“Tiri nzo bira ti mabe”

MO LINGBI ti bi bê kete na ndo mbeni turugu so ayeke na ngoi ti bira na so a mû yanga so na lo: “Kiri na ndo ti mo na duti kete na tele ti wali ti mo nga na sewa ti mo.” Fade lo yeke duti na ngia pëpe?

Na ngoi ti Gbia David na Israël, mbeni turugu awara mara ti mungo yanga tongaso. A yeke Urie zo ti mara ti Heth so gbia ni mveni ahiri lo ti ga na awa lo ti kiri na da ti lo. Ye oko, Urie ake ti gue na da ti lo. Tongana a hunda na lo ngbanga ti nyen lo sala ye tongaso, so ayeke tâ nde mingi na ye so azo mingi ayeke sala ka, Urie atene so arche ti mbele, so aduti fä ti dutingo ti Nzapa na popo ti ala, nga na aturugu ti Israël ayeke na ndo ti bira. Lo hunda tënë so: “Fade mbi gue na da ti mbi ti te na nyon na ti bungbi na wali ti mbi?” Na lê ti Urie, ti sala ye tongaso na yâ mara ti ngoi ti ngangu so, ayeke mbeni ye so zo alingbi même ti bi bê ti lo lâ oko pëpe ti sala ni.​—2 Samuel 11:8-11.

Salango ye ti Urie so ayä na nduzu akota hundango tënë, teti e nga kue e yeke na yâ mbeni ngoi ti bira. Mbeni bira ayeke kporo laso, so ayeke nde mingi na abira kue so amara ti sese asala. Tongana a yeke ti haka bira so na akota bira use so amü lani ndo lê sese kue, ala yeke ye oko pëpe na gbele ni; na mo nga kue mo yeke na yâ bira so. Bira ni ayeke sioni mingi, na ngangu ti wato ni amû mbito. Na yâ bira ni so, a pika ngombe pëpe wala a bi anene lê ti ngombe pëpe, me kamême akode so a sala na bira ni ayeke tâ ngangu mingi.

Kozoni si mo ga turugu na yâ bira ni so, a lingbi mo hinga wala bira ni ayeke na lege ni, nga ngbanga ti nyen mo yeke tiri bira ni so. Ngangu so a mû ti tiri na bira ni alingbi na ye ti pekoni? Bazengele Paul afa nda ti kpengba bira so na yâ mbeti so lo sû na Timothée; lo tene: “Tiri nzo bira ti mabe.” Biani na yâ ti bira so, a lingbi mo tiri ti bata pëpe mbeni gbada ti bira me “mabe” so ayeke bungbi ti atâ tënë kue ti aChrétien so a wara na yâ Bible. A yeke polele so a ku na mbage ti mo ti yeda na “mabe” ni na yâ bê ti mo kozoni ti tiri ndali ni na ti hon na ngangu.​—1 Timothée 6:12.

Mbeni turugu so ayeke na ndara ayeke sala kue ti hinga wato ti lo kozoni si. Na yâ bira so, wato ni amanda teti angu mingi awe akode ti tiringo na bira ni, na lo yeke na agbakuru ti bira so adö bê. Wato ni ahon nga na ngangu mingi azo ti mitele. Lo yeke sioni mingi, lo yeke ndulu ti sala ngangu na zo; mbeni ye ti nzoni oko ayeke na tele ti lo pëpe. A yeke Satan (1 Pierre 5:8). Aye ti bira so azo asala, nga akode ti mayele na ti handa ti ala ayeke sala ye oko pëpe na wato ni so (2 aCorinthien 10:4). Ye nyen mo lingbi ti sala na kusala ti tiri bira so?

Kozo ye ti bira ni ayeke “épée ti Yingo, so ayeke Tënë ti Nzapa.” (aEphésien 6:17). Bazengele Paul afa na e ngangu ti ye ti bira so: “Tënë ti Nzapa ayeke na fini, na a yeke na ngangu ti sala ye, a za ahon épée kue ti yanga use, na a kpo si a kangbi âme na yingo, na a kangbi kutu na mafuta ti bio, na a fa nda ti bibe na a fa nda ti ye so bê aye.” (aHébreu 4:12). Ye ti bira ni, so yanga ni aza ngangu na a sala kusala nzoni mingi si a lingbi ti kpo na ti lï juska na yâ ti bibe nga na ti anzara ti bê ti zo oko oko kue, ayeke biani mbeni ye so a lingbi a sala kusala na ni na kode nga na lege ni.

Peut-être mo hinga so mbeni bungbi ti aturugu alingbi ti duti na afini gbakuru ti bira, me tongana ala yeke na kode ti sala kusala na ni pëpe, aye ti bira so ayeke duti gi ye senge. Tongaso, a lingbi a fa na mo tongana nyen ti sala kusala nzoni na épée ti mo. Ye so amû ngia mingi ayeke so, angbele zo so amanda ti tiri bira ni a ninga mingi awe alingbi ti fa ye na mo. Jésus ahiri lani awafango na e tiringo bira so “ngbâa be-ta-zo na ti ndara” na lo mû na lo kungba ti kangbi na adisciple ti lo kobe ti yingo, wala fango ye, na ngoi so alingbi (Matthieu 24:45, NW ). Mo lingbi ti hinga bungbi ti ngbâa so na bango ngangu so lo yeke sala ti fa ye, nga na agbotongo mê so lo yeke mû na ngoi ni na ndo akode ti tiringo bira ti wato ni. Aye so e bâ afa so bungbi ti ngbâa so ayeke aChrétien so a sa yingo na ndo ti ala na yâ kongregation ti aChrétien Témoin ti Jéhovah.​—Apocalypse 14:1.

Bungbi ti ngbâa so asala ye mingi ahon gi ti fa ye. Lo fa na gigi oko bibe ti bazengele Paul so asû lani mbeti na kongregation ti Thessalonique: “E duti na popo ti i na nzobe, legeoko tongana mama abata amolenge ti lo mveni na nzobe; teti i ga azo so e ndoye i mingi, tongaso nzara ti sala nzoni na i asala e, na e yeke na ngia ti mû na i gi Tene-nzoni ti Nzapa pëpe, me âme ti e mveni nga.” (1 aThessalonicien 2:7, 8). A yeke na turugu Chrétien oko oko kue ti sala kusala na afango ye so a mû ni na lege ti ndoye.

Aye ti bira kue so a mû

A mû aye ti bira kue teti mo ti bata na tele ti mo. Mo lingbi ti wara molongo ti aye ti bira ni so na aEphésien 6:13-18. Mbeni turugu so ayeke na ndara ayeke sala ngia ti gue pëpe na bira tongana ambeni ye ti bira ti lo ni ayeke dä pëpe wala a buba.

A lingbi mbeni Chrétien aduti na aye ti bira ti lo kue, me a yeke kota vala ti mabe ni mbilimbili si ayeke kota ye mingi. Ndani la si Paul asû na mbeti, lo tene: “A hon ye so kue, i kamata vala ti mabe, na lege ti vala so fade i lingbi mingo akondoro ti wâ kue ti wato-sioni.”​—aEphésien 6:16.

Kota vala so alingbi ti bata tele ti zo kue, aduti fä ti mabe. A lingbi mo duti na mabe so akpengba na mbage ti fango lege so Jéhovah amû, na yengo dä na kite oko pëpe so azendo ti lo kue ayeke ga ande tâ tënë. A lingbi mo bi bê ti mo, mo bâ mo tene azendo so aga tâ tënë awe. Duti na kite même kete pëpe so na yâ ngoi kete, fade a yeke futi bungbi ti aye ti sese ti Satan so kue na a yeke leke sese ti ga mbeni paradis, nga azo kue so aduti be-ta-zo na Nzapa ayeke kiri ti ga mbilimbili-kue.​—Esaïe 33:24; 35:1, 2; Apocalypse 19:17-21.

Ye oko, na yâ kota tiri so mo yeke sala laso, a lingbi mo wara na tele ti mo mbeni ye nde nga, so ti tene mbeni ndeko. Na ngoi ti bira, na popo ti aturugu songo ti ala ayeke kpengba ti gue na li ni tongana ala yeke wa tele na popo ti ala, ala yeke bata amba ti ala turugu ni na même ti sö fini ti amba ti ala na yâ kui. Atâa so dutingo na akamarade ayeke kota ye mingi, ti sö fini na tiri so, a lingbi e sala songo ti ndeko na mbeni zo so ayeke kota ahon kue, Jéhovah lo mveni. A yeke ngbanga ni la si Paul ahunzi fango peko ti aye kue ti bira so na atënë so: “Na sambela kue na hundango mingi, i sambela na ngoi kue na yâ Yingo.”​—aEphésien 6:18.

A nzere na e mingi ti duti na tele ti mbeni ndeko so e ye lo mingi. E yeke sala kue ti tambela gi na lo. Na salango tënë lakue na Jéhovah na yâ sambela, lo yeke ga mbeni tâ ndeko teti e, so e lingbi ti zia bê ti e kue na lo. Disciple Jacques awa e: “I ga ndulu na Nzapa, na fade Lo ga ndulu na i.”​—Jacques 4:8.

Akode ti bira ti wato ni

Na ambeni ngoi, a lingbi ti haka tiringo ti e na sese so na tambelango na yâ mbeni yaka so a lu alê ti ngombe dä so alingbi ti sungba tongana zo adö ndo ni. Kpale alingbi ti londo na ambage nde nde kue ti ga na ndo ti mo, na wato ni ayeke tara ti gbu mo na ngoi so mo ku tele ti mo na ni pëpe. Ye oko, dë bê ti mo: Jéhovah alingbi ti mû aye kue so alingbi ti bata mo.​—1 aCorinthien 10:13.

Wato ni alingbi ti pika mo na bingo atënë ti kite na ndo atâ tënë ti Mbeti ti Nzapa so ayeke gunda ti mabe ti mo. Ti tara ti kinda mo, a-apostat wala ala so abele tënë ti mabe alingbi ti sala kusala na atënë so a leke ni nzoni, atënë ti handa, na atënë so agbian yâ ni kirikiri. Ye oko, a yeke nzoni ti mo si apostat ni ayeke gi pëpe. A-Proverbe 11:9 atene: “Zo so ake Nzapa [apostat] afuti zo so ayeke ndulu na lo na lege ti tënë ti yanga ti lo, me na lege ti ndara, fade a zi zo ti mbilimbili.”

A yeke duti na lege ni pëpe ti tene so a lingbi mo mä a-apostat wala mo diko ambeti ti ala ti wara atënë so amû lege na mo ti ke atënë ti ala. Atënë ti ala so ala ba yâ ni kirikiri na so ayeke tongana sioni yorö, alingbi ti sala sioni na mo na lege ti yingo na ti buba mabe ti mo hio tongana gangrène wala kä so ayeke te zo hio ti ga kota (2 Timothée 2:16, 17). A hon so, mû tapande ti kiringo tënë ti Nzapa na a-apostat. Job afa tënë so na ndo Jéhovah: “Zo ti ke Nzapa alingbi ga na gbele lo pëpe.”​— Job 13:16.

Wato ni alingbi ti tara mbeni kode nde so amû lege na lo mingi ti hon na ngangu. Tongana a lingbi ti handa aturugu so ayeke tambela na yâ ti molongo ni ti zia ni na ti tomba peko ti aye ti kirikiri, aye ti pitan, ye so alingbi ti ga na kpale.

Asalango ngia ti sese so, so andu na tapande alimon na ndo aye ti pitan nga na asioni mozoko, ayeke tâ ye ti handango zo biani. Ambeni zo atene so ala lingbi ti bâ afoto ti aye ti pitan wala ti diko abuku ni me a yeke sala sioni oko pëpe na ndo ti ala. Ye oko, mbeni zo so ayeke bâ lani lakue alimon ti porno afa polele tënë ti bê ti lo, lo tene: “Mo yeke girisa lâ oko pëpe aye so mo bâ, na tongana mo yeke bi bê mingi na ndo ni, mingi ni bê ti mo ayeke pusu mo ti sala aye so mo bâ . . . Alimon ni ayeke pusu mo ti bi bê so tâ nzoni ye ayeke hon mo.” A yeke na lege ni ti zia si mara ti ye ti handa tongaso agi ti sala sioni na mo?

Mbeni ye ti bira ni so ayeke na yâ ti gbakuru ti bira ti wato ni, ayeke handa ti tombango peko ti mosoro ti mitele. A lingbi ti duti ngangu ti hinga kpale ni biani, teti e kue e ye tâ ti wara aye na lege ti mitele. A lingbi e wara da, kobe nga na bongo; na a yeke sioni pëpe ti wara apendere ye. Kpale ni alondo na mbage ti bango ndo ti zo ni na ndo aye ti mitele. Nginza alingbi ti ga kota ye mingi ahon aye ti yingo. E lingbi ti ga azo so andoye nginza. A yeke nzoni e dabe ti e so mosoro ti mitele ayeke na akatikati. A yeke ye so ayeke hon hongo; me mosoro ti yingo ayeke ngbâ ti lo lakue.​—Matthieu 6:19, 20.

Tongana bê ti ambeni turugu awoko si ala ne mingi na yâ asalango ye ti ala, pasa ti ala ti hon na ngangu na bira ayeke tï na ngu. “Tongana tele ti mo awoko na lâ ti ye ti ngangu, ngangu ti mo ayeke kete.” (aProverbe 24:10). Bê so awoko ayeke mbeni ye ti bira so Satan ayeke sala na kusala na awara azo dä mingi. Yungo “casque ti salut” ayeke mû lege na mo ande ti tiri ti wara pëpe bê so awoko (1 aThessalonicien 5:8). Tara ti bata beku ti mo ngangu tongana ti Abraham. Tongana a hunda na lo ti mû na sandaga molenge ti lo ngengele oko, Isaac, Abraham aku kete pëpe. Lo mä na bê lani so fade Nzapa ayeke sala si zendo ti Lo ti deba nzoni amara ti sese kue na lege ti hale ti lo ayeke ga tâ tënë, na so Nzapa alingbi ti zingo Isaac na kuâ tongana a hunda tongaso ti tene zendo so aga tâ tënë.​—aHébreu 11:17-19.

Woko na yâ tiri ni pëpe

Ambeni zo so atiri ândö bira ni ngangu teti angu mingi alingbi ti woko kete na tongaso ala yeke tiri bira ni na zingo lê ti ala kue tongana ti kozoni pëpe. Tapande ti Urie so a sala tënë ni na tongo nda ti article so, alingbi ti mû maboko na azo kue so abi tele ti ala na yâ tiri so ti ngbâ ti zi lê ti ala nzoni. Mingi na popo ti afon e Chrétien ayeke gbu ngangu atâa so ala yeke na ye mingi pëpe na lege ti mitele, ala yeke na yâ akpale wala ala yeke bâ pasi na dê nga na nzara. Legeoko tongana Urie, e ye pëpe ti bi bê na ndo apendere ye so kue e lingbi ti wara ngia dä laso wala ti tï na yâ nzara ti wara mbeni pendere fini so ayeke ngangu pëpe. E ye ti ngbâ na popo ti aturugu be-ta-zo ti Jéhovah ti ndo lê sese kue na ti tiri juska ti wara apendere deba nzoni so a bata teti e.​—aHébreu 10:32-34.

A yeke duti nzoni oko pëpe ti zia ti tiri bira ni na hange, peut-être na bingo bê so ndangba tiri ni angbâ ti yo mingi. Tapande ti Gbia David agboto lê ti e na ndo kpale so. Teti mbeni nda ti tënë so a fa pëpe, lo gue legeoko pëpe na aturugu ti lo ni ti sala bira. Ye ti pekoni ayeke so David asala mbeni kota siokpari so aga na lo vundu na pasi na yâ tanga ti lâ ti fini ti lo kue.​—2 Samuel 12:10-14.

Tongana e bi tele ti e na yâ bira so, e duti na ndo so tiri ni abe, e gbu ngangu na gbele hengo ndo ti azo na e zia angia ti sese so, so ayeke sioni, aye so kue alingbi na ye ti pekoni? Ala so ayeke tiri bira ni nzoni ayeda so ye so sese amû alingbi ti gboto lê hio tongana mbeni senge ye so aza zango, me tongana zo apusu ndulu ti bâ ni nzoni, mbeni mbilimbili ye ayeke na tele ni pëpe (aPhilippien 3:8). Na ndo ni kue, mingi ni aye ti ngia so ayeke hunzi na pono nga na vundu.

Na yâ tiri ti yingo so, Chrétien ayeke na matabisi ti duti na atâ ndeko, na mbeni nzo yingo-ti-hinga nga na mbeni pendere beku. A-Chrétien so a sa yingo na ndo ti ala aku ti wara fini so afuti pëpe na yayu na tele ti Jésus Christ (1 aCorinthien 15:54). Mingi ti aChrétien so ayeke tiri bira ni ayeke na beku ti wara fini so ayeke mbilimbili-kue na yâ mbeni sese so aga paradis. Tâ tënë, amatabisi tongaso alingbi na ngangu kue so e sala. Nga nde na abira ti sese so, e hinga biani so na nda ni e yeke sö benda tongana e ngbâ be-ta-zo (aHébreu 11:1). Ye oko, ye so ayeke si na nda ni na bungbi ti aye so Satan akomande ni ayeke futingo ni kue.​—2 Pierre 3:10.

Tongana mo ngbâ ti sala bira so, dabe mo na atënë ti Jésus so: “Bê ti i aduti nzoni, teti Mbi hon sese so na ngangu awe.” (Jean 16:33). Lo hon sese so na ngangu na dutingo na donzi nga na batango be-biani ti lo na yâ tara. E lingbi ti sala legeoko tongaso.

[Kete tënë na lembeti 27]

A pika ngombe pëpe wala a bi anene lê ti ngombe pëpe, me kamême akode so a sala na bira ni ayeke tâ ngangu mingi

[Kete tënë na lembeti 30]

E hinga biani ye so ayeke si na e na nda ti bira ni tongana e ngbâ be-ta-zo

[Foto na lembeti 26]

Casque ti salut ayeke mû maboko na e ti hon ndo ti bê so awoko

Sala kusala na vala ti mabe ti mingo na “akondoro ti wâ” ti Satan

[Foto na lembeti 28]

“I ga ndulu na Nzapa, na fade Lo ga ndulu na i”

[Foto na lembeti 29]

A lingbi e duti na mabe na yâ gango tâ tënë ti azendo ti Nzapa