“Mû peko ti mbi lakue”
“A hiri i teti ye so, teti Christ ahu pono teti i nga, na Lo mû tapande na i si i lingbi tambela na senda ti Lo.”—1 PIERRE 2:21.
JÉSUS CHRIST ayeke lani Wafango Ye so ayeke kota mingi ahon tanga ti awafango ye kue ti sese. Na ndo ni, lo yeke mbilimbili-kue, na lo sala siokpari lâ oko pëpe na ngoi kue so lo de na sese (1 Pierre 2:22). Ye oko, ye so aye ti tene biani so azo ti siokpari tongana e alingbi pëpe ti mû peko ti tapande ti mbilimbili-kue ti Jésus na ndo tënë ti fango ye? Oko pëpe.
2 Tongana ti so e bâ na yâ article so ahon, fango ye ti Jésus aluti lani na ndo ndoye, na ndoye ayeke mbeni lengo so e kue e lingbi ti lë. Fani mingi, Tënë ti Nzapa awa e ti kono ndoye ti e na mbage ti ambeni zo, na ti sala si ndoye so e yeke fa na mbage ti ala akpengba mingi ahon (aPhilippien 1:9; aColossien 3:14). Jéhovah ayeke ku lâ oko pëpe na mbage ti acréature ti lo ti sala mbeni ye so ala lingbi ande pëpe ti sala. Biani, teti “Nzapa ayeke ndoye” na lo sala e na image ti lo, a lingbi ti tene so lo sala e ti fa na gigi ndoye (1 Jean 4:8; Genèse 1:27). Ni la, tongana e diko atënë ti bazengele Pierre so ayeke kota versê ti article so, e yeke na beku so e lingbi ande ti sala ni. E lingbi ti tambela mbilimbili na ndo senda ti Christ. Biani, e lingbi ti yeda na mungo yanga ti Jésus so: “Mû peko ti mbi lakue.” (Luc 9:23, NW). Zia e bâ tongana nyen e lingbi ti mû peko ti tapande ti ndoye so Christ afa, kozoni kue teti atâ tënë so lo fa, na use ni teti azo so lo fa ye na ala.
Zia e kpengba ndoye ti e teti atâ tënë so e manda
3 Ti ndoye atâ tënë so e yeke fa na ambeni zo, a lingbi e duti na kota nzara ti manda ni e mveni. Na yâ sese ti laso, ti lë mara ti ndoye tongaso ayeke senge ye pëpe. Aye tongana nzoni mandango ye pëpe na ekole nga na asioni ngobo ti salango ye so zo amaï na lâ ti pendere ti lo asala si mingi ti azo ayeke tâ na nzara oko pëpe ti manda ye. Ye oko, a yeke kota ye mingi ti tene e manda ye na mbage ti Jéhovah. A-Proverbe 2:1-5 atene: “Molenge ti mbi, tongana mo mä tënë ti mbi, na mo bata komandema ti mbi na bê ti mo, si mo zia mê ti mo amä ndara, na mo zia bê ti mo ahinga nda ti ye; biani, tongana mo toto ti hinga ye, na mo toto ngangu ti hinga nda ti ye; tongana mo gi ndara legeoko tongana zo agi argent, na mo gi lo ngangu tongana mosoro so ahonde; tongaso fade mo hinga nda ti kpengo mbito ti L’Eternel, na fade mo wara lege ti hinga Nzapa.”
4 Bâ so na versê 1 ti si na 4, a tene fani mingi na e ti sala ngangu ti “mä”, ti “bata” nga na ti “gi” na ti ‘gi na ngangu’. Ye oko, ye nyen alingbi ti pusu e ti sala aye so kue? Bâ nzoni atënë so: “Zia bê ti mo ahinga nda ti ye”. Mbeni buku afa so wango so “ayeke gi pëpe mbeni hundango ndo ti tene a bi lê na ndo mbeni ye; a yeke mbeni hundango ndo ti wara mbeni bibe: bibe ti duti ndulu ti mä afango ye na bê kue.” Nga, ye nyen alingbi ti mû maboko na e ti mä tënë hio na ti duti ndulu ti manda ye so Jéhovah afa na e? A yeke bango ndo ti e. A lingbi e bâ “hingango ye ti Nzapa” tongana “argent” na “mosoro so ahonde”.
5 A yeke ngangu na e pëpe ti wara mara ti bango ndo tongaso. Na tapande, “hingango ye ti Nzapa” so mo manda awe andu peut-être tâ tënë na ndo aye so Jéhovah aleke ti sala ti tene abe-ta-zo awara fini ti lakue lakue na yâ Paradis na ndo sese (Psaume 37:28, 29). Tongana mo manda tâ tënë so ti fani oko ni, kite ayeke pëpe so mo bâ ni lani tongana mbeni tâ mosoro, mbeni hingango ye so asi bê ti mo na beku nga na ngia. Me ti fadeso a yeke tongana nyen? Tongana ngoi ayeke hon, yekiango ndo teti mosoro ti mo so ayeke dë dengo? Tongaso, tara ti sala aye use. Kozoni, sala si yekiango ndo ti mo ni akiri aga fini ni, so ti tene tara ti dabe mo lakue na anda ti tënë so apusu mo ti yekia atâ tënë oko oko so Jéhovah afa na mo, même ala so mo manda a sala fadeso angu mingi awe.
6 Ti use ni, gi ambeni mosoro na ndo ni. Teti biani, tongana a si so mo ge dû na mo wara mbeni tênë ti ngele ngangu, mo yeke zia ni gi na bozo na mo gue na ngia? Oko pëpe, mo yeke gi ti bâ wala mo lingbi ti wara mingi ahon so. Legeoko nga, Tënë ti Nzapa asisingo na atâ tënë so ayeke tongana amosoro ti ngele ngangu. Atâa oke la mo wara, mo lingbi ti wara mingi ahon (aRomain 11:33). Tongana mo hasa na gigi mbeni mosoro ti tâ tënë, hunda tele ti mo: ‘Ye nyen asala si tâ tënë so aduti mbeni mosoro? Ye so amû na mbi lege ti hinga nzoni ahon alengo ti Jéhovah wala aye so lo leke ti sala? A mû na mbi tâ nzoni fango lege ti ngbâ lakue ti tambela na ndo senda ti Jésus?’ Gbungo li na ndo mara ti ahundango tënë tongaso ayeke mû lege na mo ti kono yâ ti ndoye ti mo teti atâ tënë so Jéhovah afa na mo.
Zia e fa na gigi ndoye teti atâ tënë so e fa
7 Na ngoi so e yeke fa ye na ambeni zo, tongana nyen e lingbi ti fa na gigi so e ndoye atâ tënë so e manda na lege ti Mbeti ti Nzapa? Tongana e ye ti mû peko ti tapande ti Jésus, a yeke ti e ti zia bê kue na Bible tongana e yeke fa tënë na e yeke fa ye. Na yâ angoi so ahon fade fadeso, a wa azo ti Nzapa na ndo sese kue ti sala kusala na Bible mingi ahon na yâ kusala ti ala ti fango tënë. Na ngoi so mo yeke gi ti sala ye alingbi na wango so, fa na zo so ayeke mä mo, so mo mveni nga mo yekia mingi ye so mo yeke fa na yâ Bible.—Matthieu 13:52.
8 Na tapande, fade fade na peko ti kota kpale so asi lani na gbata ti New York na ngu so ahon, mbeni ita-wali ayeke kangbi tënë ti Psaume 46:2, 12 na azo so lo yeke tingbi na ala na fango tënë. Lo yeke hunda kozoni kue na azo ni tongana nyen ala yeke hon ndo ti kota kpale ni. Lo dengi mê nzoni na kiringo tënë ti ala, lo kiri singila na ni, na pekoni lo tene: “Mbi lingbi ti fa na ala mbeni versê so adë bê ti mbi biani na ngoi ti kpale so?” Mingi ti azo ni ake pëpe ti mä tënë ni, na ye so azi lege na apendere lisoro mingi. Na salango tënë na amaseka, fani mingi oko ita-wali so ayeke tene: “Mbi lingbi biani ti tene na mo so a sala fadeso angu 50 awe si mbi yeke fa Bible na azo, na mbi lingbi ti tene biani so buku ni amû maboko na mbi na yâ akpale kue so mbi wara.” Na salango kusala na mbeni kode na bê kue nga na wâ, e yeke fa na azo so e yekia na e ndoye ye so e manda na lege ti Tënë ti Nzapa.—Psaume 119:97, 105.
9 Tongana azo ahunda tënë na e na ndo aye so e mä na bê dä, a yeke pendere ngoi teti e ti fa na gigi so e ndoye Tënë ti Nzapa. Tongana e mû peko ti tapande ti Jésus, e yeke sala pëpe si akiringo tënë ti e aluti gi na ndo atënë ti bê ti e mveni (aProverbe 3:5, 6). Nde na so, e sala kusala na Bible ti kiri tënë na azo. Mo yeke na mbito ti tene mbeni zo ahunda na mo mbeni tënë so mo lingbi pëpe ti kiri tënë na ni? Bâ anzoni ye use so mo lingbi ti sala.
10 Sala ngangu ti leke tele ti mo. Bazengele Pierre atene: “I yekia Christ na bê ti i tongana Seigneur. I leke bê ti i ti kiri tënë lakue na azo kue so ahunda nda ti tënë ti beku so ayeke na yâ i, me i kiri tënë na tâ be-ti-molenge na mbito”. (1 Pierre 3:15). Mo yeke ndulu ti fa nda ti atënë ti mabe ti mo? Na tapande, tongana mbeni zo aye ti hinga ngbanga ti nyen mo mû mbage pëpe na yâ mbeni salango ye wala matanga so ague nde na Mbeti ti Nzapa, tene gi pëpe so na yâ lege ti vorongo ti mo, a ke ye tongaso. Tongana mo kiri tënë tongaso, a lingbi ti fa so mo yeke zia ambeni zo nde si amû desizion na place ti mo, na tongaso mo yeke na yâ mbeni secte. A yeke nzoni ahon ti kiri tënë tongaso: “Mbeti ti Nzapa, Bible, ake ni”, wala “A yeke nzere ande na Nzapa ti mbi pëpe”. Na pekoni, mo lingbi ti mû mbeni kiringo tënë ti fa ngbanga ti nyen mo sala ye tongaso.—aRomain 12:1.
11 Tongana mo bâ so mo de ti leke tele ti mo nzoni pëpe, ngbanga ti nyen ti mû pëpe ngoi kete ti manda buku Comment raisonner à partir des Écritures tongana a yeke dä na yâ mbeni yanga ti kodoro so mo gbu nda ni?a Soro na yâ ni ambeni tënë so azo ayeke hunda ka lakue, na bata ambeni versê ni na li. Zia lakue ndulu na tele ti mo buku Comment raisonner nga na Bible. Duti ndulu ti sala kusala na ala use kue. Fa na zo so ayeke hunda tënë, so mo yeke na mbeni buku ti gingo nda ti ye so mo ye ti sala kusala na ni ti mû maboko na mo ti wara akiringo tënë so Bible amû na ahundango tënë ti lo.
12 Gi bê ti mo ahon ndo ni pëpe. Teti lo yeke mbilimbili-kue pëpe, zo oko alingbi pëpe ti kiri na peko ti atënë kue so a hunda na lo. Ni la, tongana a hunda na mo mbeni tënë na ndo Bible so mo lingbi pëpe ti kiri tënë na ni, mo lingbi lakue ti kiri tënë tongaso: “Singila na mo teti pendere hundango tënë ti mo ni. Me ti tâ tënë ni, mbi hinga kiringo tënë ni pëpe; ye oko, mbi hinga biani so Bible andu tënë so awe. A nzere na mbi mingi ti gi nda ti aye na ndo Bible; ni la, fade mbi yeke gi kiringo tënë na hundango tënë ti mo, na mbi yeke ga ti peko ti fa ni na mo.” Tongana mo kiri tënë polele tongaso nga na tâ be-ti-molenge, fade mo yeke leke lege teti anzoni lisoro so ayeke ga na peko.— aProverbe 11:2.
Zia e ndoye azo so e fa ye na ala
13 Jésus afa na gigi lani ndoye teti azo so lo yeke fa ye na ala. Tongana nyen e lingbi ti mû peko ti tapande ti lo na ndo so? A lingbi e dë pëpe na yâ salango ye ti e na mbage ti azo so angoro e. Tâ tënë, “bira ti kota lâ ti Nzapa, Lo Ti Ngangu Ahon Kue” aga ndulu awe, na fade a yeke futi gbâ ti azo na popo ti azo ngbundangbu mingi so ayeke na fini laso (Apocalypse 16:14; Jérémie 25:33). Me, e hinga pëpe zo wa si ayeke ngbâ na fini, na zo wa si ayeke kui. Fango ngbanga so ayeke ti fade fadeso pëpe, na zo so ayeke fâ ande ngbanga ni ayeke lo so Jéhovah asoro, so ti tene Jésus Christ. Kozoni si a fâ ngbanga ni, e yeke bâ zo oko oko tongana mbeni zo so alingbi ti ga wakua ti Jéhovah.—Matthieu 19:24-26; 25:31-33; Kusala 17:31.
14 Tongaso, legeoko na Jésus, e yeke gi ti zia tele ti e na place ti azo. E lingbi ti hunda tele ti e: ‘Mbi yeke bâ mawa ti azo so abungbi ti vorongo, ti poroso na ti konomi ahanda ala na lege ti amvene ti mayele? Tongana ala yeke na nzara ti mä pëpe tënë so e fa na ala, mbi yeke gi ti bâ ngbanga ti nyen ala yeke na bibe so? Mbi bâ so mbi, wala ambeni zo nde so ayeke sala fadeso na Jéhovah na be-biani, ayeke nga na oko bibe so kozo? Mbi leke kode ti fango tënë ti mbi ti gue legeoko na ni? Wala mbi tene na bê ti mbi so ala yeke azo so alingbi lâ oko pëpe ti changé lege ti ala?’ (Apocalypse 12:9). Tongana azo abâ so biani e yeke na bibe ti bâ mawa ti ambeni zo, peut-être ala nga kue ayeke duti ndulu ti yeda na fango tënë ti e (1 Pierre 3:8). Tongana e yeke ndulu ti bâ mawa ti amba ti e, ye so alingbi ti pusu e hio ti bi bê mingi ahon na ndo azo so e tingbi na ala na yâ kusala ti e ti fango tënë. E lingbi ti bi bê na ahundango tënë ti ala, nga na aye so agbu bê ti ala. Tongana e kiri, e lingbi peut-être ti fa na ala so e gbu li awe na ndo atënë so ala tene na e na kozo vizite so e sala. Fa na ala so tongana ala wara mbeni kpale fade fadeso, peut-être e lingbi ti sala mbeni ye ti mû maboko na ala.
15 Legeoko na Jésus, e yeke gi ti bâ nzoni ti azo. Peut-être mbeni koli wala wali ayeke sala ngangu nzoni mingi ti bata gi lo oko amolenge ti lo. Mbeni koli ayeke tiri ngangu ti bata sewa ti lo. Mbeni mbakoro abi bê mingi na aye ti yingo. E yeke gi ti bâ alengo so na yâ azo so e tingbi na ala, na e yeke ndulu ti gonda ala ndali ni? Na salango tongaso, e yeke gboto lê na ndo aye so agbu bê ti e na ala kue, na e lingbi ti leke lege ti fa tënë na ndo Royaume.—Kusala 26:2, 3.
Tâ be-ti-molenge ayeke kota ye mingi na yâ fango na gigi ndoye
16 Ndoye teti azo so e fa ye na ala ayeke pusu e ande ti bata gbotongo mê so Bible amû na lege ti ndara: “Hingango ye asala si bê ti zo aga kota, me ndoye asala si zo akpengba.” (1 aCorinthien 8:1). Jésus ayeke lani na kota hingango ye; ye oko, lo yeke lani na fandara pëpe. Ni la, tongana mo yeke kangbi atënë ti mabe ti mo, kpe ti gi tënë na azo wala ti fa na ala so mo yeke kota ahon ala. Ye so e yeke gi ayeke ti ndu bê ti azo na ti gboto ala na mbage ti atâ tënë so e ndoye mingi (aColossien 4:6). Dabe mo so tongana Pierre awâ lani aChrétien ti duti ndulu ti fa nda ti tënë ti mabe ti ala, lo mû nga dango bê na ndo nene ti sala ni ‘na tâ be-ti-molenge [nga] na kota kpengo mbito’. (1 Pierre 3:15). Tongana e yeke na tâ be-ti-molenge nga na kpengo mbito, e yeke duti ndulu mingi ahon ti gboto azo na mbage ti Nzapa so e voro lo.
17 E yeke gi pëpe ti dö bê ti azo na hingango ye ti e wala fango ye so e wara. Tongana ambeni zo na yâ territoire ti i ake ti mä ala so awara kota mbeti pëpe na da senda-gi wala so ayeke na kota kamba pëpe, zia pëpe si na lege ti salango ye ti ala, mo nze. A tene lani na Jésus so lo gue lâ oko pëpe na akota ekole ti awafango ye ti aJuif ti ngoi ti lo, me Jésus azia bê ti lo na tënë so pëpe; nga lo gi pëpe ti hon ndo ti asioni bibe ti azo na mbage ti lo na dongo bê ti ala na lege ti kota hingango ye ti lo.—Jean 7:15.
18 Tâ be-ti-molenge na ndoye ayeke kota ye mingi teti awakua Chrétien ahon kota fango ye kue so ala lingbi ti wara na ada-mbeti ti sese so. A yeke Kota Wafango Ye, Jéhovah, si amû lege na e ti lingbi teti kusala ni (2 aCorinthien 3:5, 6). Nga, atâa tënë kue so ambeni kota zo ti alege ti vorongo ti Chrétienté alingbi ti tene, e yeke na bezoin pëpe ti manda angbele yanga ti kodoro so a sû Bible dä ti ga awafango Mbeti ti Nzapa. Jéhovah ato yingo ti lo ti tene a sû Bible na yâ atënë so ayeke polele, nga mbilimbili, na so amû lege kamême na zo oko oko kue ti gbu nda ti atâ tënë ti ngele ngangu so ayeke na yâ ni. Atâ tënë so agbian pëpe même na ngoi so a sû pekoni na ambeni yanga ti kodoro ngbangbo mingi. Tongaso, atâa so ngoi na ngoi hingango angbele yanga ti kodoro so alingbi ti sala nzoni, a yeke kota ye pëpe ti duti na ni. Na ndo ni, tongana mbeni zo asala baba teti so ala yeke na kode ti hingango ayanga ti kodoro, ye so alingbi ti sala si lo hon na tele ti mbeni ye so ayeke kota mingi biani teti atâ Chrétien: ti duti ndulu ti manda ye na mbage ti ambeni zo.—1 Timothée 6:4.
19 Kite ayeke pëpe so kusala ti e ti fango tënë ahunda ti tene e sala ye na tâ be-ti-molenge. Fani mingi, e yeke tingbi na azo so ake tënë ti e, aye ti mä ni pëpe, wala même so asala ngangu na ndo e (Jean 15:20). Ye oko, na salango kusala ti e na be-biani, e yeke sala mbeni kua so ayeke kota ye mingi na so amû maboko na zo. Tongana e ngbâ lakue ti sala na ambeni zo na yâ kua so, e yeke mû tapande ti ndoye so Jésus Christ afa na mbage ti azo. Gbu li kete: Fade e yeke wara ngia pëpe na peko ti ngangu so e mû na ya fango tënë tongana e wara zo oko ti bê ti ngasangbaga na peko ti so e fa tënë na azo saki oko so aye tënë ni pëpe wala so ake e? Biani, fade e yeke wara ngia na pekoni! Ni la, tongana e gbu ngangu lakue na yâ kusala ni, na e kiri na peko lâ oko pëpe, e yeke sala na be-biani na azo ti bê ti ngasangbaga so e de ti wara ala pëpe. Biani Jéhovah na Jésus ayeke sala kue ti tene a wara nga a mû maboko na azo mingi mingi ti ngele ngangu so, kozoni si nda ni aga.—Aggée 2:7.
20 Fango ye na tapande ayeke mbeni lege nde ti fa so e yeke ndulu ti sala teti ambeni zo. Na tapande, e ye ti fa na azo so ti sala na Jéhovah, “Nzapa so ayeke na ngia”, ayeke lege ti fini ti nzoni ahon so e lingbi ti mû (1 Timothée 1:11, NW). Na bango tambela ti e nga na salango ye ti e na mbage ti avoizin ti e, akamarade ti e ti ekole, na afon e na place ti kua, ala lingbi ti bâ so e yeke na ngia na tele ti e anzere? Legeoko nga, e yeke fa na awamandango Bible so kongregation ti aChrétien ayeke tongana mbeni paradis ti ndoye na yâ mbeni sese ti ngangu na so abâ mawa ti zo pëpe. Ala so e yeke manda Bible na ala alingbi ti bâ hio so e ndoye azo kue na yâ kongregation na e yeke sala kusala ngangu ti bata siriri na popo ti e?—1 Pierre 4:8.
21 Tongana e yeke ndulu ti sala ye na yâ kusala ti e, ngoi na ngoi, a lingbi ti pusu e ti kiri ti bâ tele ti e mveni nzoni. Na salango tongaso na bê kue, azo mingi abâ so ala lingbi ti kono kusala ti ala na mungo kusala ti ngoi kue wala na guengo na mbeni ndo so ahunda aita ti mû maboko dä. Ambeni ita nde asoro ti manda mbeni yanga ti kodoro ti fa tënë na awande mingi so ayeke ga na yâ kodoro ti ala. Tongana alege tongaso azi na mo, bâ ni nzoni nga na yâ sambela. Tongana mo mû fini ti mo kue na yâ kusala ti mungo maboko na ambeni zo, mo yeke wara kota ngia, nzerengo tele, na siriri ti bibe.—Zo-ti-fa-tene 5:11.
22 Na yâ alege kue, zia e ngbâ lakue ti mû peko ti tapande ti Jésus Christ na salango si ndoye ti e teti atâ tënë so e fa nga teti azo so e fa ye na ala akpengba ngangu. Tongana e lë na e fa ndoye na yâ alege use so, fade a yeke mû maboko na e ti leke gunda ti guengo na li ni ti e ti ga anzoni wafango ye tongana Christ. Ye oko, tongana nyen e lingbi ti leke ye na ndo gunda ni so? Na yâ numéro ti Tour ti Ba Ndo so ayeke ga na peko, fade ambeni molongo ti a-article ayeke fa ambilimbili kode ti fango ye so Jésus asala na kusala giriri.
[Kete Tene na Gbe Ni]
a So aTémoin ti Jéhovah asigigi na ni.
Fade mo kiri tënë tongana nyen?
• Ye wa adë bê ti e so e lingbi ti mû peko ti tapande ti Jésus tongana wafango ye?
• Tongana nyen e lingbi ti fa so e ndoye atâ tënë so e manda na yâ Bible?
• Ngbanga ti nyen a yeke kota ye mingi ti duti na tâ be-ti-molenge tongana e yeke maï na hingango ye?
• Fa ambeni lege so na yâ ni e lingbi ti fa ndoye teti ala so e yeke sala ngangu ti fa ye na ala.
[Ahundango Tene ti Manda na Ye]
1, 2. Ngbanga ti nyen e lingbi kamême ti mû peko ti tapande ti mbilimbili-kue so Jésus azia?
3. Ngbanga ti nyen ambeni zo ayeke na kpale ti manda ye? Me wango wa e wara na aProverbe 2:1-5?
4. Ti “zia bê” aye ti tene nyen? Bango ndo wa alingbi ti mû maboko na e ti sala ni?
5, 6. (a) Ye nyen alingbi ti si tongana ngoi ayeke hon? Na ye nyen e lingbi ti sala ti tene a si na e pëpe? (b) Ngbanga ti nyen a lingbi e gi lakue ti zia ambeni fini ye na ndo mosoro ti hingango ye so e wara na yâ Bible?
7, 8. Na yâ alege wa e lingbi ti fa na azo so e ndoye atâ tënë so e manda na yâ Bible? Mû mbeni tapande.
9, 10. Ngbanga ti nyen a yeke kota ye mingi ti sala kusala na Bible tongana e kiri tënë na ahundango tënë na ndo mabe ti e?
11. Buku wa alingbi ti mû maboko na e ti duti ndulu ti kiri tënë na ahundango tënë na ndo atâ tënë ti Mbeti ti Nzapa?
12. Tongana a hunda na e mbeni tënë na ndo Bible so e hinga kiringo tënë ni pëpe, e lingbi tene nyen?
13. Ngbanga ti nyen a lingbi e duti na nzoni bango ndo na mbage ti ala so e fa tënë na ala?
14. (a) Tongana nyen e lingbi ti bâ tele ti e mveni ti hinga wala e yeke bâ mawa ti amba ti e? (b) Na yâ alege wa e lingbi ti fa na gigi so e bi bê na amba ti e?
15. Ngbanga ti nyen e ye ti gi nzoni ti azo? Na tongana nyen e lingbi ti sala tongaso?
16. Ngbanga ti nyen a yeke kota ye mingi ti duti na tâ be-ti-molenge nga na kpengo mbito teti ala so e fa tënë na ala?
17, 18. (a) A lingbi e sala ye tongana nyen tongana azo akasa e so e lingbi pëpe teti kusala ti wakua ti Nzapa? (b) Ngbanga ti nyen a hunda pëpe na awamandango Bible ti hinga angbele yanga ti kodoro so a sû Bible dä?
19. Na lege wa kusala ti e ti fango tënë ayeke mbeni kua so amû maboko na zo?
20. Na yâ alege wa e lingbi ti fa ye na lege ti tapande ti e?
21, 22. (a) Tongana e bâ tele ti e nzoni na yâ kusala ti e ti fango tënë, e lingbi ti wara nzoni na yâ alege wa so azia na gbele e? (b) Ye nyen e yeke sala ande lisoro dä na yâ numéro ti Tour ti Ba Ndo so ayeke ga?
[Afoto na lembeti 16]
Sala ngangu ti leke tele ti mo
[Afoto na lembeti 16, 17]
Tongana mo bâ “hingango ye ti Nzapa” tongana mosoro, mo lingbi ti sala kusala na Bible nzoni
[Foto na lembeti 18]
E yeke fa so e ndoye azo tongana e kangbi nzo tënë na ala