“Ala sara na sese ye so bê ti Mo aye legeoko tongana ala sara na yayu”
“A-Catholique amä na bê na aye osio so ayeke si na zo na nda ni: kuâ, ngbanga, enfer, yayu.”—Buku Le Catholicisme, so Pakara George Brantl asigigi na ni.
BÂ SO a fa sese na popo ti aye osio so pëpe. A yeke biani ye ti dongo bê oko pëpe ndali ti so Eglize Catholique nga na ambeni Eglize mingi amä na bê so mbeni lâ a yeke futi sese so. Mbeni bakari (Dictionnaire de Théologie Catholique) afa nda ti tënë ni polele na gbe ti li ti tënë “Hunzingo ti sese so”. Bakari ni atene: “A-Catholique amä na bê nga ala fa so sese ni so si Nzapa aleke so ayeke ngbâ lakue lakue pëpe.” Mbeni fini ye so aCatholique afa ni na catéchisme atene: “A diko sese awe ti gue na futingo.” Me tongana sese ni ayeke gue na futingo, tënë ti paradis so Bible amû zendo ni so aga tongana nyen?
Bible afa polele so paradis ayeke duti ande na ndo sese. Na tapande, prophète Esaïe asara tënë ti sese nga na azo so aduti na ndo ni, lo tene: “Fade azo asara da, na ala duti na yâ ni; fade ala lu vigne na yaka, na ala te lê ni. Fade azo asara da si mbeni zo aduti na yâ ni pëpe; fade ala lu ye si mbeni zo ate pëpe; fade lâ ti azo ti Mbi ayeke mingi tongana lâ ti keke; na azo ti Mbi so Mbi iri ala, fade ala wara ngia na kusala ti maboko ti ala teti lâ mingi.” (Esaïe 65:21, 22). A-Juif, so Nzapa amû lani azendo so na ala, amä na bê biani so kodoro ti ala nga na sese so kue ayeke ga ande mbeni paradis na azo ayeke duti na ndo ni lakue lakue.
Psaume 37 ayeda na zendo so, atene: “Azo so ayeke na tâ be-ti-molenge, fade sese ni aga ye ti héritier ti ala.” (Psaume 37:11). Versê so ayeke sara pëpe tënë ti kiringo ti azo ti Israël na Sese ti Zendo gi teti kete ngoi. Oko psaume ni atene polele: “Sese ni aga ye ti héritier ti azo ti mbilimbili, na fade ala duti dä lakue.”a (Psaume 37:29). Bâ, psaume so atene so fini ti lakue lakue na ndo sese ayeke matabisi ti “azo so ayeke na tâ be-ti-molenge”. Na yâ ti mbeni Bible ti Français, mbeni tënë so a tene na ndo ti versê so afa so nda ti tënë “ ‘azo so ayeke na tâ be-ti-molenge’ ayeke mingi me a ngbâ gi pëpe na ti so ayeke na yâ ti abible nde nde. Tënë ni andu awanzinga, azo so vundu asara ala wala azo so a sara ngangu na ala ndali ti Yahweh, azo so asara tere ti ala kete ti mä yanga ti Nzapa.”
Paradis na yayu wala na sese?
Na yâ ti Lisoro ti lo na ndo ti Hoto, Jésus amû lani mbeni zendo so adabe ti e na aversê so e sara tënë ni fade, lo tene: “Ngia ayeke na azo so ayeke na tâ be-ti-molenge, teti fade sese so aga ye ti héritier ti ala.” (Matthieu 5:5). Ge nga, Bible afa so sese ayeke ga ande matabisi ti abe-ta-zo teti lakue lakue. Ye oko, Jésus afa polele na abazengele ti lo so lo yeke gue ti leke mbeni ndo na ala “na yâ da ti Babâ ti [lo]” nga ala yeke duti ande na lo na yayu (Jean 14:1, 2; Luc 12:32; 1 Pierre 1:3, 4). Tongaso, tongana nyen a lingbi e gbu nda ti azendo ti aye ti nzoni so ayeke duti ande na sese? Azendo ni so angbâ na ngangu laso? A bâ azo wa?
Azo nde nde so agi nda ti Bible atene so tënë “sese” so Jésus afa ni na yâ ti Lisoro ti lo na ndo ti Hoto na so a yeke wara nga ni na Psaume 37 ayeke tâ sese so pëpe. Na yâ ti mbeni Bible (Bible de Glaire), Pakara Fulcran Vigouroux atene so na yâ ti aversê so, tënë sese “aye ti sara tënë ti yayu na Eglize.” Ti Pakara Marie-Joseph Lagrange, zo ti France so ayeke wagingo nda ti Bible, lo tene so “adeba nzoni so a sara tënë ni ayeke pëpe zendo so a mû ti tene azo so ayeke na tâ be-ti-molenge aduti mbeni lâ na ndo ti sese so, atâa laso wala na yâ ti angoi so ayeke ga, ngoi so aye ayeke ga mbilimbili-kue. Me a sara tënë ti mbeni ndo nde so ayeke royaume ti yayu.” Ti mbeni wandara ni nde, lo tene so “a yeke tâ sese so pëpe, me a mû apendere ye ti sese ti sara na tënë ti yayu.” Ti ambeni wagingo nda ti Bible ni nde, “a mû Canaan so ayeke sese ti zendo ti duti fä ti kodoro ti azo so ayeke na yayu, so ti tene royaume ti Nzapa, so a bata ni gi ndali ti azo ti tâ be-ti-molenge. A yeke nga ye so Psaume 37 na ambeni versê nde aye ti fa.” Me a yeke nzoni e tene hio so sese so e yeke na ndo ni ayeke pëpe na yâ ti azendo so Nzapa amû ni?
Ye so Nzapa aleke teti sese so ayeke gbian lâ oko pëpe
Na tongo nda ni, Nzapa aleke lani sese so ndali ti azo. Wasungo psaume atene: “Ayayu ayeke ayayu ti L’Eternel; me Lo mû sese so na amolenge ti azo.” (Psaume 115:16). Tongaso, ye so Nzapa aleke kozoni ayeke ti tene azo aduti na ndo sese me na yayu pëpe. Jéhovah amû yanga na Adam na Eve ti sara si yaka ti Eden amû ndo ti sese kue (Genèse 1:28). Na lo leke ti tene ye so agbian pëpe. Na yâ ti Bible, Jéhovah afa so sese ni ayeke ngbâ lakue lakue. Lo tene: “Awagame ti ngoi oko ahon, na ambeni wagame aga, me sese ni angbâ lakue.”—Zo-ti-fa-tene 1:4; 1 Chronique 16:30; Esaïe 45:18.
Azendo ti Nzapa ayeke lï ngu lâ oko pëpe ndali ti so lo yeke Lo Ti Nduzu Ahon Kue nga lo yeke bâ peko ti azendo ni juska aga tâ tënë. Bible asara kusala na kode ti pikango ti ngu-nzapa, so tongana a tuku na sese awe si a kiri na nduzu, ti fa so azendo ti Nzapa ayeke lï ka ngu pëpe; lo tene: “Legeoko tongana ngu-nduzu na neige alondo na yayu apika, na a kiri kâ pëpe, me a sa ngu-nduzu na sese, na a sara si le-kobe asigigi na sese, . . . fade tënë so asigigi na yanga ti Mbi [Nzapa] ayeke legeoko tongaso; fade tënë ti Mbi akiri na Mbi senge pëpe, me a sara ye so Mbi ye, na fade tënë ni awu na kusala so Mbi to lo dä.” (Esaïe 55:10, 11). Tongana Nzapa amû azendo na azo, angoi alingbi ti hon me azendo ni ayeke lï ngu lâ oko pëpe. A lingbi ti tene so azendo ti Nzapa “akiri” na lo gi na peko ti so a ga tâ tënë kue.
Jéhovah “aye” wala lo yeke lani na ngia ti leke sese ndali ti azo. Na hunzingo ti lango omene ni so Jéhovah amû ti créé na aye, lo tene so aye kue so lo sara ayeke “nzoni mingi.” (Genèse 1:31). Na yâ ti aye so Nzapa aleke ti sara, lo ye ti gbian sese kue ti ga paradis teti lakue lakue me ade a ga tâ tënë pëpe. Ye oko, fade azendo ti Nzapa ‘akiri na Lo senge pëpe’. Azendo ti lo kue so andu tënë ti fini so ayeke mbilimbili-kue na ndo sese, ndo so azo ayeke duti nzoni teti lakue lakue nga na siriri, ayeke ga ande tâ tënë.—Psaume 135:6; Esaïe 46:10.
Aye so Nzapa aleke ti sara ayeke ga tâ tënë kue
Siokpari ti Adam na Eve so ayeke akozo babâ na mama ti e akanga lege teti mbeni ngoi na ye so Nzapa aleke lani kozoni, so ayeke ti tene sese aga paradis. Na peko ti kengo yanga so ala ke, a tomba ala na yaka ti Eden. Tongaso, ala girisa matabisi so ala yeke na ni ti mû mbage ti ala na yâ ti gango tâ tënë ti ye so Nzapa aleke ti sara, so ayeke ti tene azo ti mbilimbili-kue aduti na yâ paradis na ndo sese. Ye oko, Nzapa aleke aye ti tene ye ti lo ni so aga tâ tënë. Tongana nyen?—Genèse 3:17-19, 23.
E lingbi ti haka ye so asi lani na Eden na tapande ti mbeni koli so ato nda ti leke da na mbeni ndo so ayeke pendere. Gi na peko ti so lo zia gere ti da ni na sese awe, mbeni zo aga na abuba ni. Ahon ti tene lo dö lege ti kua ni lo zia, koli so agi alege kue ti bâ peko ti kua ni ti tene da ni ague ahunzi. Atâa so a hunda na lo ti kiri ti futa gbâ ti nginza, ye so lo ye ayeke gi ti tene lo sara da ni ahunzi.
Legeoko nga, Nzapa aleke aye kue ti tene ye so lo ye ti sara aga nzoni. Gi kete na peko ti siokpari ti Adam na Eve, lo fa tene mbeni tënë so amû beku na amolenge ti ala. Nzapa afa tënë ti mbeni “hale” so ayeke zi asioni ye so aga na peko ti yanga ti lo so Adam na Eve ake. Na yâ gango tâ tënë ti prophétie so, kozo mbage ti hale ni ayeke Jésus, Molenge ti Nzapa, so aga lani na ndo sese na amû fini ti lo na sandaga ti zi azo kue (aGalate 3:16; Matthieu 20:28). Na peko ti so a zingo lo na kuâ na lo kiri na yayu, Jésus aga Gbia ti Royaume ti Nzapa. Tongaso, lo yeke kozo zo ti tâ be-ti-molenge so sese so aga ye ti héritier ti lo, lo na abe-ta-zo so a zingo ala ti komande legeoko na lo na yâ Royaume ni (Psaume 2:6-9). Na pekoni, ngorogbia ti ala ni ayeke komande sese ti sara si ye so Nzapa aleke kozo aga tâ tënë nga a yeke gbian sese so ti ga paradis. Ti azo ti tâ be-ti-molenge mingi mingi, “sese so aga ye ti héritier ti ala” na lege so ala yeke bâ nzoni na gbe ti komandema ti Royaume so Jésus Christ na amba ti lo ayeke na li ni.—Genèse 3:15; Daniel 2:44; Kusala 2:32, 33; Apocalypse 20:5, 6.
“Ala sara na sese ye so bê ti Mo aye legeoko tongana ala sara na yayu”
Ti azo so ayeke sö kuâ ande, bazengele Jean abâ na yâ suma so ambeni ayeke wara fini na yayu na ambeni na sese. Lo bâ ala so a soro ala na popo ti adisciple be-ta-zo ti Christ, ala yeke duti na ndo ti atrône ti gbia na yayu. Na ndo ti ala, Bible atene polele so “fade ala komande na ndo sese.” (Apocalypse 5:9, 10). Bâ aye use so ayeke na yâ gango tâ tënë ti ye so Nzapa aleke ti sara: Royaume ti yayu so Jésus Christ na amba ti lo ayeke na ndo ni nga sese so a kiri a leke ni na so Royaume ni akomande ni. Na lege ti aye use kue so Nzapa aleke, sese so ayeke kiri ti ga Paradis ti lingbi na ti so lo leke giriri.
Na yâ ti tapande ti sambela so lo fa, Jésus ahunda na adisciple ti lo ti sambela ti tene a “sara na sese ye so bê ti [Nzapa] aye legeoko tongana ala sara na yayu.” (Matthieu 6:9, 10). Tongana a yeke futi sese wala sese ni ayeke fä ti yayu, ka nda ti sambela ni so ayeke nyen? Legeoko nga, tongana anzoni zo kue ayeke gue na yayu, nda ti sambela ni so ayeke duti dä? Ye so Nzapa aleke na bê ti lo ti sara teti sese so asigigi polele na yâ ti Bible, a londo na mbaï ti lekengo aye kue ti si na asuma so ayeke na yâ mbeti ti Apocalypse. Sese so ayeke ga paradis tongana ti so Nzapa aye. A yeke ye so Nzapa amû zendo ti sara ti lingbi na ye so bê ti lo aye. Abe-ta-zo ti lo so ayeke na sese ayeke sambela ti tene ye so bê ti lo aye so aga tâ tënë.
Na tongo nda ni, ye so Wasarango ye, Nzapa so ‘achangé pëpe’, aleke ti sara ayeke ti tene azo aduti na fini lakue lakue na ndo sese (Malachie 3:6; Jean 17:3; Jacques 1:17). A hon ngu 100 awe si Tour ti Ba Ndo, mbeti so ayeke na maboko ti mo so, ayeke fa aye use so e sara tënë ni fade so ayeke na yâ gango tâ tënë ti ye so Nzapa aleke ti sara. Ye so amû lege na e ti gbu nda ti azendo so ayeke na yâ ti Mbeti ti Nzapa so andu sese so a yeke kiri ti leke ni. E hunda na mo ti gi ti hinga ye mingi na ndo ni, na lege ti sarango lisoro na aTémoin ti Jéhovah wala mo sû mbeti na azo so asigigi na mbeti so mo yeke diko so.
[Kete tënë na gbe ni]
a Atâa so aBible mingi akiri peko ti tënë ti yanga ti Hébreu ‘eʹrets na “kodoro” me na “sese” pëpe, raison ayeke dä pëpe ti tene so tënë ‘eʹrets so ayeke na Psaume 37:11, 29 abâ gi kodoro so a mû na mara ti Israël. Mbeni buku (Old Testament Word Studies) so William Wilson asû ni afa peko ti tënë ‘eʹrets tongana “sese kue, atâa mbage ni so azo asara kodoro dä wala pëpe. Tongana a zia ambeni tënë na tere ni ti fa mbeni mbilimbili ye, tënë ‘eʹrets alingbi ti ndu mbeni kete mbage ti sese wala mbeni kodoro.” Tongaso, kozo nda ti tënë ti yanga ti Hébreu ‘eʹrets andu sese so e yeke na ndo ni.—Bâ Tour ti Ba Ndo ti Français ti lango 1 ti janvier 1986, lembeti 31.
[Foto na lembeti 4]
Bible asara tënë polele na ndo ti Paradis so a yeke kiri ti leke ni na ndo sese
[Foto na lembeti 7]
Tongana a yeke futi sese so, ka nda ti tapande ti sambela so Jésus afa ayeke nyen?