Jésus amû kobe na azo mingi na lege ti kete wungo ti azo

1-3. Fa tongana nyen Jésus amû kobe na gbâ ti azo nduru na Bethsaïda. (Bâ foto ti tongo nda ti article ni.)

TARA ti bâ ye so a sara tënë ni na Matthieu so. (Diko Matthieu 14:14-21.) Ye so asi ngoi kete kozo na Pâque ti ngu 32. Gbâ ti azo, so na popo ni akoli 5000 tongaso, awali nga na amolenge, ayeke na tere ti Jésus na adisciple ti lo na yâ ti benyama nduru na Bethsaïda, mbeni kete kodoro so ayeke na banga ti Kota Ngu ti Galilée.

² Tongana Jésus abâ azo ni, mawa ti ala agbu lo, tongaso lo sava azo ti ala so ayeke na kobela na lo fa na ala aye mingi na ndo ti Royaume ti Nzapa. Tongana lâ akui awe, adisciple awa Jésus ti tene na azo ni ti gue tongaso si ala lingbi ti gue na yâ ti akete kodoro so ayo ape ti vo akobe ti tene ala te. Me Jésus atene na adisciple ti lo: “Ala wani amû ye ti tengo ni na azo so.” Kite ayeke pëpe so atënë ti Jésus so asara si li ti ala akpe, ndali ti so kobe so ala yeke na ni akono oko ape. Ala yeke gi na mapa oku na akete susu use.

³ Teti so mawa ti ala asara Jésus, lo sara mbeni miracle, a yeke gi oko miracle so a-Évangile osio kue asara tënë ni (Marc 6:35-44; Luc 9:10-17; Jean 6:1-13). Jésus ahunda na adisciple ti lo ti tene na azo ni ti bungbi tere ti ala nde nde na ti duti na ndo ti pere; ambeni abungbi tere ti ala 50 na ambeni abungbi tere ti ala 100. Na pekoni so lo kiri singila na Nzapa, lo komanse ti fâ yâ ti mapa ni nga ti kangbi yâ ti asusu ni. Na pekoni, ahon ti tene Jésus amû kobe ni droit na azo ni, lo mû ni “na adisciple ti lo na adisciple ni akangbi ni na gbâ ti azo so.” Na lege ti miracle, kobe ni aga gbâ ni, azo kue ate ye, yâ ti ala asi na tanga ni angbâ. Gbu li kete: Jésus amû kobe na azo saki mingi na lege ti kete wungo ti azo, adisciple ti lo.a

4. (a) Mara ti kobe wa la Jésus aye lani mingi ti mû na azo? Ngbanga ti nyen? (b) Nyen la e yeke bâ na yâ ti article so nga na ti peko?

⁴ Ye so agbu lani bê ti Jésus mingi ayeke ti mû kobe ti yingo na adisciple ti lo. Lo hinga so tengo kobe ti yingo, atâ tënë so ayeke na yâ ti Mbeti ti Nzapa, ayeke sara si zo awara fini ti lakue lakue (Jean 6:26, 27; 17:3). Oko bibe so apusu Jésus lani ti mû mapa na susu na gbâ ti azo so la apusu nga lo ti mû angbonga mingi ti fa ye na adisciple ti lo (Marc 6:34). Me lo hinga so ngoi ti lo na ndo ti sese angbâ mingi pëpe nga so lo yeke kiri ande na yayu (Mat. 16:21; Jean 14:12). Tongana Jésus akiri na yayu awe, lo yeke sara tongana nyen ti tene adisciple ti lo so ayeke na sese angbâ ti te ye nzoni na lege ti yingo? Lo yeke sara kua na oko kode so lo sara kua na ni lani tongana lo mû kobe na gbâ ti azo. Kode ni ayeke so lo yeke mû kobe na azo mingi na lege ti mbeni kete wungo ti azo. Me, azo wa la ayeke duti kete wungo ti azo ni so? Zia e bâ tongana nyen la Jésus asara lani kusala na mbeni kete wungo ti azo ti mû kobe na gbâ ti adisciple ti lo so a soro ala ti gue na yayu na ngoi ti akozo Chrétien. Na yâ ti article ti peko, e yeke bâ mbeni kpengba hundango ndo so abâ e oko oko kue: E yeke sara tongana nyen ti hinga kete wungo ti azo so na lege ti ala Christ ayeke mû kobe na e laso?

JÉSUS ASORO MBENI KETE WUNGO TI AZO

5, 6. (a) Kpengba ye wa Jésus asara ti tene a mû kobe ti yingo nzoni na disciple ti lo na peko ti kuâ ti lo? (b) Tongana nyen la Jésus aleke abazengele ti lo ndali ti mbeni kpengba kua ala yeke sara ande na peko ti kuâ ti lo?

⁵ Mbeni nzoni babâ ti sewa ayeke leke aye ti tene a bâ lege ti azo ti sewa ti lo nzoni tongana lo kui. Legeoko nga, Jésus, so ayeke ga ande Mokonzi ti congrégation ti aChrétien, aleke aye ti tene a bâ lege ti adisciple ti lo na lege ti yingo na peko ti kuâ ti lo (aÉph. 1:22). Na tapande, ngu use tongaso kozoni si lo kui, lo sara mbeni kpengba ye. Lo soro akozo zo so ayeke mbage ti kete wungo ti azo so lo yeke sara ande kusala na ala ti mû kobe na azo mingi. Zia e bâ ye so asi lani.

⁶ Na pekoni so Jésus asambela na mbeni bï kue, lo bungbi adisciple ti lo na lo soro abazengele 12 na popo ti ala (Luc 6:12-16). Na yâ ti angu use so aga na pekoni, lo mû ngoi mingi ti fa ye na abazengele 12 so, na lege ti atënë ti lo nga na tapande ti lo. Lo hinga so ala yeke na aye mingi ti manda; a ngbâ même ti iri ala “adisciple”. (Mat. 11:1; 20:17). Lo mû na ala wango so alingbi ti mû maboko na ala nga lo fa ye mingi na ala na fango tënë (Mat. 10:1-42; 20:20-23; Luc 8:1; 9:52-55). Biani, lo yeke leke lani ala ndali ti mbeni kpengba kua so ala yeke sara ande na pekoni so lo kui na lo kiri na yayu.

7. Tongana nyen la Jésus afa ye so ayeke duti ande kota kusala ti abazengele?

⁷ Kusala wa la abazengele ayeke sara ande? Na ngoi so Pentecôte ti ngu 33 ayeke pusu nduru nduru, a bâ polele so abazengele ayeke sara ande ‘kusala ti bango ndo na ndo ti ye.’ (Kus. 1:20). Me, kota kusala so ala yeke duti na ni ayeke so wa? Na peko ti zingongo ti Jésus na kuâ, lo fa ye ni na yâ ti lisoro so lo sara na bazengele Pierre. (Diko Jean 21:1, 2, 15-17.) Jésus atene na Pierre na lê ti ambeni bazengele, lo tene: “Mû kobe na akete ngasangbaga ti mbi.” Jésus afa so abazengele ti lo ayeke duti ande na popo ti kete wungo ti azo so na lege ti ala lo yeke mû ande kobe ti yingo na azo mingi. Ye so afa biani so Jésus ayeke bi bê ti lo na “akete ngasangbaga” ti lo.b

TI LONDO NA PENTECÔTE TI GA NA NI LO MÛ KOBE NA AZO MINGI

8. Na lege wa na Pentecôte afini disciple afa so ala hinga polele azo so Christ asara kusala na ala?

⁸ A komanse na Pentecôte ti ngu 33, Christ so a zingo lo na kuâ asara kua na abazengele ti lo ti mû kobe na tanga ti adisciple ti lo so a soro ala ti gue na yayu. (Diko Kusala 2:41, 42.) A-Juif na aprosélyte so aga aChrétien so a soro ala ti gue na yayu na lango ni so ahinga polele so a yeke abazengele la Jésus asara kusala na ala ti mû kobe ti yingo na azo. Hio, ala “ngbâ ti mû tere ti ala kue na fango ye ti abazengele”. Nzara ti kobe ti yingo agbu afini disciple so ngangu, na ala hinga mbilimbili ndo so ala lingbi ti wara kobe ti yingo ni dä. Ala bâ ndo na mbage ti abazengele na bê ti ala kue ti fa na ala nda ti atënë ti Jésus nga na aye so lo sara nga ti mû maboko na ala ti hinga nda ti aversê ti Mbeti ti Nzapa so asara tënë na ndo ti lo.c​—Kus. 2:22-36.

9. Na lege wa abazengele afa lani polele so ala ngbâ ti bâ na nene ni kua ti ala ti mungo kobe ti yingo na angasangbaga ti Jésus?

⁹ Abazengele angbâ ti bâ na nene ni kusala ti ala ti mungo kobe na angasangbaga ti Jésus. Na tapande, bâ tongana nyen ala leke mbeni kpale so alondo lani na so alingbi ti ga na kangbi na yâ ti congrégation so abâ gigi fini fini. Kpale ni andu tënë ti kobe, kobe na lege ti mitele. A yeke mû kobe nzoni na awomua so ayeke tene yanga ti Hébreu, me awomua so ayeke tene yanga ti Grec, a yeke bâ lege ti ala nzoni pëpe na ngoi ti kangbingo kobe ti lâ na lâ. Abazengele asara nyen ti leke kpale so? “Abazengele bale-oko na use” azia aita-koli mbasambala so alingbi ti bâ lege ti “kpengba kusala” so ayeke ti kangbingo kobe. Abazengele 12 so, so mingi ti ala akangbi lani kobe na gbâ ti azo so Jésus amû kobe na ala na lege ti miracle, abâ so a yeke kota ye ti tene ala zia bê ti ala mingi na ndo ti kua ti mungo kobe na azo na lege ti yingo. Ni la, ala mû tere ti ala kue na “kusala ti fango ye na ndo ti tënë ti Nzapa.”​—Kus. 6:1-6.

10. Tongana nyen la Christ asara kusala na abazengele nga na a-ancien so ayeke na Jérusalem?

¹⁰ Na ngu 49, a zia ambeni kpengba ancien na tere ti abazengele so angbâ na fini. (Diko Kusala 15:1, 2.) “Abazengele nga na a-ancien so ayeke na Jérusalem” la asara kusala tongana bebungbi. Christ, so ayeke Mokonzi ti congrégation, asara kusala na kete groupe ti akpengba ita-koli so ti bâ lege ti atënë so andu aye so aChrétien amä na bê na ni, ti bâ ndo na ndo ti kusala ti fango nzoni tënë ti Royaume nga ti fango ye na ndo ni.​—Kus. 15:6-29; 21:17-19; aCol. 1:18.

11, 12. (a) Nyen la afa so Jéhovah airi tënë nzoni na ndo ti lege so Molenge ti lo amû kobe na acongrégation na ngoi ti akozo Chrétien? (b) Nyen la amû lege lani na azo ti hinga polele azo so Christ asara kusala na ala ti mû kobe ti yingo na azo?

¹¹ Jéhovah airi tënë nzoni na ndo ti lege so Molenge ti lo ayeke mû kobe na acongrégation na ngoi ti akozo Chrétien? En! E hinga ni tongana nyen? Mbeti ti Kusala atene: “Tongana ala [bazengele Paul na amba ti lo so lo na ala atambela legeoko ayeke] hon na yâ ti agbata ni, ala yeke mû na ala so ayeke na ando ni ambela so abazengele nga na a-ancien so ayeke na Jérusalem amû ti tene ala sara ye alingbi na ni. Tongaso acongrégation angbâ ti kpengba na yâ ti mabe na wungo ti aita ni ayeke gue na li ni lâ na lâ.” (Kus. 16:4, 5). Bâ so acongrégation so ague na li ni na pekoni so ala sara kusala maboko na maboko na bebungbi so ayeke na Jérusalem. Ye so afa biani so Jéhovah airi tënë nzoni na ndo ti lege so Molenge ti lo amû kobe na acongrégation. Zia e girisa pëpe so aye ayeke gue na li ni na lege ti yingo gi tongana Jéhovah airi tënë nzoni na ndo ni.​—aProv. 10:22; 1 aCor. 3:6, 7.

¹² Juska ge e bâ so ti mû kobe na adisciple ti lo, Jésus ayeke na mbeni kode so lo yeke sara kua na ni. Kode ni ayeke so lo yeke mû kobe na azo mingi na lege ti kete wungo ti azo. A hinga lani polele azo so lo sara kusala na ala ti mû kobe na azo na lege ti yingo. Na ndo ni, abazengele, so ayeke akozo membre ti bebungbi, asara aye so afa biani so Jéhovah amû maboko na ala. Kusala 5:12 atene: “Afä na aye ti dongo bê mingi angbâ ti si na popo ti azo na lege ti abazengele.”d Tongaso, azo so aga aChrétien lani ayeke pëpe na bezoin ti gi bê ti ala, ti tene: ‘Azo wa la Christ asara kusala biani na ala ti mû kobe na angasangbaga ti lo?’ Me na hunzingo ti ngoi ti akozo Chrétien, aye achangé.

NA NGOI SO ASIONI PERE AYEKE MINGI NA ABLÉ AYEKE MINGI PËPE

13, 14. (a) Ye ti sioni wa Jésus atene a yeke si ande na congrégation? Lawa la tënë ti lo so akomanse ti ga tâ tënë? (b) Agroupe use wa la ayeke sara ande ye ti sioni na congrégation? (Bâ kete tënë.)

¹³ Jésus afa kozoni awe so ye ti sioni ayeke si ande na congrégation ti aChrétien. Dabe ti mo so na yâ ti prophétie ti Jésus so ayeke na yâ ti parabole ti ablé na asioni pere, lo fa so a yeke lu ande asioni pere (aChrétien ti wataka) na yâ ti yaka ti ablé (aChrétien so a soro ala ti gue na yayu) so a lu ni ade ti ninga pëpe so. Lo tene so a yeke zia agroupe so use kue akono legeoko, a yeke ndu ala pëpe juska na kongo lê ti kobe so ayeke si na “ngoi so aye ti mbeni ngoi ayeke gue ti hunzi.” (Mat. 13:24-30, 36-43). A yeke gi ngoi kete na pekoni la aye so Jésus asara tënë ni so akomanse ti si.e

¹⁴ Na ngoi ti akozo Chrétien, azo akomanse ti fa aye ti wataka na yâ ti congrégation, me abazengele be-ta-zo ti Jésus ‘akanga lege’ na afango ye so si amû ndo pëpe na popo ti aChrétien nga asara ngangu na ndo ti ala pëpe (2 aThes. 2:3, 6, 7). Ye oko, na peko ti kuâ ti ndangba bazengele, afango ye ti wataka amû yâ ti acongrégation kue, nga asioni pere na ablé ni amaï legeoko teti angu ngbangbo mingi. Na yâ ti ngoi ni so, asioni pere aga mingi me ablé ayeke mingi pëpe. Nga a yeke wara lani pëpe mbeni kete wungo ti azo so ayeke mû kobe ti yingo na azo. Aye ni ayeke changé. Me a yeke changé lawa?

AZO WA LA AYEKE MÛ KOBE TI YINGO NA ACHRÉTIEN NA NGOI TI KONGO LÊ TI KOBE?

15, 16. So aWamandango Bible amanda Mbeti ti Nzapa nzoni aga na aye ti nzoni wa? Hundango ndo wa abâ gigi?

¹⁵ Tongana ngoi so a zia ti tene ablé na asioni pere ni amaï legeoko ague ti hunzi, nzara ti hinga tâ tënë ti Bible akomanse ti sara aChrétien ngangu. Dabe ti mo so na yâ ti ngu 1870 ti si na ngu 1879, mbeni kete groupe ti azo so agi tâ tënë na bê ti ala kue azi tere ti ala na asioni pere, aChrétien ti wataka so ayeke na yâ ti a-eglize na asecte. Ala zi tere ti ala na lege so ala bungbi tere ala zia na sese abungbi ti mandango Bible. Ala zia iri ti ala aWamandango Bible. Teti so ala sara tere ti ala kete nga ala ye ti hinga aye, ala sambela nga ala gi nda ti aye nzoni na yâ ti Bible.​—Mat. 11:25.

¹⁶ A-Wamandango Bible so awara aye ti nzoni mingi na pekoni so ala manda Bible nzoni. Akoli na awali be-ta-zo so asigigi na nda ti afango ye ti wataka nga ala sara si atâ tënë ti Bible amû ndo, ala sigigi na ambeti ti Nzapa na ala kangbi ni na ando mingi. Kusala ti aWamandango Bible andu bê ti azo mingi na asara si azo so nzara ti tâ tënë so ayeke na yâ ti Bible agbu ala tongana nzara ti kobe na ti ngu ahinga so tâ tënë la ala fa so. Me mbeni kpengba hundango ndo abâ gigi: A-Wamandango Bible so ayeke lani na yâ ti angu so ague ngbii asi na ngu 1914 la ayeke bungbi ti azo so Christ ayeke sara kusala na ala ti mû kobe na angasangbaga ti lo? Ên-ën. Ala ngbâ lani na yâ ti ngoi so ablé na asioni pere angbâ ti maï legeoko, nga kete groupe ti azo so ayeke mû kobe ti yingo na azo ade ti bâ gigi kue pëpe. Ngoi ti tene a kangbi aChrétien ti wataka so ayeke tongana asioni pere na atâ Chrétien so ayeke tongana ablé ade ti lingbi pëpe.

17. Akota ye wa ato nda ti si na ngu 1914?

¹⁷ Tongana ti so e manda na yâ ti article so ahon, ngoi ti kongo alê ti kobe ato nda ni na ngu 1914. Na ngu ni so, gbâ ti aye akomanse ti si. A zia Jésus na ndo ti trône tongana Gbia nga alango ti nda ni akomanse (Apoc. 11:15). Ti londo na ngu 1914 juska na kozo mbage ti ngu 1919, Jésus na Babâ ti lo aga na yâ ti temple ti yingo ti bâ aye so a sara na yâ ni nga ti zi aye ti sionif (Mal. 3:1-4). Na pekoni, ti londo na ngu 1919, a yeke ngoi ti tene a komanse ti bungbi azo so ayeke tongana ablé. Fadeso ngoi alingbi awe ti tene Christ azia mbeni bungbi ti azo ti mû kobe ti yingo na adisciple ti lo.

18. Jésus afa kozoni awe so lo yeke sara ande nyen? Hundango ndo wa abâ gigi na pekoni so alango ti nda ni akomanse?

¹⁸ Na yâ ti prophétie ti Jésus na ndo ti alango ti nda ni, lo fa so lo yeke zia ande na sese mbeni bungbi so ayeke mû na adisciple ti lo ‘kobe ti yingo na ngoi ni so alingbi’. (Mat. 24:45-47). Azo wa la lo yeke sara kusala na ala? Tâ gi tongana ti so Jésus asara lani na ngoi ti akozo Chrétien, lo yeke kiri ti sara kusala na kete wungo ti azo ti mû kobe na azo mingi. Me na pekoni so alango ti nda ni akomanse, mbeni ngangu hundango ndo abâ gigi: Azo wa la ayeke duti ande kete wungo ti azo ni so? Article ti peko ayeke sara ande tënë na ndo ti hundango ndo so nga na ambeni so andu prophétie ti Jésus.