Ye so a-ange ayeke sara na ndo ti fini ti azo
“Na peko ti ye so, mbi bâ mbeni ange asigigi na yayu, a zu, lo yeke na ngangu ti komande . . . Na lo dekongo ngangu, lo tene, Kota Babylone atï awe! a tï awe!”—APOCALYPSE 18:1, 2.
1, 2. Nyen la afa so Jéhovah ayeke sara kusala na a-ange ti sara ye so bê ti lo aye?
NA NGOI so bazengele Jean, so aga mbakoro awe, ayeke na ngbâa na yâ ti zoa ti Patmos, a fa na lo aprophétie na lege ti suma. Lo bâ apendere ye na ngoi so na gbe ti ngangu ti “Yingo” ti Nzapa, lo yeke na “lâ ti Seigneur”. “Lâ ti Seigneur” so ato nda ni na ngoi so Jésus Christ aga gbia na ngu 1914, na lâ ni so angbâ ti gue juska na ngoi ti hunzingo ti Komandema ti Ngu Saki Oko ti Jésus.—Apocalypse 1:10.
2 A yeke Jéhovah Nzapa lo wani la afa suma so na Jean pëpe. Lo sara ni na mbeni lege nde. Apocalypse 1:1 atene: “Apocalypse ti Jésus-Christ, so Nzapa amû na Lo ti fa na aboi ti Lo ye so alingbi ti si fade. Lo fa ye so na lege ti ange ti Lo so Lo to na boi ti Lo Jean.” Jéhovah na lege ti Jésus asara kua na mbeni ange ti fa na Jean apendere ye so andu “lâ ti Seigneur”. Na mbeni ngoi, Jean ‘abâ mbeni ange asigigi na yayu, a zu, lo yeke na ngangu ti komande’. Kusala ti ange so ayeke nyen? “Lo dekongo ngangu, lo tene, Kota Babylone atï awe! a tï awe!” (Apocalypse 18:1, 2). Ngangu ange so ayeke na kota matabisi ti fa na azo tënë ti tingo ti Kota Babylone, so aye ti sara tënë ti abungbi ti vorongo nzapa ti wataka kue. Ni la, zo alingbi ti dë kite pëpe so Jéhovah ayeke sara kusala na a-ange na mbeni kpengba lege ti sara ye so bê ti lo aye. Kozo ti tene e bâ anzene nzene ye na ndo kua so a-ange ayeke sara na yâ ye so Nzapa aleke ti sara nga tongana nyen ye so ala yeke sara andu e, zia e bâ tongana nyen acréature ti yingo so abâ gigi.
A-ange abâ gigi tongana nyen?
3. Bibe wa so ayeke na lege ni pëpe azo mingi ayeke na ni na ndo a-ange?
3 Azo kutu mingi amä na bê so a-ange ayeke dä. Me, azo mingi ayeke na abibe so ayeke na lege ni pëpe na ndo ti ala nga na ndo lege so ala bâ gigi. Na tapande, ambeni zo ti vorongo nzapa atene so tongana mbeni zo ti sewa ti ala akui, zo ni so ague na tere ti Nzapa ti ga mbeni ange. So ayeke ye so Mbeti ti Nzapa afa na ndo crééngo a-ange, fini ti ala nga na ye so a leke ala ngbanga ni la?
4. Mbeti ti Nzapa atene nyen na e na ndo lege so a-ange abâ gigi?
4 Ange so ayeke ngangu ahon atanga ni kue na so ayeke komande na ndo ti amba ti lo, so ayeke mokonzi ti a-ange, iri ti lo ayeke Archange Michel (Jude 9). Ange so ayeke Jésus Christ (1 aThessalonicien 4:16). A sara angu mingi mingi fadeso awe, na ngoi so Jéhovah aleke ti créé aye, kozo ange so lo créé lo ayeke Molenge ti lo (Apocalypse 3:14). Na pekoni, lo créé tanga ti a-ange kue na lege ti kozo Molenge ti lo so (aColossien 1:15-17). Tongana Jéhovah ayeke sara tënë na ndo ti a-ange so lo créé ala tongana amolenge ti lo, lo hunda Job, lo tene: “Mo yeke na ndo wa tongana Mbi sara gere ti sese? Mo tene na Mbi tongana mo hinga nda ti tënë ni. . . .Wala zo wa azia tênë ti mbundu ni dä? Na lâ ni so atongoro ti ndapre asara bia, na amolenge ti Nzapa kue adekongo na ngia.” (Job 38:4, 6, 7). A yeke polele so Nzapa la acréé a-ange nga ala bâ gigi ngu mingi kozo ti tene azo abâ gigi.
5. A kangbi yâ ti a-ange tongana nyen?
5 1 aCorinthien 14:33 atene: “Nzapa ayeke Nzapa so asara ye na lege ni, na Lo yeke Nzapa ti siriri.” Tongaso, Jéhovah akangbi yâ ti a-ange ti lo na yâ ti agroupe ota: (1) aséraphin, so ayeke sara na Nzapa na tere ti trône ti lo, ala yeke fa so lo yeke nzoni-kue nga ala yeke bata awakua ti lo si ala duti nzoni na lege ti yingo; (2) achérubin, so ayeke gonda kota ti Jéhovah; nga na (3) atanga ti a-ange so ayeke sara aye so bê ti Nzapa aye (Psaume 103:20; Esaïe 6:1-3; Ezéchiel 10:3-5; Daniel 7:10). Ambeni lege so a-ange so ayeke sara na ye na ndo fini ti azo ayeke so wa?—Apocalypse 5:11.
Aye wa a-ange ayeke sara?
6. Na lege wa Jéhovah asara kua na achérubin na yaka ti Eden?
6 A yeke na Genèse 3:24 si Bible asara tënë ti kozoni na ndo acréature ti yingo. Versê ni atene: ‘[Jéhovah] atomba zo na gigi; Lo zia achérub na yaka ti Eden na mbage ti est, na menga-wa ti épée so aturne na lege kue ti bata lege ti si na keke ti mû fini.’ Achérubin so akanga lege si Adam na Eve akiri alï pëpe na yâ ti pendere yaka so ala yeke dä kozo. Ye so asi na tongo nda ti mbaï ti azo. A to nda ni ngbene ye na ngoi ni so, a-ange ayeke sara aye wa?
7. Nda ti iri ti “ange” na yanga ti Hébreu na ti Grec afa nyen na ndo mbeni oko ti akusala so a-ange ayeke sara?
7 Bible asara tënë ti a-ange fani 400 tongaso. Atâa a yeke na yanga ti Hébreu wala na yanga ti Grec, a lingbi ti kiri peko ti tënë “ange” na “watokua.” A yeke ndali ni la si Nzapa ayeke sara kua na a-ange ti fa peko ti tokua ti lo na azo. Tongana ti so e bâ na yâ ti akozo paragraphe use ti article so, Jéhovah asara kua na mbeni ange ti fa peko ti tokua ti lo na bazengele Jean.
8, 9. (a) Na lege wa avizite ti mbeni ange andu fini ti Manoah na wali ti lo? (b) Nyen la ababâ na mama alingbi ti manda na ndo vizite so ange ti Nzapa asara na Manoah?
8 A yeke sara nga kua na a-ange ti mû maboko na awakua ti Nzapa na ndo sese nga ti mû ngangu na ala. Na tapande, ngbene ye na ngoi ti aJuge na Israël, Manoah na wali ti lo so adü pëpe ayeke na nzara mingi ti wara molenge. Jéhovah atokua ange ti lo ti fa na wali ti Manoah so lo yeke dü ande molenge-koli. Mbaï ni atene tongaso: “Bâ, fade mo më ngo na mo dü molenge-koli; a lingbi rasoir andu li ti lo pëpe; teti molenge so ayeke Nazir teti Nzapa, même na yâ ti mama ti lo. Fade lo komanse ti zi azo ti Israël na tïtî aPhilistin.”—aJuge 13:1-5.
9 Na pekoni, wali ti Manoah adü molenge-koli, Samson, so mbaï ti Bible asara tënë ti lo mingi (aJuge 13:24). Kozo si a dü molenge so, Manoah ahunda ti tene ange ni akiri aga ti fa na ala ye so ala lingbi ti sara ti bata na molenge ni. Manoah atene: “Fade molenge ni atambela na lege nyen? fade lo sara nyen?” Ange ti Jéhovah akiri afa na Manoah awango so lo mû kozoni awe na wali ti lo (aJuge 13:6-14). Ye so amû lani biani ngangu na Manoah! Laso, a-ange ayeke ga pëpe ti bâ azo tongana ti so asi na Manoah na wali ti lo. Me legeoko tongana Manoah, ababâ na mama alingbi ti gi ti hinga pensé ti Jéhovah na ngoi so ala yeke fa ye na amolenge ti ala.—aEphésien 6:4.
10, 11. (a) Singo ti aturugu ti Syrie asara nyen na ndo ti Elisée na wakua ti lo? (b) Ye ti nzoni wa e yeke wara tongana e bi bê ti e na ye so asi?
10 A yeke wara mbeni kpengba tapande ti mungo maboko ti a-ange na ngoi ti prophète Elisée. Elisée alango lani na Dothan, mbeni gbata ti Israël. Mbeni lâ, tongana wakua ti Elisée asigigi hio na ndapre ti bâ ndo, lo bâ so ambarata na apuse ti mbarata angoro gbata ni kue. Gbia ti Syrie atokua angangu turugu ti gbu Elisée. Wakua ti Elisée asara ye lani tongana nyen? Teti so peut-être mbeto ahon ndo ti lo, lo dekongo, lo tene: “Aï, mveni ti mbi! fade e sara nyen?” Na lo, ye ti sarango ni ayeke dä mbeni pëpe. Me Elisée akiri tënë na lo, lo tene: “Sara mbeto pëpe, teti ala so ayeke na e ayeke mingi ahon ala so ayeke na ala.” Elisée aye lani ti tene nyen?—2 aGbia 6:11-16.
11 Elisée ahinga lani so a-ange ayeke dä ti mû maboko na lo. Me ti wakua ti Elisée, lo bâ ti lo ye oko pëpe. Tongaso, “Elisée asambela, lo tene, L’Eternel, mbi hunda Mo, Mo lungula lê ti lo si lo lingbi bâ ndo. L’Eternel alungula lê ti pendere koli so, lo bâ ndo, na bâ, ambarata na apuse ti mbarata ti wâ asi singo na hoto na tere ti Elisée.” (2 aGbia 6:17). Ye so amû lege na wakua ti Elisée ti bâ a-ange so. Tongana e bâ ye nzoni na lege ti yingo, e nga kue e lingbi ti hinga so a-ange ayeke dä, ala kue ayeke na gbe ti fango lege ti Jéhovah na ti Christ na ala yeke mû maboko na awakua ti Jéhovah.
A-ange amû maboko na azo na ngoi ti Christ
12. Ange Gabriel amû maboko lani na Marie tongana nyen?
12 Bâ lege so mbeni ange amû maboko na Marie, machia so ayeke Juif, na ngoi so lo mä a tene na lo: “Bâ, fade mo më ngo na mo dü Molenge-koli, na fade mo di iri ti Lo Jésus.” Kozo ti tene lo fa na Marie tokua ti dongo bê so, ange Gabriel so Nzapa atokua lo atene: “Zia mbeto, Marie; teti mo wara grâce na lê ti Nzapa.” (Luc 1:26, 27, 30, 31). Bâ tongana nyen atënë so a tene na Marie atene Nzapa ayeda na lo amû ngangu na lo na akpengba lo!
13. Na lege wa a-ange amû maboko lani na Jésus?
13 Mbeni ngoi so a-ange amû maboko na zo ayeke na pekoni so Jésus ake atara ota so Satan azia na gbele lo na yando. Tondo ni atene na e so na peko ti hunzingo ti atara ni, “Zabolo azia Lo, na bâ, a-ange aga, na ala sara na Lo.” (Matthieu 4:1-11). Mbeni mara ti ye tongaso asi na bï so aga kozoni na kui ti Jésus. Na vundu na bê, Jésus akuku na sese na lo to nda ti sambela, lo tene: “Babâ, tongana Mo ye, Mo lungula kopo so na Mbi; me Mo sara tongana Mbi ye pëpe, me Mo sara tongana Mo ye. Na mbeni ange ti yayu asi na Lo, na lo sara si Lo wara ngangu.” (Luc 22:42, 43). Me, a-ange ayeke mû maboko na e laso tongana nyen?
A-ange ayeke mû maboko na azo laso
14. Aye ti ngangu wa aTémoin ti Jéhovah agbu ngangu na gbe ni laso? Ye ti pekoni ayeke so wa?
14 Tongana e yeke bâ mbaï ti fango tënë ti aTémoin ti Jéhovah laso, e yeke bâ so a-ange ayeke mû maboko biani na ala. Na tapande, aTémoin ti Jéhovah awara lege ti gbu ngangu na gbe ti sioni bira ti aNazi so akomande kodoro ti Zamani nga na Poto ti Do kozoni na Use Bira so Amû Sese Kue nga na ngoi ni (so alondo na ngu 1939 ti si na ngu 1945). A hunda ti tene aTémoin ti Jéhovah agbu lani ngangu même a ninga ahon so na gbe ti kama-poroso ti aCatholique so akomande ngangu na Italie, na Espagne nga na Portugal. Nga, teti angu mingi, ala gbu ngangu na gbe ti sarango ngangu so ala wara na yâ ti ngbene Union Soviétique nga na akodoro so lo yeke lani na ndo ni. Mbeni tapande ni ayeke sarango ngangu so aTémoin ti Jéhovah agbu ngangu dä na yâ ti ambeni kodoro ti Afrika.a Na yâ ti angu so ahon, ade ti ninga pëpe, awakua ti Jéhovah abâ pasi mingi ndali ti aye ti ngangu so a sara na ala na kodoro ti Géorgie. Satan asara ye kue so lo lingbi ti sara ti kanga lege na kusala ti aTémoin ti Jéhovah. Ye oko, bungbi ti ala aluti na gbele akangango lege so na amaï. Mbeni raison ni ayeke so a-ange ayeke bata ala.—Psaume 34:8; Daniel 3:28; 6:22.
15, 16. Tongana nyen a-ange ayeke mû maboko na aTémoin ti Jéhovah na yâ kusala so ala yeke sara na ndo sese kue?
15 A-Témoin ti Jéhovah abâ na nene ni mingi kusala so a mû na ala ti fa nzo tënë ti Royaume na ndo sese kue nga ti sara si azo aga adisciple na lege so ala yeke fa na ndo kue tâ tënë ti Bible na azo so asara nzara ti tënë ni (Matthieu 28:19, 20). Ye oko, ala hinga nzoni mingi so ala lingbi pëpe ti sara kusala so sân mungo maboko ti a-ange. Tongaso, atënë so ayeke na Apocalypse 14:6, 7 ayeke mû na ala ngangu lakue. Aversê ni atene: “Mbi [bazengele Jean mbi] bâ mbeni ange ayeke huru na nduzu, lo yeke na Tene-nzoni ti lakue lakue ti fa na azo so asara kodoro na ndo sese, na ti fa na amara kue, akete mara kue, azo ti yanga nde nde kue, na azo nde nde kue; na lo tene na kongo, i kpe mbeto ti Nzapa, i mû gloire na Lo, teti l’heure ti Lo ti fâ ngbanga asi awe; i sambela Lo so asara yayu na sese, kota ngu ti ingo na lingu.”
16 Atënë so afa polele so a yeke a-ange la ayeke mû maboko na kota kusala ti fango tënë so aTémoin ti Jéhovah ayeke sara na ndo ti sese kue nga ala yeke fa lege na ni. Jéhovah ayeke sara kua na a-ange ti lo ti ga na azo so ayeke na nzara ti sara na lo na mbage ti aTémoin ti lo. A-ange ayeke fa nga lege na aTémoin ti wara mara ti azo so. Ye so afa ngbanga ti nyen fani mingi, mbeni oko ti aTémoin ti Jéhovah ayeke wara mbeni zo na mbilimbili ngoi so zo ni ayeke na yâ ti kota kpale na lo yeke na bezoin ti tene a mû maboko na lo na lege ti yingo. Aye so asi fani mingi na a fa so a yeke pëpe mbeni ye so asi gi tongaso.
A-ange ayeke sara ande mbeni kota kusala na yâ ti kete ngoi
17. Ye wa asi na aturugu ti Assyrie na ngoi so gi mbeni ange oko aga ti sara bira na ala?
17 Na ndo ti tenengo tokua ti Jéhovah na awavorongo lo nga na batango ala, a-ange ayeke sara mbeni kusala nde. Giriri, Nzapa ayeke sara kusala na ala ti fâ ngbanga. Na tapande, na ngu 800 kozo ti Christ, gbâ ti aturugu ti Assyrie aye ti ga ti sara bira na Jérusalem. Jéhovah asara ye tongana nyen? Lo tene: “Fade Mbi bata kodoro so ti sö kodoro ni, tene ti iri ti Mbi mveni, na tene ti boi ti Mbi David.” Tondo ti Bible afa na e ye so asi, a tene: “Na bï ni so, Ange ti L’Eternel asigigi, na Lo fâ aturugu [saki] ngbangbo oko na bale-miombe na ndo ni [saki] oku na yâ kando ti azo ti Assyrie, na tongana azo alondo na ndapre ala bâ kuâ ti aturugu so kue.” (2 aGbia 19:34, 35). Atâa so mbeni ange ayeke gi lo oko, ngangu ti lo ayeke mingi ahon ti gbâ ti aturugu.
18, 19. Kota kusala wa a-ange ayeke sara ande na yâ ti kete ngoi? Na ye so ayeke ndu azo tongana nyen?
18 Na yâ ti kete ngoi, fade Nzapa ayeke sara kusala ande na a-ange ti dë ngbanga. Fade fadeso, Jésus ayeke ga “na a-ange ti ngangu ti Lo na yâ menga-wa”. Kusala ti ala ayeke duti ande ti “futa kula na azo so ahinga Nzapa pëpe, na ala so ake ti mä Tene-nzoni ti Seigneur ti e Jésus.” (2 aThessalonicien 1:7, 8). Ye so ayeke sara ande ye mingi na ndo ti azo! A yeke futi ande azo so ake ti yeda na nzo tënë ti Royaume ti Nzapa so a yeke fa na ndo sese kue. Azo so agi Jéhovah, asara ye ti mbilimbili nga asara ye na ngangu pëpe, gi ala si “fade a honde [ala] na lâ ti ngonzo ti L’Eternel.”—Sophonie 2:3.
19 E lingbi ti kiri singila ndali ti so Jéhovah ayeke sara kusala na angangu ange ti lo ti mû maboko na awakua ti lo so ayeke na ndo sese nga ti kpengba ala. Ti hinga ye nzoni na ndo ti ye so a-ange ayeke sara na yâ ye so Nzapa aleke aga na e tâ dengo bê biani, teti so ambeni ange ayeke dä so ake yanga ti Jéhovah na ala ga na gbe ti komandema ti Satan. Article ti peko ayeke fa ande na atâ Chrétien ye so ala lingbi ti sara ti bata tere ti ala ndali ti ngangu ti Satan na adémon ti lo.
[Kete tënë na gbe ni]
a Ti hinga ambeni nzene nzene tënë na ndo ti aye ti ngangu so, bâ Annuaire des Témoins de Jéhovah ti ngu 1983 (Angola), 1972 (Tchécoslovaquie), 2000 (République tchèque), 1992 (Ethiopie), 1974 nga 1999 (Allemagne), 1982 (Italie), 1999 (Malawi), 2004 (Moldavie), 1996 (Mozambique), 1994 (Pologne), 1983 (Portugal), 1978 (Espagne), 2002 (Ukraine), nga na 2006 (Zambie).
Mo manda nyen?
• A-ange abâ gigi tongana nyen?
• Tongana nyen a sara kusala lani na a-ange na ngoi so a sû Bible?
• Apocalypse 14:6, 7 afa nyen na ndo kusala so a-ange ayeke sara laso?
• Kota kusala wa a-ange ayeke sara ande na yâ ti ngoi kete?
[Foto na lembeti 13]
Mbeni ange amû ngangu na Manoah na wali ti lo
[Foto na lembeti 15]
“Ala so ayeke na e ayeke mingi ahon ala so ayeke na ala”