‘Zo wa na popo ti i ayeke na ndara na lo hinga nda ti ye?’

“Zo nyen na popo ti i ayeke na ndara na lo hinga nda ti ye? Zia lo fa kusala ti lo na gigi na lege ti nzo tambela ti lo. A lingbi lo sara so na lege ti tâ be-ti-molenge na ti ndara.”​—JACQ. 3:13.

1, 2. A lingbi ti tene nyen na ndo ti azo so a bâ ala tongana azo ti ndara?

TI MO, zo wa la mo bâ lo yeke biani zo ti ndara? babâ na mama ti mo? mbeni koli so aga mbakoro awe? wala mbeni zo so ayeke fa mbeti na da senda-gi? Ndo so mo kono dä nga na dutingo ti mo alingbi ti sara ngangu na ndo ti bango ndo ti mo na ndo ti zo so ayeke na ndara. Ye oko, awakua ti Jéhovah ayeke bâ na nene ni bango ndo ti Nzapa na ndo ti ye so asara si mbeni zo ayeke biani na ndara.

² A yeke pëpe azo kue so azo abâ ala tongana azo ti ndara la ayeke biani na ndara na lê ti Nzapa. Na tapande, Job asara tënë na akoli so abâ tere ti ala wani tongana azo so ayeke sara tënë na ndara, me na nda ni, Job atene: “Mbi wara zo ti ndara na popo ti i pëpe.” (Job 17:10). Bazengele Paul atene na ndo ti azo so aye pëpe ti hinga Nzapa, lo tene: “Ala tene ala yeke awandara, me ala ga awabuba.” (aRom. 1:22). Jéhovah asara tënë polele na lege ti prophète Esaïe, lo tene: “Vundu aga na azo so abâ ala mveni tongana awandara.”​—Es. 5:21.

3, 4. Ti tene mbeni zo aduti biani na ndara, a hunda ti tene lo sara nyen?

³ A yeke polele so a yeke nzoni e gi ti hinga ye so ayeke sara si zo aga biani zo ti ndara na tongaso Nzapa ayeda na lo. A-Proverbe 9:10 amû maboko na e ti hinga ni, atene: “Kpengo mbeto ti L’Eternel ayeke komansema ti ndara; na ti hinga Lo Ti Nzoni-kue ayeke ti hinga nda ti ye.” A lingbi mbeni zo so ayeke na ndara akpe mbeto ti Nzapa nga lo bâ akpengba-ndia ti lo na nene ni. Ye oko, a hunda ti sara ye mingi ahon gi ti yeda so Nzapa ayeke dä nga ti yeda so lo yeke na akpengba-ndia. Disciple Jacques apusu e ti gbu li na ndo ti tënë so. (Diko Jacques 3:13.) Bâ so lo tene: “Zia lo fa kusala ti lo na gigi na lege ti nzo tambela ti lo.” A yeke nzoni ti tene aye so mo sara nga na atënë so mo yeke tene lâ oko oko afa so mo yeke na tâ ndara.

⁴ Zo so ayeke na tâ ndara ayeke gi ti bâ popo ti aye nzoni, lo yeke sara ye alingbi na ye so lo hinga nga lo yeke sara ye ague oko na lege so lo gbu na nda ti mbeni ye si lo wara ye so lo yeke gi. Asarango ye wa ayeke fa so e yeke na mara ti ndara tongaso? Jacques afa molongo ti aye so a yeke bâ ni polele na yâ ti asarango ye ti mbeni zo so ayeke na ndara.a Jacques atene nyen ti mû maboko na e ti duti na nzoni songo na amba ti e aChrétien nga na azo so ayeke aTémoin ti Jéhovah pëpe?

Asarango ye ti zo afa so lo yeke biani na ndara

5. Zo so ayeke biani na ndara ayeke sara ye tongana nyen?

⁵ Girisa pëpe so Jacques afa so tâ ndara ague oko na nzoni sarango ye. Teti so kpengo mbeto ti Jéhovah ayeke tongo nda ti ndara, mbeni zo so ayeke na ndara ayeke sara ngangu ti sara ye ague oko na bango ndo ti Jéhovah nga na akpengba-ndia ti lo. A dü e pëpe na ndara so alondo na Nzapa. Ye oko, e lingbi ti wara ni na lege ti mandango Bible nga na gbungo li na ndo ni. Aye so ayeke mû maboko na e ti sara ye so aEphésien 5:1 awa e ti sara ni, atene: “I sara legeoko tongana Nzapa asara.” Tongana e yeke gi mingi ti sara ye tongana ti so Jéhovah ayeke sara, e yeke fa so e yeke sara ye na ndara. Abibe ti Jéhovah nga na asarango ye ti lo ayeke nzoni mingi ahon ti azo (Es. 55:8, 9). Tongaso, na ngoi so e yeke gi ti sara ye tongana ti Jéhovah, azo so ayeke aTémoin ti Jéhovah pëpe ayeke bâ so sarango ye ti e ayeke nde mingi.

6. Ngbanga ti nyen dutingo na tâ be-ti-molenge afa so zo akpe Nzapa? Zo ayeke fa tongana nyen so lo yeke na tâ be-ti-molenge?

⁶ Jacques afa so mbeni lege ti sara ye tongana ti Jéhovah ayeke ti duti na “tâ be-ti-molenge” so alondo na “ndara.” Mbeni Chrétien so ayeke na tâ be-ti-molenge ayeke sara ye na ngangu pëpe, me lo yeke luti ngangu na ndo ti akpengba-ndia ti Bible tongana a hunda ti sara ni, ye so ayeke mû maboko na lo ti sara ye na lege ni. Atâa so Jéhovah ayeke Nzapa so ayeke na ngangu ahon kue, lo yeke sara ye na ngangu pëpe, na ye so asara si e yeke na mbeto pëpe ti ga nduru na lo. Molenge ti Nzapa ayeke sara ye na ngangu pëpe tâ gi tongana Babâ ti lo. Ni la lo tene: “I ga na Mbi, i kue so i sara kusala na i yeke na kungba so ane, na fade Mbi mû na i lege ti wu tere. I yô joug ti Mbi, i manda tënë ti Mbi; teti Mbi yeke na tâ be-ti-molenge na bê ti Mbi ayeke kota pëpe; na fade i wara lege ti wu âme ti i.”​—Mat. 11:28, 29; aPhil. 2:5-8.

7. Ngbanga ti nyen e lingbi ti bâ Moïse tongana nzoni tapande ti sarango ye na tâ be-ti-molenge?

⁷ Bible asara tënë ti azo so ayeke anzoni tapande ti sarango ye na ngangu pëpe, wala na tâ be-ti-molenge. Moïse ayeke mbeni oko ti azo so. Nzapa amû na lo akua mingi ti sarango ni, me Bible afa so lo yeke “na tâ be-ti-molenge ahon azo kue so ayeke na lê ti sese.” (Nom. 11:29; 12:3). Bi bê na ndo ti ngangu so Jéhovah amû lani na Moïse ti sara ye so bê ti lo Jéhovah aye. Jéhovah ayeke lani na ngia ti sara kusala na azo so ayeke sara ye na ngangu pëpe ti sara si ye so lo leke ti sara aga tâ tënë.

8. Tongana nyen azo so ayeke mbilimbili-kue pëpe alingbi ti duti na “tâ be-ti-molenge” so alondo na “ndara”?

⁸ A yeke polele so azo so ayeke mbilimbili-kue pëpe alingbi ti duti na “tâ be-ti-molenge” so alondo na “ndara.” Ka ti e, a yeke tongana nyen? E yeke sara tongana nyen ti duti na tâ be-ti-molenge mingi ahon ti kozo? Tâ be-ti-molenge ayeke mbeni mbage ti lengo ti yingo vulu ti Jéhovah (aGal. 5:22, 23). E lingbi ti sambela Jéhovah ti hunda yingo ti lo nga ti sara ngangu ti fa na gigi lengo ti yingo. Na oko ngoi ni, e yeke zia bê ti e na Nzapa ti mû maboko na e ti sara ye na tâ be-ti-molenge mingi ahon ti kozo. Atënë ti zo ti sungo psaume ayeke pusu e ti sara ngangu. Lo tene: “[Nzapa afa] lege ti Lo na azo so ayeke na tâ be-ti-molenge.”​—Ps. 25:9.

9, 10. Ti duti na tâ be-ti-molenge ahunda na e ti sara ngangu wa? Ngbanga ti nyen?

⁹ Ye oko, a yeke hunda peut-être na zo ti sara ngangu ti sara ye na tâ be-ti-molenge mingi ahon ti kozo. Ndo so e kono dä alingbi ti sara si a yeke ngangu na e ti sara ye na tâ be-ti-molenge. Na ndo ni, azo alingbi ti tene na e ti sara ye na ngangu, ala tene so “ngangu kobela alingbi na ngangu yorö.” Me, sarango ye tongaso ayeke na lege ti ndara la? Tongana wâ atï na tere ti mbeni ye na yâ ti da ti mo, mo yeke gi ti mingo ni na nyen? Na mafuta wala na dede ngu? Tongana mo tuku mafuta na lê ni, wâ ni ayeke kiri ti za ngangu. Me tongana mo tuku dede ngu na lê ni, wâ ni ayeke mingo. Legeoko nga, Bible awa e atene: “Zo so akiri tënë doucement, lo sara si ngonzo adë, me tënë ti ngangu asara si ngonzo alondo.” (aProv. 15:1, 18). Tongana mbeni lâ mbeni zo aso bê ti e, atâa a yeke ita ti bungbi wala mbeni zo nde, e lingbi ti fa so e yeke biani na ndara tongana e sara ye na ngangu pëpe.​—2 Tim. 2:24.

¹⁰ Tongana ti so e tene kozoni awe, azo mingi so Satan asara ngangu na ndo ti ala aye pëpe ti sara ye na tâ be-ti-molenge nga na siriri. Ala yeke sara ye na ngangu nga ala yeke pika kate ti ala mingi. Jacques ahinga ye so, na lo mû wango na aChrétien ti tene sarango ye ti azo ti sese so asara ngangu pëpe na ndo ti ambeni ti ala. Ambeni ye so e lingbi ti manda na yâ ti wango so Jacques amû ayeke so wa?

Asarango ye ti azo so ayeke na ndara pëpe

11. Asarango ye wa ague tâ nde mingi na ndara so alondo na Nzapa?

¹¹ Jacques asara tënë polele na ndo ti asarango ye so ague tâ nde mingi na ndara so alondo na Nzapa. (Diko Jacques 3:14.) Kota bê na gingo tënë ayeke asarango ye ti azo ti sese so, me pëpe ti azo so yingo ti Nzapa afa lege na ala. Bi bê na ndo ti ye so ayeke si na ngoi so azo ayeke zia si nzara ti bê ti ala afa lege na ala. Abungbi ti nzapa omene so atene ala yeke aChrétien ayeke bâ ndo na ndo ti aye nde nde so andu mbeni eglize na Jérusalem so a iri ni Eglize ti Saint-Sépulcre. A tene so a fâ Jésus nga a lu lo na ndo so a sara da ti nzapa ni dä. Abungbi ti nzapa so ayeke papa ka mingi na popo ti ala. Na ngu 2006, mbeni mbeti-sango (Time) asara tënë ti mbeni ngoi so amoine “apapa teti angbonga mingi, . . . ala pika tere na popo ti ala na akota ta ti ziango bougie na yâ ni.” Teti so ala mä tere oko pëpe, ala mû clé ti eglize ni na mbeni zo so asara nzapa ti Arabo ti bata ni.

12. Nyen la alingbi ti si tongana azo asara ye na ndara pëpe?

¹² Place ti mara ti sarango ye tongaso ayeke na yâ ti kongregation ti aChrétien pëpe. Ye oko, wokongo asara si ngoi na ngoi ambeni zo ayeke luti ngangu na ndo ti bango ndo ti ala. Ye so alingbi ti gue na ala ti papa kamême na popo ti ala. Bazengele Paul abâ mara ti ye tongaso na yâ ti kongregation ti Corinthe, na lo tene na ala, lo tene: “Tongana sarango bê na papa ayeke na popo ti i, i yeke na lege ti mitele pëpe? na i yeke tambela na lege ti azo pëpe?” (1 aCor. 3:3). Teti mbeni ngoi, mara ti sioni sarango ye tongaso asi lani na yâ ti kongregation so na ngoi ti akozo Chrétien. Ni la, a yeke nzoni lê ti e akpengba ti tene mara ti sarango ye tongaso alï na yâ ti kongregation laso pëpe.

13, 14. Mû atapande so afa tongana nyen mbeni zo alingbi ti sara ye tongana azo ti sese so.

¹³ Tongana nyen mara ti bibe tongaso alingbi ti lï yeke na yeke na yâ ti kongregation? A lingbi ti to nda ni na yâ ti akete kete ye. Na tapande, na ngoi ti lekengo mbeni Da ti Royaume, aita ayeke fa abibe ti ala nde nde na ndo ti lege so a yeke nzoni a leke na ni. Mbeni ita alingbi ti to nda ti papa na amba ti lo ndali ti so ala yeda pëpe na ye so lo ye ala sara. Na peut-être lo yeke kasa ngangu mingi adesizion so ala mû. Lo lingbi même ti dö kua ni ti zia. Zo so asara mara ti ye tongaso agirisa so mingi ni, sarango mbeni kua so andu kongregation ahunda ti tene aita asara ye na siriri ahon ti luti na ndo ti mbilimbili kode so a mû ti sara na kua ni. Jéhovah ayeke bâ na nene ni mingi sarango ye na tâ be-ti-molenge me lo yeda pëpe na sarango ye na papa.​—1 Tim. 6:4, 5.

¹⁴ Peut-être a-ancien ti mbeni kongregation abâ so mbeni mba ti ala asara ye mbeni pëpe alingbi na ye so a hunda na a-ancien ti sara, atâa so ancien so asara ngu mingi na yâ ti kusala ti lo. A mû na lo mbeni mbilimbili wango, me lo changé asarango ye ti lo pëpe, na tongaso na ngoi ti vizite ti surveillant ti circonscription, lo yeda so a yeke nzoni ti tene a zi ancien so. Ancien so ayeke bâ desizion so a mû tongana nyen? Na tâ be-ti-molenge, lo yeke yeda na desizion so a-ancien so kue amû nga na wango so a mû na lo? Lo yeke sara ngangu ti sara ye so a hunda si a kiri a zia lo ancien na yâ ti kongregation? Wala lo yeke bata tënë na bê ti lo nga bê ti lo ayeke so ndali ti so lo yeke ancien mbeni pëpe? A yeke na lege ni pëpe ti tene mbeni ita-koli asara ye mo bâ mo tene lo ngbâ ancien atâa so amba ti lo azi lo awe. Lo yeke sara ye na ndara tongana na tâ be-ti-molenge lo yeda so amba ti lo asara ye na lege ni.

15. Ngbanga ti nyen mo bâ so wango ti Nzapa so e wara ni na Jacques 3:15, 16 ayeke kota mingi?

¹⁵ Biani, ambeni ye so asi alingbi ti sara si mbeni Chrétien afa oko mara ti bibe so. Me atâa ye wa asi, a lingbi e sara ngangu ti kpe mara ti asarango ye tongaso. (Diko Jacques 3:15, 16.) Disciple Jacques atene so mara ti abibe tongaso ayeke “ti sese” ndali ti so a gue oko na asarango ye ti azo ti sese so me a londo na Nzapa pëpe. Mara ti abibe tongaso ayeke “ti mitele senge” na lege so, legeoko tongana mbeni nyama so lo yeke gbu li ti lo pëpe, nzara ti bê ti zo ayeke pusu lo ti sara ye. Mara ti abibe tongaso ayeke “ti Zabolo” teti aye so ague oko na asioni sarango ye ti ayingo sioni so ayeke awato ti Nzapa. A yeke na lege ni oko pëpe ti tene mbeni Chrétien aduti na asarango ye so.

16. A hunda peut-être na e ti sara ngangu ti sara nyen? Aye wa ayeke mû maboko na e ti sara ni?

¹⁶ A yeke nzoni zo oko oko kue na yâ ti kongregation agbu li ti lo nga lo sara ngangu ti zi asioni bibe. Teti so a-ancien ayeke fa ye na yâ ti kongregation, a yeke nzoni ala zi asioni bibe so ala yeke na ni. Awokongo ti e nga na ngangu so azo ti sese so ayeke sara na ndo ti e asara si a yeke ngangu ti sara ye so. A lingbi ti haka gingo ti sarango tongaso na gingo ti monté na li ti mbeni hoto so tere ni asara dongo dongo na a sara si zo ayeke monté gbä. Tongana mbeni ye ti gbungo ni ayeke dä pëpe, e lingbi ti kiri kiringo na gbe ni. Ye oko, tongana e gbu awango so ayeke na yâ ti Bible ngangu nga e yeda na maboko so kongregation ti Nzapa so ayeke na ndo ti sese kue ayeke mû na e, e lingbi ti gue na li ni.​—Ps. 73:23, 24.

Asarango ye so mbeni zo so ayeke na ndara ayeke gi ti duti na ni

17. Zo so ayeke na ndara ayeke sara ka nyen na ngoi so lo tingbi na aye ti sioni?

¹⁷ Diko Jacques 3:17. E yeke wara ye ti nzoni tongana e bâ ambeni sarango ye so zo so ayeke na “ndara so alondo na nduzu” ayeke na ni. Ti duti na sioni oko pëpe andu sarango ye tâ na lege ni ndali ti so nzoni bibe apusu zo ti sara ni. A lingbi e ke hio aye ti sioni, na a yeke nzoni e sara ni na lê ni lê ni. Bâ tapande so: Tongana mbeni zo aye ti yôro maboko ti lo na lê ti mo, mo yeke sara nyen hio? Mo yeke kiri na li ti mo na peko wala mo yeke kanga lege na maboko ti zo ni. A yeke ye so mo yeke sara ni gi hio tongaso, sân ti gbu li kozoni. A yeke nzoni e sara nga tongaso na ngoi so mbeni ye aye ti pusu e ti sara ye ti sioni. Aye so ayeke pusu e ti ke aye ti sioni gi hio tongaso ayeke nzara ti e ti duti na sioni oko pëpe nga na yingo-ti-hinga ti e so Bible afa ye nzoni na ni (aRom. 12:9). Na yâ ti Bible, e wara atapande ti azo so ake aye ti sioni gi hio tongaso. A yeke azo tongana Joseph na Jésus.​—Gen. 39:7-9; Mat. 4:8-10.

18. A lingbi e sara nyen ti fa so (a) e ye siriri? (b) e yeke gi ti bata siriri ti kongregation?

¹⁸ A hunda ti tene zo so ayeke na ndara so alondo na Nzapa aye siriri. Ye so ahunda na e ti kpe ti gi yanga ti azo, ti papa wala ti sara aye so ayeke buba yâ ti siriri. Jacques afa anzene nzene tënë na ndo ti tënë so, lo tene: “A lu lë ti lengo ti mbilimbili na lege ti siriri teti ala so aleke tënë ti siriri.” (Jacq. 3:18). Bâ so a hunda ti tene zo “aleke tënë ti siriri.” A hinga e na yâ ti kongregation tongana zo so aye siriri wala zo so ayeke gi tënë mingi? E yeke wara tënë lakue na amba ti e wala bê ti e ayeke so hio wala e yeke so bê ti amba ti e? E yeke tene lakue e tene, gi sarango ye ti e la? Wala na tâ be-ti-molenge e yeke gi ti ke lege ti asioni sarango ye so ayeke so bê ti amba ti e? A hinga e tongana azo so ayeke sara ngangu ti bata siriri, azo so ayeke nduru ti pardone amba ti ala na ti kanga lê na ndo ti afaute ti ala? Ti gbu li ti e nzoni na ndo ti mara ti ahundango tënë tongaso alingbi ti mû maboko na e ti changé asarango ye ti e si e sara ye alingbi na ndara so alondo na Nzapa mingi ahon ti kozo.

19. Nyen la ayeke sara si a hinga mbeni zo tongana zo so ayeke sara ye na nzobe?

¹⁹ Jacques azia sarango ye na nzobe na popo ti aye so afa so zo ayeke na ndara so alondo na Nzapa. Ahon ti tene e luti ngangu na ndo ti bango ndo ti e, a hinga e tongana azo so ayeke nduru ti yeda na ye so amba ti e aye ti sara tongana a gue nde pëpe na akpengba-ndia ti Bible? A hinga e tongana azo so ayeke sara ye na nzobe na so a yeke ngangu pëpe ti sara lisoro na ala? Tongana e yeke sara ye tongaso, e yeke fa so e yeke sara ye na lege ni.

20. Ye wa ayeke si tongana e duti na asarango ye so e bâ na yâ ti article so?

²⁰ Biani, tongana aita ayeke sara ngangu ti sara ye alingbi na ndara so alondo na Nzapa tongana ti so Jacques asara tënë ni, ala yeke duti nzoni mingi (Ps. 133:1-3). Ti duti na tâ be-ti-molenge, ti ye siriri nga ti sara ye na lege ni na mbage ti amba ti e ayeke sara biani si songo ti e na ala aga nzoni ahon ti kozo. Ye so ayeke fa polele so e yeke na “ndara so alondo na nduzu”. Na yâ ti article ti peko, e yeke bâ ande tongana nyen ti bâ amba ti e tongana ti so Jéhovah abâ na ala alingbi ti mû maboko na e ti fa so e yeke na ndara so alondo na Nzapa.

[Kete tënë na gbe ni]

Mo lingbi ti fa nda ni?

• Nyen la asara si mbeni Chrétien ayeke biani na ndara?

• Tongana nyen e lingbi ti sara ye ague oko na ndara so alondo na Nzapa ahon ti kozo?

• Asarango ye wa a yeke bâ ni na mbage ti azo so ake ti sara ye ague oko na “ndara so alondo na nduzu”?

• Asarango ye wa mo leke na bê ti mo ti duti na ni mingi ahon ti kozo?

[Foto na lembeti 25]

Na lege wa papa alingbi ti lï yeke na yeke na popo ti aita laso?