‘Zia lê ti i akpengba’!

‘Tënë so mbi tene na i so, mbi tene ni na azo kue: a yeke nzoni lê ti i akpengba’.​—MARC 13:37, Buku ti Nzapa, Fini Mbuki.

JUAN ayeke bata lani aye ti lo ti ngele ngangu na kodoro. Lo yeke honde ni na gbe ti gbogbo ti lo, teti na lê ti lo, place ni so ayeke lani nzoni ndo ti batango ye dä ahon tanga ti ando kue ti yâ ti da ni. Ye oko, a si na mbeni bï, tongana lo na wali ti lo angbâ ti lango, mbeni zo ti nzi alï na chambre ni. A bâ so zo ti nzi ni ahinga tâ ndo ti wara ye so lo yeke gi. Lo gboto yeke aye ti ngele ngangu oko oko kue so ayeke na gbe ti gbogbo ni, nga na nginza so Juan azia na yâ ti mbeni tiroir ti kete table na tele ti gbogbo ni. Ti si na ndapelele, Juan abâ so a nzi lo. Teti angoi mingi ande, lo yeke dabe lo na ye ti vundu so lo manda: Mbeni koli so alango alingbi pëpe ti bata aye ti mosoro so lo yeke na ni.

² A yeke nga legeoko tongaso na lege ti yingo. E lingbi pëpe ti bata beku na mabe ti e nzoni tongana e lango. Ni la, Paul amû wango so: “A lingbi e lango tongana atanga ni pëpe, me a lingbi e bata [‘lê ti e akpengba’, Buku ti Nzapa, Fini ti Mbuki], e duti na donzi.” (1 aThessalonicien 5:6). Ti fa so a yeke kota ye ti sala si lê ti e akpengba, Jésus amû tapande ti mbeni zo ti nzi. Lo fa peko ti aye so ayeke gue ande juska na singo ti lo tongana Wafango ngbanga; na pekoni, lo mû gbotongo mê so: “Tongaso i bata [‘a yeke nzoni i lango pëpe’, Buku ti Nzapa, Fini Mbuki], teti i hinga lâ ti gango ti Seigneur ti i pëpe. Me a lingbi i hinga ye so, tongana mveni ti da ahinga l’heure ni so wanzi ayeke ga, ka lo bata da ti lo, lo zia wanzi age dü na da ti lo pëpe. Tongaso i bata nga, teti na l’heure ni so i yeke ku pëpe, fade Molenge Ti Zo aga.” (Matthieu 24:42-44). Mbeni zo ti nzi ayeke fa kozoni pëpe lawa si lo yeke ga. Lo yeke leke ti si na mbeni ngoi so zo oko aku tele ti lo na ni pëpe. Legeoko nga, hunzingo ti aye ti sese so ayeke si ande ‘na l’heure ni so e yeke ku pëpe’, alingbi na tënë ti Jésus.

‘Zia lê ti i akpengba na i luti ngangu na yâ mabe’

³ Na yâ atënë so a sû na Évangile ti Luc, Jésus ahaka aChrétien na angbâa so ayeke ku maître ti ala na kiringo ti lo na peko ti mbeni mariage. Ala yeke na bezoin ti zi lê ti ala lakue si tongana maître ni asi, lê ti ala angbâ na zingo ni ti yamba lo. Legeoko nga, Jésus atene: “Na l’heure ni so i yeke ku pëpe, fade Molenge Ti Zo aga.” (Luc 12:40). Ambeni zo so ayeke sala na Jéhovah teti angu mingi fadeso awe alingbi peut-être ti girisa ti bâ lakue nene ti salango ye hio na yâ ngoi so e yeke dä. Ala lingbi même na nda ni ti pensé so futingo ti aye ti sese angbâ yongoro mingi. Me mara ti bibe tongaso alingbi ti gue na e ti turne peko na aye ti yingo, na ti pusu e ti tomba peko ti mosoro na lege ti mitele, aye so alingbi ti sala si e lango na lege ti yingo.​—Luc 8:14; 21:34, 35.

⁴ E lingbi nga ti manda mbeni ye nde na lege ti tapande ti Jésus so. Atâa so angbâa ni ahinga pëpe l’heure so maître ti ala ayeke si na ni, a bâ so ala hinga bï so lo yeke si dä. A yeke duti fade ngangu mingi na ala ti zi lê ti ala na bï ni so kue, tongana fade ala pensé so maître ti ala alingbi ti ga na mbeni bï nde. Me a yeke tongaso pëpe; ala hinga lani bï wa si lo yeke si na ni, na ye so apusu ala tâ ngangu ti ngbâ ti zi lê ti ala. Legeoko nga laso, aprophétie ti Bible afa polele so e yeke na lâ ti nda ni; ye oko, ala tene na e pëpe lango wa, wala l’heure wa si nda ni ayeke si na ni (Matthieu 24:36). Tongana e mä na bê so nda ni ayeke si, ye so ayeke mû maboko na e ti ngbâ ti zi lê ti e; me tongana e hinga biani na bê ti e so lâ ti Jéhovah ayeke tâ ndulu ti si, fade bê ti e ayeke pusu e ahon ti kozo ti zi lê ti e.—Sophonie 1:14.

⁵ Tongana lo yeke sû mbeti na aChrétien ti Corinthe, Paul atene: “I bata [‘lê ti i akpengba’, Buku ti Nzapa, Fini Mbuki], i luti kpô [“i luti ngangu”, NW] na yâ mabe”. (1 aCorinthien 16:13). Biani, lê ti e so akpengba ague oko na lutingo ti e ngangu na yâ mabe ti Chrétien. Tongana nyen ti sala si lê ti e angbâ ti kpengba? A yeke gi na warango hingango ye so alï mingi ti Tënë ti Nzapa (2 Timothée 3:14, 15). Anzoni ngobo ti mandango ye e mveni, nga guengo na abungbi lakue ayeke mû lege na e ti kpengba mabe ti e, nga batango lakue na li lâ ti Jéhovah ayeke mbeni kpengba mbage ti mabe ti e. Ni la, ti kiri ti bâ ngoi na ngoi na yâ Mbeti ti Nzapa aye so afa so e yeke ndulu na hunzingo ti aye ti sese so, ayeke mû ande maboko na e ti girisa oko pëpe akpengba tâ tënë na ndo nda ni so apusu ndulu.a A yeke nga nzoni ti bâ aye so ayeke si laso na ndo sese, na so afa gango tâ tënë ti aprophétie ti Bible. Mbeni ita na Zamani asû na mbeti: “Lakue tongana mbi yeke bâ na télé aye so ayeke si, na tapande abira, ayengingo ti sese, salango ngangu, na bubango ti aye ti sese ti e, a yeke fa na mbi polele so nda ni apusu ndulu awe.”

⁶ Na yâ chapitre 13 ti Marc, e yeke wara mbeni tondo nde so Jésus amû ni ti wa adisciple ti lo ti ngbâ lakue ti zi lê ti ala. Na yâ chapitre so, Jésus ahaka dutingo ti adisciple ti lo na mbeni sinziri so ayeke ku kiringo ti maître ti lo na peko ti mbeni yongoro voyage na kodoro wande. Sinziri ni ahinga pëpe l’heure ti kiringo ti maître ti lo ni. Me a yeke ti lo ti zi gi lê ti lo. Jésus asala lani tënë ti angbonga ti bï so a kangbi yâ ni na ambage osio, na so maître ni alingbi fade ti si na popo ni. Osio mbage ti ngbonga ni ato nda ni na ngbonga ota ti ndapelele, ti si na ngbonga so lâ alondo na ni. Na ndangba mbage ti ngbonga ni so, a yeke ngangu pëpe ti tene lango ahon na sinziri ni. A tene so aturugu abâ angbonga ti si na yanga ti ndapelele so tongana nzoni ngoi so ahon atanga ni kue, ti gbu mbeni wato na ngoi so lo ku tele ti lo na ni pëpe. Legeoko nga, na yâ ndangba mbage ti lâ ti nda ni so, tongana azo ti sese so angoro e ayeke lango ngangu na lege ti yingo, e lingbi ti tiri ande ngangu ti ngbâ ti zi lê ti e si lango amû e pëpe (aRomain 13:11, 12). Ni la, na yâ tapande ti lo, Jésus akiri fani mingi na ndo wango so: ‘Ayeke nzoni lê ti ala akpengba. Ala lango pëpe . . . Ayeke nzoni ala lango pëpe . . . Tënë so mbi tene na ala so, mbi tene ni na azo kue: a yeke nzoni lê ti ala akpengba.’​—Marc 13:32-37, Buku ti Nzapa, Fini Mbuki.

⁷ Fani mingi, na ngoi ti kusala ti lo nga na peko ti londongo ti lo na popo ti awakinda, Jésus amû wango ti ngbâ lakue ti zi lê. Biani, mingi ni tongana Mbeti ti Nzapa ayeke sala tënë ti futingo ti aye ti sese so, lo yeke mû nga na e gbotongo mê ti ngbâ ti zi lê ti e wala ti zia si lê ti e akpengba.b (Luc 12:38, 40; Apocalypse 3:2; 16:14-16). A yeke polele so ti lango na lege ti yingo alingbi ti ga na tâ ye ti sioni mingi. E kue e yeke na bezoin ti agbotongo mê so!​—1 aCorinthien 10:12; 1 aThessalonicien 5:2, 6.

Abazengele ota so atomba lango gbä

⁸ Ti ngbâ lakue ti zi lê, a hunda na zo ye mingi ahon gi ti duti na anzoni bibe, tongana ti so e yeke bâ ni na lege ti tapande ti Pierre, Jacques na Jean. A yeke lani akoli ota so andoye aye ti yingo mingi, so amû peko ti Jésus na be-biani, na so andoye tâ Jésus ngangu. Ye oko, na bï ti lango 14 ti Nisan, ngu 33 N.E., ala wara lege pëpe ti tomba lango na lê ti ala. Abazengele ota so azia lani da-nduzu so ala yeke sala matanga ti Pâque dä, na ala gue na tele ti Jésus juska na yaka ti Gethsémané. Na ndo so, Jésus atene na ala: “Âme ti Mbi ayeke na vundu mingi ahon, même ndulu na kui. I duti na ndo so, i lango pëpe.” (Matthieu 26:38). Fani ota Jésus asambela ngangu na Babâ ti lo ti yayu, na fani ota lo kiri na mbage ti akamarade ti lo so; ye oko, lo wara ala gi na lango.​—Matthieu 26:40, 43, 45.

⁹ Ngbanga ti nyen akoli be-ta-zo so azia vundu na bê ti Jésus na bï ni so? Mbeni ye ni oko ayeke so ala nze lani mingi na lege ti mitele. L’heure ahon lani mingi, peut-être a yeke na peko ti bebi, na ‘lê ti ala ane’ na lango (Matthieu 26:43). Atâa so kue, Jésus atene: ‘I lango pëpe, i sambela, si i tï na handa pëpe; teti yingo aye biani, me mitele ayeke na ngangu pëpe.’​—Matthieu 26:41.

¹⁰ Biani, Jésus nga anze lani mingi na lege ti mitele na yâ kpengba bï so. Ye oko, a hon ti tï na lango, lo sala kusala na atanga ti anene ngoi so aga kozo na gbungo lo so, ti sambela ngangu. Alango kete kozoni, lo wa adisciple ti lo ti sambela, na lo tene: “Me i bata [‘i lango pëpe’, Buku ti Nzapa, Fini Mbuki] na ngoi ni kue, i sambela, si i lingbi wara ngangu ti kpe ye kue so fade asi, na ti luti na gbele Molenge Ti Zo.” (Luc 21:36; aEphésien 6:18). Tongana e bata wango ti Jésus so nzoni, na e mû peko ti nzoni tapande ti lo na ndo tënë ti sambela, tënë ti bê ti e so e fa na Jéhovah ayeke mû ande maboko na e ti ngbâ ti zi lê ti e na lege ti yingo.

¹¹ Biani, Jésus ahinga lani so na yâ ngoi kete, fade a yeke gbu lo na a yeke fâ ngbanga ti kuâ na ndo lo, atâa so adisciple ti lo agbu nda ni kue pëpe na ngoi ni so. Fade atara ti lo ayeke gue na lo juska ti hu pono ti ngangu, na nda ni na ndo keke ti pasi. Jésus agboto lani mê ti adisciple ti lo na ndo aye so, me ala gbu nda ti atënë so lo yeke tënë so pëpe. Ni la, ala tï na lango na ngoi so lê ti lo angbâ na zingo ni na lo yeke sambela (Marc 14:27-31; Luc 22:15-18). Legeoko na abazengele, e nga kue mitele ti e awoko, na ambeni ye ayeke nga dä so e de ti hinga ni pëpe. Me, tongana e girisa ti bâ nene ti salango ye hio na yâ ngoi so e yeke dä, e lingbi ti lango na lege ti yingo. E yeke tomba ande lango gi tongana e ngbâ ti zi lê ti e.

Anene lengo ota

¹² Tongana nyen e lingbi ti bâ lakue nene ti sala ye hio laso? E bâ awe nene ti sambela, nga ti bata lakue na li lâ ti Jéhovah. Na ndo ni, Paul afa anene lengo ota so a lingbi e lë. Lo tene: “Teti e yeke ti lâ, a lingbi e duti na donzi, e yü bongo ti wen ti libe ti mabe na ti ndoye, na e yü casque ti beku ti salut.” (1 aThessalonicien 5:8). Zia e bâ na ndulu tënë kota kusala so mabe, beku, na ndoye ayeke sala ti mû maboko na e ti lango pëpe na lege ti yingo.

¹³ A lingbi e duti na mbeni mabe so ayengi pëpe ti yeda so Jéhovah ayeke dä biani, na “Lo yeke Zo ti futa ye na ala so agi Lo.” (aHébreu 11:6). Kozo gango tâ tënë ti prophétie ti Jésus na ndo lâ ti nda ni akpengba mabe ti e na yâ kota gango tâ tënë ni na ngoi ti e. Nga, mabe ti e asala si e yeke ku tâ na nzara ni kue lâ ti Jéhovah, na hingango biani so ‘[suma ti prophétie ni] ayeke ga biani, a yeke manke pëpe.’​—Habakuk 2:3.

¹⁴ Beku ti e so aluti ngangu ayeke tongana “mbeni wen so ayeke bi ni na yâ ti ngu ti kanga na mangboko”, so amû lege na e ti gbu ngangu na gbele akpale même tongana a hunda na e ti ku gango tâ tënë ti azendo ti Nzapa ni (aHébreu 6:18, 19, Buku ti Nzapa, Fini Mbuki). Margaret, mbeni ita-wali so a sa yingo na ndo ti lo, ti ngu 90 na ndo ni, na so awara batême a sala fadeso angu 70 na ndo ni awe, atene: “Tongana koli ti mbi ayeke gue ti kui na kobela ti cancer na ngu 1963, mbi pensé na bê ti mbi so a yeke duti fade nzoni tongana nda ni asi hio. Me fadeso, mbi bâ so mbi bi bê lani mingi gi na ndo aye so agbu bê ti mbi mveni. E hinga na ngoi ni so pëpe tongana nyen kusala ayeke kono ande na ndo sese kue. Même laso, ando mingi angbâ, so kusala ni ato nda ni dä gi fade fadeso. Ni la, mbi yeke na ngia so Jéhovah afa na gigi be-nze-pepe.” Bazengele Paul adë bê ti e tongaso: “Bê so azia pëpe asala si e hinga ye [wala “alë dutingo so a yeda na ni”, NW]; na ti hinga ye amû beku; na beku amû kamene pëpe”.​—aRomain 5:3-5.

¹⁵ Ndoye ti Chrétien ayeke mbeni kota lengo mingi ngbanga ti so a yeke na gunda ti ye kue so e yeke sala. E yeke sala na Jéhovah ngbanga ti so e ndoye lo, atâa ngoi so lo soro ti sala ye ayeke tongana nyen. Ndoye ti e teti amba ti e ayeke pusu e ti fa nzo tënë ti Royaume, atâa ngoi oke si Nzapa alingbi ti hunda na e ti sala ni, nga atâa fani oke si e lingbi ti kiri ti fa tënë gi na a-oko da ni. Tongana ti so Paul asû na mbeti, “fadeso mabe, beku, na ndoye angbâ, ye ota so; me ndoye ayeke kota ahon ye so kue.” (1 aCorinthien 13:13). Ndoye amû lege na e ti gbu ngangu, nga ti ngbâ ti zi lê ti e. “Ndoye aku ye kue, ndoye aduti kpô na yâ ye kue. Fade ndoye awe lâ oko pëpe”.​—1 aCorinthien 13:7, 8.

“Ye so ayeke na mo, mo gbu ngangu”

¹⁶ E yeke na yâ mbeni kpengba ngoi so aye so ayeke si na ndo sese ayeke dabe e lakue so e yeke na yâ ndangba mbage ti ngoi ti lâ ti nda ni (2 Timothée 3:1-5). So ayeke ngoi ti kiri na peko pëpe, me ti ‘ngbâ ti gbu ngangu ye so e yeke na ni’. (Apocalypse 3:11). Tongana e ‘duti na donzi ti wara lege ti sambela’, nga tongana e lë mabe, beku na ndoye, fade e yeke leke tele ti e teti l’heure ti tara ni (1 Pierre 4:7). E yeke na ye mingi ti sala na yâ kusala ti Seigneur. Ti duti na akusala mingi ti sala tongana azo so abata tënë ti Nzapa ayeke mû maboko na e ti ngbâ ti zi lê ti e kota na ngoi kue.​—2 Pierre 3:11.

¹⁷ Jérémie asû na mbeti: “L’Eternel ayeke ye ti héritier ti mbi; tongaso beku ti mbi ayeke na Lo. L’Eternel asala nzoni na ala so aku Lo, na âme so agi Lo. A yeke nzoni zo aduti kpô, na lo ku salut ti L’Eternel.” (Toto ti Jérémie 3:24-26). Ambeni na popo ti e ayeke ku ni a sala gi ngoi kete. Ti ambeni nde, a yeke teti angu mingi awe si ala yeke ku ti bâ salut ti Jéhovah. Ye oko, ngoi so ala sala awe ti ku na ni ayeke gi kete tongana a haka ni na fini ti lakue lakue so a yeke ku e! (2 aCorinthien 4:16-18). Nga, tongana e yeke ku ngoi ni so Jéhovah asoro, e lingbi ti lë akota lengo so a hunda na aChrétien ti duti na ni, nga ti mû maboko na ambeni zo ti wara ye ti nzoni na lege ti be-nze-pepe ti Jéhovah na ti ga na yâ tâ tënë. Tongaso, zia e kue lê ti e akpengba. E mû tapande ti Jéhovah na e duti na be-nze-pepe na kiringo singila teti beku so lo mû na e. Nga, na ngoi so lê ti e angbâ ti zi na be-biani, zia e gbu ngangu beku ti fini ti lakue lakue. Tongana e sala tongaso, fade azendo ti prophétie so ayeke ga tâ tënë na ndo e biani: “Fade Lo [Jéhovah a]yä iri ti mo si sese ni aga ye ti mo; fade mo bâ lâ ti lungulango azo ti sioni.”​—Psaume 37:34.

[Akete tënë na gbe ni]

Fade mo kiri tënë tongana nyen?

• Tongana nyen e lingbi ti kpengba beku ti e so futingo ti aye ti sese so ayeke ndulu ti si?

• E lingbi ti manda nyen na ndo atapande ti Pierre, Jacques, na Jean?

• Fa alengo ota so ayeke mû ande maboko na e ti ngbâ ti zi lê ti e na lege ti yingo.

• Ngbanga ti nyen ngoi so ayeke ngoi ti ‘ngbâ ti gbu ngangu ye so e yeke na ni’?

[Ahundango tënë ti manda na ye]

1, 2. (a)  Ye nyen mbeni koli amanda na ndo batango aye ti mosoro ti lo? (b) Na ndo tapande so Jésus amû ti mbeni zo ti nzi, ye nyen e manda so afa nene ni ti lango pëpe?

3. Na salango kusala na tapande ti angbâa so ayeke ku kiringo ti maître ti ala na mbeni mariage, tongana nyen Jésus afa nene ti zi lê lakue?

4. Ye wa, tongana e hinga ni na bê ti e, ayeke pusu e ande ti zi lê ti e lakue? Na tongana nyen Jésus afa ye so?

5. Tongana nyen e lingbi ti bata wango ti Paul ti zia si ‘lê ti e akpengba’?

6. Na lege ti tapande wa Jésus afa so zo alingbi ti zia ti bata lê ti lo na zingo ni na lege ti yingo tongana ngoi ayeke hon?

7. Ye ti sioni wa alingbi ti si na zo? Na wango wa e yeke diko lege mingi na yâ Bible, so andu ye so?

8. Na yaka ti Gethsémané, ye nyen abazengele ti Jésus ota asala tongana lo hunda na ala ti lango pëpe?

9. Ye wa asala peut-être si abazengele so atï na lango?

10, 11. (a) Atâa so Jésus kue anze fade mingi na lege ti mitele, ye nyen amû maboko na lo ti lango pëpe na yâ yaka ti Gethsémané? (b) Ye nyen e lingbi ti manda na ndo ye so asi lani na abazengele ti Jésus ota tongana lo hunda na ala ti lango pëpe?

12. Fa alengo ota so bazengele Paul atingbi ni na dutingo ti e lakue na donzi.

13. Mabe ayeke mû maboko na e tongana nyen ti ngbâ ti zi lê ti e?

14. Na lege wa beku ayeke kota ye mingi tongana e ye si lê ti e angbâ lakue na zingo ni?

15. Tongana nyen ndoye ayeke pusu ande e na kusala même na ngoi so e pensé so e ku aninga mingi awe?

16. Ahon ti kiri na peko, bango ndo wa a lingbi e lë?

17. (a) Tongana a si na e ti wara vundu teti so lâ ti Jéhovah ade ti si pëpe, ngbanga ti nyen a lingbi e nze pëpe? (Bâ li ti tënë “Ngia ayeke na lo so angbâ ti ku” ti lembeti 21). (b) Tongana nyen e lingbi ti mû tapande ti Jéhovah? Nga, aye ti nzoni wa ayeke ku ala so asala tongaso?

[Kete tënë na foto na lembeti 21]

“Ngia ayeke na lo so angbâ ti ku”.—Daniel 12:12

Tara ti bâ na li mbeni sinziri so amä so mbeni zo ti nzi ayeke leke ti ga ti nzi aye so lo yeke bata. A si na bï, sinziri ni ayeke zi mê ti lo kue ti mä toto ti ye kue so a lingbi ti fa so mbeni zo ti nzi ayeke dä. Tongana l’heure ayeke hon oko na oko, lo yeke zi mê ti lo nga na lê ti lo ngangu. Na yâ mara ti ye tongaso, tongana lo mä toto ti mbeni ye, na tapande toto ti pupu so ayeke yengi yâ ti akeke wala ti nyau so akinda mbeni ye na sese, ye so alingbi ti handa lê ti lo si lo pensé so a yeke mbeni wanzi la.—Luc 12:39, 40.

Mara ti ye tongaso alingbi nga ti si na ala so ayeke “ku singo ti Seigneur ti e Jésus Christ.” (1 aCorinthien 1:7). Abazengele apensé lani so fade Jésus ‘ayeke kiri royaume na Israël’ ngoi kete na peko ti londongo ti Christ na popo ti akuâ (Kusala 1:6). Angu mingi na pekoni, a bâ nene ti dabe aChrétien ti Thessalonique so singo ti Jésus angbâ na devant (2 aThessalonicien 2:3, 8). Ye oko, angoi so akozo disciple amû ti ku na singo ti lâ ti Jéhovah me si a si pëpe, asala pëpe si ala zia lege so ague na zo na fini.—Matthieu 7:13.

Na ngoi ti e, e lingbi ti pensé so futingo ti aye ti sese so ayeke si fade hio; me zia si vundu kue so e lingbi ti wara teti so na lê ti e, nda ni ayeke si hio pëpe asala pëpe si e kiri na peko. Mbeni sinziri so azi mê ti lo ti mä aye kue alingbi ti zia si mbeni ye nde ahanda lê ti lo ti pensé so a yeke fade mbeni wanzi; me, lo sala fade nzoni ti ngbâ ti zi lê ti lo! So ayeke kusala ti lo. A yeke nga tongaso na aChrétien.

[Foto na lembeti 18]

Mo hinga na bê ti mo biani so lâ ti Jéhovah ayeke ndulu ti si?

[Afoto na lembeti 19]

Abungbi, sambela, nga na anzoni ngobo ti mandango ye ayeke mû maboko na e ti sala si lê ti e akpengba

[Foto na lembeti 22]

Zia si na be-nze-pepe nga na wâ, lê ti e akpengba na tapande ti Margaret