Tënë ti Jéhovah ayeke na fini

Akota tënë ti mbeti ti Psaume: Ota na osio mbage ni

NA YÂ ti mbeni sambela ti lo, wasungo psaume ahunda Nzapa, lo tene: “Fade ala fa tënë ti nzobe ti Mo na yâ dukua? Wala be-biani ti Mo na yâ bukulugbu-ti-bingo?” (Psaume 88:12). Kiringo tënë ni ayeke ên-ën. Tongana e yeke na fini pëpe, e lingbi ti sepela Jéhovah pëpe. Ti sepela Jéhovah ayeke tâ nda ti tënë so alingbi ti pusu e ti ye ti ngbâ na fini, nga so e yeke na fini, a yeke tâ mbeni nzoni ye ti pusu e ti sepela lo.

Ota nga na osio mbage ti mbeti Psaume, so ato nda ni na Psaume 73 ti si na 106, afa na e gbâ ti anda ti tënë so ndali ni a lingbi e sepela Wasarango ye na e gonda iri ti lo. Tongana e gbu li na ndo ti ambage ti Psaume so, a lingbi ti pusu e ti kiri singila mingi teti “Tënë ti Nzapa” nga a yeke pusu e ti sepela lo mingi mingi (aHébreu 4:12). Na tâ nzara ti manda ye, zia e bâ kozoni ota mbage ti mbeti ti Psaume ni.

“A YEKE NZONI NA MBI TI GA NDURU NA NZAPA”

(Psaume 73:1–89:53)

A yeke Asaph wala asewa ti lo si asû Psaume 73 ti si na 83. Psaume 73 ni afa ye so abata Asaph si sioni bibe ague na lo yongoro na Nzapa pëpe. Ti si na hunzingo ti Psaume so, lo kiri lo bâ ye na lege ni. Lo tene: “A yeke nzoni na mbi ti ga nduru na Nzapa.” (Psaume 73:28). Psaume 74 ayeke toto ti vundu ndali ti so a futi Jérusalem. Psaume 75, 76 nga  77 afa Jéhovah tongana Wafango ngbanga ti mbilimbili, Lo so asö azo ti tâ be-ti-molenge nga Lo so amä sambela. Psaume 78 afa peko ti dutingo ti amolenge ti Israël na ngoi ti Moïse ti si na ngoi ti David. Psaume 79 ayeke toto ti vundu ndali ti temple so a futi ni. Psaume 80 ayeke mbeni sambela na ndo tënë ti kiringo ti azo ti Nzapa na kodoro ti ala. Psaume 81 awa azo ti mä yanga ti Jéhovah. Psaume 82 nga 83 ayeke asambela ti tene Nzapa afâ ngbanga na ndo ajuge so afâ ngbanga kirikiri nga na ndo awato ti Nzapa.

Mbeni bia ti amolenge ti Koré atene: “Âme ti mbi ayeke na nzara, biani, a yeke na nzara ahon ndo ni teti sedu ti L’Eternel.” (Psaume 84:3). Wasungo Psaume 85 ahunda na Nzapa ti iri deba nzoni na ndo azo ti lo so alondo na ngbâa akiri. Psaume so afa so anzoni ye ti yingo ayeke na ngere mingi ahon anzoni ye ti mitele. Na Psaume 86, David ahunda na Nzapa ti bata lo na ti fa ye na lo. Psaume 87 ayeke mbeni bia so asara tënë ti Sion nga na ala so a dü ala kâ. Nga Psaume 88 ayeke mbeni sambela na Jéhovah. Psaume 89 aluti mingi na ndo tënë ti nzobe ti Jéhovah so lo fa ni na lege ti mbele so lo te na David. A yeke Ethan, so ayeke peut-être mbeni oko ti awandara osio ti ngoi ti Salomon, si asû ni.​—1 aGbia 4:31.

Kiringo tënë na atënë na ndo Bible:

73:9—Tongana nyen si azo ti sioni ‘azi yanga ti ala asi na nduzu’ [Tene ti Nzapa, Kozo Mbouki] nga “menga ti ala atambela na ndo lê ti sese”? Teti so azo ti sioni akpe zo oko pëpe na yayu wala na sese, ala yeke nduru ti zonga Nzapa na yanga ti ala. Nga, ala yeke pa azo na menga ti ala.

74:13, 14​—Lawa si Jéhovah ‘afâ li ti akota nyama so ayeke na yâ ngu na lo fâ li ti léviathan nduru nduru’? A yeke “Pharaon gbia ti Egypte” si a iri lo “kota nyama ti ngu so ayeke lango na yâ angu ti [Nil]”. (Ezéchiel 29:3). Léviathan alingbi ti duti akpengba turugu ti Pharaon. Nekango li ti ala aye peut-être ti sara tënë ti tingo ti Pharaon nga na aturugu ti lo na ngoi so lani Jéhovah azi azo ti Israël na ngbâa na Egypte.

75:5, 6, 11​—Tënë “nza”, nda ni ayeke nyen? Anza wala adidi ti mbeni nyama ayeke ngangu ye ti bira ti lo. Tongaso, tënë “nza” aye ti sara tënë ti tâ nza pëpe me a ye ti sara tënë ti ngangu. Jéhovah ayä anza ti azo ti lo, so ti tene lo sara si iri ti ala awu, me lo “fâ nza ti azo ti sioni kue”. A wa e ti ‘yä nza ti e na nduzu pëpe’ wala a lingbi e ga azo ti baba pëpe. Teti so a yeke Jéhovah si ayä zo na nduzu, a lingbi a bâ akungba so zo awara ni na yâ ti kongregation tongana ye so alondo na lo.—Psaume 75:8.

76:​11​—Tongana nyen “ngonzo ti zo” alingbi ti sepela Jéhovah? Tongana Nzapa azia lege na azo ti fa ngonzo ti ala na tere ti e teti so e yeke awakua ti lo, ye ti nzoni alingbi ti ga na pekoni. Aye ti ngangu kue so peut-être ayeke si na e alingbi ti leke e nzoni na yâ ti ambeni ye. Jéhovah ayeke zia e ti bâ pasi na ngoi kue so lo bâ so pasi ni alingbi ti leke e nzoni (1 Pierre 5:10). ‘Fade Nzapa ayü tanga ti ngonzo ti zo ni tongana bongo.’ Ka tongana pasi ni angbâ ti gue juska e wara kuâ? So nga kue alingbi ti sepela Jéhovah teti ala so abâ so e gbu ngangu na e ngbâ be-ta-zo na Nzapa alingbi nga peut-être ti gonda lo.

78:24, 25​—Ngbanga ti nyen a iri manne “le-kobe ti yayu” nga “kobe ti zo ti ngangu”? Manne ayeke lani “le-kobe ti yayu” ngbanga ti so a londo na yayu (Psaume 105:40). Teti so a-ange ayeke azo ti ngangu so aduti na yayu, tënë “kobe ti zo ti ngangu”, aye gi peut-être ti tene so manne ni alondo na Jéhovah Nzapa so ayeke na yayu (Psaume 11:4). Nga, peut-être lo sara kusala na a-ange ti mû manne ni na azo ti Israël.

82:1, 6​—Azo wa si a iri ala “anzapa” nga “amolenge ti Lo Ti Nduzu Ahon Kue”? Atënë so use kue aye ti sara tënë ti azo so ayeke lani awafango ngbanga na Israël. A yeke na lege ni so a iri ala tongaso ndali ti so Nzapa atokua ala ti sara tënë nga ti sara kusala na iri ti lo.​—Jean 10:33-36.

83:3​—Ti ‘yä li’ aye ti tene nyen? Sarango tongaso aye ti fa so zo ayeke nduru ti fa ngangu ti lo wala ti londo ti sara ye. Na mingi ni, a yeke ti ke mbeni zo, ti tiri na lo wala ti sara pasi na lo.

Aye ti manda teti e:

73:2-5, 18-20, 25, 28. A lingbi e sara bê pëpe ngbanga ti so ye ti azo ti sioni amaï nzoni nga a lingbi e mû pëpe tapande ti tambela ti ala so ague nde na Tënë ti Nzapa. Gere ti azo ti sioni aluti nzoni pëpe. Biani, ala yeke gue ande na “ndo so ye afuti dä.” Nga, teti so ngorogbia ti azo alingbi pëpe ti zi sioni biaku biaku, ngangu kue so e yeke sara ti kanga lege na ni ayeke gi senge senge. Legeoko tongana Asaph, tongana e yeke luti na gbele aye ti sioni, a yeke lege ti ndara ti “ga nduru na Nzapa” nga ti duti na ngia na yâ kpengba songo so e yeke na ni na lo.

73:3, 6, 8, 27. A lingbi e kpe pikango kate, fandara, hengo ndo nga na gbungo ye ti zo na ngangu atâa so na bango ni, ti sara aye so alingbi ti ga na e aye ti nzoni.

73:15-17. Tongana li ti e aga kirikiri na ndo mbeni tënë, a lingbi e gbanzi tere ti e ti sigigi na ni na azo. Ti “sara tënë tongaso” ayeke sara si bê ti azo anze. A lingbi e duti kpô na e gbu li na ndo ni nga e leke ni na dutingo nduru na amba ti e wamabe.—aProverbe 18:1.

73:21-24. Tongana ‘bê ti e asui’ wala aso gi ndali ti so e bâ e tene azo ti sioni aduti nzoni, so ayeke sarango ye tongana ti anyama. Sarango tongaso afa so e yeke gbu li pëpe, me e yeke sara ye gi tongaso. Nde na so, a lingbi e zia wango ti Jéhovah si afa lege na e, na e hinga biani so fade lo yeke ‘gbu maboko ti e ti koti’ na lo yeke mû maboko na e. Na ndo ni, ‘fade Jéhovah akamata e na yâ gloire’, so ti tene e yeke duti na mbeni kpengba songo na lo.

77:7. Ti fa so atâ tënë ti Mbeti ti Nzapa agbu bê ti e na ti gi yâ ti Bible nzoni ti wara ni ahunda ti mû ngoi ti manda ye na ti gbu li. Tongaso, a yeke kota ye biani ti tene e mû mbeni ngoi ti duti gi e oko ti sara na aye ni so!

79:9. Jéhovah ayeke mä asambela ti e, mbilimbili tongana e sambela ti tene iri ti lo aga nzoni-kue.

81:14, 17. Ti mä Jéhovah na ti tambela na ndo lege ti lo ayeke ga na adeba nzoni mingi na zo.—aProverbe 10:22.

82:2, 5. Fango ngbanga ti kirikiri asara si “gere ti sese kue” ayengi. Asarango ye ti kirikiri ayeke buba nzoni duti ti azo.

84:2-5, 11-13. Awasungo psaume ni abâ ndo so a yeke voro Jéhovah dä na nene ni nga ala yeke na ngia na yâ matabisi ti kusala so a mû na ala. So ayeke mbeni tapande teti e.

86:5. So tâ bê ti singila si e yeke na ni teti so Jéhovah ayeke nduru “ti pardone” zo! Lo yeke nduru ti bâ aye kue so amû lege na lo ti sara be-nzoni na wasiokpari so agbian bê ti lo.

87:5, 6. Azo so ayeke wara fini na yâ Paradis na ndo sese ayeke hinga ande iri ti ala so a zingo ala ti wara fini na yayu? Aversê so afa so peut-être ala lingbi ti hinga ni.

88:14, 15. Tongana e sambela Jéhovah teti mbeni kpale na lo kiri tënë na ni hio pëpe, ye so aye peut-être ti tene so lo ye si e fa so e voro lo na bê ti e kue.

“MÛ MERCI NA LO, I SARA TËNË NZONI NA IRI TI LO!”

(Psaume 90:1–106:48)

Bâ ambeni nda ti tënë nde nde so e yeke na ni ti sepela Jéhovah na so a fa ni na yâ Psaume 90 ti si na 106. Na Psaume 90, Moïse azia kangbi na popo ti dutingo ti Jéhovah tongana “Gbia ti lakue lakue” na fini ti zo so aninga pëpe (1 Timothée 1:17). Na Psaume 91:2, Moïse asara tënë ti Jéhovah tongana “Ndo Ti Bata Tere” nga “Gbada Ti Bira” ti lo. Psaume 93 ti si na 100 asara tënë ti apendere sarango ye ti tere ti Nzapa, abibe ti lo so ayeke na nduzu mingi nga na apendere kusala ti maboko ti lo. Apsaume ota ato nda ni na tënë so: “L’Eternel akomande.” (Psaume 93:1; 97:1; 99:1). Wasungo psaume asara tënë ti Jéhovah tongana Wasarango e na lo tisa e ti “mû merci na Lo, [na ti] sara tënë nzoni na iri ti Lo!”—Psaume 100:4.

Tongana nyen a lingbi mbeni gbia so akpe mbeto ti Jéhovah abâ lege ti aye ti lo mveni? Psaume 101 so Gbia David asû ni afa kiringo tënë ni. Psaume 102 atene na e so Jéhovah ‘amä sambela ti ala so ye amanke ala mingi, na Lo ke sambela ti ala pëpe.’ (Psaume 102:18). Psaume 103 agboto lê ti e na ndo nzobe na be-nzoni ti Jéhovah. Tongana lo yeke sara tënë ti gbâ ti akusala ti Nzapa na ndo sese, wasungo psaume atene: “O L’Eternel, kusala ti Mo ayeke mingi! Na lege ti ndara ti Mo, Mo sara kusala ni kue.” (Psaume 104:24). Psaume 105 na 106 asepela Jéhovah teti apendere kusala ti lo.​—Psaume 105:2, 5; 106:7, 22.

Kiringo tënë na atënë na ndo Bible:

91:1, 2—“Ndo ti lingo ti Lo Ti Nduzu Ahon Kue” ayeke nyen? Tongana nyen si e lingbi ti ‘duti’ kâ? A yeke tâ ndo pëpe, me a yeke mbeni dutingo na lege ti yingo so na yâ ni zo abâ so sioni alingbi ti wara lo pëpe. A yeke ndo ti lingo na lê ti ala so azia bê ti ala na Nzapa pëpe. E yeke sara si Jéhovah aga ndo ti duti ti e tongana e bâ lo tongana ndo ti bata tere nga gbada ti bira ti e, e sepela lo tongana Gbia ti dunia mobimba nga e fa nzo tënë ti Royaume. E bâ so e duti nzoni na lege ti yingo ngbanga ti so e hinga so Jéhovah ayeke nduru ti mû na e maboko.​—Psaume 90:1.

92:13—Na lege wa azo ti mbilimbili “amaï tongana keke ti mburu”? A hinga keke ti mburu tongana keke so alë mingi. Zo ti mbilimbili ayeke tongana keke ti mburu na lege so na lê ti Jéhovah lo yeke sara ye tâ na lege ni nga lo ngbâ ti ‘lë le-keke ti nzoni’, so a bâ nga anzo kusala.​—Matthieu 7:17-20.

Aye ti manda teti e:

90:7, 8, 13, 14. Lakue asiokpari so e yeke sara ayeke buba songo so e yeke na ni na tâ Nzapa. Siokpari so zo asara na hondengo ni ayeke ti lo polele na lê ti Nzapa. Ye oko, tongana e gbian bê ti e na e ke sioni lege ti e, Jéhovah ayeke kiri ti bâ e na nzoni lê, na lo ‘mû na e nzobe ti lo alingbi na e’.

90:10, 12. Teti so fini ti zo aninga pëpe, a lingbi e “diko lâ ti e”. Na lege wa? Na lege so e wara mbeni “bê so ayeke na ndara” wala e yeke sara ye na ndara ti tene e buba tanga ti lango ti fini ti e pëpe, me e sara kusala na ni ti mû ngia na Jéhovah. Ye so ahunda na e ti zia aye ti yingo na kozo ndo na ti sara kusala na ngoi so e yeke na ni na lege ti ndara.​—aEphésien 5:15, 16; aPhilippien 1:10.

90:17. A yeke na lege ni ti sambela ti tene Jéhovah ‘asara si kusala ti maboko ti e aga nzoni’ na lo iri deba nzoni na ndo ngangu so e yeke sara na yâ kusala ti fango tënë.

92:15, 16. Tongana ala yeke azo so ayeke manda Tënë ti Nzapa nzoni nga lakue ala yeke bungbi legeoko na azo ti Jéhovah, ambakoro ayeke ngbâ “fini” nga ala yeke “kpengba kpengbango”. (Tene ti Nzapa, Kozo Mbouki). So ti tene ala yeke ngbâ ti kpengba na lege ti yingo nga ala yeke duti tâ ye ti mungo maboko na kongregation.

94:19. Atâa nyen la asara si ‘bibe ayeke mingi na bê ti e’, so ti tene e gi bê ti e mingi, ti diko na ti gbu li na ndo “tënë ti [Nzapa] so alungula vundu” ayeke dë bê ti e.

95:7, 8. Ti mä awango ti Mbeti ti Nzapa, ti bi bê na ni nga ti duti nduru ti sara ye alingbi na ni ayeke bata e si bê ti e akpengba pëpe.​—aHébreu 3:7, 8.

106:36, 37. Aversê so atene so vorongo ayanda ayeke nga mungo sandaga na ayingo sioni. Ye so afa so zo so ayeke voro ayanda alingbi ti duti na gbe ti ngangu ti ayingo sioni. Bible awa e, atene: “I bata tere ti i ngbanga ti ayanda.”​—1 Jean 5:21.

‘I sepela Jéhovah’

Psaume 104 ti si na 106 ahunzi na tënë so: “I sepela [Jéhovah, NW ].” Psaume 106 ato nda ni gi na oko tënë so (Psaume 104:35; 105:45; 106:1, 48). Biani, ti londo na Psaume 90 ti si na 106, tënë ‘I sepela Jéhovah’ asigigi na yâ ni fani mingi.

Ti tâ tënë ni, e yeke na anda ti tënë mingi ti sepela Jéhovah. Psaume 73 ti si na 106 apusu e ti gbu li mingi, nga a sara si na bê ti e, e ye mingi ti kiri singila na Babâ ti e so ayeke na yayu. Na ngoi so e yeke pensé na aye kue so Jéhovah asara ndali ti e awe, nga so lo yeke sara ndali ti e na yâ ngoi so ayeke ga, biani bê ti e apusu e ti “sepela” lo na ngangu ti e kue.

[Foto na lembeti 10]

Tongana Asaph, e lingbi ti luti na gbele aye ti sioni tongana e “ga nduru na Nzapa”

[Foto na lembeti 11]

A kinda Pharaon na Kota Ngu Bengba

[Foto na lembeti 11]

Mo hinga nda ni so a iri manne “kobe ti zo ti ngangu”?

[Foto na lembeti 13]

Nyen la ayeke mû maboko na e ti tomba ‘bibe so ayeke mingi na bê ti e’?