Ndoye ti Christ na mbage ti e apusu e ti ndoye amba ti e
“Jésus so andoye azo ti lo so ayeke na yâ ti dunia ni, lo ndoye ala juska na nda ni.”—JEAN 13:1
1, 2. (a) Kota ye wa e bâ na yâ ti ndoye so Jésus afa na mbage ti e? (b) Ambeni ye wa so andu ndoye e yeke sara tënë na ndo ni na yâ ti article so?
JÉSUS azia na e tapande so alingbi kue na ndo ti ndoye. Sarango tënë ti lo, sarango ye ti lo, fango ye ti lo na fini ti lo so lo mû na sandaga, afa na gigi ndoye ti lo. Na hunzingo ti fini ti Jésus na ndo ti sese, lo fa ndoye ti lo na mbage ti azo so lo tingbi na ala, mbilimbili na mbage ti adisciple ti lo.
2 Jésus azia mbeni kpengba tapande ti ndoye na adisciple ti lo ti mû pekoni. Tapande so apusu nga e ti fa mara ti ndoye so na mbage ti aita ti e ti yingo, me nga na mbage ti azo kue. Na yâ ti article so, fade e yeke gbu li na ndo ti ye so a-ancien ti congrégation alingbi ti manda na mbage ti Jésus na ndo ti sarango ye na ndoye na mbage ti azo so asara siokpari. E yeke sara nga ande tënë na ndo ti lege so ndoye so Jésus afa apusu aChrétien ti mû maboko na aita ti ala na ngoi ti akpale, na ngoi so aye tongana ngu na pupu abuba ndo nga na ngoi so ala tï kobela.
3. Atâa so Pierre agirisa lege, Jésus asara ye na mbage ti lo tongana nyen?
3 Na bï so si na ndade ni Jésus akui, bazengele ti lo Pierre atene fani ota so ni hinga lo pëpe (Marc 14:66-72). Ye oko, na peko ti so Pierre agbian bê ti lo, tongana ti so Jésus atene kozoni, Jésus apardone lo. Jésus amû na Pierre akota kusala ti sara (Luc 22:32; Kus. 2:14; 8:14-17; 10:44, 45). E manda nyen na ndo ti lege so Jésus asara ye na mbage ti azo so agirisa lege?
Duti na bibe ti Christ na mbage ti zo so asara siokpari
4. Na yâ ti ye wa mbilimbili a hunda ti duti na bibe ti Christ?
4 Na popo ti aye mingi so ayeke si so ahunda ti duti na bibe ti Christ, mbeni so alingbi ti mû vundu mingi na zo ayeke tënë ti siokpari ti mbeni ita, atâa na yâ ti sewa wala na yâ ti congrégation. Mawa ni ayeke so, na alango ti nda ni ti aye ti Satan so ayeke gue ti hunzi, sarango ye ti azo ti dunia so ayeke buba gi bubango. Sioni bibe ti ala na ndo ti nzoni sarango ye alingbi ti sara si amaseka na akangba asara ye tongana ti ala. Na ngoi ti akozo Chrétien, a bi ambeni na gigi ti congrégation, na a zingo na ambeni. A yeke tongaso nga laso (1 aCor. 5:11-13; 1 Tim. 5:20). Me, tongana a-ancien so aduti ti leke atënë tongaso afa na gigi bibe ti Christ, a lingbi ti sara ye mingi na ndo ti zo so asara siokpari ni.
5. Tongana nyen a-ancien alingbi ti duti na bibe ti Christ na mbage ti azo so asara sioni?
5 Tongana Jésus, a lingbi a-ancien abata na ngoi kue akpengba-ndia ti Jéhovah na ndo ti ye so ayeke mbilimbili. Na sarango tongaso, ala yeke fa na gigi so ala mû tapande ti Jéhovah so asara ye na ngangu pëpe, lo sara ye na nzoni bê nga na ndoye. Tongana mbeni zo achangé bê ti lo biani, ‘bê ti lo afâ na yingo ti lo ayeke na vundu’ ndali ti sioni so lo sara, a yeke duti ngangu pëpe na a-ancien ti “kiri na zo so na nzoni lege, na ala [yeke] sara ni na ngangu pëpe.” (Ps. 34:19; aGal. 6:1). Me ka tongana zo ni asara ngangu-li na bê ti lo ayeke na vundu kete wala nga oko pëpe?
6. Nyen la a lingbi a-ancien asara pëpe tongana ala yeke leke tënë ti mbeni zo so asara siokpari? Ngbanga ti nyen?
6 Tongana mbeni zo so asara siokpari ake wango ti Mbeti ti Nzapa wala lo gi ti bi tënë ni na li ti mbeni zo, a-ancien na ambeni zo alingbi ti sara ngonzo. So ala hinga aye ti sioni so aga na peko ti siokpari ti zo ni awe, bê ti ala alingbi ti pusu ala ti sara tënë ti bê ti ala na ndo ti ye so zo ni asara. Ye oko, ngonzo ayeke te ye na fini ni na afa na gigi “bibe ti Christ” pëpe. (1 aCor. 2:16; diko Jacques 1:19, 20.) Jésus agboto mê ti ambeni zo na ngoi ti lo, me lâ oko lo tene na ala mbeni sioni tënë pëpe wala lo sara tënë ti zia vundu na bê ti ala pëpe (1 Pi. 2:23). Me, sarango ye ti lo azi lege na azo so asara sioni ti changé bê ti ala na ti kiri si Jéhovah asara nzoni bê na ala. Tâ tënë, mbeni nda ti gango ti Jésus na yâ ti dunia ayeke “ti sö awasiokpari.”—1 Tim. 1:15.
7, 8. Nyen la alingbi ti fa lege na a-ancien ti leke tënë ti mbeni zo so asara siokpari?
7 Tongana nyen tapande ti Jésus na ndo ti tënë so alingbi ti sara ye na ndo ti bango ndo ti e na ndo ti azo so a lingbi congrégation ase ala? Girisa pëpe so ye so Bible afa na ndo ti lekengo tënë ti siokpari ti mbeni zo na yâ ti congrégation ayeke ti bata kundu ti Nzapa na ti pusu zo so awara sengo ndo ti changé bê ti lo (2 aCor. 2:6-8). A yeke ye ti vundu ti bâ so ambeni achangé bê ti ala pëpe, na a lingbi a bi ala na gigi ti congrégation; me a mû ngia ti hinga so mingi ti ala na pekoni akiri na gbe ti Jéhovah nga na yâ ti congrégation ti lo. Tongana a-ancien afa bibe ti Christ, ala yeke mû maboko na zo ni ti gbian bê ti lo na ti kiri na Jéhovah. Azo so asara siokpari alingbi ti girisa mbeni lâ awango kue ti Bible so a mû na ala, me ala yeke girisa ande pëpe so a-ancien ni ane ala nga asara ye na ndoye na mbage ti ala.
8 Ni la, a lingbi a-ancien afa na gigi “lengo ti yingo”, mbilimbili ndoye so Christ ayeke na ni, même na ngoi so zo so asara siokpari ni ayeke nduru ti mä wango pëpe (aGal. 5:22, 23). A yeke nzoni ala londo hio ti bi zo ni na gigi ti bungbi pëpe. A lingbi ala fa na zo ni so ala ye ti tene lo kiri na Jéhovah. Ni la, tongana mbeni zo so asara siokpari achangé bê ti lo na pekoni tongana ti so mingi ti ala ayeke sara, lo lingbi ti kiri singila mingi na Jéhovah nga na “akoli [so ayeke] tongana amatabisi” so ayapu ye na lo ti kiri na yâ ti congrégation.—aÉph. 4:8, 11, 12.
E duti na bibe ti Christ na ngoi ti nda ni so
9. Fa mbeni tapande ti kota ndoye so Jésus afa na mbage ti adisciple ti lo.
9 Na yâ ti mbeti ti lo, Luc asara tënë ti kota ndoye so Jésus afa na mbage ti adisciple ti lo. Christ ahinga so, mbeni lâ, fade aturugu ti Rome ayeke ga ti se kando na tere ti gbata ti Jérusalem, gbata so Nzapa afâ ngbanga na ndo ni awe; fade lege ti kpengo ni ayeke pëpe. Na ndoye, Jésus amû wango so na adisciple ti lo: “Tongana ala bâ aturugu so ayeke se kando angoro Jérusalem, zia ala hinga so futingo lo aga nduru awe.” A lingbi ala sara nyen? Jésus afa na ala polele kozoni mbilimbili ye so a lingbi ala sara. Lo tene: “Na ngoi ni so, zia ala so ayeke na Judée alondo akpe na li ti ahoto, zia ala so ayeke na yâ ti Jérusalem ni asigigi, na zia ala so ayeke na yâ ti akete kodoro alï na yâ ti gbata ni pëpe. Teti alango ni so ayeke ti kiringo peko ti sioni so azo asara, si aye kue so a sû na Mbeti ti Nzapa aga tâ tënë.” (Luc 21:20-22). Na pekoni so aturugu ti Rome angoro Jérusalem na ngu 66, azo so amä yanga ti Jésus asara ye alingbi na wango ti lo.
10, 11. Tongana nyen kpengo Jérusalem ti akozo Chrétien amû maboko na e ti leke tere ti e teti “kota ye ti vundu”?
10 Na ngoi so ala yeke kpe Jérusalem, a lingbi aChrétien afa na popo ti ala mara ndoye so Christ ayeke na ni, ndoye so Christ afa kozoni na mbage ti ala. Kite ayeke pëpe so ala kangbi na popo ti ala ye kue so ala yeke na ni. Me prophétie ti Jésus abâ gi futingo ngbene kodoro ti Jérusalem pëpe. Lo tene: “Fade mbeni kota ye ti vundu ayeke si, ye ti vundu so mara ni ade ti si lâ oko pëpe ngbene ye so dunia abâ gigi juska fadeso, na mara ni ayeke kiri ti si ande mbeni pëpe.” (Mat. 24:17, 18, 21). Kozoni nga na ngoi ti “kota ye ti vundu” so ayeke ga, e nga e lingbi ti wara angangu kpale na aye ti mitele mingi ayeke tia e. Tongana e yeke na bibe ti Christ, fade e yeke wara ngangu ti hon na yâ ni.
11 Na ngoi ti kota ye ti vundu so, a yeke nzoni e sara tongana ti Jésus, e fa na popo ti e tâ ndoye. Ti gue oko na tënë so, bazengele Paul amû wango so: “Zia zo oko oko na popo ti e agi ti nzere na mba ti lo na yâ ti ye so ayeke nzoni ti kpengba mba ti lo ni. Teti même Christ agi ti nzere na lo wani pëpe . . . Zia Nzapa so amû na zo gbungo ngangu nga na dengo bê asara si na popo ti ala, ala duti na oko bango ndo so Christ Jésus ayeke na ni lani.”—aRom. 15:2, 3, 5.
12. Mara ti ndoye wa a lingbi e maï ni na ndembe so? Ngbanga ti nyen?
12 Pierre so Jésus andoye lo awa aChrétien ti duti na “yengo tere so ayeke ti handango lê ti zo pëpe” na ti “yeda ti sara ye alingbi na tâ tënë”. A lingbi ala “ndoye tere ngangu mingi na ndoye so alondo na bê.” (1 Pi. 1:22). Laso, ngoi so e yeke dä a hunda mingi na e ti gi ti duti na asarango ye ti Christ. Ti ndembe so, aye mingi ayeke sara ngangu na ndo ti azo ti Jéhovah, na a ngbâ ti gue na li ni. Ni la a yeke nzoni mbeni zo na popo ti e azia bê ti lo na mbeni ye ti dunia so pëpe; aye ti wusuwusu so asi ade ti ninga pëpe na yâ ti konomi ti laso afa ni polele. (Diko 1 Jean 2:15-17.) Me, teti so nda ti aye ti ngoi so ayeke nduru mingi, e yeke na bezoin ti ga nduru na Jéhovah nga na aita ti e, ti duti na tâ songo na popo ti e na yâ ti congrégation. Bazengele Paul amû wango so: “Na yâ ti yengo tere ti aita, zia ala duti na tâ yengo tere na popo ti ala. Na ndo ti tënë ti nengo mba na popo ti ala, zia ala duti azo so amû li ni kozo ti sara ni.” (aRom. 12:10). Bazengele Pierre akiri aluti nga na ndo ti tënë ni, tongana lo tene: “Kota ye ni kue ayeke ti tene ala ndoye tere ngangu na popo ti ala, ngbanga ti so ndoye akanga ndo ti asiokpari mingi.”—1 Pi. 4:8.
13-15. Tongana nyen ambeni ita afa bibe ti Christ na mbage ti amba ti ala na peko ti ye ti ngangu so asi na ala?
13 Na yâ ti dunia kue, azo ahinga aTémoin ti Jéhovah na lege ti tâ ndoye so ala yeke na ni. E bâ tapande ti aTémoin so ayeda ti gue ti mû maboko na aita ti ala na peko ti so kota pupu na kota ngu-nzapa abuba ando mingi na mbongo ti sese ti Amerika na ngu 2005. Tapande ti ndoye ti Jésus apusu azo 20 000 na ndo ni ti zia anzoni da na anzoni kua ti nginza ti ala ti gue na bê ti ala wani ti mû maboko na aita ti ala so ye ti ngangu asi na ala.
14 Na mbeni kodoro ni, ngu ni ague hio asi kilomètre 80, na ngu ni asuku asi mètre 10 na nduzu. Na peko ti kiringo ti ngu ni, na ando kue so ngu ni ahon dä, mingi ti ada ni abuba kue. A-Témoin ti Jéhovah so alondo na akodoro nde nde amû agbakuru ti kua ti ala na akungba ti sarango na da ala gue na kodoro ni, na ala yeke lani nduru ti mû kode ti ala ti sara na kusala kue so a hunda ti sara. Ambeni ita-wali use, yaya na ngambe, so ala yeke nga awomua, azia kungba ti ala na yâ ti kutukutu na ala kpe kilomètre 3 000 ti gue ti mû maboko. Ngambe ni angbâ ti lo na kodoro ni ti mû maboko na komite so abâ tënë ti mungo maboko na azo so kpale asi na ala, na lo sara kusala tongana wakua ti ngoi kue.
15 Na yâ ti kodoro ni, ada ti aTémoin na ti ambeni zo so abuba si a kiri a sara fini ni na place ni wala a leke ni kue ahon 5 600. Tongana nyen aTémoin ti kodoro ni mveni abâ kota ndoye so a fa na mbage ti ala? Mbeni ita-wali so da ti lo abuba kue ague alango na yâ ti mbeni da so kutukutu agboto ni; li ni ayuru na fango réchaud ayeke na yâ ni. Aita aleke na lo mbeni kete pendere da. Na bango pendere da ni, lo toto ngbanga ti so singila asi bê ti lo. Na ambeni ndo mingi, aTémoin ti Jéhovah so ague alango na mbeni ndo nde angbâ na yâ ti ada so a mû na ala ti lango dä teti ngu oko wala même ahon so na peko ti so a hunzi ti leke ada ti ala. Ngbanga ti nyen? Ti mû lege na azo ti lekengo ada ni ti lango na yâ ti afini da ni juska ala kiri na ndo ti ala. So ayeke mbeni nzoni tapande ti fango na gigi bibe ti Christ!
E duti na bibe ti Christ na mbage ti azo so ayeke na kobela
16, 17. Na alege wa e lingbi ti fa na gigi bibe ti Christ na mbage ti azo so atï kobela?
16 Gi mbeni kete wungo ti azo na popo ti e si mara ti aye ti ngangu so e londo ti sara tënë ni asi na ala. Me a yeke tâ tënë so e kue e yeke wara ka akpale ti seni, atâa e wani wala azo ti sewa ti e. Ye so Jésus asara na mbage ti azo ti kobela aduti tongana tapande teti e. Ndoye ti lo apusu lo ti bâ mawa ti ala. Tongana azo mingi mingi aga na lo azo ti kobela, “lo sava ala kue so tere ti ala ason.”—Mat. 8:16; 14:14.
17 Laso, aChrétien ayeke na ngangu ti kaï kobela na tere ti azo tongana ti Jésus pëpe, me ala lingbi ti sara nzoni bê tongana ti Jésus na azo so ayeke na kobela. Na lege wa ala yeke fa ni na gigi? Mbeni lege ti fango na gigi bibe ti Christ ayeke ti tene a-ancien azia na sese akusala ti mungo maboko na azo ti kobela na yâ ti congrégation na ala bâ ndo na ndo ni, ti sara ye alingbi biani na tënë so ayeke na mbeti ti Matthieu 25:39, 40.a (Diko ni.)
18. Tongana nyen aita-wali use afa tâ ndoye na mbage ti mbeni ita-wali? Ye ti pekoni ayeke so wa?
18 Biani, a lingbi mbeni zo aduti gi ancien si lo sara nzoni na amba ti lo pëpe. E bâ tapande ti Charlene so ngu ti lo ayeke 44; lo yeke na cancer na a tene na lo so a ngbâ na lo gi lango bale-oko ti tene fini ti lo ahunzi. Na bango so ye ni ayeke duti ande ngangu na koli ti Charlene, ambeni ita-wali use so akpengba na lege ti yingo, so iri ti ala ayeke Sharon na Nicolette, ayeda ti ga ti mû maboko na Charlene na ngoi kue na tanga ti alango ti lo. Alango ni so ague juska asi yenga omene, me aita-wali use so afa ndoye ti ala juska na nda ni. Sharon atene: “A yeke ngangu tongana mo hinga so zo so tere ti lo ason ayeke sava na pekoni pëpe. Me Jéhovah amû na e ngangu. Ye so asi so asara si e ga nduru mingi na lo nga songo ti e na popo ti e akpengba.” Koli ti Charlene atene ti lo: “Mbi yeke girisa ande lâ oko pëpe nzoni bê nga na mungo maboko ti aita-wali use so. Nzoni bê ti ala na nzoni bibe ti ala asara si Charlene akanga bê ti lo na ndangba ngoi ti fini ti lo, na mbi wara ngangu so mbi yeke na bezoin ni ti tene bê ti mbi adë. Fade mbi yeke kiri singila na ala lakue. Ye so ala sara akpengba mabe ti mbi na Jéhovah nga ndoye so mbi yeke na ni teti sewa ti aita ti e kue.”
19, 20. (a) Ambage oku wa ti bibe ti Christ e manda? (b) Ye wa mo leke na bê ti mo ti sara?
19 Na yâ ti a-article ota so, e bâ ambage oku ti bibe ti Jésus, na e bâ tongana nyen e lingbi ti bibe na ti sara ye tongana lo. Zia e ‘sara ye na ngangu pëpe na tâ be-ti-molenge’ tongana ti Jésus (Mat. 11:29). E nga e lingbi ti sara kue ti sara ye na nzoni bê na amba ti e, atâa afaute ti ala na awokongo ti ala ahon ndo ni. Na même tongana e yeke na gbele atara, zia e sara mbeto pëpe ti bata andia kue so Jéhovah amû na e.
20 Na nda ni, zia e fa ndoye ti Christ na mbage ti aita ti e kue, tongana ti so Christ lo mveni asara, “juska na nda ni.” Mara ti ndoye tongaso ayeke fa na gigi so e yeke atâ disciple ti lo ( Jean 13:1, 34, 35). Biani, “zia yengo tere ti ala ti aita angbâ ti gue.” (aHéb. 13:1). Ku pëpe! Mû fini ti mo ti sepela na Jéhovah na ti mû maboko na amba ti mo! Fade Jéhovah airi tënë nzoni na ndo ti ngangu kue so mo sara.
[Kete tënë na gbe ni]
a Bâ article “Ne vous contentez pas de dire: ‘Tenez-vous au chaud et continuez à bien vous nourrir’ ”, na yâ ti Tour ti Ba Ndo ti 15 octobre 1986, na Français.
Mo lingbi ti fa nda ni?
• Tongana nyen a-ancien alingbi ti fa bibe ti Christ na mbage ti azo so asara siokpari?
• Ngbanga ti nyen mungo peko ti ndoye ti Christ ayeke kota ye mingi na ngoi ti nda ni so?
• Tongana nyen e lingbi ti fa na gigi bibe ti Christ na mbage ti azo so atï kobela?
[Foto na lembeti 19]
A-ancien aye ti tene azo so asara siokpari akiri na Jéhovah
[Foto na lembeti 21]
Tongana nyen aChrétien so akpe Jérusalem lani afa na gigi bibe ti Christ?
[Foto na lembeti 22]
Azo ahinga aTémoin ti Jéhovah na lege ti tâ ndoye so ala yeke na ni