Wara aye ti nzoni mingi na lege ti dikongo Bible

1-3. Aye ti nzoni wa zo ayeke wara na lege ti dikongo Bible nga na sarango ye alingbi na aye so Bible afa?

MBENI ita-wali mbakoro atene: “Lakue na ndapre mbi yeke mû merci na Jéhovah ndali ti so lo mû maboko na mbi ti mä yâ ti Bible.” Ita-wali so adiko Bible ahunzi fani 40 na ndo ni, na lo ngbâ ti sara ni. Mbeni ita-wali so ade maseka atene so dikongo Bible amû maboko na ni ti bâ so Jéhovah ayeke dä biani. Ye so asara si lo lë kpengba songo na Babâ ti lo ti yayu. Lo tene: “Ngia so mbi yeke na ni so, ade mbi wara mara ni lâ oko ape!”

² Bazengele Pierre awa e kue ti “duti na kota nzara ti nyon lait so a zia mbeni ye nde dä pëpe, lait so ayeke ti tënë ti Nzapa”. (1 Pi. 2:2). Azo so akaï nzara so, na lege so ala manda Bible na ala sara ye alingbi na afango ye ti Bible, ayeke na nzoni yingo-ti-hinga nga gigi ti ala ayeke nzoni. A mû maboko na ala ti duti na nzoni songo na amba ti ala so aye nga tâ Nzapa na ayeke sara na lo. Aye so kue ayeke anzoni raison so e yeke na ni ti ‘wara ngia na yâ ti ndia ti Nzapa.’ (aRom. 7:22). Me ambeni ye ti nzoni ni mingi ayeke nga dä. A yeke aye wa?

³ Tongana mo hinga aye mingi na ndo ti Jéhovah na Molenge ti lo, mo yeke ye ala mingi nga mo yeke ye amba ti mo mingi. Tongana mo hinga Bible nzoni, a yeke mû maboko na mo ti bâ tongana nyen na yâ ti kete ngoi Nzapa ayeke sö azo so amä yanga ti lo na ngoi so lo yeke futi sioni dunia so. Na fango tënë, mo yeke na nzoni tënë ti fa na azo. Jéhovah ayeke mû maboko na mo na ngoi so mo yeke fa na azo aye so mo hinga na lege ti dikongo Bible.

DIKO BIBLE NA GBU LI NA NDO TI YE SO MO DIKO

4. Ti diko Bible na “gbe ti go” aye ti tene nyen?

⁴ Jéhovah aye ti tene awakua ti lo adiko Bible na loro pëpe. Lo tene lani na Josué, lo tene: ‘A lingbi mbeti ti Ndia so azia yanga ti mo pëpe, me a lingbi mo [diko ni na gbe ti go, FD] lâ na bï.’ (Jos. 1:8; Ps. 1:2). Ye so aye ti fa so a lingbi mo diko atënë kue so ayeke na yâ ti Bible, ti londo na Genèse ti si na Apocalypse, na gbe ti go? Ên-ën. A ye ti tene so a yeke nzoni mo diko Bible na mbeni lege so amû lege na mo ti gbu li na ndo ti ye so mo diko. Tongana mo diko Bible na “gbe ti go,” a yeke mû maboko na mo ti zia li ti mo na ndo ti ambage so mo lingbi ti sara kua na ni wala so alingbi ti dë bê ti mo. Na ngoi so mo wara ambage ni so, so alingbi ti duti atënë wala aversê wala ambeni mbaï, diko ni yeke, peut-être na tenengo atënë ni na yanga ti mo na gbe ti go. Na pekoni aye so mo diko so alingbi ti ndu bê ti mo biani. Ngbanga ti nyen ye so ayeke kota ye? Ngbanga ti so tongana mo mä yâ ti wango ti Nzapa nzoni, mo yeke ye ande mingi ti sara ye alingbi na ni.

5-7. Mû ambeni tapande ti fa tongana nyen dikongo Bible na gbe ti go alingbi ti mû maboko na mo (a) ti ngbâ ti bata andia ti Nzapa; (b) ti sara tënë na azo na nzoni bê; (c) ti zia bê kue na Jéhovah même na angoi ti ngangu.

⁵ Dikongo Bible na gbe ti go ayeke mû maboko na mo mingi na ngoi so mo yeke diko ambeni buku ti Bible so mo bâ so a yeke ngangu na mo ti gbu ndani. Zia e bâ ambeni tapande ota. Kozoni, gbu li na ndo ti mbeni ita-koli so ade maseka so na yâ ti kapa ti lo ti dikongo Bible, lo si na mbeti ti Osée. Na Oséechapitre 4, lo luti kete na pekoni so lo diko aversê 11 ti si na 13 na gbe ti go. (Diko Osée 4:11-13.) Ngbanga ti nyen? Aversê ni so andu lo ndali ti so lo yeke tirika ti hon ndo ti ngangu so amba ti lo ayeke sara na ndo ti lo na ekole ti pusu lo ti sara ye ti sioni. Lo gbu li na ndo ti aversê ni, na lo tene: ‘Jéhovah ayeke bâ aye ti sioni so azo ayeke sara, même na ngoi so zo ayeke dä pëpe. Mbi ye pëpe ti son bê ti lo.’ Ita-koli so aleke na bê ti lo ti ngbâ lakue ti bata andia ti Jéhovah na ndo ti nzoni sarango ye.

⁶ Na yâ ti use tapande ni, mbeni ita-wali ayeke diko mbeti ti Joël na lo si na chapitre 2, versê 13. (Diko Joël 2:13.) Na ngoi so lo yeke diko versê ni na gbe ti go, lo gbu li ti lo ti bâ tongana nyen lo lingbi ti sara ye tongana Jéhovah so ayeke na “grâce na be-nzoni, ngonzo agbu Lo fade pëpe, nzobe ti Lo ayeke kota mingi”. Lo mû desizion ti zia lege ti zonga nga na asioni tënë so lo yeke tene ngoi na ngoi na ngoi so lo yeke sara tënë na koli ti lo wala na ambeni zo.

⁷ Ota tapande ni, tara ti bâ mbeni ita so ayeke babâ ti sewa so a zi lo na kua na so lo yeke gi bê ti lo mingi ndali ti nzoni duti ti wali ti lo na amolenge ti lo. Na Nahum 1:7, lo diko na gbe ti go ambage so atene Jéhovah ‘ahinga ala so aga na Lo ti bata tere ti ala’ na lo yeke bata ala tongana “Gbada Ti Bira na lâ ti vundu”. Tënë so adë bê ti lo. Lo bâ so Jéhovah ayeke bâ lege ti lo na sewa ti lo na ndoye nga lo zia ti gi bê ti lo ahon ndo ni. Na pekoni lo diko Nahum 2:1 na gbe ti go. (Diko Nahum 2:1.) Ita-koli so abâ so tongana lo fa nzoni tënë na angoi ti ngangu, lo yeke fa biani so lo bâ Jéhovah tongana “Gbada Ti Bira” ti lo. Na ngoi so ita-koli so angbâ ti gi mbeni kua ti nginza, lo yeke mû nga maboko mingi na kua ti fango tënë na yâ ti yenga.

8. Fa na nduru tënë mbeni ye so dikongo Bible ti mo amû lege na mo ti hinga.

⁸ Anzoni ye so e londo ti bâ so ayeke na yâ ti ambeti ti Bible so ambeni zo alingbi ti pensé so a yeke ngangu ti mä yâ ni. Tongana mo diko mbeti ti Osée, ti Joël na ti Nahum na nzara ti hinga ambeni ye, mo yeke ye ande mingi ti ngbâ ti diko ambeti so na gbe ti go. Atënë so ayeke na yâ ti ambeti ti aprophète so alingbi ti dë bê ti mo nga ti sara si mo wara ndara. Ka ti tanga ti ambeti ti yâ ti Bible? Mbeti ti Nzapa ayeke tongana mbeni ndo so adiamant ayeke dä mingi. Sara kua ngangu ti wara ni! Na ngoi so mo yeke diko Bible kue, ngbâ ti gi ti wara fango lege ti Nzapa nga na atënë ti dengo bê so ayeke na yâ ni, so ayeke tongana adiamant.

SARA KUE TI GBU NDA TI YE SO MO DIKO

9. E lingbi ti sara nyen ti hinga ye so bê ti Nzapa aye nzoni mingi?

⁹ Atâa so a yeke kota ye ti tene mo diko Bible lâ oko oko, a yeke nzoni mo gi nga ti gbu nda ti ye so mo diko. Tongaso, gi ti sara kusala nzoni na ambeti ti e ti sara recherche ti hinga ye na ndo ti azo so mo diko ye na ndo ti ala, nga na ndo ti ando wala na ndo ti aye so asi. Tongana mo hinga pëpe tongana nyen ti sara ye alingbi na mbeni ye so mo diko na yâ ti Bible, mo lingbi ti hunda na mbeni ancien wala mbeni ita so ayeke biazo ti mû maboko na mo. Ti mû maboko na e ti bâ so ayeke kota ye ti tene e sara si hingango ye ti e ague na li ni, zia e bâ tapande ti mbeni ita na ngoi ti akozo Chrétien so asara kue ti sara ye tongaso. Iri ti lo ayeke Apollos.

10, 11. (a) Na lege wa a mû maboko na Apollos ti ga mbeni nzoni wafango nzoni tënë? (b) Mbaï ti Apollos afa nyen na e? (Bâ encadré “Afango ye ti mo ague oko na ati so e hinga fadeso?”)

¹⁰ Apollos ayeke lani mbeni Chrétien so ayeke Juif so lo “hinga tënë ti Mbeti ti Nzapa mingi” nga “yingo ayeke tongana wâ na yâ ti tere ti lo”. Mbeti ti kusala asara tënë ti lo atene: “Lo yeke sara tënë na lo yeke fa aye na ndo ti Jésus tâ na lege ni, me lo hinga gi batême ti Jean.” Me Apollos ahinga pëpe so Jésus afa lani mbeni fini ye na adisciple ti lo na ndo ti batême. Na pekoni so Aquila na wali ti lo Priscille amä lo na ngoi so lo fa tënë na Éphèse, ala fa na lo ‘lege ti Nzapa nzoni mingi ahon ti kozo.’ (Kus. 18:24-26). Apollos abâ nzoni na lege ti ye so tongana nyen?

¹¹ Na pekoni so Apollos afa tënë na Éphèse, lo gue na Achaïe. “Na ngoi so lo si kâ, lo mû maboko mingi na ala so amä na bê awe ndali ti kota nzobe ti Nzapa. Teti, na ngangu, lo yeke fa polele na lê ti azo so tënë ti aJuif ayeke wataka, na oko ngoi ni, lo mû atënë na yâ ti Mbeti ti Nzapa ti fa so Jésus ayeke Christ.” (Kus. 18:27, 28). Na ngoi ni so, Apollos afa nda ti batême ti aChrétien nzoni mingi. Teti so hingango ye ti lo ague na li ni, lo “mû maboko mingi” na afini zo ti gue na li ni na yâ ti tâ tënë. Nyen la e lingbi ti manda na lege ti mbaï so? Legeoko tongana Apollos, e yeke sara ngangu ti gbu nda ti ye so e diko na yâ ti Bible. Me tongana mbeni ita biazo afa na e tongana nyen ti fa ye nzoni mingi, e yeke sara tere ti e kete ti yeda na mungo maboko ti lo nga ti kiri singila na lo. Tongana e sara tongaso, e yeke fa ande ye nzoni mingi.

SARA KUA NA AYE SO MO MANDA TI MÛ MABOKO NA AZO

12, 13. Fa tongana nyen sarango kua na Bible na kode alingbi ti mû maboko na azo so ayeke manda Bible ti gue na li ni.

¹² Legeoko tongana Priscille, Aquila nga na Apollos, e lingbi ti mû maboko na azo. Bê ti mo ayeke tongana nyen na ngoi so mo mû maboko na mbeni zo so asara nzara ti tâ tënë ti hon ndo ti mbeni kpale so akanga lege na lo ti gue na li ni na lege ti yingo? Wala tongana mo yeke ancien, bê ti mo ayeke tongana nyen na ngoi so mbeni ita akiri singila na mo ndali ti wango so mo mû na lo na yâ ti Bible na ngoi so lo yeke na yâ ti ye ti ngangu? Kite ayeke pëpe so tongana mo sara kusala na Bible ti mû maboko na azo ti tene gigi ti ala aga nzoni ayeke sara si mo yeke na ngia.a Mo lingbi ti sara ni tongana nyen?

¹³ Na ngoi ti Elie, azo ti Israël mingi afa polele pëpe wala ala yeke ti tâ vorongo wala ti vorongo ti wataka. Tënë so Elie atene na azo ti Israël alingbi ti mû maboko na azo so e yeke manda Bible na ala me so a yeke ngangu na ala ti mû desizion ti sara na Jéhovah. (Diko 1 aGbia 18:21.) Peut-être mbeni zo so asara nzara ti tâ tënë asara mbeto ti tënë so akamarade wala afami ti lo alingbi ti tene na ndo ti lo. Ti mû maboko na lo ti mû desizion ti voro Jéhovah, mo lingbi ti sara kua na atënë so ayeke na Ésaïe 51:12, 13.​—Diko ni.

14. Nyen la ayeke mû maboko na mo ti dabe ti mo na aversê so ayeke na yâ ti Bible ti mû maboko na azo?

¹⁴ Na yâ ti Bible, e yeke wara gbâ ti atënë so alingbi ti dë bê ti e, ti kiri na e na nzoni lege wala ti mû ngangu na e. Me mo lingbi ti hunda tere ti mo, mo tene: ‘Mbi yeke sara tongana nyen ti hinga aversê so mbi yeke na bezoin ni ti sara na kua?’ Diko Bible lâ oko oko na gbu li na ndo ti ye so mo diko. Tongana mo sara tongaso, mo yeke hinga atënë so ayeke na yâ ni, na yingo ti Jéhovah alingbi ti mû maboko na mo ti dabe ti mo na atënë ni so na ngoi so mo yeke na bezoin ni.​—Marc 13:11; diko Jean 14:26.b

15. Nyen la ayeke mû maboko na mo ti hinga Bible nzoni mingi?

¹⁵ Sambela Jéhovah tongana ti Gbia Salomon ti wara ndara ti sara na akusala ti lo (2 Chron. 1:7-10). Tongana ti so aprophète ti giriri asara, ‘gi ti hinga ye mbilimbili nga gi ye nzoni’ na yâ ti Mbeti ti Nzapa ti hinga Jéhovah nzoni nga na ye so bê ti lo aye (1 Pi. 1:10-12). Bazengele Paul awa Timothée ti manda “atënë ti mabe nga na nzoni fango ye”. (1 Tim. 4:6). Tongana mo ngbâ lakue ti manda Bible, mo yeke wara lege ti mû maboko nzoni mingi na azo na lege ti yingo. Na oko ngoi ni, mo yeke sara si mabe ti mo akpengba.

DIKONGO BIBLE AYEKE BATA E

16. (a) Na lege wa ‘gingo nda ti Mbeti ti Nzapa nzoni lâ na lâ’ aga na aye ti nzoni na azo ti Bérée? (b) Ngbanga ti nyen dikongo Bible lâ na lâ ayeke kota ye mingi ndali ti e laso?

¹⁶ A-Juif ti Bérée ayeke azo so “lâ na lâ ala yeke gi nda ti Mbeti ti Nzapa nzoni”. Na ngoi so Paul afa nzoni tënë na ala, ala haka ye so lo fa na aye so ala hinga na yâ ti Mbeti ti Nzapa. Ye so asara si ala mingi ayeda so ye so Paul afa ayeke tâ tënë na ala ‘ga azo so amä na bê’. (Kus. 17:10-12). Ye so afa so dikongo Bible lâ na lâ ayeke sara si e kpengba mabe ti e na Jéhovah. Mara ti mabe so ayeke ‘hingango biani so aye so e yeke ku ni kungo ayeke si biani’. A lingbi e duti na ni tongana e ye ti sö kuâ ti li na yâ ti fini dunia ti Nzapa.​—aHéb. 11:1.

17, 18. (a) Na lege wa kpengba mabe nga na ndoye ayeke bata bê ti mbeni Chrétien na lege ti fä? (b) Na lege wa beku ayeke bata e?

¹⁷ Paul afa so e yeke na bezoin ti mabe, ndoye nga na beku. Lo tene: “Ti e so e yeke azo ti kota lâ, a yeke nzoni e zia li ti e kpô na e yü na kate ti e bongo ti wen ti mabe na ti ndoye nga e yü beku ti salut tongana casque.” (1 aThes. 5:8). A lingbi mbeni turugu ayü bongo ti wen ti bata bê ti lo ndali ti awato. Legeoko nga, a lingbi mbeni Chrétien abata bê ti lo na lege ti fä si siokpari asara ngangu na ndo ni pëpe. Tongana mbeni Chrétien amä na bê ngangu na azendo ti Jéhovah, lo ndoye Jéhovah na amba ti lo, lo yeke bata bê ti lo na lege ti fä. Lo yeke sara ye kue so lo lingbi ti sara ti ngbâ ti nzere na lê ti Nzapa.

¹⁸ Paul asara nga tënë ti casque, wala “beku ti salut”. Na ngoi ti giriri, tongana mbeni turugu ayü casque ti bata na li ti lo ape, a lingbi ti fâ lo hio na yâ ti mbeni bira. Me tongana lo yü mbeni nzoni casque, lo lingbi ti wara mbeni kpale na li ti lo pëpe. Mandango Bible ayeke sara si e duti na kpengba beku so Jéhovah ayeke na ngangu ti sö e. Mara ti beku so ayeke mû lege na e ti dö sese na a-apostat nga na “asenge senge tënë” ti ala so ayeke tongana kä so ayeke te ti mû tere ti zo kue (2 Tim. 2:16-19). Beku ti e ayeke sara nga si e wara ngangu ti ke sioni tambela.

DIKONGO BIBLE AYEKE MÛ MABOKO NA E TI SÖ KUÂ

19, 20. Ngbanga ti nyen e bâ Bible na nene ni mingi? Na lege wa e yeke fa so e bâ ni na nene ni? (Bâ encadré “Jéhovah amû na mbi tâ ye so mbi yeke na bezoin ni.”)

¹⁹ A lingbi e zia bê ti e mingi na Bible ahon ti kozo na ngoi so nda ni ayeke pusu nduru nduru. Awango so e wara na yâ ni ayeke mû maboko na e ti changé asarango ye ti e so ayeke na lege ni pëpe nga ti tiri na anzara ti bê ti e so ayeke pusu e ti sara siokpari. Awango ti Bible ayeke dë bê ti e nga ayeke mû ngangu na e ti gbu ngangu na yâ ti atara kue so Satan na dunia ti lo alingbi ti ga na ni na ndo ti e. Afango ye ti Jéhovah so ayeke na yâ ti Bible ayeke mû maboko na e ti ngbâ na ndo ti lege ti fini.

²⁰ Girisa pëpe so Nzapa aye si “mara ti azo nde nde kue asö fini ti ala”. Na popo ti “mara ti azo nde nde kue” so, a yeke wara awakua ti Jéhovah nga na azo so e lingbi ti mû maboko na ala na lege ti fango tënë nga na mandango Bible. Me a lingbi azo kue so aye ti sö fini ti ala awara “tâ hingango ye na ndo ti tâ tënë.” (1 Tim. 2:4). Tongaso, tongana e ye ti sö kuâ, a lingbi e diko Bible nga e sara ye alingbi na afango ye ti Bible ni. Tongana e diko Bible lâ oko oko, e fa so e bâ Bible so ayeke tënë ti yanga ti Jéhovah na nene ni mingi.​—Jean 17:17.