Mbeni ye so afa ndoye, mabe na mango yanga
NA NDAPELELE ti lango 16 ti nze ti mai ngu 2005, lâ asu na ndo adë pendere na gbata ti Wallkill, na New York. Ngu-nzapa so apika na bï ni asala si apele na akongo ti yâ ti mbeni gbagba ti aTémoin ti Jéhovah so ayeke kâ asala pendere. Mbeni canard na amolenge ti lo miombe ayeke tambela yeke yeke tongaso na lê ti mbeni lende ti ngu wala piscine. Bê ti agene so aga anzere mingi ti bâ pendere ti ndo ni. Ala sala tënë yeke na popo ti ala, mo bâ mo tene ala ye ti buba siriri ti ndo ni pëpe.
Agene ni ayeke lani aTémoin ti Jéhovah so alondo na akodoro 48. Me ala ga ti bâ gi pendere ti ndo ni pëpe. Ala ye ti hinga ye so ayeke tambela na yâ ti mbeni kota da so a sala ni ade ti ninga pëpe ti zia na tele ti ada ti Béthel ti Amerika so ayeke na Wallkill. Na yâ ti da so, bê ti ala akiri adö, atâa so yâ ni ayeke kpô pëpe tongana ti gigi.
Agene ni aluti na mbeni place na nduzu ti bâ gbâ ti amasini na mbage ti gbe ni. Angbongboro masini oku ti petengo mbeti ayeke na lê ti sese ni so a sala na ciment so konongo ni alingbi na alondo ti pikango ndembo ti gere omene. A yeke ge si a yeke pete abible, abuku na apériodique. Akota kugbe, so oko ane kilo 1 700, ayeke turne na loro tongana gere ti mbeni kota kutukutu. Akota kugbe so oko oko ayo kilomètre 23 ayeke zi yâ ti tele kue na ayeke hon na yâ ti amasini ni gi na yâ ti apenze-ngbonga 25. Na yâ ti apenze-ngbonga so, masini ni ayeke mû ngu ti mbeti (wala encre) ti zia na ndo ti kugbe ni nga a hule ni na a dë ni tongaso si a lingbi ti ngongbi ni si aga apériodique. Na pekoni, ambeni ye agboto apériodique ni na loro ti gue na ni na ndo so a yeke zia ala na yâ ti acarton ti tene a tokua ni na akongregation. Ambeni masini ni ayeke pete ambage nde nde ti abuku, atokua ni hio na mbeni place, na pekoni a gue na ni na ndo ti lekengo ni si a ga buku. A yeke mbeni masini so a hiri ni ordinateur si akomande akamba ti kusala so kue si atambela nzoni.
Na pekoni agene ni alondo na da ti masini so ayeke pete alembeti ti gue na ndo so amasini ti lekengo abuku ayeke dä. Ge amasini ayeke leke abuku so aporo ti peko ni akpengba na abible so yanga ni aza zango juska même saki 50 lâ oko oko. A bungbi alembeti ti abuku ni na molongo ni, a fü ni na a fâ yanga ni. Na pekoni, a zia colle dä ti tene aporo ni agbu nzoni. A zia abuku ni fadeso na yâ ti acarton. Mbeni masini akanga yanga ti acarton ni, asû iri na tele ni na a zia ni na ndo mbeni kota kpangbala banc. Nga, lango oko oko, a yeke leke abuku so poro ni ayapu yapungo saki 100 na a zia ni na yâ ti acarton. So kue a yeke gbâ ti amasini so akpe na mbeni ngangu so adö bê si ayeke sala kua ti salango ambeti ti nzapa so.
Legeoko tongana mbeni ngangu montre so ayeke tambela nzoni, akota masini ti petengo mbeti so ayeke tâ mbeni kpengba ye ti senda-kode na ngoi so e yeke dä. Tongana ti so e yeke bâ ande, a fa nga na gigi ndoye, mabe na mango yanga ti azo ti Nzapa. Ye oko, ngbanga ti nyen a mû akusala ti petengo mbeti na Brooklyn ti gue na ni na Wallkill?
Mbeni kota nda ti tënë ni ayeke ti tene a bungbi na ndo oko akusala ti petengo na ti tokuango ambeti tongaso si aye ni ayapu. Teti angu mingi, a yeke lani na gbata ti Brooklyn si a pete na a tokua abuku, na a yeke na gbata ti Wallkill si a yeke sala apériodique. Ti bungbi akua ni kue na ndo oko ayeke mû azo mingi pëpe nga a yeke sala kusala nzoni na nginza so a mû teti kusala ti Nzapa. Nga, teti so amasini so ayeke na Brooklyn aninga mingi awe, a sala commande ti afini masini ti petengo mbeti use na kodoro ti Zamani so iri ni ayeke MAN Roland Lithoman. Teti so amasini so akono mingi, ala lingbi pëpe ti mû yâ ti da ti petengo mbeti so ayeke na Brooklyn.
Jéhovah amû maboko na kusala ni
Nda ti petengo ambeti ayeke lakue ti tene nzo tënë ti Royaume ti Nzapa ague na nduzu. Ngbele ye so a to nda ti sala ni, a yeke polele so Jéhovah ahiri tënë nzoni na ndo akua ni. Ti londo na ngu 1879 ti si na ngu 1922, a yeke futa lani ambeni ndokua ti pete ambeti ti e. Na ngu 1922, a loué mbeni da ti étage oku na balabala ti Concord (na Brooklyn) na a vo amasini ti petengo ambeti a zia na yâ ni. Na lâ ni kâ, ambeni zo atene so aita alingbi ande pëpe ti gbu kua ni nzoni.
Mbeni oko ti azo ni ayeke mokonzi ti ndokua so ayeke pete lani mingi ti ambeti ti e. Tongana lo ga ti bâ ndo ti e na balabala ti Concord, lo tene: “Masini so ala vo so ayeke tâ kpengba masini biani, me zo oko na popo ti ala ahinga kua na ndo ni pëpe. Na yâ ti nze omene, fade aye ni kue ayeke luti; na ala yeke bâ ande so azo so alingbi ti pete ambeti na ala ayeke biani azo so ayeke sala ka ni, ndali ti so ayeke kua ti ala la.”
Ita Robert Martin, so ayeke bâ ndo lani na ndo da ti petengo mbeti ti e na ngoi ni so, atene: “Na mango ni, tënë ni ayeke tâ na lege ni, me lo girisa Seigneur; na lakue Lo mû maboko na e. . . . A ninga pëpe, e komanse ti sala abuku e mveni.” Na yâ ti angu 80 so aga na pekoni, aTémoin ti Jéhovah mveni apete ambeti ngbundangbu mingi na lege ti amasini ti ala.
Na lango 5 ti octobre ngu 2002, na ngoi ti kota bungbi ti ngu oko oko ti Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania, a tene na aita so abungbi lani so Wabatango Bungbi ayeda ti tene a gue na akusala ti petengo mbeti kue ti Amerika na Wallkill. A hunda ti vo afini masini ti petengo mbeti use, so azo ni ayeke ga na ni na nze ti février ngu 2004. Aita ayeke na bezoin ti sala mbeni fini plan ti da ti petengo mbeti ni na ti kono yâ ni, ti hunzi akua ni kue na yâ ti ngu oko na nze ota ti tene a zia afini masini ni na yâ ni. Na pekoni, a lingbi aita amû nze gumbaya na peko ti akua so ti leke afini da ti fungo abuku na ti tokuango ni na ando nde nde. Ambeni so abâ ngoi so a diko ndali ti akua ni kue agi bê ti ala, teti akua ni ayeke mingi. Me aita ahinga lani so fade Jéhovah ayeke hiri tënë nzoni na ndo aye ni, na a yeke sala ni.
“Kusala na ngia maboko na maboko”
Teti so ala hinga atene fade azo ti Jéhovah ayeke mû tele ti ala ti sala kua ni, aita ato nda ti kua ni (Psaume 110:3). Kua ni akono mingi ahon wungo ti ala so ayeke sala kua na andokua ti lekengo ada na Béthel. Aita ti koli na ti wali ti Amerika na ti Canada ahon 1 000 so ahinga ti sala da ayeda na bê ti ala ti ga ti sala akua ni; ambeni asala yenga oko na ambeni juska na nze ota. A tisa ambeni so ayeke sala kua ti lekengo ada ti bungbi na kodoro wande na ambeni ita so ayeke ndulu ti mû mbage na ambeni kusala ti ga ti sala kua ni. Akomite ti lekengo ada ti bungbi ti e na akodoro nde nde amû nga maboko mingi.
Ti mingi ti ala, ti ga ti sala kua na Wallkill amû nginza nga na ngoi ti ala mingi nde na kua ti nginza. Ye oko, ala yeda na ngia ti sala aye so. Ti mû na ala ando ti lango na kobe amû lege na aita ti Béthel ti mû mbage ti ala nga na kua ni. Na ndo akusala ti ala ti Béthel, aita ti Brooklyn, ti Patterson na ti Wallkill ahon 535 ayeda ti mû alango ti ala ti samedi ti sala na kua ti da ni. Azo ti Nzapa amû maboko ngangu na kusala so alï fadeso na yâ mbaï ti ala, na ye so atambela nzoni gi ndali ti maboko ti Jéhovah so ayeke na ndo ni.
Ambeni zo amû nginza ndali ni. Na tapande, aita awara lani mbeti ti Abby, mbeni kete molenge-wali ti ngu gumbaya. Lo tene: “Merci mingi na kua kue so ala yeke sala ti sigigi na apendere mbeti. Peut-être mbi yeke ga ti bâ ala na yâ ti kete ngoi. Babâ atene ngu ti peko! Fade mbi yeke yü kete mbeti na kate ti mbi si ala hinga na mbi. Bâ 10 000F CFA la teti fini masini ti petengo ambeti ni! A yeke nginza ti mbi la, me mbi ye ti mû ni na ala, aita.”
Mbeni ita-wali asû mbeti so: “Bâ ambeni kpoto so mbi kpo la. Mbi ye si i mû ni na aita so ayeke sala kua ti da so ayeke na Wallkill. Mbeni mbeti ti senda-nduzu atene so dê ti ngu so ayeke duti ande ngangu. Wala a yeke tâ tënë wala wataka, mbi hinga pëpe. Me mbi hinga so mingi ti akua ni a yeke sala ni na gigi, na mbi ye si aita so ayü mbeni ye na li ti ala ndali ti dê. Mbi yeke na akode tongana ti so ala hunda pëpe, me mbi hinga ti kpo kpoto, ni la mbi tene a yeke nzoni mbi kue mbi mû mbage na kua ni alingbi na ngangu ti mbi.” Akpoto so lo kpo kue ayeke lani 106!
Da ti petengo mbeti ni ahunzi na yâ ngoi ni so a diko. John Larson, so ayeke bâ ndo na ndo ni, atene: “Zo kue asala kusala na ngia maboko na maboko. Zo wa alingbi lani ti dë kite na deba nzoni ti Jéhovah na ndo kusala ni? Akua ni ague lani tâ na loro mingi. Mbi dabe mbi so, na nze ti mai ngu 2003, mbi luti lani ge na yâ ti potopoto ti bâ aita na ziango gere ti da ni. Même nga ngu oko pëpe, mbi luti lani gi na oko place so ti bâ amasini ni na salango kua.”
Mungo da ni na Jéhovah
Kapa ti zingo yanga ti fini da ti petengo ambeti ni nga na ada ti lango ota atambela lani na Wallkill na lundi, lango 16 ti nze ti mai ngu 2005. Aita ti ada ti Béthel ti Patterson, Brooklyn na ti Béthel ti Canada abâ ti ala ni na singa-le. Azo kue so aga lani ayeke 6 049. Theodore Jaracz, mbeni oko ti aita so ayeke ti Wabatango Bungbi ti aTémoin ti Jéhovah, amû li ti kapa ni na lo fa mbeni ndulu mbaï ti kua ti petengo ambeti ti e. Na lege ti hundango tënë na azo nga na alimon, John Larson na John Kikot, so ayeke amembre ti Komite ti filiale, afa tënë na ndo mbaï ti pialo ti lekengo da so nga na akua ti petengo mbeti na Amerika. John Barr, ti Wabatango Bungbi, amû tënë ti nda ni, na lo mû da ti petengo mbeti ni na ada ti lango ota ti tele ni na Jéhovah Nzapa.
Gi na yenga ti pekoni, aita ti Béthel ti Patterson na ti Brooklyn aga ti bâ afini da so a leke. Ala kue asi lani 5 920.
Lege so e bâ na da ti petengo ambeti so
Na yâ tënë ti lo ti mungo da ni na Jéhovah, Ita Barr adabe ti awamango lo so da ti petengo mbeti so, atâa so a kono mingi, a yeke pëpe ye so si ayeke kota ye. Kota ye ni ayeke azo, teti ambeti so e yeke pete ayeke sala ngangu na ndo gigi ti ala.
Na yâ ti ngbonga oko senge, gi fini masini oko alingbi ti pete atract kutu oko. Ye oko, tract oko alingbi ti sala kota ye na ndo fini ti mbeni zo. Na tapande, na ngu 1921 na Afrika ti Mbongo, mbeni bungbi ti akoli so ayeke bâ ndo na ndo lege ti atrain ayeke sala kua na ndo lege ni. Mbeni oko, so iri ti lo ayeke Christiaan, abâ mbeni kete mbeti so alï na gbe ti wen ti lege ti train ni. A yeke mbeni oko ti atract ti e. Christiaan adiko ni na a nzere na lo mingi. Lo kpe ti wara koli ti molenge ti lo na lo tene na lo na ngia na bê: “Laso mbi wara tâ tënë awe!” Ngoi kete na pekoni, ala tokua mbeti na biröo ti filiale ti Afrika ti Mbongo ti hinga atënë mingi na ndo ni. Filiale atokua ambeti na ala. Akoli use so amanda, awara batême na afa tâ tënë ti Bible na ambeni zo. Ye ti pekoni ayeke so azo mingi ayeda na tâ tënë. Ti si na ngu 1990, amolenge ti yâ ti ala ahon ngbangbo oko ayeke aTémoin ti Jéhovah. Ye so kue gi ngbanga ti so mbeni zo awara mbeni tract oko na tele ti lege ti atrain.
Ita Barr atene so ambeti so e yeke pete aga na azo na yâ tâ tënë, abata ala na yâ tä tënë, apusu ala ti sala kua na wâ na asala si bungbi ti aita aduti beoko. Na kota ye ni ayeke so, ambeti so e kue e mû mbage ti e ti kangbi ni amû gonda na Nzapa ti e, Jéhovah!
Lege so Jéhovah abâ na da ti petengo mbeti ni
Ita Barr ahunda nga na azo so aga ti gbu li na ndo lege so Jéhovah abâ na da ti petengo mbeti ni. Biani lo yeke na bezoin ni pëpe. Lo lingbi fade ti sala si atênë afa nzo tënë ni! (Luc 19:40). Nga, kota ti amasini ni, kpengo ni na ye so ala yeke sala apika bê ti lo pëpe. Bâ kota dunia kue so lo sala! (Psaume 147:10, 11). Jéhovah ahinga ambeni kpengba lege ti sala ambeti, so même azo ade ti hinga pëpe. Tongaso, akpengba ye wa Jéhovah abâ biani na yâ ti amasini ti petengo mbeti so? Biani, lo bâ na yâ ni akpengba ye tongana ndoye, mabe na mango yanga ti azo ti lo.
Ita Barr amû mbeni tapande ti fa na ndoye so. Mbeni kete molenge-wali asala mbeni gato teti babâ na mama ti lo. Biani, ye so lo sala ayeke ndu ande bê ti ababâ ni. Ye oko, wala gato ni anzere wala a nzere pëpe, ye so andu babâ na mama ni ayeke ndoye ti molenge ni so lo fa na lege ti ye so lo sala na ala. Legeoko nga, tongana Jéhovah abâ fini da ti petengo mbeti so, lo bâ gi pëpe da ni na amasini so ayeke na yâ ni. Me kozoni kue, lo bâ ni tongana mbeni ye so afa ndoye teti iri ti lo.—aHébreu 6:10.
Legeoko tongana ti so Jéhovah abâ lani arche so Noé asala tongana fä ti mabe ti lo, lo bâ nga da so tongana tâ fä ti mabe ti e so lê ti azo abâ. Mabe na nyen? Ti Noé, lo yeke na mabe na yâ ye so Jéhovah atene fade ayeke si. Ti e, e yeke na mabe so e duti na lâ ti nda ni, na so nzo tënë ayeke kota tokua so a yeke fa ni laso na ndo sese, na a yeke kota ye ti tene azo amä ni. E hinga so tënë ti Bible alingbi ti sö fini ti azo.—aRomain 10:13, 14.
Biani, Jéhovah abâ nga na yâ da ti petengo mbeti so fä ti mango yanga ti e. E hinga so bê ti lo aye si a fa nzo tënë na ndo sese kue kozoni si nda ni aga (Matthieu 24:14). Fade da so, legeoko na ambeni so ayeke na kodoro wande, ayeke sala ande ye mingi na yâ kota kusala so.
Biani, a bâ ndoye, mabe na mango yanga na yâ salango kua maboko na maboko na lege ti nginza so a mû, da so a sala, na kua so ayeke tambela na yâ ni fadeso. Oko bibe so asigigi nga polele na yâ kusala so azo ti Jéhovah na ndo kue ayeke sala ni na wâ na ngoi so ala ngbâ ti fa tâ tënë na zo kue so aye ti mä.
[Encadré/Foto na lembeti 11]
LEGE SO AKUA TI PETENGO MBETI AGUE NA LI NI NA AMERIKA
1920: A yeke pete apériodique na ndo kozo masini so na balabala ti Myrtle, Brooklyn.
1922: A gue na amasini ti petengo mbeti na yâ mbeni da ti étage oku na balabala ti Concord. A to nda ti pete lani abuku.
1927: A gue na amasini ti petengo mbeti na yâ mbeni fini da so a leke ni na balabala ti Adams.
1949: A sala mbeni da ti étage miombe ti kono yâ ti ndo ti petengo mbeti ni fani use.
1956: A kiri a kono yâ ti da ti petengo mbeti so ayeke na balabala ti Adams fani use tongana a leke mbeni fini da na balabala ti Sands.
1967: A sala mbeni da ti étage gumbaya. A sala apont ti tingbi ni na tanga ti ada so ayeke na tele ni si yâ ni kue akono lege bale-oko ahon ti yâ ti kozo da ni.
1973: A sala mbeni da ti petengo gi na apériodique na Wallkill.
2004: Ti Amerika, akusala kue ti petengo mbeti, lekengo ni na tokuango ni ayeke tambela fadeso gi na Wallkill.