Fango na gigi nzobe na yâ mbeni sese ti sioni
“A yeke nzobe ti zo so asala si azo aye lo.”—APROVERBE 19:22.
MO YEKE bâ tele ti mo so mo yeke zo ti nzobe? Tongana a yeke tongaso, dutingo na yâ sese ti laso ayeke ngangu. Biani, Bible afa nzobe tongana mbeni oko ti “lengo ti yingo”. Me ngbanga ti nyen a yeke tâ ngangu ti fa ni na gigi, même na yâ ti akodoro so azo atene ala yeke aChrétien? (aGalate 5:22). Tongana ti so e bâ na yâ article so ahon awe, mbage ti kiringo tënë ni ayeke na yâ ti ye so bazengele Jean asû na mbeti: sese so kue ayeke na gbe ti ngangu ti mbeni zo ti yingo so ayeke na nzobe pëpe, Satan Zabolo (1 Jean 5:19). Jésus Christ afa lo tongana “mokonzi ti sese so”. (Jean 14:30). Tongaso, sese so ayeke tara ti sala ye tongana mokonzi ti lo, zo ti kpengba-li, so a hinga lo na salango ye na ngangu mingi.—aEphésien 2:2.
2 Tongana a sala ye na e na nzobe pëpe, a yeke sala nzoni na e pëpe. Ngoi na ngoi, salango ye na nzobe pëpe alingbi ti londo na azo so alango na tele ti e, so asala mbana na e, nga na awande, so aye ti sala songo na e pëpe. Même akamarade na asewa ti e alingbi ti sala ye sân ti bi bê dä kozoni. Fani mingi, dutingo ndulu na azo so ayeke na sioni kode ti salango ye, so ayeke dekongo kirikiri, ayeke tene asioni tënë wala ambeni ye nde tongaso, ayeke ga na kota vundu. Salango ye na nzobe pëpe ti ambeni zo alingbi ti so bê ti e, na e lingbi ti bi bê ti e ti sala na ala tongaso nga. Ye so alingbi ti ga na e akpale na lege ti yingo nga na ti mitele.—aRomain 12:17.
3 Agingo bê ti sese so alingbi nga ti sala si a yeke ngangu na e ti fa na gigi nzobe. Na tapande, azo ayeke na mbito ngbanga ti kusala ti a-terroriste, nga ngbanga ti so azo na yâ ti amara nde nde alingbi ti sala kusala na anene ngombe so amû mbito. Na ndo ni, azo kutu mingi ayeke awanzinga, teti so kobe, da, bongo nga na yorö ti kaïngo kobela alingbi na ala mbilimbili pëpe. Fango na gigi nzobe aga mbeni kpale tongana zo abâ so ye ni alingbi ti ga ande nzoni pëpe.—Zo-ti-fa-tene 7:7.
4 A lingbi ti duti ngangu pëpe na mbeni zo ti tene so a yeke kota ye pëpe ti fa na gigi nzobe, na a lingbi même ti bâ ni tongana mbeni wokongo. Lo lingbi ti bâ so a sala ye na lo na lege ni pëpe, mbilimbili tongana ambeni zo abâ mawa ti lo pëpe (Psaume 73:2-9). Ye oko, Bible amû fango lege so ayeke nzoni mingi teti e tongana lo tene: “Zo so akiri tënë doucement, lo sala si ngonzo adë, me tënë ti ngangu asala si ngonzo alondo.” (aProverbe 15:1). Nzobe na salango ye na ngangu pëpe ayeke ambeni lengo ti yingo so ague biani oko, na ayeke nzoni mingi na ngoi so mbeni zo ayeke na gbele akpale.
5 Teti so ti fa na gigi alengo ti yingo vulu ti Nzapa ayeke tâ kota mingi teti e aChrétien, a lingbi e gi ti bâ tongana nyen ti fa na gigi nzobe, so ayeke mbeni oko ti alengo so. A lingbi ti fa na gigi nzobe na yâ mbeni sese ti sioni? Tongana a yeke tongaso, na ambeni lege wa e lingbi ti fa so e yeke zia lege pëpe na ngangu so Satan ayeke sala ti kanga ndo ti nzobe ti e, mbilimbili na angoi ti gingo bê? Zia e bâ tongana nyen ti fa na gigi nzobe na yâ sewa, na place ti kua, na ekole, na azo ti tele ti da ti e, na yâ kusala ti e ti fango tënë nga na popo ti amba ti e awamabe.
Na yâ sewa
6 Ti wara deba nzoni nga na fango lege ti Jéhovah, a yeke kota ye ti lë alengo ti yingo na ti sala si ala maï kue (aEphésien 4:32). Zia e sala tënë na ndo nene ni teti azo ti yâ ti sewa ti fa na gigi nzobe na popo ti ala. Na yâ songo ti ala ti lâ oko oko, a lingbi koli na wali afa na gigi nzobe na bingo bê na mba na popo ti ala nga na amolenge ti ala (aEphésien 5:28-33; 6:1, 2). A lingbi nzobe so asigigi polele na yâ lege so azo ti yâ ti sewa ni ayeke sala tënë na mba. Amolenge ayeke yekia na ayeke kpe mbito ti ababâ na mama ti ala, na ababâ na mama ayeke sala ye na amolenge ti ala na lege ni. Duti ndulu ti gonda zo, me pëpe ti fâ ngbanga.
7 Ti sala ye na nzobe na mbage ti azo ti sewa ti e andu mungo peko ti wango so ti bazengele Paul: “A lingbi i zia ye so kue: ngonzo, songo bê, be-ti-ke, zonga, na sio tënë so asigigi na yanga ti i.” Lâ oko oko, a lingbi asewa so ayeke aChrétien asala tënë na popo ti ala na yekiango ndo. Ngbanga ti nyen? Ngbanga ti so nzoni lisoro ayeke kota ye ni ti sala si sewa oko oko akpengba na aduti nzoni. Tongana akpale ti mango tele alondo, tara ti leke ni ahon ti kpengba yanga. Azo ti yâ ti sewa so ayeke na ngia ayeke sala ngangu na bê ti ala kue ti maï nzobe na yekiango ndo na popo ti ala.—aColossien 3:8, 12-14.
8 Nzobe ayeke sala si e ye ti sala nzoni na azo. Ni la, e yeke gi ti duti azo so aye ti mû maboko, so abi bê na ndo azo na so ayeke na nzoni kode ti salango ye so anzere na azo ti sewa ni. A hunda na zo oko oko kue ti sala ngangu ti fa na gigi nzobe. Ye so ayeke ga na nzo iri na ndo mbeni sewa. Ye ti pekoni ayeke so ala yeke wara gi pëpe deba nzoni ti Nzapa, me na yâ kongregation nga na popo ti azo ti kodoro ni, ala yeke yekia Jéhovah, Nzapa ti nzobe.—1 Pierre 2:12.
Na place ti kua
9 Ti mbeni Chrétien, kua so lo yeke sala lâ oko oko alingbi ti ga na kpale ti fa na gigi nzobe na mbage ti amba ti lo ti place ti kua. Salango mandako na popo ti azo ti kua ni alingbi ti gue na mbeni zo ti sala ye na mayele ti buba iri ti mbeni mba ti lo na gbele patron ni, si a zi lo na kua (Zo-ti-fa-tene 4:4). A yeke ngangu ti fa na gigi nzobe na angoi tongaso. Ye oko, ti dabe so a yeke na lege ni ti sala ye na nzobe, mbeni wakua ti Jéhovah alingbi ti sala kue ti ga na azo so a yeke ngangu ti sala songo na ala ti tene ala yeda na lo. Ti bi bê na zo alingbi ti mû maboko na e ti sala tongaso. Peut-être mo lingbi ti fa na gigi bingo bê na zo na ngoi so mba ti mo zo ti kua ni wala mbeni fami ti lo atï kobela. Même ti hunda mbeni zo na ndo dutingo ti lo wala ti fami ti lo alingbi ti sala nzoni ye na ndo ti lo. Biani, tongana lege ayeke dä, a lingbi aChrétien agi ti maï beoko na siriri. Ngoi na ngoi, mbeni tënë so a tene ni na nzobe na afa na gigi bingo bê na zo ayeke mû ande maboko ti leke kpale ni.
10 Na ambeni ngoi nde, mbeni patron alingbi ti hunda na ngangu na azo ti kua ti lo kue ti mû mbage ti ala na mbeni ye so andu vorongo kodoro wala mbeni matanga so Bible ake ni. Tongana yingo-ti-hinga ti mbeni Chrétien amû lege na lo pëpe ti mû mbage dä, ye so alingbi ti sala si lo na patron ni amä tele pëpe. Na ngoi ni so, a lingbi ti duti lege ti ndara pëpe ti fa anzene nzene ye kue so afa tongana nyen a yeke sioni ti sala ye alingbi na aye so patron ni ahunda. Teti biani, na lê ti ala so akangbi pëpe atënë ti mabe ti aChrétien, a yeke na lege ni ti sala aye ni so (1 Pierre 2:21-23). Peut-être na nzobe, mo lingbi ti fa nda ni so mo mveni mo mû mbage dä pëpe. Kiri sioni tënë pëpe na peko ti asioni tënë so a tene na mo. A yeke nzoni teti mbeni Chrétien ti mû peko ti nzoni wango so ayeke na aRomain 12:18: “Tongana lege ayeke [dä], na tënë ni ayeke na tïtî i, i duti na siriri na azo kue.”
Na ekole
11 A lingbi biani ti duti mbeni kpale teti amaseka ti fa na gigi nzobe na amba ti ala élève. Fani mingi, amaseka ayeke na kota nzara ti tene akamarade ti ala ti klase ayeda na ala. Ambeni molenge-koli ayeke sala ye ti fa so ala yeke tâ angangu koli. Ti pika bê ti ambeni élève ni, ala yeke sala ngangu na azo so ayeke ngangu tongana ala pëpe (Matthieu 20:25). Ambeni aye ti pika bê ti azo na lege ti angangu ti hingango mbeti ti ala, ti salango aye ti wanguru wala na yâ ti ambeni kusala nde. Fani mingi, ti fa na gigi ngangu ti ala, ala yeke sala ye na akamarade ti ala ti klase nga na ambeni élève nde na nzobe pëpe. Ti ala, akode so ala yeke na ni asala si ala yeke kota ahon amba ti ala, me bibe so ayeke na lege ni pëpe. A lingbi mbeni maseka Chrétien asala hange ti sala ye tongana azo so pëpe (Matthieu 20:26, 27). Bazengele Paul atene so “ndoye anze fade pëpe, na asala be-nzoni [“nzobe”, NW ]”, nga, “ndoye asala baba pëpe; ndoye ayeke na be-kota-pepe”. Tongaso, a yeke kota ye teti mbeni Chrétien ti ke ti mû peko ti sioni tapande ti ala so ayeke sala ye na nzobe pëpe, me ti sala ye alingbi na wango ti Bible na yâ songo ti lo na akamarade ti lo ti ekole.—1 aCorinthien 13:4.
12 A lingbi amaseka asala nga ye na nzobe na mbage ti awafango ye na ala. Mingi ti a-élève aye ti zia ngonzo na bê ti awafango ye ni. Ala tene ti ala so ala yeke na ndara tongana ala buba nengo ti awafango ye ni na bingo tele ti ala na yâ asalango ye so andia ti ekole ake ni. Na lege ti salango ngangu, ala lingbi ti wara ambeni zo ti bungbi na ala na yâ salango ye ni. Tongana mbeni maseka Chrétien ake ti mû peko ti ala, lo lingbi ti ga ye ti ngia na lê ti ala, wala ala yeke tene asioni tënë wala ala yeke sala ambeni ye nde na tele ti lo. Lutingo na gbele ti aye tongaso na yâ ti ngu ni kue ayeke zia na gbele tara lekengo na bê ti mbeni Chrétien ti sala ye na nzobe. Ye oko, girisa pëpe so a yeke tâ kota ye ti duti wakua ti Jéhovah so ayeke be-ta-zo. Mo lingbi ti duti na beku so, na lege ti yingo ti lo, Nzapa ayeke mû ande maboko na mo na yâ angangu ngoi so.—Psaume 37:28.
Na mbage ti azo so ayeke na tele ti da ti e
13 Na ndo kue so mo lango dä, a lingbi mo bâ tongana nyen mo lingbi ti sala ye na nzobe na ti bi bê na nzoni duti ti azo so ayeke na tele ti da ti mo. Ge nga, a yeke kete ye pëpe.
14 Ka tongana azo ti tele ti da ti mo ayeke na sioni bibe na ndo ti mo ndali ti mara ti mo, kodoro ti mo wala lege ti vorongo ti mo? Ka tongana ngoi na ngoi ala yeke na sioni salango ye wala ala yeke bi bê oko pëpe na mo? Teti e yeke awakua ti Jéhovah, ti sala kue ti fa na gigi nzobe ayeke duti ande nzoni. A yeke nzere na azo ti bâ so salango ye ti mo ayeke nde, na ayeke duti biani mbeni ye ti gonda teti Jéhovah, lo so ayeke pendere tapande ti nzobe. Mo hinga lâ oko pëpe ngoi so voizin ti mo alingbi ti gbian bango ndo ti lo ngbanga ti salango ye ti mo na nzobe. Lo lingbi mbeni lâ ti ga mbeni zo so ayeke sepela Jéhovah.—1 Pierre 2:12.
15 Tongana nyen e lingbi ti fa na gigi nzobe na azo ti tele ti da ti e? Mbeni oko ye ni ayeke na lege ti nzoni tapande ti azo kue ti yâ ti sewa ni so ayeke fa na gigi alengo ti yingo. Azo ti tele ti da ti mo alingbi ti bâ ni. Ngoi na ngoi, mo lingbi ti duti ndulu ti sala nzoni na zo so ayeke na tele ti da ti mo. Dabe ti mo so ti sala ye na nzobe aye ti tene ti fa so mo bi bê mingi na ndo nzoni duti ti azo.—1 Pierre 3:8-12.
Na yâ kusala ti e ti fango tënë
16 A lingbi azo ahinga kusala ti e ti fango tënë na lege ti nzobe tongana e kue e leke na bê ti sala ngangu ti wara azo na yanga-da ti ala, na place ti kua ti ala nga na ando so azo mingi ayeke gue dä. A lingbi e dabe ti e so e yeke sala kusala na iri ti Jéhovah, so ayeke fa lakue nzobe.—Exode 34:6.
17 Ti sala ngangu ti fa na gigi nzobe na yâ kusala ti mo ti fango tënë andu aye wa? Na tapande, na ngoi so mo yeke fa tënë na lege, mo lingbi ti fa na gigi nzobe na salango tënë ndulu nga na yekiango ndo tongana mo yeke ga ndulu na azo ni. Tongana azo ayeke mingi na tele ti lege ni, sala hange ti kanga lege pëpe na azo ti hon. Legeoko nga, tongana mo yeke fa tënë na ando ti dengo buze, fa na gigi nzobe na salango tënë ndulu. Dabe ti mo so awadengo buze ni aye nga ti bâ lege ti aclient ti ala.
18 Sala ye na ndara na ngoi ti fango tënë da na da. Mû ngoi ahon ndo ni pëpe na yanga ti mbeni da, mbilimbili tongana lê ti nduzu ayeke nzoni pëpe wala dê asala. Tongana bê ti mbeni zo ato nda ti nze wala ti sala ngonzo ndali ti gango ti mo, mo lingbi ti hinga ni? Peut-être na ndo so mo yeke dä, aTémoin ti Jéhovah ayeke fa tënë dä fani mingi. Tongana a yeke tongaso, fa na gigi yekiango ndo so ayeke nde, ngbâ lakue ti sala ye na nzobe nga na ngia (aProverbe 17:14). Gi ti hinga nda ni so zo ni ake ti mä tënë na lango ni so. Dabe ti mo so peut-être mbeni ita ti mo Chrétien ayeke kiri ande na yanga ti da so na yâ ti mbeni kete lango. Tongana mo tingbi na mbeni zo so ayeke sala ye na ngangu, sala kue ti fa na gigi nzobe. Suku pëpe wala sala ngonzo pëpe, me sala tënë yeke. Mbeni Chrétien so ayeke na nzobe ayeke pëpe na nzara ti gi yanga ti zo ti papa na lo (Matthieu 10:11-14). Peut-être, mbeni lâ zo so ayeke dengi mê na nzo tënë.
Na ngoi ti abungbi
19 A yeke nga kota ye ti fa na gigi nzobe na mbage ti amba ti e awamabe (aHébreu 13:1). Teti so e yeke na yâ mbeni songo ti aita na ndo sese kue, nzobe ayeke kota mingi na yâ salango ye ti e na amba ti e.
20 Tongana akongregation use, ota wala mingi ayeke sala kusala na Da ti Royaume oko, a yeke kota ye ti sala ye na nzobe na mbage ti azo ti ambeni kongregation nde, na salango ye na nengo tele na yâ songo ti mo na ala. Bibe ti salango mandako ayeke sala si a yeke ngangu ti sala kusala maboko na maboko na angoi ti lekengo angbonga ti abungbi, nga ambeni kusala tongana lekengo ndo ni si aduti na saleté pëpe wala lekengo ambeni ye so abuba na tele ti da ni. Atâa so abango ndo alingbi ti duti nde nde, sala ye na nzobe nga na yekiango ndo. Na lege so, fade nzobe ayeke hon na ngangu, na Jéhovah ayeke hiri biani deba nzoni na ndo bibe so mo fa na gigi teti nzoni duti ti azo.
Ngbâ ti fa na gigi nzobe
21 Nzobe ayeke mbeni lengo so andu aye mingi na ayeke sala ngangu na ndo ambage kue ti fini ti e. Tongaso, a lingbi e sala si a ga mbeni kota mbage ti salango ye ti e ti Chrétien. A lingbi a ga salango ye ti e ti lâ oko oko.
22 Zia zo kue na popo ti e aduti na nzobe lâ oko oko na mbage ti azo! Tongaso, zo oko oko ayeke sala ye alingbi na atënë so ti bazengele Paul: “Teti i yeke azo so Nzapa ahiri i na gigi, azo ti be-vulu, na azo so Nzapa andoye i mingi, i yü be-ti-ndoye, nzobe, be-kota-pepe, tâ be-ti-molenge, be-nze-pepe.”—aColossien 3:12.
Mo dabe mo na ni?
• Aye wa alingbi ti sala si a yeke ngangu na mbeni Chrétien ti fa na gigi nzobe?
• Ngbanga ti nyen a yeke kota ye ti fa na gigi nzobe na yâ sewa?
• Aye wa alingbi ti sala si a yeke ngangu ti fa na gigi nzobe na ekole, na place ti kua wala na avoizin ti e?
• Fa tongana nyen aChrétien alingbi ti fa na gigi nzobe na yâ kusala ti ala ti fango tënë.
[Ahundango tënë ti manda na ye]
1. Ngbanga ti nyen a lingbi ti duti ngangu ti fa na gigi nzobe?
2. Akpale wa alingbi ti ndu lege so e yeke fa na gigi nzobe?
3. Azo ayeke na akota kpale wa so ayeke tara nzoni bibe ti ala ti sala ye na nzobe?
4. Tënë wa so ayeke na lege ni pëpe ambeni zo alingbi ti tene na nda ni tongana ala yeke bi bê ti ala ti fa na gigi nzobe na ambeni zo?
5. Na yâ ambage wa ti fini ti e a hunda ti duti na nzobe?
6. Ngbanga ti nyen nzobe ayeke tâ kota mingi na yâ sewa? Na tongana nyen a lingbi ti fa ni na gigi?
7, 8. (a) Mara ti asalango ye wa e yeke kpe ni tongana e yeke fa na gigi tâ nzobe na yâ sewa? (b) Tongana nyen nzoni lisoro ayeke kpengba songo ti sewa? (c) Tongana nyen mo lingbi ti fa na gigi nzobe na yâ sewa ti mo?
9, 10. Fa ambeni kpale so alingbi ti londo na place ti kua, na fa lege so a lingbi ti hon ndo ni na nzobe.
11. Akpale wa amaseka ayeke tingbi na ni na yâ fango na gigi nzobe na akamarade ti ala ti ekole?
12. (a) Ngbanga ti nyen a lingbi ti duti mbeni kpale teti amaseka ti fa nzobe na awafango ye na ala? (b) Tongana ala yeke na gbele tara ti dutingo na nzobe pëpe, amaseka alingbi ti gi mungo maboko ti zo wa?
13-15. Aye wa alingbi ti kanga lege na fango na gigi nzobe na azo so ayeke na tele ti da ti e? Na tongana nyen e lingbi ti hon ndo ti akpale so?
16, 17. (a) Ngbanga ti nyen nzobe ayeke kota ye na yâ kusala ti e ti fango tënë na gbele azo kue? (b) Tongana nyen e lingbi ti fa na gigi nzobe na yâ alege kue so e yeke fa na tënë?
18. Salango ye na ndara ayeke sala nyen na ndo fango na gigi nzobe na yâ kusala ti e ti fango tënë?
19, 20. Ngbanga ti nyen a hunda ti duti na nzobe na yâ kongregation? Na tongana nyen a yeke fa ni na gigi?
21, 22. Ti gue oko na aColossien 3:12, a lingbi e leke na bê ti e ti sala nyen?
[Foto na lembeti 18]
Tongana sewa ni kue afa na gigi nzobe, a yeke maï beoko na salango ye maboko na maboko
[Foto na lembeti 19]
Fa na gigi nzobe na ngoi so mba ti mo ti place ti kua wala mbeni fami ti lo atï kobela
[Foto na lembeti 20]
Jéhovah amû maboko na ala so, na be-biani, asala ye na nzobe atâa hengo ndo
[Foto na lembeti 21]
Ti mû maboko na mbeni voizin ayeke mbeni kusala ti nzobe