Bâ pëpe “aye so ayeke na peko”

“Zo so agbu charrue na lo bâ aye so ayeke na peko, lo lingbi na royaume ti Nzapa pëpe.”​—LUC 9:62.

MO YEKE KIRI TËNË TONGANA NYEN?

Ngbanga ti nyen a lingbi e ‘dabe ti e na wali ti Lot’?

Aye ota wa a lingbi e kpe ti ngbâ ti pensé na ndo ni?

Tongana nyen la e lingbi ti ngbâ ti gue na li ni legeoko na bungbi ti Jéhovah?

1. Jésus amû wango wa? Hundango tënë wa abâ gigi?

“ALA dabe ti ala na wali ti Lot.” (Luc 17:32). Jésus amû kpengba wango so aga nduru ti sara ngu 2 000 awe na a yeke mbeni wango so alingbi tâ na ngoi ti e. Me, Jésus aye ti tene nyen na lege ti kpengba wango so? A-Juif so ayeke mä lo lani ahinga tënë so nzoni. Ala hinga ye so asi lani na wali ti Lot. Na ngoi so Lot na azo ti sewa ti lo ayeke kpe ti sigigi na yâ ti Sodome, wali ti lo ake yanga ti Jéhovah lo bâ ndo na peko na lo ga pilier ti ingo.​—Diko Genèse 19:17, 26.

2. Ye wa apusu peut-être wali ti Lot ti bâ ndo na peko? Kengo yanga so asara si lo wara nyen na pekoni?

² Me ngbanga ti nyen la wali ti Lot abâ ndo na peko? Lo yeke gi gi lani ti bâ ye so asi? A yeke ndali ti so lo mä na bê pëpe na tënë ni wala ndali ti so mabe ti lo awoko la lo bâ ndo na peko? Wala a yeke nzara ti aye kue so lo dö lo zia na Sodome la asara si lo bâ ndo na peko? (Luc 17:31). Atâa ye wa la apusu lo ti bâ ndo na peko, lo kui ndali ti kengo yanga so lo ke. Gbu li kete na ndo ni! Lo kui na oko lango so azo ti Sodome na Gomorrhe so asara aye ti sioni awara na kuâ. A yeke ndali ni la Jésus atene: “Ala dabe ti ala na wali ti Lot.”

3. Tongana nyen la Jésus afa so a lingbi e bâ ndo pëpe na peko na lege ti fä?

³ E nga kue e yeke na yâ ti mbeni ngoi so a yeke kota ye ti tene e bâ ndo na peko pëpe na lege ti fä. Jésus afa ni na ngoi so lo kiri tënë na mbeni koli so atene ni gue ni bara azo ti sewa ti ni awe si ni ga disciple ti lo. Jésus atene: “Zo so agbu charrue na lo bâ aye so ayeke na peko, lo lingbi na royaume ti Nzapa pëpe.” (Luc 9:62). Kiringo tënë ti Jésus so afa so lo sara ye na ngangu nga lo sara ye ahon ndo ni? Oko pëpe, teti so lo hinga so koli so ayeke gi gi mbeni raison ti tene lo ke ti ga disciple ti lo. Jésus atene so mbeni zo so akpe ti sara aye so Nzapa ahunda na lo ayeke tongana zo so ayeke bâ “aye so ayeke na peko”. Mbeni zo so ayeke gbu charrue alingbi ti bâ ndo na peko na ngoi so lo yeke fâ yaka wala lo lingbi ti zi maboko ti lo na tere ti charrue ni ti bâ ndo na peko. Atâa a yeke so wa la lo sara, a yeke gboto lê ti lo yongoro na kua ti lo na kua ni ayeke gue nzoni pëpe.

4. A lingbi e zia lê ti e angbâ gi na ndo ti nyen?

⁴ Ahon ti bi bê ti e na ndo ti aye ti giriri, a lingbi e zia lê ti e gi na ndo ti aye so ayeke na gbele e. Bâ tongana nyen tënë so asigigi polele na aProverbe 4:25 so atene: “Zia lê ti mo abâ ndo mbilimbili, mo bâ ndo mbilimbili na gbele mo.”

5. Raison wa apusu e ti bâ pëpe aye so ayeke na peko?

⁵ E yeke na nzoni raison ti bâ pëpe aye so ayeke na peko. Raison ni ayeke so wa? A yeke so e yeke na “alango ti nda ni”. (2 Tim. 3:1). Na yâ ti kete ngoi, Nzapa ayeke futi gi pëpe asioni gbata use, me aye ti ngoi so kue. Nyen la ayeke mû maboko na e ti kpe ye kue so akpa ye so asi lani na wali ti Lot? Ti to nda ni, a lingbi e hinga ambeni ye so ayeke na peko ti e so bê ti e alingbi ti pusu e ti gi ti bâ ni (2 aCor. 2:11). Tongaso, zia e bâ aye ni so na e bâ tongana nyen e lingbi ti kpe ti zia lê ti e na ndo ni.

NGOI TI ÂNDÖ AYEKE NZONI MINGI

6. Ngbanga ti nyen a lingbi e zia bê ti e lakue pëpe na ndo ti lege so e yeke pensé na ndo ti aye ti ândö?

⁶ E lingbi ti pensé na lege ni pëpe e tene so gigi ti ândö la ayeke nzoni mingi. Lege so e yeke dabe ti e na aye ti ândö ayeke ka lakue na lege ni ape. Sân ti hinga ni, e lingbi ti pensé e tene so akpale so e wara lani na ngoi ni so ayeke sioni mingi ape nga e kono yâ ti tënë ni e tene so e yeke lani na ngia mingi. E yeke fa aye ni mo bâ mo tene ayeke lani nzoni mingi atâa so a yeke nga tongaso pëpe. Tongana e pensé tongaso, e lingbi ti to nda ti sara nzara ti tene gigi akiri aga tongana ti lani so. Me Bible awa e atene: “Mo tene pëpe, na lege nyen si lâ ti giriri ayeke nzoni ahon ti fadeso? Teti mo gi nda ti tënë so na lege ti ndara pëpe.” (Zo-ti. 7:10). Ngbanga ti nyen mara ti bango ndo tongaso ayeke sioni mingi?

7-9. (a) Nyen la asi lani na azo ti Israël na sese ti Égypte? (b) Araison wa amû lege lani na azo ti Israël ti duti na ngia? (c) Nyen la azo ti Israël ato nda ti dema tere ndali ni?

⁷ Zia e bâ aye so asi na azo ti Israël na ngoi ti Moïse. Atâa so na tongo nda ni a bâ azo ti Israël tongana agene na sese ti Égypte, tongana ngoi ti Joseph ahon awe, azo ti Égypte ‘azia akapita na ndo [azo ti Israël] ti sara ngangu na ala na lege ti kungba ngangu’. (Ex. 1:11). Na pekoni, Pharaon amû même yanga na azo ti lo ti fâ amolenge-koli ti azo ti Israël ndali ti so lo ye pëpe si azo ti Israël aga gbani (Ex. 1:15, 16, 22). A yeke ndali ni la Jéhovah atene na Moïse lo tene: “Biani, Mbi bâ ye ti vundu ti azo ti Mbi so ayeke na Égypte, na Mbi mä toto ti ala tënë ti akapita ti ala; teti Mbi hinga pono ti ala.”​—Ex. 3:7.

⁸ Tara ti bâ ngia ti azo ti Israël na ngoi so ala yeke tambela ti sigigi na sese ti Égypte tongana angbâa mbeni pëpe. Na lege ti kpene ala bâ ngangu ti Jéhovah na ngoi so lo ga na aye ti ngangu bale-oko na ndo ti Pharaon zo ti baba nga na azo ti lo. (Diko Exode 6:1, 6, 7.) Biani, na nda ni azo ti Égypte azi lege na azo ti Israël ti sigigi na gbe ti ngbâa me nga ala forcé ala ti gue, ala mû na ala gbâ ti lor na argent a sara si mo bâ mo tene azo ti Nzapa ‘akamata ye ti azo ti Égypte.’ (Ex. 12:33-36). Azo ti Israël akiri awara ngia mingi na ngoi so ala bâ futingo ti Pharaon na aturugu ti lo na yâ ti Ngu Bengba (Ex. 14:30, 31). Mabe ti ala akiri akpengba na peko ti aye kue so ala bâ Jéhovah asara.

⁹ Ye oko, kete na pekoni so Jéhovah azi ala na lege ti miracle, gi a-oko azo ti Israël so ato nda ti dema tere nga ti diko tënë na gbe ti go; a yeke mbeni ye so zo agi li ti lo na ni gbä. Ala dema tere ndali ti nyen? Ndali ti kobe! Ala yeke na ngia mbeni pëpe na ye so Jéhovah amû na ala nga ala dema tere atene: “E dabe e na asusu so e te na Égypte senge senge; concombre, melon, poireau, oignon, na l’ail; me fadeso âme ti e ahule awe, na mbeni ye ayeke pëpe; e bâ gi manne so!” (Nom. 11:5, 6). Biani, bango ndo ti ala aga kirikiri, a sara si ala ye même ti kiri na ndo so ala yeke lani ngbâa dä (Nom. 14:2-4). Azo ti Israël abâ lani aye so ayeke na peko ti ala na Jéhovah asara ngonzo na tere ti ala.​—Nom. 11:10.

10. Ye wa e manda na lege ti tapande ti azo ti Israël?

¹⁰ Nyen la e lingbi ti manda dä laso? Tongana e tingbi na akpale, zia e bi bê ti e pëpe na ndo ti aye so ahon ândö awe so akpa anzoni ye, peut-être même kozoni si e ga ti hinga tâ tënë. Atâa so a yeke sioni pëpe ti gbu li na ndo ti aye so asi na e ândö wala ti dabe ti e na anzoni ngoi ti ândö, a lingbi e sara ye ahon ndo ni pëpe nga e bâ aye ti ândö tâ gi tongana ti so asi. Tongaso ape, a lingbi ti sara si e bâ so dutingo ti e ti laso anzere na e oko ape nga bê ti e ayeke pusu e ti kiri na yâ ti ngbene dutingo ti e ti ândö.​—Diko 2 Pierre 2:20-22.

ASACRIFICE SO E SARA ÂNDÖ

11. Tongana nyen la ambeni zo abâ asacrifice so ala sara ândö?

¹¹ Ye ti mawa ni ayeke so, ambeni zo akiri apensé na ndo ti asacrifice so ala sara ândö na ala bâ ni tongana ambeni pasa la ala zia ni ahon. Peut-être mo yeke lani na pasa ti manda mbeti ayo, ti tene iri ti mo awu wala ti wara nginza mingi, me mo mû lani desizion ti zia aye so kue. Aita ti e mingi ayeke ândö azo so ayeke na nzoni kua ti nginza. Ala yeke peut-être azo ti dengo buze, akota zo ti pikango mozoko, awafango mbeti na da senda-gi wala akpengba wanguru, me ala dö aye so ala zia. Ti laso ngoi ahon mingi awe na ade nda ni asi pëpe. Na yâ ti li ti mo mo ngbâ ti pensé na ndo ti ye so mo lingbi fade ti wara tongana mo sara asacrifice so ape?

12. Bê ti Paul ayeke tongana nyen na ndo ti aye so lo dö lo zia?

¹² Bazengele Paul azia aye mingi ti ga disciple ti Christ (aPhil. 3:4-6). Bê ti lo ayeke tongana nyen na ndo ti aye so lo dö lo zia so? Lo tene: “Aye so lani mbi yeke bâ nzoni dä, na bê ti mbi wani mbi dö ni mbi zia ndali ti Christ.” Ngbanga ti nyen? Lo tene: “Ndali ti hingango ye na ndo ti Christ Jésus Seigneur ti mbi so mbeni ye ti hon ni ayeke dä pëpe, mbi dö aye kue mbi zia. Ndali ti lo, mbi dö aye kue mbi zia, na mbi bâ aye ni tongana gbâ ti azende si mbi lingbi ti wara Christ.”a (aPhil. 3:7, 8). Legeoko tongana ti so mbeni zo abi mbeni zende na lo sara nzara ni mbeni pëpe, Paul ayeke na vundu oko pëpe ndali ti aye so lo dö lo zia. Lo yeke bâ aye ni so tongana akota ye mbeni pëpe.

13, 14. Tongana nyen la e lingbi ti mû tapande ti Paul?

¹³ Nyen la a lingbi e sara tongana e ngbâ ti pensé na ndo ti aye so e bâ ni tongana ambeni pasa so e zia ni ahon? A yeke nzoni e mû tapande ti Paul. Tongana nyen? Bâ kota pasa so mo yeke na ni na ndembe so. Mo yeke na kpengba songo na Jéhovah na lo hinga mo tongana mbeni wakua ti lo so ayeke be-ta-zo (aHéb. 6:10). Nyen la dunia so amû na mo so ngere ni alingbi na aye ti nzoni so mo wara na lege ti yingo laso nga na ati so mo yeke wara ande na yâ ti ngoi so ayeke ga?​—Diko Marc 10:28-30.

¹⁴ Paul akiri afa mbeni ye so ayeke mû maboko na e ti ngbâ ti sara na Jéhovah na bê ti e kue. Lo tene so lo ‘girisa aye kue so ayeke na peko ti lo na lo yôro go ti lo na mbage ti aye so ayeke na dawa’. (aPhil. 3:13). Bâ so Paul afa aye use so ayeke kota mingi. Kozoni, a lingbi e girisa aye so e dö e zia, nga e buba pëpe ngangu ti e nga na ngoi ti e ti bi bê ti e lakue na ndo ni. Use ni, legeoko tongana ti mbeni zo ti kpengo loro so aga nduru ti si na nda ti loro ni, a lingbi e yôro go ti e na mbage ti devant, lê ti e angbâ gi na ndo ti aye so ayeke na gbele e.

15. Ye ti nzoni wa e yeke wara tongana e gbu li na ndo ti tapande ti awakua be-ta-zo ti Nzapa?

¹⁵ Tongana e gbu li ti e na ndo ti tapande ti awakua be-ta-zo ti Nzapa, atâa ti giriri wala ti laso, e yeke kiri ti wara ngangu ti ngbâ ti gue na devant ahon ti bâ aye so ayeke na peko ti e. Na tapande, tongana Abraham na Sara angbâ lani ti zia bê ti ala na Ur, “ka ala yeke wara lege ti kiri kâ.” (aHéb. 11:13-15). Me ala kiri lani kâ pëpe. Na ngoi so Moïse azia Égypte ti kozoni, lo dö aye mingi lo zia na peko ti lo ahon aye so azo ti Israël adö azia na yâ ti angu so aga na peko. Ye oko, Bible atene pëpe so Moïse akiri asara nzara ti aye ni so. Me, Bible atene so “lo bâ ti lo zonga so a zonga na Christ tongana amosoro so ahon amosoro ti Égypte; na lo zia lê ti lo gi na ndo ti futa so a yeke mû.”​—aHéb. 11:26.

AYE SO AMÛ VUNDU NA E ÂNDÖ

16. Na lege wa aye so asi na e ândö alingbi ti sara ngangu na ndo ti e?

¹⁶ Ambeni ye so asi na e ândö alingbi ti duti ngangu. Na tapande, e lingbi ti gi bê ti e lakue na ndo ti asiokpari wala afaute so e sara ândö (Ps. 51:5). Ngonzo alingbi ti ngbâ ti sara e wala e duti na vundu na peko ti ngangu wango so a mû na e (aHéb. 12:11). Peut-être na mbeni ngoi a sara ye na e na lege ni pëpe wala a sara mbeni ye, na e bâ so ye ni ayeke na lege ni pëpe na e ngbâ lakue ti pensé na ndo ni (Ps. 55:3). Nyen la e lingbi ti sara si e zia lege pëpe na mara ti aye tongaso ti sara si e zia lê ti e na ndo ti aye so ayeke na peko? Zia e bâ atapande ota.

17. (a) Ngbanga ti nyen Paul atene ni “yeke tâ kete ahon lo so ayeke tanga ti azo kue so ayeke nzoni-kue”? (b) Nyen la amû maboko na Paul ti zia pëpe si asioni bibe ahon ndo ti lo?

¹⁷ Afaute so e sara ândö. Bazengele Paul atene ni “yeke tâ kete ahon lo so ayeke tanga ti azo kue so ayeke nzoni-kue”. (aÉph. 3:8). Ngbanga ti nyen lo bâ tere ti lo tongaso? Lo tene: “Ngbanga ti so mbi sara lani ye ti ngangu na congrégation ti Nzapa.” (1 aCor. 15:9). Tara ti bâ bê ti Paul na ngoi so lo tingbi na ambeni zo so lo sara ye ti ngangu na ala lani. Ye oko, ahon ti tene Paul azia si asioni bibe so ahon ndo ti lo, lo zia lê ti lo gi na ndo ti kota nzobe so Nzapa afa ni na mbage ti lo (1 Tim. 1:12-16). Ye so asara si bê ti Paul asi singo na singila nga a pusu lo ti ngbâ ti sara kusala ti lo. Sioni sarango ye ti Paul ti ândö so ayeke na popo ti aye so lo sara kue ti girisa ni. Tongana e zia lê ti e gi na ndo ti nzoni bê so Jéhovah afa na mbage ti e, e yeke kpe ti zia si gingo bê na ndo ti aye so e sara ândö na so e lingbi ti changé ni pëpe ahon ndo ti e. E lingbi ti mû ngangu ti e ti sara na kusala so e yeke na ni ti sara laso.

18. (a) Nyen la alingbi ti si tongana e bâ na nzoni lê pëpe mbeni wango so a mû na e? (b) Tongana nyen e lingbi ti mû peko ti wango ti Salomon na ndo ti mango wango?

¹⁸ Ngangu wango. Ka tongana bê ti e apusu e ti pensé na ndo ti mbeni wango so a mû na e na so anzere na e pëpe? Ye so alingbi ti sara si e duti na vundu nga apusu e ti “ke” ni (aHéb. 12:5). Atâa e bâ wango ni “tongana senge ye” ndali ti so e ke ni wala e yeda na ni na e “ke” ni na pekoni, ye ti pekoni ayeke gi oko. E yeke mû lege pëpe na wango ni ti sara ye ti nzoni na e nga ti leke e. A yeke tâ nzoni mingi ti mû peko ti wango ti Salomon so: “Gbu wango tënë ngangu, mo zia lo pëpe, bata wango tënë teti lo yeke fini ti mo.” (aProv. 4:13). Tongana ti so mbeni zo ti kpengo na kutukutu ayeke sara ye alingbi na apanneau so a zia na tere ti lege, zia e yeda na wango, sara ye alingbi na ni na gue na devant.​—aProv. 4:26, 27; diko aHébreu 12:12, 13.

19. Tongana nyen la e lingbi ti mû tapande ti mabe ti Habakuk na ti Jérémie?

¹⁹ Aye so ayeke na lege ni pëpe wala aye so e bâ e tene a yeke na lege ni pëpe. Na ambeni ngoi bê ti e alingbi ti son tongana ti prophète Habakuk so atoto na Jéhovah ti tene a sara ye na lege ni. Lo hinga pëpe ndani so Jéhovah azia lege na ambeni ye ti sioni ti si (Hab. 1:2, 3). A yeke biani kota ye ti tene e mû tapande ti mabe ti prophète Habakuk so atene: “Kamême, fade mbi duti na ngia na yâ L’Éternel, fade mbi sara ngia na yâ Nzapa ti salut ti mbi.” (Hab. 3:18). Na tapande ti Jérémie ti giriri, tongana e “yeke na beku”, wala e ngbâ ti ku Jéhovah, Nzapa ti mbilimbili, na bê ti e kue, e yeke hinga biani so lo yeke leke ande aye kue na ngoi so alingbi.​—Toto ti Jér. 3:19-24.

20. Na lege wa e yeke fa so e ‘dabe ti e na wali ti Lot’?

²⁰ E yeke na yâ ti mbeni ngoi so ayeke pendere mingi. Laso, apendere ye ayeke si nga gbani ayeke si na yâ ti ngoi so ayeke ga. A lingbi e oko oko kue e ngbâ ti gue na li ni legeoko na bungbi ti Jéhovah. Zia e mû peko ti wango ti Bible ti bâ ndo na devant me ti bâ pëpe aye so ayeke na peko. Na sarango tongaso e yeke fa so e ‘dabe ti e na wali ti Lot.’

[Kete tënë na gbe ni]