Mbaï ti fini

Akete ye so e zia aga na e akota deba nzoni

TËNË TI GEORGE NA ANN ALJIAN

Mbi na wali ti mbi, e bi bê ti e lâ oko pëpe so e lingbi mbeni lâ ti zia tënë “deku” na place ti “wafango ye”. Lâ oko pëpe, e pensé so na ngoi so e hon ngu 60 awe, e lingbi fade ti pika li ti e ti hinga nda ti sungo mbeti na lege ti afä, si e wara lege ti sala lisoro na azo so alondo na Asie ti Tö. Ye oko, so ayeke ye so mbi na Ann e sala na yâ ndangba mbage ti angu 1980. Zia e fa tongana nyen akete ye so e zia teti angu mingi aga na e gbâ ti adeba nzoni.

MBI londo na yâ mbeni sewa so ayeke ti kodoro ti Arménie na mbi yeke lani na yâ Église ti Arménie. Ann ayeke ti lo lani na yâ Église Catholique. E use kue e sala ye nde na atënë ti mabe ti e tongana e sala lani mariage na ngu 1950. Mbi yeke lani na ngu 27 na Ann ayeke na ngu 24. E lango lani na yâ mbeni da so ayeke na ndo magazin ti mbi ti sukulango abongo na gbata ti Jersey City (États-Unis ti Amerika). Ti si na ngoi ni so, mbi yeke mveni ti magazin so teti ndulu na ngu osio.

Na ngu 1955, e vo mbeni pendere kota da na gbata ti Middletown na New Jersey. Da ni ayo kilomètre 60 tongaso na ndo ti kusala ti mbi, ndo so mbi yeke sala lani kusala dä lango omene na yâ ti yenga oko, na lakue mbi yeke kiri na yanga-da gi na bï. A-Témoin ti Jéhovah ayeke tingbi lani na mbi gi tongana ala ga na magazin ti mbi ti zia na mbi ambeti so aluti na ndo ti Bible. A yeke na kota nzara na bê si mbi yeke diko ambeti ni. Atâa so kusala ti mbi ni amû ngoi ti mbi mingi, mbi bâ lani Bible na nene ni mingi.

Na angoi so mbi yeke kpe na kutukutu ti mbi ti gue na magazin nga ti kiri na yanga-da, mbi ga ti hinga so da-fonono ti Watchtower, WBBR, ayeke fa adiskur na ndo Bible. Mbi yeke mä lani adiskur so mingi, na nzara ti mbi teti tënë ni ague na li ni juska apusu mbi ti hunda ti tene aTémoin aga na ndo ti mbi. Na novembre 1957, George Blanton aga na yanga-da ti mbi na lo to nda ti manda Bible na mbi.

Sewa ti e abungbi oko na yâ vorongo so ayeke na sioni oko pëpe

Bango ndo ti Ann ayeke lani tongana nyen na ndo aye so? Zia lo tene ni na i.

“Kozoni, mbi kanga lege ngangu na mandango ye ni. Mbi yeke bi lani wusuwusu na yâ mandango ye ti George. Ye so asala si lo leke ti manda ye ni na mbeni ndo nde, na lo sala tongaso teti anze miombe. Na ngoi ni kâ, George ato nda ti gue na abungbi na Da ti Royaume na dimanche, oko lango so lo yeke sala kua pëpe. Ye so afa na mbi so lo bâ lani mandango Bible ni na nene ni mingi. Ye oko, lo ngbâ lakue mbeni nzoni koli na nzoni babâ, na lo ga même nzoni mingi ahon ti kozo. Ye so asala si bango ndo ti mbi ato nda ti gbian. Biani, na ambeni ngoi so mbi yeke zi saleté na ndo kete table ti e, so mbeni zo ayeke bâ mbi pëpe, mbi yeke mû Réveillez-vous! so George ayeke zia ni lakue na ndo ni so na mbi yeke diko ni. Na ambeni ngoi nde, George ayeke diko na mbi a-article ti Réveillez-vous! so andu polele pëpe atënë ti mabe, me so lakue ayeke gboto lê na ndo Wasalango ye.

“Na mbeni lakui, na ngoi so George ahon teti mandango ye ti lo na Ita Blanton, mbi mû mbeni mbeti so George, molenge ti e ti ngu use, azia na ndo table ni ndulu na gbogbo ti mbi. Mbeti ni asala tënë na ndo beku ti akuâ. Atâa so mbi nze, mbi to nda ti diko ni teti so âta ti mbi ti wali akui ade ti ninga pëpe na mbi yeke na vundu mingi. Hio, mbi bâ na mbi gbu nda ti tâ tënë ti Bible so akuâ ayeke bâ pasi na mbeni ndo pëpe na ala yeke kiri ande na fini na ngoi ti londongo ti akuâ. Tongaso, mbi londo mbi duti na ndo ti gbogbo ni. Mbi diko ni nzoni na mbi sû kamba na gbe ti akota tënë so mbi ye ti fa na George tongana lo kiri na da na peko ti mandango ye ti lo ni.

“Li ti koli ti mbi akpe ti bâ so a yeke tâ mbi la. Na ngoi so lo hon fade, mbi yeke zo so akanga lege na lo, me fadeso mbi yeke na ngia mingi teti apendere tâ tënë ti Bible so mbi manda! Juska bê bï ahon, ade e lango pëpe teti e ngbâ ti sala lisoro na ndo Bible. George afa na mbi ye so Nzapa aleke teti sese. Gi na oko bï ni so, mbi hunda lo tongana lo lingbi ti manda Bible na yanga-da, tongaso mbi lingbi ti mû mbage dä.

“Ita Blanton ahunda ti tene amolenge ti e aga na mandango ye ni. E bâ ti e so ala de lani kete mingi, teti mbeni ayeke gi na ngu use na mbeni, ngu osio. Ye oko, Ita Blanton afa na e Deuteronome 31:12, so atene: ‘I bungbi azo kue, akoli, awali, amolenge. . . , si ala mä tënë so, na ala manda.’ E yeda na fango lege so, na même e leke ti tene amolenge ni akiri tënë na ngoi ti mandango ye ni. E yeke leke akiringo tënë ti e legeoko, me e yeke fa lâ oko pëpe na ala ye so ala lingbi ti tene. E bâ so salango tongaso amû maboko na amolenge ti e ti sala si tâ tënë aga ye ti ala mveni. E yeke kiri singila lakue teti fango lege so Ita Blanton amû lani ti mû maboko na e ti gue na li ni na lege ti yingo.”

Akpale so ahunda ti gbian aye na yâ fini ti e

Tongana e bungbi oko na yâ mandango Bible, e yeke na afini kpale ti hon ndo ni. A yeke ngangu na mbi ti si na yanga-da kozoni na ngbonga gumbaya ti bï teti so magazin ti mbi ayo na da ti e mingi. Ye so asala si mbi wara lege pëpe ti gue na abungbi na yâ ti yenga ni, atâa so mbi lingbi ti gue na bungbi na alango ti dimanche. Na ngoi ni kâ, Ann ayeke gue na abungbi kue na lo gue na li ni hio. Mbi nga kue mbi ye lani ti gue na abungbi kue na ti mû li ni na yâ mbeni nzoni mandango ye na sewa. Mbi hinga so a hunda ti gbian ambeni ye. Tongaso mbi mû desizion ti kiri na wungo ti angbonga ti kusala ti mbi na peko, atâa so mbi lingbi ti girisa ambeni client ti mbi.

Ye so atambela nzoni mingi. E yeke bâ lani mandango Bible na sewa na nene ni mingi tongana ti so e yeke bâ na abungbi oku so e yeke sala yenga oko oko na Da ti Royaume. E hiri ni bungbi omene ni ti e. Tongaso e leke mbeni mbilimbili lango nga na ngbonga ni: lango ti mercredi na ngbonga miombe ti lakui. Ngoi na ngoi, na peko ti kobe ti lakui, tongana e hunzi ti sukula asembe, mbeni oko na popo ti e ayeke tene, “Ngoi ti ‘bungbi’ aga ndulu awe!” Ann ayeke to nda ti mandango ye ni tongana mbi ga hio pëpe, na mbi yeke sala tanga ni na pekoni so mbi si.

Mbeni ye nde so asala si sewa ti e akpengba na aduti beoko ayeke so e yeke diko lani versê ti lâ oko oko legeoko na ndapelele. Ye oko, e yeke na mbeni kpale. E kue e yeke zingo ngoi oko pëpe. E sala lisoro na ndo ni na e mû desizion so e kue e yeke zingo na oko ngoi, e mû kawa ti ndapelele na ngbonga omene na ndambo, na e bâ versê ti lango ni legeoko. Lekengo ye so aduti biani nzoni mingi teti e. Tongana amolenge ti e ti koli akono awe, ala soro ti lï na Béthel. E bâ so alisoro ti lâ oko oko so e sala lani amû maboko na ala na lege ti yingo.

Amatabisi ti peko ti batême ahunda ti gbanzi tele na ambeni ye

Mbi wara batême na ngu 1962. Na peko ti ngu 21 so mbi sala kusala ti mbi mveni, mbi kä magazin ni na mbi wara mbeni kua nde na ndo so e yeke dä. Ye so amû lege na mbi ti duti ndulu mingi na sewa ti mbi si e lingbi sala na Jéhovah legeoko. Ye so azi lege na gbâ ti adeba nzoni. E kue e zia na gbele e ti mû kusala ti ngoi kue. Ye ni ato nda ni na yâ ti ngu 1970 ti si na 1975 na ngoi so kozo molenge ti e, Edward, aga wakua ti ngoi kue, wala pionnier permanent, mbilimbili na pekoni so lo hunzi mandango mbeti ti lo na kota da-mbeti. Ngoi kete na pekoni, molenge ti e George amû kusala ti pionnier, na a ninga pëpe, Ann amû peko ti ala. Ala ota kue akpengba mbi tongana ala yeke fa na mbi peko ti aye so ala wara na fango tënë. Na sewa, e yeke sala lisoro na ndo tongana nyen ti sala si e duti na aye mingi pëpe na yâ fini ti e, si e kue e lingbi ti mû kusala ni. E mä tele ti kä da ni. E sala ngu 18 na yâ ni na a yeke na yâ da so si e bata sewa ti e. Biani, e ye da ti e so mingi, me Jéhovah ahiri deba nzoni na ndo desizion ti e ti kä ni.

A tisa Edward ti gue na Béthel na ngu 1972, na George, na 1974. Atâa so ala manke mbi na Ann, e bi bê ti e pëpe na ndo tongana nyen a yeke duti tâ nzoni mingi teti ala ti ngbâ na yâ vaka ti e, ti sala mariage na ti dü amolenge. Nde na so, e yeke lani na ngia so amolenge ti e ague ti sala na Jéhovah na Béthel.a E yeda na aProverbe 23:15 so atene: “Molenge ti mbi, tongana bê ti mo ayeke na ndara, fade bê ti mbi awara ngia, même tâ bê ti mbi mveni.”

E ga apionnier spécial

Teti so amolenge ti e use kue ayeke na Béthel, e ngbâ na yâ kusala ti pionnier. Mbeni lâ, na ngu 1975, e wara mbeti so a tisa e ti sala kusala ti pionnier spécial na yâ territoire ti Clinton, Illinois, so ayeke ti mbeni kongregation pëpe. E ku ye so lâ oko pëpe! Aye ti tene so a lingbi e zia New Jersey, ndo so e yeke ndulu na amolenge ti e na New York, nga na ndo so akamarade na asongo ti e ayeke dä. Ye oko, e bâ ni tongana mbeni kusala so alondo na Jéhovah na e fa na gigi bibe ti gbanzingo ye na tele so aga na e afini deba nzoni.

Na peko ti anze mingi ti salango kusala na yâ territoire so ayeke ti mbeni kongregation pëpe, e to nda ti sala abungbi na yâ ti mbeni da so azo ayeke bungbi dä na gbata ti Carlyle, Illinois. Me e ye fade ti wara mbeni ndo so e lingbi ti bungbi dä biaku. Mbeni ita-koli ti ndo ni nga na wali ti lo awara mbeni terrain so mbeni kete da ayeke na ndo ni so e lingbi ti loué ni. E leke terrain ni nga na aye kue so ayeke dä, na e sala si a ga mbeni kete place ti bungbi. E yeke dabe ti e na nzobe na mbeni mbarata so aye lani ti hinga ye na ndo ti e. Fani mingi lo yeke yôro li ti lo na lê ti fenêtre ti bâ ye so ayeke si na ngoi ti bungbi ni!

Tongana ngoi ayeke hon, kongregation ti Carlyle abâ gigi, na e yeke lani na ngia ti mû mbage ti e dä. Ambeni maseka pionnier so ayeke koli na wali, Steve na Karil Thompson, amû maboko na e. Ala nga kue aga lani ti sala kusala na yâ ti territoire ni. A-Thompson angbâ na ndo so teti angu mingi, na pekoni ala gue na Galaad, Ekole ti Mandango Bible ti Société Watchtower, na a tokua ala tongana missionnaire na yâ mbeni territoire ti Afrika ti Tö, ndo so ala yeke sala kua ti circonscription.

Yeke yeke, azo mingi ato nda ti ga na kete place ti bungbi so, na a hunda ti tene e wara mbeni kota da. Gi oko ita ti ndo ni so nga na wali ti lo akiri aleke kpale ni, ala vo mbeni terrain so ayeke nzoni mingi teti Da ti Royaume. So ngia si e yeke na ni lani tongana ngu mingi pëpe na pekoni, a tisa e na matanga ti mungo fini Da ti Royaume ni na Nzapa na Carlyle! Mbi yeke lani na matabisi ti mû diskur ni. Kusala ti e na ndo so ayeke lani mbeni pendere ye teti e, mbeni deba nzoni so alondo na Jéhovah.

A mû na e mbeni fini kusala

Na ngu 1979, e wara mbeni fini kusala; a tokua e na gbata ti Harrison na New Jersey. E sala kusala na ndo so teti ngu 12 tongaso. Na ngoi ni so, e to nda ti manda Bible na mbeni wali Chinois, na ye so azi lege na e ti manda ye na aChinois mingi. Na oko ngoi ni, e mä so na ndo so e yeke lani dä, a yeke wara gbâ ti aChinois so angbâ ti manda mbeti nga na ambeni sewa. Ye so apusu e ti manda yanga ti Chinois. Atâa so a hunda ngoi mingi lâ oko oko ti manda ni, ye ti pekoni ayeke so e wara ngia ti manda Bible na mingi ti aChinois so ayeke na ndo ni so.

Na yâ ti angu ni so, e wara aye mingi so asala si azo ahe ngia, mbilimbili na mandango ti tene yanga ti Chinois. Mbeni lâ, Ann afa tele ti lo tongana mbeni “deku” ti Bible, ahon ti tene mbeni “wafango” Bible, teti so atënë ni akpa tele mingi. Wali ti da ni ahe ngia na lo tene: “Ala ga. Ade mbi sala tënë pëpe na mbeni deku ti Bible.” E ngbâ lakue ti tiri ngangu ti tene yanga ti kodoro ni.

Na pekoni, a mû na e mbeni territoire nde na New Jersey, na tongaso e ngbâ ti fa tënë na aChinois. Na pekoni, a tisa e ti gue na Boston, Massachusetts, na ndo so mbeni groupe ti yanga ti Chinois ato nda ti bâ gigi a sala ngu ota tongaso awe. A yeke mbeni matabisi teti e ti mû maboko na groupe so na yâ ti ngu mbasambala so ahon, na e yeke na ngia ti bâ so a ga lani mbeni kongregation na lango 1 ti janvier 2003.

Adeba nzoni ti mbeni fini so ahunda ti gbanzi ye na tele

Na Malachie 3:10, e wara tisango ndo ti Jéhovah, so ahunda ti tene azo ti lo aga na amatabisi nga na asandaga si lo tuku deba nzoni ti lo na ndo ti ala si ye atia ala pëpe. E zia lege ti mbeni kusala so e wara lani ngia dä mingi. E kä da ti e so e ye ni mingi. Na e ke ambeni ye nde nga. Ye oko, aye so e gbanzi na tele ti e ayeke kete tongana a haka ni na adeba nzoni so e wara.

Biani, so akota deba nzoni si Jéhovah atuku na ndo ti e! E yeke na ngia lani ti bâ amolenge ti e na yengo dä na tâ tënë, ti bi tele ti e na yâ kusala ti ngoi kue, mbeni kusala so asö fini, na e bâ nga so Jéhovah ayeke mû aye so atia e. Biani, akete ye so e zia aga na e akota deba nzoni!

[Kete tënë na gbe ni]

[Foto na lembeti 25]

Louise, George Blanton na Ann na 1991

[Foto na lembeti 26]

Da ti Royaume ti Carlyle, a mû ni na Nzapa na lango 4 ti juin 1983

[Foto na lembeti 27]

Na tele ti fini kongregation ti yanga ti Chinois na Boston

[Foto na lembeti 28]

Na tele ti Edward, Connie, George na Grace