‘I luti kpô ti bâ salut ti Jéhovah’

“L’Eternel ayeke na tere ti mbi; mbeto asara mbi pëpe; zo alingbi sara nyen na mbi?”​—PSAUME 118:6.

1. Ngangu ye wa azo ayeke nduru ti tingbi na ni?

LASO, azo ayeke nduru ti tingbi na mbeni ngangu ye so ade ti si lâ oko pëpe. Jésus afa kozoni awe na adisciple ti lo ye so ayeke si ande na ngoi ti e, lo tene: “Fade kota ye ti vundu aga, ye ti vundu tongaso ayeke giriri pëpe, na lâ ti komansema ti sese juska fadeso; biani, fade ye tongaso alingbi si mbeni lâ oko pëpe. Na tongana A fa lâ ni so nduru pëpe, fade mitele oko awara salut pëpe; me fade A fa lâ ni so nduru ngbanga ti azo so Nzapa airi ala na gigi.”​—Matthieu 24:21, 22.

2. Ye wa ayeke kanga lege na kota ye ti vundu si a si hio pëpe?

² Atâa so azo abâ ni pëpe, a-ange ayeke kanga lege na kota ye ti vundu si a ga hio pëpe me a ku kete. Na yâ ti ye so Jésus afa na bazengele Jean, lo wara pasa lani ti hinga nda ni so a-ange ayeke kanga lege ti tene kota ye ti vundu asi hio pëpe. Bazengele ni so, so aga mbakoro awe, afa aye so lo bâ, lo tene: “Mbi bâ a-ange osio aluti na mbundu osio ti sese; ala gbu pupu osio ti sese . . . Na mbi bâ mbeni ange alondo na mbage so lâ asigigi dä, lo yeke na sceau ti Nzapa so ayeke na fini, na lo tene na kongo na a-ange osio so . . . I sara ngangu pëpe na sese, wala na kota ngu ti ingo, wala na keke, juska e zia sceau na ndole ti aboi ti Nzapa.”​—Apocalypse 7:1-3.

3. Na ngoi ti kota ye ti vundu, kozo ye so ayeke si ayeke so wa?

³ A ga nduru awe ti hunzi ti zia ndangba sceau na ndo ti lê ti “aboi ti Nzapa.” A-ange osio ayeke nduru ti zi lege na apupu so ayeke futi ndo. Tongana ala sara ande ni, ye wa ayeke si kozoni? Mbeni ange akiri tënë na hundango tënë so, lo tene: “Fade A bi Babylone, kota kodoro so, na sese na ngangu tongaso, na fade a wara kodoro so mbeni pëpe.” (Apocalypse 18:21). So tâ kota ngia si ayeke duti ande na yayu tongana ye so asi, na ngoi so a futi abungbi ti vorongo nzapa ti wataka ti sese kue!​—Apocalypse 19:1, 2.

4. Aye wa ayeke si ande?

⁴ Amara kue ti sese ayeke bungbi ande tere ti ala ti tiri na awakua ti Jéhovah. Ala yeke wara ande lege ti hunzi aChrétien so, so ayeke be-ta-zo? Gi na bango ni, zo alingbi ti pensé tongaso. Me bâ! Aturugu ti yayu so amû peko ti Jésus Christ ayeke sara ande si a futi amara so (Apocalypse 19:19-21). Na nda ni, a yeke kanga ande lege na Zabolo na adémon ti lo. Ala lingbi ande mbeni pëpe ti handa azo ndali ti so a yeke kanga ala teti ngu saki oko. So tâ kota dengo bê si azo mingi mingi so ayeke sö ande kuâ ayeke wara ni!​—Apocalypse 7:9, 10, 14; 20:1-3.

5. Kota ngia wa ayeke ku azo so angbâ be-ta-zo na Jéhovah?

⁵ E ga nduru awe ti bâ akpengba ye so, so apika bê mingi. Aye so kue ayeke si ande ti sara si azo kue ahinga so Jéhovah la ayeke na droit ti komande dunia kue. Nga, gbu li ti mo na ndo ti ye so: Tongana e ngbâ be-ta-zo na Jéhovah nga tongana e fa so e yeda na bê ti e kue na komandema ti lo, lege ayeke zi ande na e ti duti na popo ti azo so ayeke sara ande si iri ti Jéhovah aga nzoni-kue nga so ayeke sara si aye so lo leke na bê ti lo ti sara aga tâ tënë. So kota ngia mingi si e yeke duti ande na ni!

6. Na bango aye so aga nduru ti si, tondo wa e yeke bâ ni ande?

⁶ E leke tere ti e ndali ti akpengba ye so awe? E mä na bê so Jéhovah ayeke na ngangu ti sö azo? E hinga na bê ti e kue so lo yeke mû ande maboko na e na tâ ngoi ni nga lo yeke sara ande ni na mbeni lege so ayeke nzoni mingi? Na ngoi so e oko oko kue e yeke kiri tënë na mara ti ahundango tënë so, zia e girisa pëpe tënë ti bazengele Paul so lo tene lani na amba ti lo aChrétien ti Rome, lo tene: “Tënë kue so a sara na Mbeti ti Nzapa giriri, a sara na mbeti si e manda ye, si na lege ti bê so azia pëpe, na ti tënë ti Mbeti ti Nzapa so alungula vundu, e lingbi duti na beku.” (aRomain 15:4). Na popo ti atënë so a sara na mbeti ti tene e manda ye dä, so adë bê ti e na amû na e beku, a yeke wara tënë na ndo ti ngoi so Jéhovah azi azo ti Israël na yâ ti ngangu ngbâa so azo ti Egypte asara na ala. Ti hinga ye nzoni na ndo ti akpengba ye so Jéhovah asara ti mû lege na lo ti zi amolenge ti Israël ayeke kpengba e mingi na ngoi so e yeke ku gango ti kota ye ti vundu so aga nduru mingi.

Jéhovah asö azo ti lo

7. Kota kpale wa abâ gigi na Egypte na ngu 1513 kozo ti Christ?

⁷ A yeke na ngu 1513 kozo ti Christ. Jéhovah aga na aye ti ngangu 9 awe na ndo ti azo ti Egypte. Na peko ti ye ti ngangu 9 ni, Pharaon atomba Moïse hio tongaso, lo tene: “Zia mbi, na mo bata nzoni, mo bâ lê ti mbi mbeni pëpe, teti na lâ ni so mo bâ lê ti mbi, fade mo kui.” Moïse akiri tënë, lo tene: “Mo tene awe! Fade mbi bâ lê ti mo mbeni pëpe.”​—Exode 10:28, 29.

8. Aye wa a fa na azo ti Israël ti sara si ala ngbâ na fini? Ye ti pekoni ayeke so wa?

⁸ Jéhovah afa fadeso na Moïse so lo yeke kiri mbeni ti ga na ndangba ye ti ngangu na ndo ti azo ti Egypte. Ye so ayeke sara ande si na lango 14 ti nze ti Abib (Nisan), akozo molenge-koli ti azo ti Egypte nga na ti anyama ti ala ayeke kui. Me azo ti Israël alingbi ti sö fini ti ala na sarango ye tâ gi tongana ti so Nzapa afa na ala na lege ti Moïse. A hunda na ala ti zia mênë ti koli ngasangbaga na tere ti cadre ti yanga-da ti ala na mbage na mbage nga na nduzu ni, na ti ngbâ na yâ ti da ni. Ye wa asi lani na bï ni so? Moïse lo wani afa na e ye so asi, lo tene: “Na bebi ye asi tongaso, L’Eternel afâ akozo molenge na yâ sese ti Egypte kue.” Pharaon asara ye lani hio. Lo iri Moïse na Aaron ti ga, lo tene na ala: “Londo, i sigigi na popo ti azo ti mbi, . . . i gue i sara na L’Eternel legeoko tongana i tene.” Na azo ti Israël alondo, ala gue; peut-être wungo ti ala ahon kutu ota. Na “azo mingi” so ayeke aJuif pëpe ague legeoko na ala.​—Exode 12:1-7, 29, 31, 37, 38.

9. Nzapa afa na azo ti Israël ti mû lege wa ti sigigi na Egypte? Ngbanga ti nyen?

⁹ Nduru lege so azo ti Israël alingbi fade ti mû ni ayeke lege so ayeke na tere ti Ngu ti Méditerranée, na so ahon na yâ ti sese ti Philistie. Me a yeke ndo ti awato ti ala. Tongana azo ti Israël ahon na yâ ti kodoro so, a yeke hunda peut-être na ala ti sara bira. Ni la ti sö ala, Jéhovah afa na ala ti mû lege ti yando ti Ngu Bengba. Atâa so a yeke azo kutu mingi mingi la ayeke tambela, ala tambela kirikiri pëpe. Bible atene: “Tongana amolenge ti Israël asigigi na Egypte, a kangbi yâ ti ala, na a leke ala tongana azo so ayeke nduru ti sara bira.”​—Exode 13:17, 18, MN.

‘I bâ salut ti Jéhovah’

10. Ngbanga ti nyen Nzapa ahunda na azo ti Israël ti se kando na gbele Pi-Hahiroth?

¹⁰ Na pekoni, ambeni kpengba ye asi. Jéhovah atene na Moïse, lo tene: “Mo sara tënë na amolenge ti Israël si ala kiri ala se kando na gbele Pi-Hahiroth, na popo ti Migdol na Ngu Bengba, na gbele Baal-Tsephon.” Na ngoi so azo mingi mingi so ayeke tambela alingbi na tënë so, ala si na popo ti ahoto nga na Ngu Bengba. Ye ni ayeke mo bâ mo tene ala tï na yâ ti gbara awe. Ye oko, Jéhovah ahinga ye so lo yeke sara. Lo tene na Moïse, lo tene: “Fade Mbi sara si bê ti Pharaon akpengba, na fade lo tomba peko ti ala, na fade mbi wara gloire na lege ti Pharaon, na aturugu ti lo kue; na fade azo ti Egypte ahinga mbi yeke L’Eternel.”​—Exode 14:1-4.

11. (a) Ye wa Pharaon asara lani? Azo ti Israël asara ye lani tongana nyen? (b) Moïse atene nyen na azo ti Israël so adema tere ti ala?

¹¹ Pharaon abâ so lo sara faute awe na lege so lo zia azo ti Israël asigigi na Egypte. Ni la lo soro angangu char ti bira 600 ti tomba peko ti ala. Na ngoi so azo ti Israël abâ aturugu ti Egypte, mbeto agbu ala mingi na ala dekongo na li ti Moïse, ala tene: “Du-kua ayeke na Egypte pëpe? si mo ga na e ti kui na yando”? Teti so Moïse ahinga biani so Jéhovah ayeke sö ala, lo tene: “[I] sara mbeto pëpe, i luti kpô ti bâ salut ti [Jéhovah, MN ] so fade Lo sara teti i laso . . . Fade L’Eternel asara bira teti i, me a lingbi i duti kpô.”​—Exode 14:5-14.

12. Na lege wa Jéhovah alondo ti sö azo ti lo?

¹² Tongana ti so Moïse atene Jéhovah ayeke sara bira ndali ti azo ti Israël, a-ange alondo fadeso ti sara ye. Na lege ti ye ti kpene, ange ti Jéhovah akiri na pilier ti mbinda so ayeke fa lege na azo ti Israël, lo zia ni na peko ti ala. Oko pilier so asara si azo ti Egypte aduti na yâ ti vukongo ndo asara si azo ti Israël abâ ndo nzoni (Exode 13:21, 22; 14:19, 20). Moïse ayeda na yanga so Nzapa amû, na fadeso lo yôro maboko ti lo. Versê ni akiri atene: “L’Eternel ato pupu ti ngangu ti tö so aya na bï so kue . . . Na amolenge ti Israël alï na popo ti Kota Ngu Bengba na ndo kuru sese; na mbage ti koti ti ala, na mbage ti gati ti ala, ngu ayeke tongana gbagba na tere ti ala.” Azo ti Egypte akiri atomba peko ti azo ti Israël, me Jéhovah ayeke mû maboko na azo ti lo. Jéhovah abi tomboka na yâ ti kando ti aturugu ti Egypte, nga na pekoni lo tene na Moïse, lo tene: “Mo ye maboko ti mo na ndo Kota Ngu Bengba, si ngu ni alingbi kiri na ndo azo ti Egypte, na ndo apuse ti mbarata ti ala, na ndo azo ti mbarata ti ala.” Tongaso, a futi aturugu ti Pharaon kue kue kue na mbeni oko angbâ na fini pëpe.​—Exode 14:21-28; Psaume 136:15.

Lege so a sö na Israël afa na e nyen?

13. Amolenge ti Israël asara ye lani tongana nyen na pekoni so a sö ala?

¹³ Ye wa songo azo ti Israël na lege ti kpene asara na ndo ti ala? Bê ti Moïse na amolenge ti Israël apusu ala ti he bia ti gonda Jéhovah! Ala he bia, ala tene: “Fade mbi sara bia na L’Eternel teti Lo hon na ngangu na yâ gloire ti Lo; . . . Fade L’Eternel akomande tongana gbia lakue lakue.” (Exode 15:1, 18). Biani, kozo ye so aga na li ti ala ayeke ti gonda Nzapa. Na yâ ti mara ti ye tongaso, azo kue ahinga so Jéhovah la ayeke Kota Gbia ti Dunia Kue.

14. (a) Ye so asi na azo ti Israël afa na e nyen na ndo ti Jéhovah? (b) Versê ti ngu 2008 ayeke nyen?

¹⁴ Akpengba ye so asi afa nyen na e? A dë bê ti e tongana nyen? Nga, a mû beku wa na e? Biani, e bâ so Jéhovah ayeke nduru ti mû maboko na awakua ti lo atâa atara so ala yeke hon na yâ ni. Lo lingbi ti leke akpale kue so ala yeke tingbi na ni. Ngu Bengba alingbi lani pëpe ti kanga lege na azo ti Israël na ngoi so Jéhovah asara si kota pupu so alondo na est aïa. Na Jéhovah alingbi lani ti sara si Ngu Bengba amene aturugu ti Pharaon. Tongana e gbu li ti e na ndo ti ye so, e lingbi ti yeda na tënë ti zo ti sungo psaume so atene: “L’Eternel ayeke na tere ti mbi; mbeto asara mbi pëpe; zo alingbi sara nyen na mbi?” (Psaume 118:6). E lingbi nga ti dë bê ti e na lege ti atënë ti Paul so ayeke na aRomain 8:31, so atene: “Tongana Nzapa ayeke na e, zo nyen alingbi ke e?” Tënë so, so Paul atene na gbe ti yingo ti Nzapa adë biani bê ti e! Tënë so azi mbeto nga na kite so e lingbi ti duti na ni, nga a sara si e duti na beku. A yeke tâ na lege ni so versê ti ngu 2008 ayeke: ‘I luti kpô ti bâ salut ti Jéhovah’!​—Exode 14:13, MN.

15. Na lege wa a yeke kota ye mingi ti tene azo ti Israël amä yanga na ngoi so a ye ti sigigi na ala na sese ti Egypte? Na lege wa mango yanga ayeke kota ye laso?

¹⁵ Mbeni ye nde wa sigingo ti azo ti Israël na Egypte afa na e? A fa na e so a lingbi e mä yanga ti Jéhovah atâa ye wa lo hunda na e ti sara. Azo ti Israël amä yanga ti Jéhovah na ngoi so ala yeke leke anzene nzene ye ndali ti Pâque. Ala mä yanga na ala ngbâ na yâ ti ada ti ala na bï ti lango 14 ti Nisan. Na ngoi so ala zia sese ti Egypte, a hunda ti tene “a kangbi yâ ti ala, na a leke ala tongana azo so ayeke nduru ti sara bira.” (Exode 13:18, MN ). Laso nga, a yeke kota ye mingi ti tene e sara ye ague oko na ye so “ngbâa be-ta-zo na ti ndara” afa na e (Matthieu 24:45, MN ). Ti hinga wala a yeke nzoni e “gue na koti, wala na gati,” a lingbi e dengi mê nzoni na ye so Nzapa ayeke tene na e na yâ ti Bible, lo tene: “So ayeke lege ni, i tambela dä.” (Esaïe 30:21). Teti so e yeke ga nduru mingi na ngoi ti kota ye ti vundu, bungbi ti Jéhovah alingbi ti fa na e ambeni nzene nzene ye ti sarango ni. Ti tene e sö fini na yâ ti ngoi ti ngangu so, a yeke nzoni e ngbâ ti sara ye ague oko na ti awakua ti Jéhovah so ayeke be-ta-zo.

16. Lege so Nzapa aleke aye lani ti sö azo ti Israël afa nyen na e?

¹⁶ Girisa nga pëpe so Jéhovah afa lani lege na azo ti Israël na mbeni ndo so mo bâ mo tene ala lingbi ti sigigi dä pëpe. Na ndo ni so, mo yeke wara ahoto, nga na mbeni mbage ni, mo yeke wara Ngu Bengba. Na bango ni, zo ayeke tene so a yeke na lege ni pëpe ti mû lege so. Me, Jéhovah ahinga ye so lo yeke sara, nga ye kue aga nzoni na amû gonda na iri ti lo na asara si azo ti lo asö kuâ. Laso nga, e lingbi peut-être ti hinga nzoni kue pëpe ngbanga ti nyen a leke ambeni ye na yâ ti bungbi tongaso. Me, e lingbi ti zia bê ti e kue na Jéhovah ti fa lege na e na lege ti ngbâa ti lo so ayeke be-ta-zo. Ngoi na ngoi, e lingbi peut-être ti bâ so awato ti e ayeke hon e na ngangu. Teti so e yeke mbilimbili-kue pëpe, a lingbi ti si so e hinga ye kue pëpe na ndo ti ye so ayeke si. Ye oko, Jéhovah alingbi ti leke aye ti mû maboko na e tâ na ngoi ni, tâ gi tongana ti so lo sara lani na ngoi ti amolenge ti Israël.​—aProverbe 3:5.

E zia bê ti e kue na Jéhovah

17. Ngbanga ti nyen e lingbi ti zia bê ti e kue na Nzapa ti fa lege na e?

¹⁷ Na pekoni so a sö azo ti Israël awe, ala gbu li ti ala na ndo ti pilier ti mbinda so ayeke fa lege na ala na kota lâ nga na pilier ti wâ so ayeke za na bï. Bango aye so adë biani bê ti amolenge ti Israël! Aye so afa polele so “ange ti Nzapa” ayeke fa lege lani na ala (Exode 13:21, 22; 14:19). Laso nga, e hinga na bê ti e kue so Jéhovah ayeke na tere ti azo ti lo ti fa lege na ala, ti bata ala nga ti zi ala. A lingbi e bâ na nene ni zendo so atene: ‘Jéhovah azia azo ti lo pëpe; Lo bata ala lakue.’ (Psaume 37:28). Zia e girisa lâ oko pëpe angangu ange ti Nzapa so ayeke mû maboko na awakua ti lo laso. Teti so ala yeke mû maboko na e, e lingbi ti ‘luti kpô ti bâ salut ti Jéhovah’.​—Exode 14:13.

18. Ngbanga ti nyen a yeke nzoni e ‘yü ye ti bira ti Nzapa kue’?

¹⁸ Ye wa alingbi ti mû maboko na e kue ti “luti kpô”, wala ti luti ngangu na yâ ti tâ tënë? Ye ni ayeke ti yü aye ti bira ti yingo so Paul afa ni na yâ ti lettre so lo tokua na aChrétien ti Ephèse. Bâ so bazengele ni awa e ti ‘yü ye ti bira ti Nzapa kue’. E yeke yü aye ti bira ti Nzapa kue? Na ngu so, a yeke nzoni ti tene zo oko oko amû ngoi ti gbu li ti bâ wala aye ti bira kue so lo yü ayeke na place ni nzoni. Wato ti e Satan Zabolo ahinga awokongo ti e, nga lo yeke tara ti gbu e na ngoi so e sara hange pëpe wala ti sara sioni na e na place so e woko dä. E yeke “tiri” na ayingo sioni. Ye oko, na ngangu ti Jéhovah, e lingbi ti sö benda!​—aEphésien 6:11-18; aProverbe 27:11.

19. Tongana e gbu ngangu, e yeke wara lege ti sara nyen?

¹⁹ Jésus atene na adisciple ti lo, lo tene: “Fade i wara fini ti i na lege ti gbu ngangu.” (Luc 21:19). Zia e duti na popo ti azo so ayeke gbu ngangu na yâ ti aye ti ngangu kue so ala lingbi ti wara, na tongaso kota nzobe ti Nzapa amû maboko na e ti ‘luti kpô ti bâ salut ti Jéhovah’.

Mo yeke kiri tënë tongana nyen?

• Akpengba ye wa aga nduru ti si?

• Na lege wa Jéhovah afa so lo yeke na ngangu ti sö azo na ngu 1513 kozo ti Christ?

• Nyen la mo leke na bê ti mo ti sara ande?

[Foto na lembeti 22]

Versê ti ngu 2008 ayeke: ‘I luti kpô ti bâ salut ti Jéhovah’. ​—Exode 14:13.

[Foto na lembeti 19]

“Tënë kue so a sara na Mbeti ti Nzapa giriri, a sara na mbeti si e manda ye”

[Foto na lembeti 20]

Kpengba li ti Pharaon asara si azo ti Egypte awara ye ti sioni

[Foto na lembeti 21]

Azo ti Israël asö kuâ ndali ti so ala sara ye kue so Jéhovah ahunda na ala ti sara