Zia e bungbi oko ti gonda iri ti Jéhovah

“I sara si iri ti [Jéhovah, NW ] aga kota legeoko tongana mbi sara, na zia e bungbi ti yä iri ti Lo.”​—PSAUME 34:4.

1. Nzoni tapande wa Jésus azia na ngoi ti kusala ti lo na sese?

NA BÏ ti lango 14 ti nze ti Nisan ti ngu 33, Jésus na abazengele ti lo abungbi oko ti he bia ti gonda Jéhovah na yâ ti mbeni da-nduzu na Jérusalem (Matthieu 26:30). So ayeke ndangba matanga ti Jésus so lo sara na abazengele ti lo. Ye oko, a yeke na lege ni ti tene Jésus ahunzi bungbi so lo sara na ala na hengo bia ti gonda na Jéhovah. Ti londo na tongo nda ti kusala ti lo na sese juska ti hunzi na ni, Jésus agonda iri ti Babâ ti lo mingi, nga na wâ, lo sara si azo ahinga iri ti Jéhovah (Matthieu 4:10; 6:9; 22:37, 38; Jean 12:28; 17:6). Biani, a yeke tongana ti so lo mû oko tisango ndo ti wasungo psaume so atene: “I sara si iri ti [Jéhovah, NW ] aga kota legeoko tongana mbi sara, na zia e bungbi ti yä iri ti Lo.” (Psaume 34:4). So ayeke tâ nzoni tapande so e lingbi ti mû pekoni!

2, 3. (a) E hinga tongana nyen so Psaume 34 ayeke mbeni tënë ti prophétie? (b) Ye wa e yeke bâ ande na yâ ti article so nga na yâ ti article ti peko?

² Akete ngbonga na pekoni so ala he bia ti gonda Jéhovah, bazengele Jean abâ mbeni ye nde so asi. Lo bâ a fâ Maître ti lo legeoko na ambeni zo ti kengo ndia use na ndo ti keke ti pasi. Aturugu ti Rome akungbi gere ti azo ti kengo ndia use so ti sara si ala kui hio. Ye oko, Jean atene so ala kungbi gere ti Jésus pëpe. Tongana aturugu ni aga ti kungbi gere ti Jésus, lo kui ti lo kozoni awe. Na yâ ti Évangile ti Jean, lo fa ye so asi lani tongana mbeni gango tâ tënë ti Psaume 34 so atene: “Bio [ti lo] oko afâ pëpe.”​—Jean 19:32-36; Psaume 34:21.

³ Na yâ ti Psaume 34, a yeke wara nga gbâ ti atënë so agbu bê ti aChrétien. Tongaso, na yâ ti article so nga na yâ ti article ti peko, e yeke bâ aye so asi na David, na so apusu lo ti sû psaume so. Na pekoni, e yeke bâ ande atënë ti yâ ni so akpengba zo.

David akpe yongoro na Saül

4. (a) Ngbanga ti nyen a sa mafuta na ndo ti David ti ga fini gbia ti Israël? (b) Ngbanga ti nyen Saül “andoye [David] mingi”?

⁴ Tongana David angbâ lani maseka, Saül ayeke gbia na Israël. Ye oko, Saül ake yanga ti Jéhovah, na tongaso Jéhovah ake lo. A yeke nda ni la prophète Samuel atene na Saül: “Laso L’Eternel alungula royaume ti Israël na tïtî mo, na Lo mu na mbeni zo so ayeke nduru na mo, zo so ayeke nzoni ahon mo.” (1 Samuel 15:28). Na pekoni, Jéhovah ahunda na Samuel ti sa mafuta na li ti David, so ayeke tanga ti amolenge ti Jessé, ti ga use gbia ti Israël. Na yâ ti ngoi ni so, Gbia Saül ayeke na yingo ti Nzapa mbeni pëpe, na tongaso ngoi na ngoi, kota vundu ayeke gbu lo mingi. A ga na David so ayeke mbeni kota wapikango mozoko na Guibéa, na lo dë bê ti Saül na lege ti mozoko ti lo, na tongaso Saül “andoye lo mingi”.​—1 Samuel 16:11, 13, 21, 23.

5. Ngbanga ti nyen bango ndo ti Saül na mbage ti David achangé? A hunda ti tene David asara nyen?

⁵ Tongana ngoi ayeke hon, Jéhovah amû maboko mingi na David. Jéhovah amû maboko na lo ti hon Goliath so ayeke walombe ti aPhilistin na ngangu. Lo mû nga maboko na David ti ga mbeni kota walombe ti aturugu so azo ayekia lo mingi. Ye oko, adeba nzoni so Jéhovah atuku na ndo ti David asara si Saül asara bê na tere ti David, na lo to nda ti ke lo mingi. Saül atara fani use ti kpo David na likongo na ngoi so lo yeke pika mozoko na harpe. Fani use kue, David awara lege ti sigigi dä. Na ngoi so Saül agi lege ti fani ota ni ti fâ David, fini gbia ti Israël so abâ so a lingbi lo kpe na mbeni ndo ti bata fini ti lo. Na nda ni, teti so Saül angbâ lakue ti gi David ti gbu lo na ti fâ lo, David aleke na bê ti lo ti gue na mbeni kodoro so ayeke nde na Israël ti bata tere ti lo.​—1 Samuel 18:11; 19:9, 10.

6. Ngbanga ti nyen Saül amû yanga si a fâ azo kue ti gbata ti Nob?

⁶ Na ngoi so David amû lege ti sigigi na yâ kodoro ti Israël, lo na azo ti lo aluti na gbata ti Nob, ndo so tabernacle ti Jéhovah ayeke lani dä. Âmanke ambeni maseka-koli ayeke na tere ti David ti bata lo, na David agi ti wara kobe na ngu teti lo na ala. Saül amä so kota prêtre amû na David na azo ti lo kobe na épée ti Goliath so David amû lani na peko ti so lo fâ lo Goliath ni. Ngonzo agbu Saül, na lo mû yanga si a fâ azo kue ti gbata ni, so na popo ni mo wara aprêtre 85.​—1 Samuel 21:1, 2; 22:12, 13, 18, 19; Matthieu 12:3, 4.

David akiri asigigi na lê ti kuâ

7. Ngbanga ti nyen Gath ayeke pëpe mbeni nzoni ndo ti tene David ahonde tere ti lo dä?

⁷ David alondo na Nob, lo kpe na kilomètre 40 na mbage ti do ti kodoro ti aPhilistin ti gi ti bata tere ti lo na ndo ti Akis, gbia ti Gath, so ayeke kodoro ti Goliath. Peut-être David atene na bê ti lo so Saül alingbi ande pëpe ti gue ti gi lo kâ. Ye oko, kete na pekoni, awakua ti gbia ti Gath ahinga David. Tongana David abâ so azo ni ahinga lo awe, “lo [sara] mbeto ti Akis gbia ti Gath mingi.”​—1 Samuel 21:10-12.

8. (a) Ye wa Psaume 56 atene na e na ndo ye so asi na David na yâ gbata ti Gath? (b) Tongana nyen David asigigi na lê ti kuâ?

⁸ Na pekoni, aPhilistin agbu David. A yeke peut-être na ngoi so si David asû psaume so na yâ ni lo zi bê ti lo na Jéhovah, lo tene: “Mo zia ngule ti mbi na yâ ngbenda ti Mo.” (Psaume 56:1, 9). Na lege ti atënë so, David afa so lo zia bê ti lo kue na Jéhovah na lo hinga so Jéhovah alingbi ti girisa vundu ti lo pëpe, nga na ndoye lo yeke bi bê na ndo lo na lo yeke bata lo. David aleke ti sara mbeni ye na mayele ti handa gbia ti aPhilistin. Lo sara ye mo bâ mo tene li ti lo ayeke nzoni pëpe. Tongana Gbia Akis abâ sarango ye ti David, lo suku na azo ti lo ndali ti so ala ga na lo “zo so aga buba” awe. A yeke polele so Jéhovah airi deba nzoni na ndo ye so David asara. A sigigi na David na yâ gbata ni, na tongaso David akiri asigigi na lê ti kuâ.​—1 Samuel 21:13-15.

9, 10. Ye wa apusu David ti sû Psaume 34? David ayeke bi bê peut-être lani nga na ndo azo wa tongana lo yeke sû atënë ti psaume so?

⁹ Bible afa pëpe wala azo so amû lani peko ti David akpe legeoko na lo ti bata tere ti ala na kodoro ti Gath, wala ala ngbâ ti ala na yâ ti akete kodoro ti Israël so ayeke nduru na gbata ti Gath ti gi ti bâ ndo si sioni awara David pëpe. Atâa ye ni ayeke tongana nyen, David ayeke lani na ngia ti kiri ti wara tere na azo ti lo na ti fa na ala tongana nyen Jéhovah akiri azi lo. Ye so asi na David apusu lo ti sû Psaume 34, tongana ti so versê oko afa. Na yâ ti versê 2 ti si na 8, David agonda Jéhovah ndali ti so lo zi lo, na lo tisa azo so amû peko ti lo ti bungbi oko na lo ti gonda Jéhovah so ayeke Kota zo ti zingo azo ti lo.​—Psaume 34:4, 5, 8.

¹⁰ David na azo ti lo ahonde tere ti ala na yâ dû ti tênë ti Adullam, mbeni mbage ti sese ti Israël so ahoto ayeke dä mingi, na so ayeke na kilomètre 15 na mbage ti tö ti gbata ti Gath. Kâ, azo ti Israël so awara ngia mbeni pëpe na yâ lengo gbia ti Saül ato nda ti gue na mbage ti David (1 Samuel 22:1, 2). Peut-être David ayeke bi bê lani na azo so na ngoi so lo yeke sû atënë ti Psaume 34:9-23. Atënë ti dango bê so ayeke na yâ ti psaume so ayeke kota ye mingi teti e laso. Ni la, na gingo ti hinga anzene nzene ye na ndo pendere psaume so, e yeke wara ande biani aye ti nzoni mingi.

Kozo ye so agbu bê ti David agbu bê ti mo nga?

11, 12. Anda ti tënë wa e yeke na ni ti gonda Jéhovah lakue?

¹¹ “Fade mbi sara tënë nzoni na L’Eternel lakue, na mbi sepela Lo na yanga ti mbi lakue.” (Psaume 34:2). Teti so David ayeke kpe lani na ndo nde nde ti bata tere ti lo, lo lingbi ti gi bê ti lo na ndo abezoin ti lo, me tongana ti so versê so afa, agingo bê na ndo ti abezoin ti lo ti lâ oko oko akanga lege na lo pëpe ti gonda Jéhovah. So tâ pendere tapande teti e na ngoi so e yeke na yâ ti aye ti ngangu! Atâa e yeke na ekole, na place ti kua, na popo ti amba ti e aChrétien wala na fango tënë, kozo ye so agbu bê ti e ayeke ti gonda Jéhovah. Gbu li na ndo gbâ ti anda ti tënë so e yeke na ni ti sara tongaso. Na tapande, e yeke ande lakue na aye so e lingbi ti manda na ndo apendere ye so Jéhovah acréé na ti wara ngia dä. Nga, bi bê na ndo aye so Jéhovah asara na lege ti bungbi ti lo so ayeke na sese ge. Jéhovah asara kusala mingi na azo ti lo so ayeke be-ta-zo na ngoi ti e laso, atâa so ala yeke mbilimbili-kue pëpe. Aye so Nzapa acréé nga na aye so bungbi ti lo asara na sese ayeke tongana nyen tongana a haka ni na aye so azo ti sese so, so azo ayeke voro ala, asara? Lani David atene: “Na popo ti anzapa, mbeni oko tongana Mo ayeke pëpe, O Seigneur, wala mbeni kusala tongana kusala ti Mo ayeke pëpe.” Mo yeda na tënë so pëpe?​—Psaume 86:8.

¹² Legeoko tongana David, bê ti e ayeke pusu e ti gonda Jéhovah lakue ngbanga ti akusala ti lo so mara ni ayeke dä pëpe. Na ndo ni, a nzere na e mingi ti hinga so Jésus Christ, so ayeke Héritier ti David teti lakue lakue, ayeke komande fadeso na yâ Royaume ti Nzapa (Apocalypse 11:15). Ye so aye ti fa so hunzingo ti aye ti fadeso ayeke nduru mingi. Fini ti azo ahon ngbundangbu omene ayeke na yâ ti kpale. E yeke na bezoin mingi ahon ti kozo ti fa na amba ti e tënë na ndo Royaume ti Nzapa nga na aye so lo yeke sara ande na yâ ti kete ngoi teti azo, nga ti mû maboko na amba ti e ni ti gonda Jéhovah legeoko na e. Biani, a yeke nzoni ti tene ye so e zia na kozo ndo na yâ fini ti e ayeke ti gbu alege kue so azi na e ti wa amba ti e ti yeda na “Tene-nzoni” kozoni si ngoi ayeke dä mbeni pëpe ti sara ni.​—Matthieu 24:14.

13. (a) David agonda lani zo wa? A sara ye na ndo ti mara ti azo wa? (b) Ye wa ayeke pusu azo so ayeke na tâ be-ti-molenge ti bungbi oko na kongregation ti aChrétien laso?

¹³ “Fade âme ti mbi asara bia na L’Eternel; na fade azo ti vundu [“azo so ayeke na tâ be-ti-molenge”, NW ] amä tënë so, na ala yeke na ngia.” (Psaume 34:3). David agi pëpe ti pika kate ti lo ndali ti aye so lo sara. Na tapande, lo pika kate ti lo pëpe na ndo lege so lo handa gbia ti Gath. Lo hinga so a yeke Jéhovah la abata lo na ngoi so lo yeke lani na gbata ti Gath, nga lo wara lege ti sigigi na lê ti kuâ ngbanga ti so Jéhovah amû maboko na lo (aProverbe 21:1). Ni la, David agonda Jéhovah ahon ti gonda tere ti lo wani, na ye so agboto azo ti tâ be-ti-molenge na mbage ti Jéhovah. Jésus nga agonda iri ti Jéhovah, na ye so agboto azo ti tâ be-ti-molenge so aye si a fa ye na ala ti ga na mbage ti Jéhovah. Laso, azo kue so ayeke na tâ be-ti-molenge na popo ti amara kue ayeke ga ti bungbi oko na kongregation ti aChrétien so a sa yingo na ndo ti ala, so a yeke wara na ndo sese kue. Na a yeke Jésus si ayeke Mokonzi ti kongregation ni (aColossien 1:18). Bê ti mara ti azo tongaso ayeke pusu ala ti sara mbeni ye tongana ala mä awakua ti Jéhovah so ayeke na tâ be-ti-molenge agonda iri ti lo. Na a yeke yingo ti Nzapa si amû maboko na ala ti gbu nda ti tënë so awakua ti lo ayeke fa.​—Jean 6:44; Kusala 16:14.

Abungbi akpengba mabe ti e

14. (a) A nzere na David ti gonda Jéhovah gi na ngoi so lo yeke gi lo oko? (b) Tapande wa Jésus azia na ndo abungbi so a sara ni ti voro Nzapa dä?

¹⁴ “I sara si iri ti [Jéhovah, NW ] aga kota legeoko tongana mbi sara, na zia e bungbi ti yä iri ti Lo.” (Psaume 34:4). A nzere na David kue pëpe ti gonda Jéhovah gi lo oko. Na ngia na bê, lo tisa amba ti lo ti bungbi oko na lo ti gonda iri ti Nzapa. Legeoko nga, Jésus Christ so ayeke Kota David ayeke na ngia ti gonda Jéhovah na gbele azo, atâa na ngoi so lo yeke na yâ ti synagogue, na ngoi so lo yeke na amatanga so a sara na temple ti Jérusalem nga na ngoi so lo yeke na popo ti adisciple ti lo (Luc 2:49; 4:16-19; 10:21; Jean 18:20). So tâ pendere matabisi si e yeke na ni ti mû tapande ti Jésus na ti gonda Jéhovah na alege kue so azi na e legeoko na amba ti e aChrétien, mbilimbili laso, ngoi so e “bâ so lâ ni aga nduru”!​—aHébreu 10:24, 25.

15. (a) Ye so David ahon na yâ ni asara nyen na ndo azo ti lo? (b) Tongana nyen e yeke wara ye ti nzoni na lege ti gango na abungbi ti e?

¹⁵ “Mbi gi L’Eternel, na Lo mä mbi, na Lo zi mbi na yâ mbeto ti mbi kue.” (Psaume 34:5). Ye so David ahon na yâ ni so ayeke kota ye mingi na lo. Tongaso, lo kiri lo tene: “Zo ti vundu so atoto, na L’Eternel amä. Na Lo zi lo na yâ ye ti vundu ti lo kue.” (Psaume 34:7). Na ngoi so e bungbi oko na amba ti e awamabe, lege ayeke zi na e mingi ti kpengba ala na lege so e yeke fa na ala tongana nyen Jéhovah amû maboko na e ti hon ndo ti angangu kpale. Ye so ayeke sara si mabe ti amba ti e aChrétien akpengba, legeoko tongana ti so atënë ti David akpengba mabe ti ala so amû peko ti lo, na a sara si “ala yä lê ti ala na [Jéhovah], na lê ti ala asu; na lê ti ala ayeke na kamene mbeni pëpe.” (Psaume 34:6). Atâa so ala yeke kpe lani Gbia Saül, ala yeke na kamene pëpe. Ala hinga na bê ti ala kue so Nzapa ayeke mû maboko na David, na lê ti ala ayeke na ngia ndali ni. Legeoko nga, afini zo nga na azo so aninga mingi na bungbi ayeke bâ ndo na mbage ti Jéhovah ti mû maboko na ala. Teti so ala wani ala bâ so Jéhovah ayeke mû maboko na ala, lê ti ala ayeke za na ngia ti fa so ala leke na bê ti ala ti ngbâ be-ta-zo na lo.

Kiri singila ndali ti so a-ange ayeke mû maboko na e

16. Na lege wa Jéhovah asara kusala na a-ange ti lo ti zi e?

¹⁶ “Ange ti L’Eternel ase kando ti ngoro ala so akpe mbeto ti Lo, na Lo sö ala.” (Psaume 34:8). David atene lani pëpe so a yeke gi lo oko si Jéhovah alingbi ti sö lo. A yeke tâ tënë so Jéhovah asa mafuta na li ti David ti ga fini gbia ti Israël; me, lo hinga so Jéhovah ayeke sara kusala na a-ange ti lo ti bata azo kue so avoro lo na be-biani, atâa ala yeke na kota ndo wala ala yeke asenge zo. Na ngoi ti e laso, atâ wavorongo Nzapa nga ahinga tongana nyen Jéhovah ayeke bata ala. Na kodoro ti Zamani na ngo ti aNazi, na kodoro ti Angola, ti Malawie, na ti Mozambique nga na yâ ti gbâ ti ambeni kodoro nde, azo ti komande agi ti hunzi aTémoin ti Jéhovah kue. Ngangu kue so ala sara atï na ngu. Ahon ti tene a hunzi ala, aTémoin ti Jéhovah ti yâ ti akodoro so angbâ lakue ti maï ndali ti so ala bungbi oko ti gonda iri ti Nzapa. Ngbanga ti nyen? Ngbanga ti so Jéhovah asara kusala na a-ange ti lo so ayeke nzoni-kue ti bata azo ti lo nga ti fa lege na ala.​—aHébreu 1:14.

17. Na alege wa a-ange ayeke mû maboko na e?

¹⁷ Na ndo ni, a-ange ti Jéhovah alingbi ti sara si a zi na yâ bungbi ti lo azo kue so ayeke sara si amba ti ala apika gere ti ala (Matthieu 13:41; 18:6, 10). Na a-ange ayeke zi akpale so alingbi ti kanga lege na e ti sara na Nzapa, nga ala yeke bata e nde na aye so alingbi ti buba songo ti e na Jéhovah, atâa so na ngoi ni peut-être e hinga ni pëpe. Mingi ahon, ala yeke fa lege na e na yâ ti kusala ti fango “Tene-nzoni ti lakue lakue” na azo kue; na ala yeke fa lege na kusala so na ando so aita ayeke fa tënë dä na gbe ti aye ti ngangu (Apocalypse 14:6). Na yâ ti ambeti so aTémoin ti Jéhovah ayeke sigigi na ni, fani mingi mo yeke wara atapande so afa tongana nyen a-ange ayeke mû maboko.a Amara ti atapande tongaso ayeke mingi, na zo alingbi pëpe ti tene so a yeke ambeni ye so asi gi tongaso.

18. (a) A lingbi e sara nyen ti tene a-ange amû maboko na e? (b) E yeke bâ ande nyen na yâ article ti peko?

¹⁸ Ti tene a-ange angbâ ti fa lege na e nga ala ngbâ ti bata e, a lingbi e ngbâ ti gonda iri ti Jéhovah, même tongana a kanga lege na e. Zia e dabe ti e so ange ti Nzapa ase kando “ti ngoro” gi ‘ala so akpe mbeto ti [Jéhovah]’. Ye so aye ti tene nyen? Kpengo mbeto ti Nzapa aye ti tene nyen? E yeke sara nyen ti kpe mbeto ti Nzapa? Ngbanga ti nyen Nzapa ti ndoye aye si e kpe mbeto ti lo? E yeke sara lisoro na ndo ti ahundango tënë so na yâ ti article ti peko.

[Kete tënë na gbe ni]

Fade mo kiri tënë tongana nyen?

• Atara wa asi na David na ngoi so lo de maseka?

• Legeoko tongana ti David, kozo ye so agbu bê ti e ayeke so wa?

• E yeke bâ abungbi ti e tongana nyen?

• Na lege wa Jéhovah ayeke sara kusala na a-ange ti lo ti mû maboko na e?

[Carte na lembeti 25]

(Ti bâ ni mbilimbili, bâ buku ni.)

Rama

Gath

Tsiklag

Guibéa

Nob

Jérusalem

Bethléhem

Adullam

Keïla

Hébron

Ziph

Yando ti Ziph

Carmel

Maon

En-Guédi

Kota Ngu ti Ingo Mingi

[Lingu ti foto ni]

Karte: A lingbi na akarte so Pictorial Archive (Near Eastern History) Est. and Survey of Israel asara ni

[Foto na lembeti 25]

Même na ngoi so David ayeke kpe na ando nde nde ti bata tere ti lo, lo gonda iri ti Jéhovah