Sarango ye ti Babâ ti e ti yayu ayeke biani tongana nyen?
AZO mingi ayeke tene na li peko ti tapande ti sambela so Jésus afa na adisciple ti lo (Matthieu 6:9-13). Lakue tongana ala yeke tene sambela so, ala yeke iri Nzapa “Babâ ti e”. Ye oko, oke alingbi ti tene so ala hinga lo nzoni?
Ti mo ayeke tongana nyen? Mo hinga Nzapa nzoni? Mo yeke na kpengba songo na Nzapa, mo yeke sara tënë na lo, mo yeke fa ngia ti bê ti mo nga na vundu ti bê ti mo na lo? Ti tâ tënë ni, hingango Nzapa andu nyen?
Iri ti Nzapa ayeke Jéhovah
Mbeni kete molenge alingbi ti hinga babâ ti lo gi tongana ‘papa’. Ye oko, na ngoi so lo yeke kono, lo hinga iri ti babâ ti lo, asarango ye ti lo nga kite ayeke dä pëpe so lo yeke pika kate na ndo ti babâ ti lo. Ka ti Babâ ti e ti yayu so amû na e fini, mo hinga ye na ndo ti lo? Mo hinga iri ti lo nga na nda ti iri ni?
Na ngoi so azo mingi ayeke tene peko ti sambela so Jésus afa na adisciple ti lo, ala yeke tene fani mingi “e ye iri ti Mo aga nzoni-kue”. Me tongana a hunda ala, a tene: “Iri ti Nzapa ni ayeke nyen?”, a yeke si so ala hinga ni pëpe. Atongoro so ayeke na lê ti nduzu, akota hoto, nga na gbâ ti anyama so ayeke na gbe ti ngu afa polele so Nzapa ayeke dä. Ye oko, aye so afa na e pëpe iri ti Nzapa. Ti hinga iri ti Nzapa, a lingbi e diko Bible. Bible atene: ‘Iri ti lo ayeke Yahve’, wala Jéhovah.—Exode 15:3, Tene ti Nzapa, Kozo Mbouki; Genèse 22:14.
Nzapa aye ti tene e hinga iri ti lo, Jéhovah. Ndali ti nyen? Ndali ti so iri ti lo amû lege na zo ti hinga asarango ye ti lo. Nda ti iri so aye ti tene: “Lo so asara si ye aga.” So ti tene, lo yeke ga ye kue so a hunda ti ga ni ti mû lege na lo ti sara ye so lo leke na bê ti lo ti sara. Gbu li ti mo na ndo ti tapande so: A lingbi mbeni babâ ti sewa aga ye nde nde alingbi na aye so asi ti mû lege na lo ti bâ lege ti sewa ti lo nzoni. Lo yeke ga zo ti gingo kobe teti sewa ni, zo ti mungo wango na sewa ni, zo ti fango ngbanga na yâ ti sewa ni, zo ti sarango si azo ti yâ ti sewa ni amä tere, zo ti batango sewa ni si sioni asi na sewa ni pëpe nga zo ti fango ye na sewa ni. Legeoko nga, iri ti Jéhovah adë bê ti e so atâa ye wa alingbi ti si ande, lo lingbi biani ti sara aye so lo leke na bê ti lo ti sara ti mû lege na awakua ti lo ti bâ nzoni dä.
Zia e bâ akusala nde nde so Nzapa ti e so aye e mingi ayeke sara, ti gue oko na nda ti iri ti lo. Ti hinga ni ayeke mû maboko na mo ti hinga asarango ye ti Jéhovah Nzapa nzoni. A yeke mû nga maboko na mo ti hinga aye so a lingbi mo sara si mo ga nduru na lo.
“Nzapa ti ndoye na ti siriri”
Bazengele Paul airi Wasarango e “Nzapa ti ndoye na ti siriri”. (2 aCorinthien 13:11). Ndali ti nyen? Jésus Christ atene ândö awe, lo tene: “Nzapa andoye sese so tongaso, Lo mû Molenge ti Lo ngengele oko, si zo so amä na bê na Lo alingbi kui pëpe, me lo yeke na fini ti lakue lakue.” (Jean 3:16). Teti so Nzapa aye azo mingi, lo mû ngelengele Molenge ti lo oko tongana sandaga ti zi e; ye so asara si azo so amä na bê na lo ayeke wara ande fini ti lakue lakue, na ala yeke hinga pëpe vundu na pasi so aga na peko ti siokpari. A yeke ndali ni la Paul nga atene: “Futa ti siokpari ayeke kui; me matabisi ti Nzapa ayeke fini ti lakue lakue na yâ Christ Jésus Seigneur ti e.” (aRomain 6:23). Ye so alingbi biani ti sara si e ye Nzapa na e ga nduru na lo.
Nzapa afa ndoye ti lo na mbage ti azo kue nga na mbage ti awakua ti lo oko oko kue so ayeke be-ta-zo. Na azo ti Israël ti giriri, so fani mingi ala ke yanga ti lo, Moïse atene: “A yeke na lege so si i futa L’Eternel? O i azo ti buba so i hinga ye pëpe. Lo yeke Babâ ti mo pëpe? na mo yeke ti Lo pëpe? Lo sara mo, na Lo mû ngangu na mo.” (Deutéronome 32:6). Mo gbu nda ti tënë so? Jéhovah, Babâ ti ndoye, abâ lani lege ti azo ti lo atâa afaute so ala sara. Nga lo mû na ala aye so ala yeke tâ na bezoin ni na lege ti mitele na lo sara si ala duti na ngia. Na ndo ni, lo sara si songo ti lo na ala akpengba.
E kue e yeke wara akpale na yâ ti gigi ti e na ye so alingbi ti sara si ngoi na ngoi e yeke na vundu, na même e tï na yâ ti kota vundu so aninga. E yeke na bezoin ti tene mbeni zo amû maboko na e si e duti na nzoni bango ndo na ndo ti ye so e yeke na yâ ni nga na kpale so e wara. Zo wa la alingbi ti mû maboko na e? Jéhovah ayeke sara kua na Mbeti ti lo so ayeke Bible ti mû na e anzoni wango nga ti bâ lege ti e. Mbeti ti Nzapa afa na e ndani so e yeke bâ pasi mingi. A fa nga na e ye so e lingbi ti sara si e hon ndo ti kpale so asi na e. Tongana ti so mbeni babâ ayeke mû maboko na ndoye na molenge ti lo so atï na sese na lo wara kpale, Jéhovah ayeke fa kota ndoye ti lo na mbage ti e na lege so lo yeke kuku ti mû na e maboko alingbi na bezoin ti e. Ti tâ tënë ni, Jéhovah alingbi biani ti mû maboko na azo so azia bê ti ala kue na lo na lo yeke nduru ti sara ni.—Esaïe 59:1.
Nzapa ayeke ‘Lo so lo mä sambela’ na a yeke mbeni ye so afa so lo ye e mingi (Psaume 65:3). Tongana nyen? Bazengele Paul afa ndani, lo tene: “I gi bê ti i na ye oko pëpe; me na yâ ye kue i fa na Nzapa ye so i ye, na lege ti sambela na ti hunda mingi na tënë ti merci. Na fade siriri ti Nzapa so ahon bibe kue abata bê ti i na abata bibe ti i na yâ Christ Jésus.” (aPhilippien 4:6, 7). Tongana e sambela Jéhovah na bê ti e kue na e sara ye ague oko na aye so ayeke na yâ ti Mbeti ti lo, e nga kue e yeke wara “siriri ti Nzapa so ahon bibe kue”.
“Nzapa so ahinga ye kue”
Bible afa na e so “ndara” ti Jéhovah Nzapa “alingbi kue”. So lo yeke “Nzapa so ahinga ye kue”, a sara si lo hinga azo nga na aye so ala yeke na bezoin ni nzoni mingi ahon azo kue (Job 36:4; 1 Samuel 2:3). Lo tene na lege ti wakua ti lo Moïse so “zo angbâ na fini gi na lege ti kobe pëpe, me lo ngbâ na fini na lege ti tënë kue so asigigi na yanga ti L’Eternel.” (Deutéronome 8:3; Matthieu 4:4). Ye so aye ti fa so ti tene zo awara tâ ngia na yâ ti gigi ti lo, lo yeke gi na bezoin ti wara aye ti mitele pëpe.
Na lege ti Bible, Wasarango e ayeke fa lege na e nga lo yeke mû na e apendere wango. Tongana e manda Bible na e sara ye alingbi na awango so ayeke na yâ ni, e yeke wara aye ti nzoni na lege ti “tënë kue so asigigi na yanga ti L’Eternel.” Na tapande, Zuzanna, mbeni ita-wali atene ye so na ndo ti dutingo ti sewa ti lo, lo tene: “Songo ti mbi na koli ti mbi akpengba mingi ndali ti so e yeke diko Bible ndo oko, e yeke gue oko na abungbi nga e yeke fa na azo ye so e manda na yâ ti Bible. Aye so Nzapa ayeke fa na e asara si aye so e zia na gbele e ti sara ague oko nga songo ti e akpengba mingi.”
Mo ye ti wara aye ti nzoni na lege ti awango ti Nzapa nga na lege ti aye so lo yeke fa? Tongana mo manda Bible lakue nga mo sara ye alingbi na awango so ayeke na yâ ni, a lingbi ti sara si mo wara aye ti nzoni mingi na lege ti yingo.—aHébreu 12:9.
“Nzapa ti salut”
Aye ti wusuwusu ahon ndo ni laso. Azo ahinga pëpe tâ ye so ayeke si ande kekereke. Tongana mo yeke na ndo so bira ayeke dä, a lingbi ti sara si mo duti na kota nzara ti wara siriri. Na yâ ti akodoro mingi, azo ayeke na mbeto ti tene a sara aye ti sioni na ala nga a sara aye ti ngangu na ala. Tënë ti aye ti konomi ti kodoro so aluti nzoni pëpe nga na aye so aterroriste ayeke sara asara nga si azo aduti na mbeto. Zo wa la alingbi ti zi e na yâ ti aye so kue? Laso, azo ayeke na bezoin mingi ahon ti kozo ti tene a bata ala na a zi ala.
Bible atene so “Iri ti [Jéhovah, MN ] ayeke tour ti ngangu; zo ti mbilimbili akpe dä na lo bata tere ti lo.” (aProverbe 18:10). Tongana e hinga iri ti Nzapa na e zia bê ti e kue na ndo ti iri so, a yeke sara si e gbu li ti e na ndo ti aye so lo sara lani nga na aye so lo yeke sara ande ti zi azo so azia bê ti ala kue na lo. Jéhovah afa biani so lo lingbi ti zi azo ti lo. Na tapande, lo sö azo ti Israël na lege so lo futi apuse ti mbarata ti Pharaon na aturugu ti lo. Jéhovah afa biani so lo yeke mbeni Nzapa so ayeke sara ye alingbi na tënë ti yanga ti lo, so lo yeke dabe ti lo na azo so ayeke na yâ ti aye ti vundu nga so lo yeke na nzara ti sara mbeni ye ndali ti ala.—Exode 15:1-4.
Ti tene e sö fini ti e kekereke, a lingbi e zia bê ti e kue na Jéhovah na e bâ lo tongana zo ti songo e. Gbia David ti Israël ti giriri, so aye ti ngangu asi na lo lani mingi, afa so lo bâ Jéhovah tongana zo ti songo lo, ni la lo tene: “Mo yeke Nzapa ti salut ti mbi.” (Psaume 25:5). Bazengele Pierre atene na bê ti lo kue, lo tene: ‘Jéhovah ahinga lege ti zi azo na yâ ye so atara ala, ala so akpe mbeto ti Nzapa.’—2 Pierre 2:9.
Ti zo so azia bê ti lo kue na Nzapa ti mû maboko na lo, Nzapa amû zendo so: “Fade Mbi yä lo na nduzu teti lo hinga iri ti Mbi.” (Psaume 91:14). Awakua ti Jéhovah ti laso abâ biani so zendo so ayeke tâ tënë. Henryk so ayeke na kodoro ti Pologne asara na Jéhovah na bê ti lo kue teti ngu 70, atâa akpale so lo wara nga na aye ti ngangu so a sara na lo. Na ngoi so Henryk ayeke lani gi na ngu 16, a tokua babâ ti lo na Auschwitz, mbeni kando ti sarango zo na pasi. A zia Henryk na ita ti lo ti koli na mbeni ndo so a yeke bâ lege ti amolenge ti kpengba-li dä. Na pekoni, a tokua lo na yâ ti akando nde nde ti sarango zo na pasi. Tongana Henryk ayeke dabe ti lo na ndo ti ngoi ni so, lo tene: “Na yâ ti aye ti ngangu kue so mbi wara, Jéhovah azia mbi lâ oko pëpe. Lo mû maboko na mbi lakue ti ngbâ be-ta-zo, atâa so fani mingi mbi ga nduru na kuâ.” Biani, Jéhovah ayeke mû na awakua ti lo mabe nga lo yeke kpengba ala ti sara si ala gbu ngangu.
Na yâ ti ngoi kete, Jéhovah ayeke sö ande azo kue so afa so ala yeke na mabe na lo nga so abâ ndo na mbage ti lo ti zi ala. Lo tene: “Mbi, Mbi yeke L’Eternel; mbeni sauveur ayeke pëpe, gi Mbi oko.” (Esaïe 43:11). Na ngoi ti “bira ti kota lâ ti Nzapa, Lo Ti Ngangu Ahon Kue”, lo yeke futi ande azo ti sioni kue so ayeke na ndo ti sese nga lo yeke zi ande azo ti mbilimbili (Apocalypse 16:14, 16; aProverbe 2:21, 22). Jéhovah adë bê ti e lo tene: “Azo so ayeke na tâ be-ti-molenge, fade sese ni aga ye ti héritier ti ala, fade ala wara ngia na yâ siriri so awu mingi.”—Psaume 37:11.
Lege ti ga “amolenge ti Nzapa”
Na ngoi ti prophète Malachie, azo ti Israël atene so Jéhovah ayeke Babâ ti ala. Ye oko, tongana a ndu tene ti nengo Jéhovah nga na mungo tere ti ala na lo, ala yeke mû na lo na sandaga amapa so aga sioni awe, anyama so lê ti ala abuba nga na ala so maboko wala gere ti ala anze. A yeke ndali ni la si Jéhovah ahunda ala, lo tene: “Tongana Mbi yeke Babâ ti i, yango-iri ti Mbi ayeke na ndo wa?”—Malachie 1:6.
Sara pëpe mara ti faute so azo ti Israël so ayeke lani be-ta-zo pëpe asara. Me e wa mo ti manda ye na ndo ti Jéhovah Nzapa nga ti ga nduru na lo. Disciple Jacques amû wango so: “I ga nduru na Nzapa, na fade Lo ga nduru na i.”—Jacques 4:8.
Tongana Jéhovah ayeke Babâ ti mo, ye so ahunda na mo ti sara ambeni ye. Tongana mo gi ti ne Nzapa na lege so mo yeke sara ye na yâ ti fini ti mo kue alingbi na akpengba-ndia ti lo, lo yeke girisa ande lâ oko pëpe angangu so mo sara. Lo yeke mû maboko na mo ti tambela na ndo ti kete lege so ayeke gue na zo ti duti na yâ ti fini dunia so lo mû zendo ni, mbeni ndo so “kui ayeke mbeni pëpe. Vundu, wala toto, wala sana, ayeke mbeni pëpe”. (Apocalypse 21:4). Na ngoi ni so, azo kue so amä yanga, fade a yeke ‘zi ala na yâ ye ti futi so asara ala na ngbâa, na A zia ala na yâ liberté ti gloire ti amolenge ti Nzapa.’—aRomain 8:21.
[Kete tënë na lembeti 5]
Nzapa aye ti tene e hinga iri ti lo, Jéhovah, so nda ni ayeke “Lo so asara si ye aga”
[Kete tënë na lembeti 6]
“Na yâ ti aye ti ngangu kue so mbi wara, Jéhovah azia mbi lâ oko pëpe.”—HENRYK
[Kete tënë na lembeti 7]
“Songo ti mbi na koli ti mbi akpengba mingi ndali ti so e yeke diko Bible ndo oko, e yeke gue oko na bungbi nga e yeke fa na azo ye so e manda na yâ ti Bible.”—ZUZANNA