“I kpengba na yâ Seigneur”

“I kpengba na yâ Seigneur, na yâ ngangu ti ngangu ti Lo.”​—AEPHÉSIEN 6:10.

A SALA ndulu na ngu 3 000 awe, azo use atiri na popo ti ala na lê ti bungbi ti aturugu use so ayeke awato. Oko ayeke mbeni berger so ade maseka mingi. Iri ti lo ayeke David. Na gbele lo a yeke Goliath, mbeni yongoro koli so ayeke ngangu mingi. Bongo ti wen so lo yü na kate ti lo ane kilo 57, na lo gbu mbeni kota likongo so ane nga na kota epée. David ayü mbeni ye ti bata na tele ti lo pëpe. Ye ti bira ti lo ayeke gi mbeni ye ti bingo na tênë. Ti Goliath, Philistin so ayeke walombe, a yeke mbeni zonga ti bâ so wato ti lo, zo ti Israël ni, ayeke gi mbeni maseka-koli (1 Samuel 17:42-44). Na lê ti azo ti Israël nga na aPhilistin, a yeke walombe ni si ayeke sö benda. Me a yeke walombe si ayeke sö benda lakue pëpe na yâ ti bira (Zo-ti-fa-tene 9:11). David asö benda ndali ti so lo tiri na ngangu ti Jéhovah. Lo tene: “Bira ni ayeke ti L’Eternel.” Tondo ti Bible ni afa so “David ahon ndo ti Philistin so na lege ti mvingi na tênë”.​—1 Samuel 17:47, 50.

² A-Chrétien ayeke tiri bira na lege ti mitele pëpe. Atâa so ala yeke na siriri na azo kue, ala yeke tiri mbeni bira ti yingo na awato so ayeke tâ ngangu mingi (aRomain 12:18). Na hunzingo ti mbeti so lo tokua na azo ti Éphèse, Paul asala tënë ti mbeni bira so aChrétien kue ayeke mû mbage dä. Lo sû na mbeti: “E tiri na mitele na mênë pëpe, me e tiri na akozo-gere-ti-komande, na ayanga-ti-komande, na ala so akomande bingo ti sese so, na ayingo sioni ti yayu.”​—aEphésien 6:12.

³ “Ayingo sioni ti yayu” ayeke Satan na adémon ti lo so aye ti buba songo ti e na Jéhovah Nzapa. Teti so ala yeke ngangu mingi ahon e, dutingo ti e ayeke nga gi tongana ti David, na tongaso e lingbi pëpe ti sö benda sân ngangu ti Nzapa. Biani, Paul awa e ti “kpengba na yâ Seigneur, na yâ ngangu ti ngangu ti Lo.” (aEphésien 6:10). Na peko ti wango so, bazengele ni afa aye ti yingo so a leke nga na anzoni salango ye ti aChrétien so ayeke mû lege na e ti sö benda.​—aEphésien 6:11-17.

⁴ Fadeso, zia e bâ ye so Mbeti ti Nzapa atene na ndo ando so wato ti e akpengba dä nga na akode ti lo. Na pekoni, e yeke bâ ande kode so e lingbi ti tiri na bira ni nga ti bata na tele ti e. Tongana e mû peko ti afango lege ti Jéhovah, e lingbi ti duti na beku so wato ti e alingbi ti sö benda na ndo ti e pëpe.

Tiri ti e na ayingo sioni

⁵ Paul afa so e yeke “tiri . . . na ayingo sioni ti yayu.” Biani, kozo yingo sioni ni ayeke Satan Zabolo, “mokonzi ti ayingo sioni.” (Matthieu 12:24-26). Na yanga ti Grec so a sû na Bible, a haka tiri ti e ni na tiri ti pongo, so na yâ ni a zia azo use ti tiri. Na yâ ti atiri ti kodoro ti Grèce ti giriri, zo oko oko ayeke tara ti sala si wato ti lo aluti nzoni pëpe si lo kinda lo. Legeoko nga, Zabolo aye ti kinda e na lege ti yingo. Lo yeke sala ni tongana nyen?

⁶ Zabolo alingbi ti sala ye tongana mbeni ngbo, mbeni bamara so atoto wala même tongana mbeni ange ti lumière (2 aCorinthien 11:3, 14; 1 Pierre 5:8). Lo lingbi ti pusu azo ti sala ngangu na e wala ti sala si bê ti e awoko (Apocalypse 2:10). Teti so Satan akomande sese kue, lo lingbi ti sala kua na anzara ti sese ni nga na apendere ye ti yâ ni ti gbu e (2 Timothée 2:26; 1 Jean 2:16; 5:19). Lo lingbi ti mû abibe ti sese so, wala abibe ti a-apostat, ti handa na e, tongana ti so lo handa na Eve lani.​—1 Timothée 2:14.

⁷ Atâa so aye ti bira ti Satan na ayingo sioni ti lo nga na ngangu ti ala akpa aye so a yeke ngangu na zo ti gbu lê ni, ala lingbi ti sala ye kue pëpe. Asioni yingo so alingbi pëpe ti gbu e na ngangu ti sala mbeni ye so Babâ ti e ti yayu ake. E yeke na liberté ti soro ye ti nzoni wala ye ti sioni, e yeke na ngangu na ndo abibe nga na asalango ye ti e. Na ndo ni, gi e oko si e yeke tiri pëpe. Oko ye so ayeke lani tâ ye na ngoi ti Elisée ayeke nga tâ ye teti e laso: “Ala so ayeke na e ayeke mingi ahon ala so ayeke na ala.” (2 aGbia 6:16). Bible adë bê ti e so tongana e mä Nzapa na e ke Zabolo, lo yeke kpe yongoro na e.​—Jacques 4:7.

Hinga amayele ti Satan

⁸ E hinga amayele ti Satan ndali ti so Mbeti ti Nzapa afa ambilimbili kode ti lo na gigi awe (2 aCorinthien 2:11). Ti sala bira na Job, zo ti mbilimbili, Zabolo asala kua na angangu kpale ti mosoro, kuâ ti azo so lo ye ala mingi, kengo ndo ti asewa ti lo, pasi na lege ti mitele nga na akamarade ti wataka so akasa lo senge senge. Kota vundu ahon ndo ti Job na lo bâ ti lo so Nzapa azia lo awe (Job 10:1, 2). Laso, atâa so peut-être mara ti akpale so alondo na Satan lo mveni pëpe, mingi ti aChrétien ayeke wara ni. Nga, Satan alingbi ti sala kua na ni ndali ti nzoni ti lo.

⁹ Na ngoi ti nda ni so, akpale so alingbi ti buba dutingo ti e na lege ti yingo ayeke ga gbâ ni gbâ ni. E yeke na yâ ti mbeni sese so gingo aye ti mitele si amû place ti gingo aye ti yingo. A hon ti fa ni tongana ye so amû vundu na zo, ndokua ti asango ayeke fa lakue sioni bungbingo ti koli na wali tongana ye so ayeke ga na ngia. Nga, mingi ti azo aga “azo so andoye ngia, me ala ndoye Nzapa pëpe”. (2 Timothée 3:1-5). Ti tene mara ti bibe so aga na kpale pëpe na nzoni duti ti e na lege ti yingo, a lingbi e “tiri bira ti bata mabe”.​—Jude 3.

¹⁰ Mbeni oko ti akode so Satan ayeke wara ye dä mingi ayeke ti sala si e bi bê ti e gi na ndo aye ti sese so nga na tombango peko ti aye ti mitele. Na yâ parabole ti lo ti zo ti lungo le-kobe, Jésus atene so, ti ambeni zo, a yeke ‘kusala ti leke ye ti sese so na handa ti mosoro si akanga Tënë [ti Royaume ni]’. (Matthieu 13:18, 22). Tënë ti yanga ti Grec so a kiri pekoni na “kanga” aye ti tene “ti kanga lege kue na maïngo ti mbeni ye”.

¹¹ Na ando so akota gbako ayeke dä, a lingbi ti wara ambeni mara ti keke ti kamba so ayeke sigigi na tele ti akeke. A yeke kono yeke yeke ti ngoro tele ti keke ni. Yeke yeke, agunda ti keke ti kamba ni ayeke kpengba na ayeke mene keke so lo sigigi na tele ni. Na pekoni so agunda ni agbu sese awe, a yeke dü gbâ ni na ato nda ti gboto anzoni ye so ayeke na yâ sese so ayeke na gbe ti keke ni. Na oko ngoi ni, amaboko ni nga na akugbe ni so adü gbâ ni ayeke kanga lege na keke ni ti wara lumière. Na nda ni, keke ni ahule.

¹² Legeoko nga, kusala ti leke ye wala agingo bê ti sese so, gingo mosoro nga na mbeni dutingo so ayeke tâ nzoni mingi alingbi ti mû ngoi ti e na ti gboto ngangu ti e yeke yeke. Na tongana abibe ti e kue aturne gi na mbage ti aye ti sese so, a yeke ngangu pëpe na e ti zia lege ti mandango Bible e mveni, ti manke abungbi lakue, si na nda ni e wara kobe ti yingo mbeni pëpe. Fadeso tombango peko ti aye ti mitele amû place ti tombango peko ti aye ti yingo, na e ga ye so Satan alingbi ti te ni hio.

E yeke na bezoin ti luti lakue ngangu

¹³ Paul awa amba ti lo Chrétien ti “luti ti ke mayele ti zabolo.” (aEphésien 6:11). Biani, e lingbi pëpe ti futi Zabolo na ayingo sioni ti lo. Nzapa amû kua ni so na Jésus Christ (Apocalypse 20:1, 2). Ye oko, ti si na ngoi so a yeke futi Satan, e yeke na bezoin ti ‘luti lakue ngangu’ si lo hon ndo ti e pëpe.

¹⁴ Bazengele Pierre agboto nga lê na ndo nene ti luti lakue ngangu ti ke Satan. Lo sû na mbeti: “I duti na donzi, i sala sinziri! Wato ti i zabolo ayeke tambela tongana bamara so atoto, na lo yeke gi zo so lo lingbi te lo. I ke lo na mabe so azia pëpe, teti i hinga pono tongaso ayeke sala aita ti i kue so ayeke na sese so.” (1 Pierre 5:8, 9). Ti tâ tënë ni, e yeke na bezoin ti mungo maboko ti aita ti e ti koli na ti wali ti luti lakue ngangu na ngoi so Zabolo ayeke ga na bira tongana mbeni bamara so ayeke toto.

¹⁵ Na yâ apele ti Afrika, tongana mbeni bamara atoto ndulu na lo, nyama tongana lekpa ayeke kpe loro ngangu juska na ndo so ye ti sioni ayeke dä pëpe. Me, adoli ayeke mbeni nzoni tapande ti mungo maboko na mba. Buku Adoli: Akota nyama ti Afrika na ti Asie so ayeke sala nzoni na mba (Angl.) atene: “Ye so mbeni kundu ti adoli ayeke sala ka lakue ti bata na tele ti ala ayeke ti ngoro amolenge ti ala ti zia ala na bê ni, na ngoi so ala yeke bâ ndo na mbage so kpale ni ayeke dä.” Tongana ala tingbi na mara ti ngangu nga na mungo maboko na mba tongaso, a yeke ngangu na abamara ti tiri même na akete doli ni.

¹⁶ Tongana Satan na ayingo sioni ti lo ayeke ga na kpale na ndo e, e yeke nga na bezoin ti luti legeoko na tele ti aita ti e so akpengba na yâ mabe. Paul ayeda so ambeni mba ti lo Chrétien aduti lani “ye ti mungo maboko so akpengba” lo na ngoi so lo sala kanga na Rome (aColossien 4:10, 11, NW ). Tënë ti yanga ti Grec so a kiri pekoni na “ye ti mungo maboko so akpengba” zo asigigi gi fani oko na yâ mbage ti Mbeti ti Nzapa so aChrétien asû na yanga ti Grec. Na lege ti bakari ti Vine (Expository Dictionary of New Testament Words), “tënë ni so aye ti fa mbeni yorö so ayeke zi songo ti ye na yâ tele ti zo.” Na tapande ti mbeni pommade so ayeke zi songo ti ye, mungo maboko ti awavorongo Jéhovah so ayeke biazo alingbi ti zi songo ti avundu so e wara na lege ti bibe wala na lege ti mitele.

¹⁷ Atënë ti mungo ngangu na zo so alondo na amba ti e Chrétien alingbi ti kpengba lekengo na bê ti e ti sala na Nzapa be-ta-zo. A yeke mbilimbili a-ancien si ayeke ku kungo ti mû maboko na azo na lege ti yingo (Jacques 5:13-15). Aye so ayeke mû maboko na mbeni zo ti ngbâ be-ta-zo ayeke mandango Bible lakue, guengo na abungbi nga na akota bungbi. Ngangu songo so e mveni e yeke na ni na Nzapa ayeke mû maboko na e ti ngbâ be-ta-zo na lo. Biani, tongana e yeke te, wala e yeke nyon wala e yeke sala mbeni ye, a lingbi e sala ye kue teti gloire ti Nzapa (1 aCorinthien 10:31). Ti ngbâ ti nzere na lê ti Jéhovah, a yeke kota ye ti sambela lo na ti zia bê kue na lo.​—Psaume 37:5.

¹⁸ Na ambeni ngoi, Satan ayeke ga na bira na ndo e tongana e bâ so e kpengba na lege ti yingo pëpe. Bamara ayeke tï fade fade na ndo nyama so ayeke na ngangu pëpe. Akpale ti sewa, ti nginza wala kobela alingbi ti hunzi ngangu ti e na lege ti yingo. Me zia e nze pëpe na salango ye so anzere na Nzapa, teti Paul atene: “Tongana mbi woko, a yeke na ngoi so si mbi wara ngangu.” (2 aCorinthien 12:10, NW; aGalate 6:9; 2 aThessalonicien 3:13). Lo ye ti tene nyen? Lo ye ti tene so tongana e yeke gi ti wara ngangu ti Jéhovah, ngangu so alingbi ti kanga dû ti ando so e woko dä. Songo benda ti David na ndo Goliath afa so Nzapa alingbi ti mû ngangu na azo ti lo, na Lo yeke sala ni biani. A-Témoin ti laso alingbi ti yeda so na angoi so ala tingbi na mbeni kota kpale, ala bâ so Nzapa amû ngangu na ala.​—Daniel 10:19.

¹⁹ Na ndo ngangu so Nzapa amû na ala, mbeni koli na wali asû na mbeti: “E sala na Jéhovah tongana koli na wali a ninga awe, e wara aye ti nzoni mingi nga e hinga azo mingi so salango ye ti ala apika bê. Jéhovah aleke e nga lo mû ngangu na e ti hon ndo ti angangu kpale. Na tapande ti Job, e hinga pëpe ngbanga ti nyen aye ni so asi na e, me e hinga so Jéhovah ayeke dä lakue ti mû maboko na e.”

²⁰ Jéhovah ayeke lakue ndulu ti mû maboko nga na ngangu na azo ti lo so ayeke be-ta-zo (Esaïe 59:1). Wasungo psaume David ahe bia so: “L’Eternel abata azo so ayeke tï, na Lo yä na nduzu ala kue so tele ti ala aba.” (Psaume 145:14). Biani, Babâ ti e ti yayu “ayô kungba ti e lâ na lâ,” nga lo yeke mû ye so e yeke tâ na bezoin ni.​—Psaume 68:20.

A hunda ti “yü ye ti bira ti Nzapa kue”

²¹ E bâ awe ambeni kode ti Satan nga e bâ so a yeke kota ye ti luti lakue ngangu na gbele aye so lo yeke ga na ni. Fadeso, a lingbi e bâ mbeni kpengba ye nde so ayeke sala si e tiri nzoni ti bata mabe ti e. Na yâ mbeti so lo tokua na azo ti Éphèse, fani use bazengele Paul afa mbeni kpengba ye so ayeke mû lege na e ti luti lakue ngangu na gbele amayele ti Satan na ti sö benda na yâ tiri ti e na angangu yingo sioni. Paul asû na mbeti: “I yü ye ti bira ti Nzapa kue, si i lingbi luti ti ke mayele ti zabolo . . . I kamata ye ti bira ti Nzapa kue, si i lingbi luti ti gbu ngangu na lâ ti sioni, na tongana i sala ye kue awe, i luti.”​—aEphésien 6:11, 13.

²² Biani, e yeke na bezoin ti ‘yü ye ti bira ti Nzapa kue’. A yeke na ngoi so mbeni turugu ti Rome ayeke bata lo si Paul asû mbeti so na azo ti Éphèse. Nga, ngoi na ngoi, turugu so alingbi ti yü aye ti bira ti lo kue. Ye oko, a yeke yingo ti Nzapa si apusu bazengele ni ti sala tënë na ndo aye ti bira ti yingo so awakua kue ti Jéhovah ayeke tâ na bezoin ni.

²³ Aye ti bira so Nzapa amû andu ambeni nzoni salango ye so a lingbi aChrétien aduti na ni nga na aye ti yingo so Jéhovah aleke. Na yâ article ti peko, e yeke gi nda ti gbakuru oko oko ti bira ti yingo. Ye so ayeke mû ande lege na e ti bâ wala e yeke biani na agbakuru kue so a hunda teti bira ti e na lege ti yingo. Na oko ngoi ni, e yeke bâ ande lege so pendere tapande ti Jésus Christ alingbi ti mû maboko na e ti tiri na Satan Zabolo nzoni.

Fade mo kiri tënë tongana nyen?

• Tiri wa aChrétien kue ayeke mû mbage dä?

• Fa ambeni kode ti Satan.

• Tongana nyen mungo maboko ti amba ti e Chrétien ayeke kpengba e?

• A lingbi e zia bê ti e na ngangu ti zo wa, na ngbanga ti nyen?

[Ahundango tënë ti manda na ye]

1. (a) Kpengba bira wa akporo lani asala ndulu na ngu 3 000 awe? (b) Ndali ti nyen David asö benda?

2. Mara ti bira wa aChrétien ayeke tiri?

3. Na lege ti aEphésien 6:10, ye nyen e yeke na bezoin ni si e duti na beku ti sö benda?

4. Akota tënë use wa e yeke bâ ande na yâ article so?

5. Tongana nyen lege so a fa tiri ni na yâ kozo yanga so a sû na buku ti aEphésien amû lege na e ti hinga kode ti Satan?

6. Na lege ti aversê ti Bible, fa tongana nyen Zabolo alingbi ti sala kua na akode nde nde ti woko mabe ti e.

7. Aye wa ayingo sioni alingbi ti sala pëpe? Na aye wa e hon ala na ni?

8, 9. Atara wa Satan aga na ni na ndo Job ti kinda dutingo be-ta-zo ti lo? Na e yeke na gbele aye wa so alingbi ti ga na e akpale na lege ti yingo?

10-12. (a) Mbeni kota tënë wa Jésus agboto lê na ndo ni na yâ parabole ti lo ti zo ti lungo le-kobe? (b) Mû mbeni tapande ti fa tongana nyen aye alingbi ti kanga ndo ti akusala ti e ti yingo.

13, 14. A lingbi e luti tongana nyen tongana Satan alondo ti ke e?

15, 16. Mû mbeni tapande ti yâ ti Bible ti fa tongana nyen mungo maboko ti amba ti e Chrétien ayeke mû lege na e ti luti lakue ngangu.

17. Ye nyen alingbi ti mû maboko na e ti ngbâ be-ta-zo na Nzapa?

18. Ngbanga ti nyen a lingbi e nze pëpe même tongana aye ti vundu ayeke hunzi ngangu ti e?

19. Mû mbeni tapande ti fa tongana nyen Jéhovah alingbi ti mû ngangu na awakua ti lo.

20. Na yâ ti Bible, ye nyen afa so Jéhovah ayeke mû maboko na azo ti lo lakue?

21. Tongana nyen Paul agboto lê na ndo nene ti duti na aye ti bira na lege ti yingo?

22, 23. (a) Aye ti bira ti e na lege ti yingo andu aye wa? (b) E yeke bâ ande nyen na yâ article ti peko?

[Afoto na lembeti 11]

A-Chrétien ayeke ‘tiri na ayingo sioni ti yayu’

[Foto na lembeti 12]

Agingo bê ti sese so alingbi ti kanga lege na tënë ti Royaume

[Foto na lembeti 13]

Amba ti e Chrétien alingbi ti duti“ye ti mungo maboko so akpengba” zo

[Foto na lembeti 14]

Mo yeke sambela ti wara ngangu ti Nzapa?