Mo lingbi ti yeda so sese ayeke ga Paradis

NA YÂ mbaï kue, azo kutu mingi ayeda so ala yeke zia ande sese ti gue na yayu. Ambeni abâ ti ala so Wasalango e aleke lâ oko pëpe na bê ti lo ti sala si sese aga ndo so e lingbi ti duti dä biaku biaku. Azo so agbanzi ye mingi na tele ti ala ague même ayo. Ti mingi ti ala, sese nga aye kue so lê abâ ayeke sioni, a yeke kanga lege ti wara tâ nzoni dutingo na ngia na lege ti yingo nga na tâ nzoni songo na Nzapa.

Azo so amaï atënë so a sala tënë ni ge na nduzu ahinga peut-être pëpe ye so Nzapa atene ândö na ndo paradis na ndo sese wala ala ke ti yeda na ni. Biani, azo mingi laso abi bê ti ala pëpe ti bâ ye so Nzapa apusu azo ti fa pekoni na yâ Tënë ti lo, Bible, so andu tënë so (2 Timothée 3:16, 17). Ye oko, a yeke na lege ti ndara ti zia bê kue na Tënë ti Nzapa ahon ti yeda na atënë ti senda-ndara ti azo, ni la pëpe? (aRomain 3:4). Biani, a yeke kota ye mingi ti tene e sala tongaso, teti so Bible agboto mê ti e so mbeni zo ti sioni mingi so lê abâ pëpe me so ayeke na ngangu akanga lê ti azo na lege ti yingo na fadeso lo yeke ‘zo ti handango azo ti sese so kue’.​—Apocalypse 12:9; 2 aCorinthien 4:4.

Ngbanga ti nyen tënë ni ayeke polele pëpe?

Abibe so ague kirikiri na ndo tënë ti âme asala si azo ahinga polele pëpe ye so Nzapa aleke ti sala ndali ti sese. Azo mingi amä na bê so e yeke na mbeni âme so ayeke kui pëpe, mbeni ye so ayeke nde na tele ti zo na so ayeke ngbâ na fini tongana zo ni akui. Ambeni ayeda so âme abâ gigi kozoni ti tene a leke lani tele ti zo. Mbeni buku ti kusala atene so Platon, wasenda-ndara ti Grèce, atene ti lo so “a kanga [âme] na yâ tele ni ti se lo teti asiokpari so lo sala na ngoi so lo yeke lani na yayu”. Legeoko nga, Origène, wandara ti alege ti vorongo ti siècle ota atene so “a-âme asala lani siokpari [na yayu] kozoni si a tingbi ala na mbeni tele” na “a kanga ala [na yâ tele ni so ge na ndo sese] ti se ala teti asiokpari ti ala.” Nga azo kutu mingi ayeda so sese ayeke gi ndo so ayeke tara zo dä si na pekoni lo gue na yayu.

A yeke wara nga atënë nde nde na ndo ye so asi na âme tongana mbeni zo akui. Na lege ti buku Histoire de la philosophie occidentale (Angl.), azo ti Egypte amaï bibe so atene “a-âme ti azo so akui azu na mbeni ndo na gbe ti sese”. Awasenda-ndara atene na pekoni so a-âme ti azo so akui azu pëpe na mbeni ndo na gbe ti sese so avuko me ala ma biani na mbeni ndo ti yingo so ayo mingi na nduzu. Azo atene so Socrates, wasenda-ndara ti Grèce, atene so tongana mbeni zo akui, âme ni “ague na mbeni ndo so lê ti zo alingbi ti bâ pëpe . . . na lo hunzi tanga ti fini ti lo na tele ti anzapa.”

Bible atene ti lo nyen?

Mo yeke wara mbeni versê oko pëpe na yâ Tënë ti Nzapa, Bible, so a sû ni na gbe ti yingo, so atene azo ayeke na mbeni âme so ayeke kui pëpe. Mo mveni mo diko tondo ti Genèse 2:7 so atene: “L’Eternel Nzapa asala zo na pupu-sese ti sese, Lo hu mbö ti fini na duhon ti lo; na zo aga âme ti fini.” Tënë so ayeke polele. Tongana Nzapa aleke lani kozo koli Adam, Lo zia na yâ lo mbeni ye so lê alingbi bâ pëpe? Oko pëpe. Teti Bible atene so “zo aga âme ti fini”. Zo awara âme na yâ ti lo pëpe. Lo mveni ayeke âme.

Na lekengo sese nga na azo, Jéhovah aleke lâ oko pëpe na bê ti lo ti tene zo akui. Ye so Nzapa aleke ândö na bê ti lo ti sala, a yeke ti tene azo aduti teti lakue lakue na yâ Paradis na ndo sese. Adam akui gi ngbanga ti so lo kpe ndia ti Nzapa pëpe (Genèse 2:8, 15-17; 3:1-6; Esaïe 45:18). Na ngoi so kozo koli akui, lo gue lani na mbeni ndo ti yingo? Oko pëpe. Lo, âme ni, so ti tene Adam, akiri na pupu-sese so ayeke na fini oko pëpe, so a mû ni ândö ti leke na lo.​—Genèse 3:17-19.

E kue e wara siokpari na kui na lege ti Adam kotara ti e (aRomain 5:12). Kui so aye ti tene ngbango na fini mbeni pëpe legeoko tongana ti Adam (Psaume 146:3, 4). Biani, na yâ abuku 66 ti lo kue, lâ oko pëpe Bible azia kamba na popo ti tënë “so alingbi ti kui pëpe” wala “lakue lakue” na tënë “âme”. Nde na so, Bible atene polele so âme wala zo ayeke kui. Âme ayeke kui.​—Zo-ti-fa-tene 9:5, 10; Ezéchiel 18:4.

Aye so lê abâ ayeke lakue sioni?

Ye ni ayeke tongana nyen teti tënë so a tene aye so lê abâ nga sese ayeke sioni? Azo so amû peko ti lege ti vorongo ti Mani, mbeni lege ti vorongo ti kodoro ti Perse so Mani ni mveni si azia ni na sese na siècle ota ti ngoi ti e, ayeke lani na mara ti bibe so. Mbeni kota bakari (The New Encyclopædia Britannica) atene: “Lege ti vorongo ti Mani ayeke lani mbeni kiringo tënë na kota vundu so asi na yâ dutingo ti azo ni mveni.” Mani amä na bê so “a yeke na lege ni pëpe [ti duti na mitele], na a yeke tâ biani sioni mingi.” Lo yeda nga so oko lege ti kpe “kota vundu” so ayeke ti tene âme akpe na yâ tele ni, ti zia sese ni, na ti si na mbeni dutingo ti yingo na yâ mbeni ndo ti yingo.

Nde na tënë so, Bible atene na e so na lê ti Nzapa “ye kue so Lo sala” na ngoi so lo leke sese nga na azo ‘ayeke nzoni mingi.’ (Genèse 1:31). Na ngoi ni so, ye oko lani ti kanga lege na popo ti azo na Nzapa ayeke dä pëpe. Adam na Eve ayeke lani na nzoni songo na Jéhovah legeoko tongana Jésus Christ, zo ti mbilimbili-kue, ayeke na ni na mbage ti Babâ ti lo ti yayu.—Matthieu 3:17.

Tongana akozo babâ na mama ti e Adam na Eve amû ândö lege ti siokpari pëpe, ka ala lingbi lani ti duti na mbeni kpengba songo na Jéhovah Nzapa teti lakue lakue na yâ Paradis na ndo sese. Ala to nda ti fini na yâ Paradis teti so Mbeti ti Nzapa atene na e: “L’Eternel Nzapa alu yaka na yâ Eden na mbage ti [tö]; na zo so Lo sala lo, Lo zia lo dä.” (Genèse 2:8). A yeke lani na yâ yaka ti paradis so si Eve abâ gigi. Tongana Adam na Eve asala lani siokpari pëpe, ka fade ala nga na amolenge so ala yeke dü, so ayeke mbilimbili-kue, alingbi ti sala kusala maboko na maboko na ngia juska si sese kue aga mbeni paradis (Genèse 2:21; 3:23, 24). Paradis na ndo sese alingbi lani ti ga ndo ti duti ti azo teti lakue lakue.

Ngbanga ti nyen ambeni zo ague na yayu?

Mo lingbi peut-être ti tene, ‘Ye oko, Bible asala tënë ti ambeni zo so ayeke gue na yayu, ni la pëpe?’ Biani. Na peko ti siokpari ti Adam, Jéhovah aleke na bê ti lo ti leke mbeni Royaume ti yayu so na yâ ni ambeni hale ti Adam alingbi ti “komande na ndo sese” legeoko na Jésus Christ (Apocalypse 5:10; aRomain 8:17). A yeke zingo ala na popo ti akuâ ti wara mbeni fini so alingbi ti kui pëpe na yayu. Wungo ti ala kue ayeke 144 000, na a yeke ândö akozo disciple be-ta-zo ti Jésus si ayeke akozo zo ni.​—Luc 12:32; 1 aCorinthien 15:42-44; Apocalypse 14:1-5.

Ye oko, Nzapa aleke giriri na bê ti lo pëpe ti tene azo azia sese ague na yayu. Biani, na ngoi so Jésus aga lani na ndo sese, lo tene: “Zo oko ade ama na yayu pëpe, gi Lo oko so alondo na yayu azu, Lo so ayeke Molenge Ti Zo.” (Jean 3:13). Na lege ti “Molenge ti Zo”, Jésus Christ, Nzapa amû mbeni sandaga ti kota ngele so alingbi ti zi lege na azo so amä na bê na sandaga ti Jésus ti wara fini ti lakue lakue (aRomain 5:8). Me, na ndo wa mara ti azo kutu mingi so ayeke duti ande dä teti lakue lakue?

Ye so Nzapa aleke giriri ti sala ayeke ga ande tâ tënë

Atâa so Nzapa aleke ti mû ambeni zo ge na sese ti gue ti komande legeoko na Jésus Christ na yâ Royaume ti yayu, ye so aye ti tene pëpe so azo ti nzoni kue ayeke gue na yayu. Jéhovah aleke lani sese ti duti ndo ti Paradis ti azo. Gi na yâ ngoi kete, ye so Nzapa aleke na bê ti lo giriri ti sala ayeke ga ande tâ tënë.​—Matthieu 6:9, 10.

Na gbe ti komandema ti Jésus Christ nga na ti azo so ayeke komande na tele ti lo, siriri na ngia ayeke duti ande na ndo sese kue (Psaume 37:9-11). Fade azo so Nzapa abata tënë ti ala na yâ li ti lo ayeke zingo na popo ti akuâ na ala yeke wara ande seni so ayeke mbilimbili-kue (Kusala 24:15). Na lege ti dutingo be-biani ti ala na Nzapa, azo ti mango yanga ayeke wara ande fini ti lakue lakue na yâ dutingo mbilimbili-kue na ndo mbeni sese ti paradis, ye so akozo babâ na mama ti e agirisa ni.​—Apocalypse 21:3, 4.

Jéhovah Nzapa ayeke manke lâ oko pëpe ti sala ye so lo leke na bê ti lo ti sala. Na lege ti prophète ti lo Esaïe, lo tene: “Legeoko tongana ngu-nduzu na neige alondo na yayu apika, na a kiri kâ pëpe, me a sa ngu-nduzu na sese, na a sala si le-kobe asigigi na sese, na a [maï], na a mû le-kobe na zo ti lu yaka, na a mû kobe na zo so ate kobe ni, fade tënë so asigigi na yanga ti Mbi ayeke legeoko tongaso; fade tënë ti Mbi akiri na Mbi senge pëpe, me a sala ye so Mbi ye, na fade tënë ni awu na kusala so Mbi to lo dä.”​—Esaïe 55:10, 11.

Na yâ buku ti Esaïe, e hinga kozoni tongana nyen fini ayeke duti ande na yâ Paradis na ndo sese. Mbeni wakodoro oko ti Paradis ayeke tene ande pëpe, “Mbi yeke na kobela.” (Esaïe 33:24). Fade anyama ayeke sala sioni na zo pëpe (Esaïe 11:6-9). Fade azo ayeke leke apendere da na ala yeke lango na yâ ni, na fade ala yeke lu akobe ti yaka na ala yeke te ni tongana ti so bê ti ala aye (Esaïe 65:21-25). Na ndo ni, Nzapa “[ayeke] hunzi kui teti lakue lakue; fade Seigneur L’Eternel ambô ngule na lê ti azo kue”.—Esaïe 25:8.

Na yâ ngoi kete, fade azo ti mango yanga ayeke duti na yâ ti nzoni ndo tongaso. Fade ‘a yeke zi ala na yâ ye ti futi so asala ala na ngbâa, na a yeke zia ala na yâ liberté ti gloire ti amolenge ti Nzapa.’ (aRomain 8:21). So tâ pendere ye ti duti ande teti lakue lakue na yâ Paradis ti zendo so ayeke ga na ndo sese! (Luc 23:43). Mo lingbi ti duti na yâ Paradis so gi tongana mo wara fadeso tâ hingango ye ti Mbeti ti Nzapa na mo duti na mabe na Jéhovah Nzapa nga na Jésus Christ. Na mo lingbi ti duti na beku so a yeke tâ na lege ni ti yeda na mbeni paradis na ndo sese.

[Foto na lembeti 5]

A leke ândö Adam na Eve ti duti teti lakue lakue na yâ Paradis na ndo sese

[Afoto na lembeti 7]

Na yâ Paradis na ndo sese . . .

fade ala yeke leke ada

fade ala yeke lu ayaka ti vigne

fade Jéhovah ayeke deba nzoni na ndo ala

[Lingu ti foto na lembeti 4]

U.S. Fish & Wildlife Service, Washington, D.C./NASA