Sara si azo abâ maïngo ti mo

“Mo gbu li ti mo na ndo ti aye so, mo bi tere ti mo kue na yâ ni, si azo kue abâ maïngo ti mo.”​—1 TIM. 4:15.

1, 2. Nyen la e hinga na ndo ti Timothée na ngoi so lo de kete nga na gbiango ye so asi na ngoi so lo yeke na ngu 20 tongaso?

NA NGOI so Timothée ade kete, lo lango na Galatie, so aga laso mbage ti kodoro ti Turquie. Kâ, gbâ ti acongrégation ti aChrétien abâ gigi na yâ ti angu so aga na peko ti kuâ ti Jésus. A si na mbeni ngoi, Timothée so ade maseka, mama ti lo nga na âta ti lo ti wali aga aChrétien so asara kua ngangu na yâ ti mbeni oko ti acongrégation ni (2 Tim. 1:5; 3:14, 15). Kite ayeke dä pëpe so Timothée ayeke lani na ngia ti duti Chrétien na popo ti azo so lo na ala ahinga tere nzoni. Ye oko, hio tongaso, aye ato nda ti changé.

² Aye ni kue ato nda ni na ngoi ti use vizite ti Paul na mbage kâ. Na ngoi ni so, Timothée ayeke peut-être na ngu 20 tongaso. Na ngoi ti vizite ti Paul, peut-être na gbata ti Lystres, lo bâ so aita ti acongrégation ti ndo ni “ayeke sara nzoni tënë ti [Timothée] mingi.” (Kus. 16:2). Sarango ye ti Timothée afa so lo yeke tâ mbeni biazo, atâa so lo de maseka mingi. Na pekoni, na gbe ti fango lege ti yingo vulu, Paul na bungbi ti a-ancien ti ndo ni azia maboko ti ala na li ti Timothée, na ala zia lo nde ti sara mbeni kusala so ayeke nde na yâ ti congrégation.​—1 Tim. 4:14; 2 Tim. 1:6.

3. Kpengba kusala wa Timothée awara lani pasa ti sara ni?

³ Na pekoni, Timothée awara mbeni kpengba tisango ndo: bazengele Paul aye ti mû lo ti ga zo so lo na lo ayeke sara voyage (Kus. 16:3). Biani, tere ti Timothée anzere mingi ndali ti tisango ndo so! So aye ti tene na yâ ti angu so aga na pekoni, fade Timothée na Paul ayeke sara voyage, nga ngoi na ngoi lo na ambeni zo nde, ti sara akusala so abazengele na a-ancien amû na lo. Paul na Timothée ague lani na ando nde nde na ye so asara si aita akpengba na lege ti yingo. (Diko Kusala 16:4, 5.) A yeke tongaso si aita mingi ahinga Timothée tongana mbeni zo so ague na li ni na lege ti yingo. Na peko ti ngu bale-oko tongaso so bazengele Paul asara kua legeoko na Timothée, lo tokua mbeti na aita so ayeke na Philippes, lo tene: “Mbi yeke na mbeni zo nde pëpe so ayeke na mara ti bibe ti [Timothée] so na so aye biani ti bâ lege ti ala. . . . Ala hinga biani ye so lo sara ti fa so lo lingbi, teti legeoko tongana mbeni molenge na babâ ti lo, lo sara kua na tere ti mbi tongana ngbâa ti sara si nzoni tënë amaï.”​—aPhil. 2:20-22.

4. (a) Kpengba kusala wa a mû lani na Timothée? (b) Na bango atënë ti Paul na 1 Timothée 4:15, ahundango tënë wa abâ gigi?

⁴ Na ngoi so Paul atokua mbeti na aita so ayeke na Philippes, lo mû mbeni kpengba kusala na Timothée: a yeke ti iri na kusala a-ancien nga na awakua ti mungo maboko (1 Tim. 3:1; 5:22). A yeke polele so Timothée aga lani mbeni ancien so a lingbi ti zia bê na ndo ti lo. Ye oko, na yâ ti oko mbeti ni so, Paul awa Timothée ti sara ‘si azo kue abâ maïngo ti lo.’ (1 Tim. 4:15). Azo abâ biani so Timothée amaï mingi awe pëpe? Tongaso, Paul aye lani ti tene nyen? Wango so alingbi ti mû maboko na e tongana nyen?

A yeke bâ maïngo ti e na lege ti yingo

5, 6. Nyen la aye lani ti buba nzoni duti ti congrégation ti Éphèse na lege ti yingo? A lingbi Timothée asara tongana nyen ti bata congrégation ni?

⁵ Zia e bâ aversê so aga kozo na 1 Timothée 4:15 nga na versê so aga na peko ni. (Diko 1 Timothée 4:11-16.) Kozo ti tene Paul asû atënë so, lo yeke na voyage na Macédoine me lo hunda na Timothée ti ngbâ na gbata ti Éphèse. Ndali ti nyen? Ndali ti so ambeni ita ti gbata ni ayeke ga na kangbi na yâ ti congrégation na lege ti afango ye ti wataka. A yeke ti Timothée ti bata nzoni duti ti congrégation ni na lege ti yingo. Lo yeke sara ni tongana nyen? Mbeni lege ti sarango ni ayeke ti tene lo duti mbeni nzoni tapande teti atanga ni.

⁶ Paul asû mbeti na Timothée, lo tene: “Mo ga mbeni tapande ndali ti azo so ayeke be-ta-zo, na lege ti tënë ti yanga ti mo, sarango ye ti mo, ndoye so mo yeke na ni, na lege ti mabe nga na dutingo so ayeke na sioni oko pëpe.” Paul akiri atene: “Mo gbu li ti mo na ndo ti aye so, mo bi tere ti mo kue na yâ ni, si azo kue abâ maïngo ti mo.” (1 Tim. 4:12, 15). Maïngo ti Timothée so andu anzoni sarango ye ti lo ti Chrétien me pëpe dutingo ti lo tongana mbeni zo so ayeke mû li ni na yâ ti congrégation. A yeke mara ti maïngo so la a ye ti bâ na mbage ti Chrétien oko oko kue.

7. A ku ti bâ nyen na mbage ti aita kue na yâ ti congrégation?

⁷ Tongana ti ngoi ti Timothée, laso nga aita ayeke na akusala nde nde na yâ ti congrégation. Ambeni ayeke a-ancien wala awakua ti mungo maboko. Ambeni ayeke na yâ ti kua ti ngoi kue. Ti ambeni ita, ala yeke asurveillant so ayeke gue na ando nde nde, ala yeke na Béthel wala ala yeke amissionnaire. A-ancien ayeke mû mbage na yâ ti akapa nde nde ti fango ye, na tapande na ngoi ti akota bungbi. Ye oko, aChrétien kue, atâa koli, wali wala maseka, ala lingbi ti sara si a bâ maïngo ti ala na lege ti yingo (Mat. 5:16). Tongana ti Timothée, même aChrétien so ayeke mû li ni, a ku ti tene ala sara si azo kue abâ anzoni sarango ye ti ala ti Chrétien.

Ga mbeni tapande na lege ti tënë ti yanga ti mo

8. Tënë ti yanga ti e ayeke sara nyen na ndo ti vorongo so e yeke voro na Nzapa?

⁸ A hunda na Timothée ti duti mbeni tapande na lege ti atënë ti yanga ti lo. E lingbi ti sara tongana nyen si a bâ maïngo ti e na lege ti atënë ti yanga ti e? Atënë ti yanga ti e ayeke fa wala e yeke tongana nyen. A yeke na lege ni so Jésus atene: “Yanga ayeke sara tënë ti ye so ayeke mingi na bê.” (Mat. 12:34). Jacques so mama ti lo na Jésus ayeke oko afa ye so tënë ti yanga ti e alingbi ti sara na ndo ti vorongo so e yeke voro na Nzapa. Lo tene: “Tongana mbeni zo abâ ti lo so lo yeke voro Nzapa na lege ni si na mbage lo komande menga ti lo pëpe, me lo ngbâ ti handa bê ti lo wani, vorongo Nzapa ti zo so ayeke senge senge.”​—Jacq. 1:26.

9. Na alege wa a lingbi e zia nzoni tapande na lege ti atënë ti yanga ti e?

⁹ Atënë ti yanga ti e alingbi ti sara si aita abâ tongana nyen e maï na lege ti yingo. Ni la, ahon ti tene atënë so ane zo pëpe, asioni tënë, ti kasa ndo wala ti tene atënë so ayeke son bê ti azo, aChrétien so ayeke abiazo ayeke sara ngangu ti kpengba azo, ti dë bê ti ala nga ti sara si ala yapu (aProv. 12:18; aÉph. 4:29; 1 Tim. 6:3-5, 20). Tongana e yeke nduru ti sara tënë na ndo ti andia ti Nzapa nga ti fa so andia ni so ayeke na lege ni, a yeke mû lege na azo ti bâ tongana nyen e gbu tënë ti Nzapa ngangu (aRom. 1:15, 16). Kite ayeke dä pëpe so anzoni zo ayeke bâ lege so e yeke sara kua nzoni na yanga ti e nga ala lingbi ti mû tapande ti e.​—aPhil. 4:8, 9.

E duti na nzoni sarango ye nga na sioni oko pëpe

10. Ti maï na lege ti yingo, ngbanga ti nyen a lingbi e duti na mabe so ayeke ti handango lê ti zo pëpe?

¹⁰ Ti tene mbeni Chrétien aduti mbeni nzoni tapande, kota ye ni ayeke gi pëpe ti tene atënë so akpengba zo. Tongana mbeni zo atene anzoni tënë me lo sara ye alingbi na ni pëpe, lo yeke zo ti handango lê ti zo. Paul ahinga nzoni mingi so aFarizien ayeke azo ti handango lê ti zo nga lo hinga sioni so aga na peko ti sarango ye ti ala so. Fani mingi, lo hunda na Timothée ti kpe mara ti sarango ye tongaso (1 Tim. 1:5; 4:1, 2). Me Timothée ayeke zo ti handango lê ti zo pëpe. Na yâ ti use mbeti so Paul atokua na Timothée, lo tene: “Mbi dabe ti mbi na mabe ti mo so ayeke ti handango lê ti zo oko pëpe.” (2 Tim. 1:5). Atâa so kue, a yeke nzoni Timothée asara si azo abâ so lo yeke biani tâ Chrétien. A lingbi lo duti lani mbeni nzoni tapande.

11. Paul atene nyen na Timothée na ndo ti amosoro?

¹¹ Na yâ ti ambeti use so Paul atokua na Timothée, lo mû na lo wango na ndo ti aye nde nde so andu sarango ye ti lo. Na tapande, lo wa Timothée ti kpe tombango peko ti amosoro. Paul atene: “Ndoye ti nginza ayeke gunda ti asioni ye nde nde kue; na gingo ti wara mara ti ndoye so, ambeni ahon yongoro na mabe na ala kpo tere ti ala na aye ti vundu mingi.” (1 Tim. 6:10). Tongana mbeni zo aye amosoro mingi, a fa so lo yeke na mbeni wokongo na lege ti yingo. Me ti aChrétien so awara ngia na kete ye so ala yeke na ni, ye tongana “kobe, bongo na ndo ti lango,” ala fa so ala maï na lege ti yingo.​—1 Tim. 6:6-8; aPhil. 4:11-13.

12. Na yâ ti aye so abâ gi e wani, tongana nyen e lingbi ti sara si a bâ maïngo ti e?

¹² Paul afa na Timothée so a yeke kota ye mingi ti tene awali Chrétien “asara pendere ti ala na yungo bongo so ayeke nzoni, na sarango ye ahon ndo ni pëpe nga na hange”. (1 Tim. 2:9). Aita-wali so ayeke sara ye ahon ndo ni pëpe nga na hange na yâ ti yungo bongo ti ala, lekengo tere ti ala pendere nga na yâ ti ambeni ye so abâ gi zo wani ayeke zia tâ nzoni tapande (1 Tim. 3:11). Kpengba-ndia so abâ aita-koli nga. Paul awa azo ti bango ndo na ndo ti congrégation ti ‘duti azo so sarango ye ti tere ti ala ayeke lakue nzoni, ala bata bibe ti ala nzoni, ala sara ye kirikiri pëpe’. (1 Tim. 3:2). Tongana e gi ti sara aye so lâ na lâ, fade azo kue ayeke bâ maïngo ti e.

13. Tongana ti Timothée, tongana nyen e lingbi ti duti tapande tongana a ndu tënë ti dutingo na sioni oko pëpe?

¹³ A lingbi Timothée aduti nga tapande tongana a ndu tënë ti dutingo na sioni oko pëpe. Na ngoi so Paul asara tënë so, lo yeke bi bê ti lo mbilimbili na ndo ti lege so a lingbi zo asara ye na ndo ti tënë ti bungbingo ti koli na wali. Ti Timothée, a hunda ti tene tënë awu na ndo ti lo pëpe na mbage ti aita-wali. A lingbi lo sara ye na “ambakoro-wali tongana amama ti [lo]” nga lo sara ye na “amaseka-wali tongana aita ti [lo] ti wali,” na lo “sara ni na bê so ayeke tâ nzoni-kue.” (1 Tim. 4:12; 5:2). Même lango-sioni so zo asara na hondengo ni, Nzapa ahinga ni nga nyen na nyen kue amba ti lo zo ayeke hinga ni ande. Nga kite ayeke dä pëpe so anzoni kusala ti mbeni Chrétien ayeke ngbâ na hondengo ni pëpe (1 Tim. 5:24, 25). Lege azi na aita kue ti sara si azo abâ maïngo ti ala na lege ti sarango ye ti ala nga na dutingo na sioni oko pëpe.

Ndoye na mabe ayeke akota ye mingi

14. Na lege wa Bible afa so a yeke kota ye ti tene e fa ndoye na popo ti e?

¹⁴ Kota ye so a hinga atâ Chrétien na ni ayeke ndoye. Jésus atene na adisciple ti lo, lo tene: “A yeke na lege ti ye so si azo kue ayeke hinga ande so ala yeke adisciple ti mbi: tongana ala yeke na ndoye na popo ti ala.” (Jean 13:35). E yeke fa ndoye so tongana nyen? Mbeti ti Nzapa awa e mingi ti kanga bê “na mba na yâ ti ndoye,” ti ‘sara nzoni na mba, ti bâ mawa ti zo mingi, ti pardone mba na popo ti e na bê ti e kue’ nga ti yamba agene nzoni (aÉph. 4:2, 32; aHéb. 13:1, 2). Bazengele Paul atene: “Na yâ ti yengo tere ti aita, zia ala duti na tâ yengo tere na popo ti ala.”​—aRom. 12:10.

15. Ngbanga ti nyen a yeke kota ye ti tene azo kue, na mbilimbili a-ancien, afa ndoye?

¹⁵ Tongana Timothée ayeke sara ye fade na ngangu wala na nzoni bê pëpe na mbage ti amba ti lo aChrétien, ka anzoni ye so lo sara tongana wafango ye nga tongana zo ti bango ndo na ndo ti congrégation ayeke ye oko pëpe. (Diko 1 aCorinthien 13:1-3.) Na mbage, kite ayeke dä pëpe so tâ ndoye so Timothée ayeke fa na mbage ti aita ti lo, yambango azo nga na anzoni kusala so lo yeke sara ndali ti ala, ayeke fa maïngo ti lo na lege ti yingo. Ni la, a yeke tâ na lege ni so na yâ ti mbeti so bazengele Paul atokua na Timothée, lo fa ndoye tongana mbeni oko ti anzoni ye so a lingbi Timothée aduti tapande ni.

16. Ngbanga ti nyen a lingbi Timothée aduti na mbeni kpengba mabe?

¹⁶ Na ngoi so Timothée aduti na Éphèse, lo wara atara ndali ti mabe ti lo. Ambeni ita afa aye so ague nde na tâ tënë. Ambeni ayeke kangbi “ambaï ti mvene” wala ala yeke gi nda ti aye so ayeke sara nga nzoni na congrégation ni pëpe na lege ti yingo. (Diko 1 Timothée 1:3, 4.) Paul atene so azo ni so ayeke azo so “baba alï [ala] awe na [ala] gbu nda ti ye oko pëpe, me kobela ti atënë ti dengo kite na ti dengo gaba na ndo ti atënë asara li ti [ala].” (1 Tim. 6:3, 4). Timothée ayeke tara kamême ti yeda na asioni fango ye so ayeke lï lani na yâ ti congrégation ni so? Oko pëpe, ndali ti so Paul ahunda na lo ti “tiri pendere bira ti mabe,” ti turnê peko na “asenge senge tënë so abuba nengo ti ye so ayeke nzoni-kue” nga na “atënë ti kirikiri ti ye so a iri ni a tene a yeke ‘hingango ye’, andâ a yeke tënë ti mvene.” (1 Tim. 6:12, 20, 21). Kite ayeke dä pëpe so Timothée asara ye alingbi na wango ti ndara so Paul amû na lo.​—1 aCor. 10:12.

17. Na lege wa e lingbi ti wara tara laso ndali ti mabe ti e?

¹⁷ A yeke nzoni ti bâ so Paul atene lani na Timothée so “na yâ ti angoi so ayeke ga ande, ambeni zo ayeke dö lege ti mabe azia ndali ti so ala dengi mê na atënë ti handango zo so alondo na ayingo, nga na afango ye ti asioni yingo.” (1 Tim. 4:1). A lingbi azo kue na yâ ti congrégation, même aita so ayeke mû li ni, asara ye tongana ti Timothée, ala duti na mabe so akpengba. Tongana e kue e duti nduru ti ke na kuru go atënë ti a-apostat, e lingbi ti sara si a bâ maïngo ti e nga e duti tapande na lege ti mabe.

Sara ngangu ti tene a bâ maïngo ti mo

18, 19. (a) Mo lingbi ti sara nyen si azo kue abâ maïngo ti mo? (b) E yeke bâ ande nyen na yâ ti article ti peko?

¹⁸ Ti tâ tënë ni, a yeke pëpe pendere ti lo, akode so a dü lo dungo na ni wala kota ndo ti lo si ayeke sara si tâ Chrétien amaï na lege ti yingo. Na mingi ni nga, a yeke pëpe gbâ ti ngu so zo asara na yâ ti bungbi. Me, a yeke bâ tâ maïngo ti e na lege ti yingo na lege ti abibe ti e, atënë ti yanga ti e nga na asarango ye ti e so afa so e mä yanga ti Jéhovah (aRom. 16:19). A yeke nzoni e yeda na yanga so a mû na e ti ye tere na popo ti e nga ti duti na mabe so akpengba. Ni la, zia e gbu li na ndo ti atënë so Paul atene na Timothée nga e bi tere ti e kue dä si azo kue abâ maïngo ti e. 

¹⁹ Mbeni ye so ayeke fa so e maï na lege ti yingo nga e yeke abiazo ayeke ngia, so ayeke mbage ti lengo ti yingo vulu ti Nzapa (aGal. 5:22, 23). Na yâ ti article ti peko, e yeke bâ ande lege so e lingbi ti gi ti duti na ngia nga ti tene ngia ni angbâ na yâ ti angoi ti akpale.

Mo yeke kiri tënë tongana nyen?

• Atënë ti yanga ti e alingbi ti fa na amba ti e so e yeke tongana nyen?

• Tongana nyen a yeke bâ maïngo ti e na lege ti sarango ye ti e nga na dutingo na sioni oko pëpe?

• Ngbanga ti nyen a lingbi aChrétien aduti tapande ti ndoye nga na ti mabe?

[Foto na lembeti 11]

Timothée afa so lo yeke tâ biazo, atâa so lo de maseka mingi

[Foto na lembeti 13]

Azo kue ayeke bâ maïngo ti mo?