a lingbi e zia mo gue?” Mbi kiri tënë, “Ni la, ala zia mbi gue.” Lo tene: “Mo lingbi ti gue.” Turugu oko azi yanga pëpe.​—Psaume 65:2, 3.

Dutingo na ngia aga na ambeni ye ti nzoni

Na peko ti so bira ni ahunzi na ngu 1970, mbi ngbâ ti sala kua ti circonscription. A yeke lani mbeni matabisi ti kiri ti leke yâ ti akongregation. Na pekoni, mbi na Christiana e sala kua ti pionnier spécial juska na ngu 1976, na ngoi so a kiri a hiri mbi na kua ti circonscription. Gi na oko ngu ni so, a hiri mbi na kua ti district. Ngu mbasambala na pekoni, a tisa mbi na wali ti mbi ti sala kua na filiale ti aTémoin ti Jéhovah ti Nigeria, ndo so e yeke dä fadeso. Na filiale ni ge, a yeke lakue mbeni ye ti kota ngia ti kiri ti bâ aita-koli na aita-wali so e tingbi na ala na ngoi ti bira ni nga na ambeni ngoi nde, so ayeke sala lakue na Jéhovah be-ta-zo.

Na yâ angu so kue, Christiana amû maboko na mbi pendere mingi na lo duti na tele ti mbi lakue. Nzoni kpengba bibe ti lo, atâa kpale ti seni so lo wara ngbele ye na ngu 1978, amû maboko na mbi ti ngbâ ti sala kua ti mbi. E bâ na lê ti e gango tâ tënë ti tënë ti wasungo psaume, so atene: “L’Eternel abata lo na ndo tange ti kobela; fade Mo leke tange ti lo na lâ ti kobela ti lo.”​—Psaume 41:4.

Na bingo lê ti bâ angu so mbi sala na yâ kua ti Nzapa, mbi yeke kiri gi singila na Jéhovah ndali ti apendere ye so lo mû na mbi. Na dutingo na ngia na lege ti ye so lo mû na mbi, mbi lingbi biani ti tene so mbi wara kota ngia. Ngia ti bango angambe ti mbi, amolenge ti mbi, nga na sewa ti ala kue na salango na Jéhovah na tele ti mbi na wali ti mbi ayeke mbeni deba nzoni so ahon tanga ti adeba nzoni kue. Fini so Jéhovah amû na mbi azia ngia na bê ti mbi mingi. Mbi wara ye kue so bê ti mbi aye.

[Kete tënë na lembeti 27]

a So aTémoin ti Jéhovah asigigi na ni. A yeke sala ni mbeni pëpe.

[Encadré na lembeti 27]

Lekengo ye so amû maboko na aita kue

Ti londo na ngu 1960 ti si na ngu 1969, kengo tele na popo ti azo ti amara nde nde na mbage ti banga nga na ti tö ti Nigeria aga na awusuwusu, akpale, kengo-ndia nga na salango ngangu na azo ti mara nde. Aye so aga na kota kpale na aTémoin ti Jéhovah, so aleke na bê ti ala ti duti nde na yâ bira so. A fâ ndulu na 20 na popo ti ala. Mingi ti ala agirisa akungba ti ala kue.

Na 30 mai 1967, akodoro ti mbage ti tö ti Nigeria azi tele ti ala na tanga ti akodoro ni, si aga République ti Biafra. Aturugu ti kodoro ti Nigeria aga na ala kanga lege na kodoro ti Biafra. Ye so aga na bira so mênë ayuru dä mingi.

Dutingo nde ti aTémoin ti Jéhovah ti Biafra aga na akota kpale na ala. Ambeti-sango asala asioni tënë ti ala, na ala pusu azo ti ke ala. Ye oko, Jéhovah asala kue ti tene awakua ti lo awara kobe ti yingo. Tongana nyen?

Na tongo nda ti ngu 1968, a zia mbeni zo ti kua ti letäa na ndo mbeni mbata ti kua na Poto nga mbeni nde na aéroport ti Biafra. Ala use kue ayeke aTémoin. Kua ti ala ni azia ala tâ gi na ayanga ti oko lege so atingbi kodoro ti Biafra na tanga ti akodoro kue. A-Témoin use so ayeda na bê ti ala kue ti lï na kobe ti yingo na Biafra, atâa so ye so alingbi ti ga na ala kuâ. Ala sala nga si aita so ayeke na yâ ti kpale awara aye ti mitele. Aita use so awara lege ti ngbâ ti sala kota ye so juska na hunzingo ti bira ni, na ngu 1970. Mbeni oko ti ala atene na pekoni: “Maboko ti zo alingbi ti duti na peko ti lekengo ye so oko pëpe.”

[Foto na lembeti 23]

Na ngu 1956

[Foto na lembeti 25]

Na ngu 1965, e na amolenge ti e, Joël na Samuel

[Foto na lembeti 26]

So tâ ngia ti sala na Jéhovah legeoko na sewa!

[Foto na lembeti 27]

Laso, mbi na Christiana na filiale ti Nigeria

    Ambeti na Sango (1997-2025)
    Sigi
    Linda
    • Sango
    • Kangbi ni na mbeni zo
    • Aye so mo ye
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Lege ti sara kua na ni
    • Ye so a yeke sara na asango so mo mû
    • Paramètres de confidentialité
    • JW.ORG
    • Linda
    Kangbi ni na mbeni zo