Ngbanga ti nyen a lingbi mo ngbâ be-ta-zo?

“O L’Eternel, Mo fâ ngbanga ti mbi . . . alingbi na be-biani ti mbi.”​—PS. 7:9.

1, 2. Ambeni ye wa so ayeke si ka asara si a yeke ngangu na aChrétien ti duti be-ta-zo?

TARA ti bâ aye ota so asi: Ambeni kamarade ti mbeni molenge-koli na ekole ahe lo. Ala sara ambeni ye ti pusu lo ti sara ngonzo, peut-être ti zonga ndo wala ti tiri. Lo yeke yeda ande ti sara ye so ala ye, wala lo yeke ke ti sara ni na lo hon? Mbeni koli ayeke lo oko na yanga-da na ngoi so wali ti lo ayeke dä pëpe, na lo yeke gi nda ti aye na ndo ti Internet. Mbeni tënë asigigi na lê ti ordinateur ni na afa ndo so zo alingbi ti bâ asioni limon dä na ndo ti Internet. Bê ti lo ayeke pusu ande lo ti gi ti bâ asioni limon so, wala lo yeke sara ande kue ti kpe ni? Mbeni ita-wali ayeke sara lisoro na amba ti lo, me hio tongaso, amba ti lo ato nda ti kasa ndo, ti tene asioni tënë na ndo ti mbeni ita-wali ti kongregation. Lo yeke mû ande mbage na yâ ti asioni tënë so, wala lo yeke tara ande ti hon na ndo ti mbeni tënë nde?

² Atâa so aye so asi so ayeke nde nde, mbeni ye ague oko na yâ ti aye so kue. A hunda ti tene zo asara ngangu si lo ngbâ be-ta-zo. Na ngoi so mo yeke bi bê na aye so agbu bê ti mo, aye so mo yeke na bezoin ni nga na aye so mo ye ti sara na yâ ti gigi ti mo, mo yeke pensé na ndo ti dutingo be-ta-zo ti mo? Lâ oko oko, azo ayeke bi bê ti ala na ndo ti lege so ala yeke leke na tere ti ala, na ndo ti seni ti ala, ti gingo ti wara aye so ala yeke na bezoin ni, ti akpale nga na angia so ala yeke wara na akamarade ti ala, na peut-être même na ndo ti yengo tere ti koli na wali. E lingbi peut-être ti bi bê ti e mingi na ndo ti aye so. Ye oko, na ngoi so Jéhovah agi ti bâ aye so ayeke na bê ti e, ye wa ayeke kota ye na lê ti lo? (Ps. 139:23, 24). A yeke dutingo be-ta-zo ti e.

3. Jéhovah aye si e wani e soro ti sara nyen? E yeke bâ ande nyen na yâ ti article so?

³ Jéhovah, Zo ti mungo “matabisi kue ti nzoni na matabisi kue so alingbi kue” amû na e oko oko kue amatabisi so ayeke nde nde (Jacq. 1:17). Grâce na lo, e yeke na mbeni pendere tere, mongoli, seni nga na akode nde nde (1 aCor. 4:7). Ye oko, Jéhovah aforcé e pëpe ti duti be-ta-zo. Lo ye si e wani e soro ti gi ti duti be-ta-zo wala pëpe (Deut. 30:19). Ni la, a lingbi e bâ ye so dutingo be-ta-zo aye ti tene. Nga, e yeke bâ anda ti tënë ota so afa so a yeke kota ye mingi ti duti be-ta-zo.

Dutingo be-ta-zo ayeke nyen?

4. Dutingo be-ta-zo aye ti tene nyen? Ndia so Jéhovah amû na ndo ti mungo anyama na sandaga afa nyen na e?

⁴ Azo mingi ahinga nzoni pëpe ye so a iri ni dutingo be-ta-zo. Na tapande, tongana azo ti poroso ayeke pika kate na ndo ti dutingo be-ta-zo ti ala, fani mingi, ala pensé so a ye ti sara tënë ti sarango ye na lege ni. A yeke kota ye ti tene zo asara ye na lege ni, me so ayeke gi mbeni mbage ti dutingo be-ta-zo. Na yâ ti Bible, dutingo be-ta-zo andu dutingo na anzoni sarango ye na yâ ti aye kue. Atënë ti yanga ti Hébreu so ague oko na tënë “be-biani”, wala dutingo be-ta-zo alondo na mbeni tënë so aye ti tene nzoni kue, alingbi kue wala sioni ye ayeke dä pëpe. Mbeni oko ti atënë so andu asandaga so a yeke mû lani na Jéhovah. Jéhovah ayeke yeda gi na sandaga ti anyama so ayeke nzoni kue, wala alingbi kue. (Diko Lévitique 22:19, 20.) Jéhovah afâ ngbanga ngangu mingi na ndo ti azo so ake ti sara ye alingbi na yanga so lo mû na lege so ala mû na sandaga anyama so gere ti ala anze, ayeke na kobela wala lê ti ala abuba.​—Mal. 1:6-8.

5, 6. (a) Atapande wa afa so e yeke bâ ka na nene ni mingi ye so alingbi kue wala so ayeke nzoni kue? (b) Ti e azo so e yeke mbilimbili-kue pëpe, dutingo be-ta-zo aye ti tene ti lingbi kue na yâ ti ye kue? Fa nda ni.

⁵ Tënë ti gingo mbeni ye so alingbi kue wala ayeke nzoni kue nga bango ni na nene ni ayeke ye so azo ahinga ni nzoni mingi. Na tapande, tara ti bâ mbeni wali so amû ngoi mingi ti gi mbeni mapia ti bongo so agbu bê ti lo mingi ti vo ni. Me tongana lo wara mapia ni, lo bâ so konongo ni alingbi na lo pëpe. Na vundu na bê, lo dö mapia ni lo zia. Wala, tara ti bâ mbeni wali so ague na gara ti vo avocat. Lo gi ti bâ yâ ti a-avocat ni ti wara ambeni so ayeke nzoni kue. Lo yeke mû ande so wa? Lo yeke mû ti so ayeke nzoni kue wala so angbâ pendere. Legeoko nga, Nzapa ayeke gi ti wara azo so alingbi kue wala so ayeke nzoni kue.​—2 Chron. 16:9.

⁶ Ye oko, mo lingbi peut-être ti hunda tere ti mo: ‘Dutingo be-ta-zo aye ti tene ti lingbi kue?’ Teti so e yeke awasiokpari na e yeke mbilimbili-kue pëpe, e lingbi ti bâ tere ti e tongana mbeni mapia so alingbi pëpe wala tongana mbeni avocat so abuba kete. Mo bâ so ngoi na ngoi mo yeke tongaso? Hinga na bê ti mo kue so Jéhovah aku na mbage ti e pëpe ti lingbi kue na yâ ti aye kue. Lo ku na mbage ti e lâ oko pëpe ti sara ye so ahon ngangu ti ea (Ps. 103:14; Jacq. 3:2). Ye oko, lo ku na mbage ti e ti ngbâ be-ta-zo lakue. Tongaso, kangbi ayeke na popo ti lingbingo kue na yâ ti ye kue na dutingo be-ta-zo? En. Bâ tapande so: Mbeni maseka-koli aye mbeni maseka-wali na lo ye ti sara mariage na lo. A yeke na lege ti ndara pëpe ti tene lo ku na mbage ti maseka-wali so ti lingbi kue na yâ ti ye kue. Ye oko, lo yeke sara ye na ndara tongana lo ku na mbage ti maseka-wali so ti ye lo na bê ti lo kue, so ti tene ti ye mbeni koli nde pëpe me gi lo oko. Legeoko nga, Jéhovah ayeke “Nzapa so asara mbanda,” wala lo hunda ti tene zo asara gi na lo oko (Ex. 20:5). Lo ku na mbage ti e pëpe ti lingbi kue na yâ ti ye kue, me ti ye lo na bê ti e kue na ti voro gi lo oko.

7, 8. (a) Tapande wa Jésus azia na ndo ti tënë ti dutingo be-ta-zo? (b) Ti Bible, dutingo be-ta-zo ayeke nyen?

⁷ E lingbi ti dabe ti e na ndo ti kiringo tënë ti Jésus na ngoi so mbeni zo ahunda lo ti hinga ndia so ayeke kota ahon atanga ni kue. (Diko Marc 12:28-30.) Jésus akiri tënë na hundango ndo so nga lo sara ye alingbi na ni. Lo zia nzoni tapande so ahon atanga ni kue na lege so lo ye Jéhovah na bibe ti lo kue, na bê ti lo kue, na âme ti lo kue nga na ngangu ti lo kue. Lo fa so zo ayeke duti be-ta-zo, gi na yanga pëpe, me na lege ti anzoni ye so bê ti lo apusu lo ti sara. Ti duti be-ta-zo ahunda ti tene e mû tapande ti Jésus.​—1 Pi. 2:21.

⁸ Tongaso, Bible afa so dutingo be-ta-zo aye ti tene ti mû bê ti e kue na Jéhovah Nzapa nga ti mû bê ti e kue ti sara ye so bê ti lo aye nga ti zia bê ti e na ye so lo leke ti sara. Ti ngbâ be-ta-zo aye ti fa so lâ oko oko, e yeke gi kozoni kue ti sara aye so anzere na Jéhovah Nzapa. Aye so ayeke kota ye na lê ti Nzapa aga kota ye na lê ti e. Zia e bâ anda ti tënë ota so afa so a yeke kota ye mingi ti sara tongaso.

9. Na lege wa dutingo be-ta-zo ti e oko oko kue andu tënë ti komandengo dunia kue?

⁹ Droit ti Jéhovah ti komande dunia kue aluti pëpe na ndo ti dutingo be-ta-zo ti e. Komandema ti lo ayeke mbilimbili, angbâ lakue lakue nga lo yeke Gbia ti Dunia Kue. A yeke duti ande lakue tongaso atâa ye so a-ange na azo alingbi ti tene wala ti sara. Ye oko, na yayu nga na sese, a gi lani mingi ti buba komandema ti Nzapa. Ni la, a hunda ti sara mbeni ye ti fa na lê ti a-ange nga na azo kue so Jéhovah ayeke na droit ti komande dunia, so komandema ti lo ayeke mbilimbili nga so lo sara ni na lege ti ndoye. Teti so e yeke aTémoin ti Jéhovah, a nzere na e mingi ti sara lisoro na azo kue so aye ti mä e na ndo ti droit ti Nzapa ti komande dunia kue. Ye oko, tongana nyen e lingbi ti fa so e mû mbage ti komandema ti Jéhovah? Tongana nyen e oko oko kue e lingbi ti fa so e soro lo tongana Kota Gbia ti e? Na lege so e ngbâ be-ta-zo na lo.

10. Tënë wa Satan atene na ndo ti dutingo be-ta-zo ti azo? Mo yeke kiri tënë tongana nyen?

¹⁰ Bâ tongana nyen tënë so andu dutingo be-ta-zo ti mo. Satan atene so zo oko ayeke mû mbage ti komandema ti Nzapa pëpe, so ti tene a yeke ndoye pëpe si apusu azo ti sara na Jéhovah. Na devant ti gbâ ti a-ange, lo tene na Jéhovah: “Poro teti poro, biani, fade zo amû ye ti lo kue ti bata fini ti lo.” (Job 2:4). Hinga so Satan atene asioni tënë so lani gi na ndo ti Job pëpe, me na ndo ti azo kue. Ni la Bible airi Satan ‘zo ti bingo tënë na li ti aita ti e’. (Apoc. 12:10, Fini Mbuki, 2001). Lo gi yanga ti Jéhovah na tenengo so aChrétien, so mo nga kue mo yeke na popo ti ala, ayeke ngbâ ande be-ta-zo pëpe. Satan atene so fade mo yeke bere Jéhovah ti mû lege na mo ti bata fini ti mo. Mo bâ tënë so Satan abi na li ti mo so tongana nyen? Tongana lege azi na mo ti fa so Satan ayeke zo ti mvene, mo yeke sara ni pëpe? Tongana mo ngbâ be-ta-zo, mo lingbi ti fa ni.

11, 12. (a) Atapande wa afa so adesizion so e yeke mû lâ oko oko andu tënë ti dutingo be-ta-zo ti e? (b) Ngbanga ti nyen ti ngbâ be-ta-zo ayeke mbeni nzoni ye so e lingbi ti sara?

¹¹ Tongaso, tënë ti dutingo be-ta-zo ti mo asara si a yeke kota ye ti tene mo sara hange lâ oko oko na asarango ye ti mo nga na aye so mo yeke soro. Kiri mo bâ aye ota so asi, so e sara tënë fade na ndo ni. Ti ngbâ be-ta-zo ahunda na aita ota so ti sara nyen? A ngbâ kete, molenge-koli so amba ti lo agi yanga ti lo asara ye na ngonzo, me lo dabe ti lo na wango so: “Aita so mbi ndoye i mingi, i futa kula ti i mveni pëpe, me i zia lege na ngonzo ti Nzapa; teti Mbeti ti Nzapa atene, Kula ayeke ti Mbi; fade Mbi futa kula ni, Seigneur atene.” (aRom. 12:19). Lo hon ti lo. Koli so ayeke gi nda ti aye na ndo ti Internet alingbi fade ti bâ alimon so ayeke zingo nzara ti tere ti zo, me lo dabe ti lo na kpengba-ndia so asigigi na yâ ti atënë ti Job, so lo tene: “Mbi te mbele na lê ti mbi; tongaso, mbi lingbi bâ masia tongana nyen?” (Job 31:1). Legeoko nga, koli so ake ti bâ asioni limon so ndali ti so a lingbi ti buba yâ ti li ti lo. Wali so amba ti lo akasa ndo ake ti hon na atënë ni na devant, ndali ti so lo dabe ti lo na wango so atene: “A lingbi azo oko oko kue amû ngia na azo so ayeke nduru na ala, ti sara nzoni na ala si ala kpengba.” (aRom. 15:2). Tënë ti kasango ndo so lo lingbi fade ti hon na ni na devant ayeke kpengba zo pëpe. A yeke sara nzoni pëpe na ita ti lo ti wali so a tene tënë ni na ndo ti lo; a yeke nzere nga pëpe na Babâ ti lo ti yayu. Ni la lo bata yanga ti lo na lo sara lisoro na ndo ti mbeni tënë nde.

¹² Na yâ ti aye so oko oko kue, ye so ita oko oko asoro ti sara afa biani so ita ni atene: ‘Jéhovah ayeke Gbia ti mbi. Mbi yeke gi ti sara ye so anzere na lo na ndo ti tënë so.’ Na ngoi so mo yeke soro ye wala mo yeke mû adesizion, mo yeke gi ti nzere na lê ti Jéhovah? Tongana mo sara tongaso, mo yeke sara ye biani ague oko na atënë so andu bê, so e wara na aProverbe 27:11: “Molenge ti mbi, mo duti na ndara na mo mû ngia na bê ti mbi, si mbi lingbi kiri tënë na zo so azonga mbi.” So lege azi na e ti zia ngia na bê ti Nzapa anzere na e mingi! Ngangu kue so e yeke sara ti ngbâ be-ta-zo ayeke senge pëpe.

13. Na lege wa atënë ti Job na ti David afa so Jéhovah ayeke fâ ngbanga na ndo ti e alingbi na dutingo be-ta-zo ti e?

¹³ E bâ so dutingo be-ta-zo ayeke mû maboko na e ti mû mbage ti komandema ti Jéhovah. Tongaso, Nzapa ayeke fâ ngbanga na ndo ti e alingbi na dutingo be-ta-zo ti e. Job ahinga nzoni mingi so tënë so ayeke tâ tënë. (Diko Job 31:6.) Job ahinga lani so Nzapa ayeke zia azo na ndo ti “kilo ti mbilimbili,” lo yeke fâ ngbanga na ndo ti e tâ na lege ni alingbi na dutingo be-ta-zo ti e. David nga atene: “L’Eternel afâ ngbanga ti amara. O L’Eternel, Mo fâ ngbanga ti mbi na lege ti mbilimbili ti mbi, alingbi na be-biani ti mbi so ayeke na yâ mbi. . . . teti Nzapa ti mbilimbili atara bibe na bê.” (Ps. 7:9, 10). E hinga so Nzapa alingbi ti bâ ye so ayeke na gbe ti bê ti mbeni zo. Ye oko, a lingbi e dabe ti e na ye so lo yeke gi ti bâ. Tongana ti so David atene, Jéhovah ayeke fâ ngbanga na ndo ti e alingbi na dutingo be-ta-zo ti e.

14. Ngbanga ti nyen a lingbi e tene lâ oko pëpe so ndali ti so e yeke mbilimbili-kue pëpe, e lingbi pëpe ti ngbâ be-ta-zo?

¹⁴ Tara ti bâ so Jéhovah Nzapa ayeke bâ bê ti azo ngbundangbu mingi laso (1 Chron. 28:9). Oke la lo bâ ayeke aChrétien so ayeke be-ta-zo? Ala yeke mingi pëpe. Ye oko, a lingbi e tene pëpe so ndali ti so e yeke mbilimbili-kue pëpe e lingbi pëpe ti ngbâ be-ta-zo. Me, tongana ti David na Job, e yeke na mbeni nzoni nda ti tënë ti hinga na bê ti e kue so atâa so e yeke mbilimbili-kue pëpe, Jéhovah ayeke bâ ande so e yeke be-ta-zo. E girisa pëpe so a yeke pëpe dutingo mbilimbili-kue la ayeke sara si e ngbâ be-ta-zo. A yeke wara lani na ndo ti sese gi azo ota so ayeke mbilimbili-kue; me use, Adam na Eve, angbâ be-ta-zo pëpe. Ye oko, azo kutu mingi so ayeke mbilimbili-kue pëpe angbâ be-ta-zo. Mo nga kue mo lingbi ti ngbâ be-ta-zo.

15. Tongana nyen David afa so tongana e ye ti wara ye so e yeke ku, a lingbi e ngbâ be-ta-zo?

¹⁵ Teti so Nzapa ayeke fâ ngbanga na ndo ti e alingbi na dutingo be-ta-zo ti e, a lingbi e duti be-ta-zo si e wara ande ye so e yeke ku. David ahinga so tënë so ayeke tâ tënë. (Diko Psaume 41:13.) Ti David, kota ye ni ayeke ti tene Nzapa ayeda na lo teti lakue lakue. Legeoko na atâ Chrétien laso, David ayeke lani na beku ti duti na fini lakue lakue, na ti ngbâ lakue ti ga nduru mingi na Jéhovah Nzapa na ngoi so lo yeke sara na lo. David ahinga so tongana lo ye ti wara ye so lo yeke ku, a lingbi lo ngbâ be-ta-zo. Legeoko nga, Jéhovah ayeke mû maboko na e, lo yeke fa ye na e, lo yeke fa lege na e nga lo yeke iri tënë nzoni na ndo ti e na ngoi so e ngbâ be-ta-zo.

16, 17. (a) Ngbanga ti nyen mo leke na bê ti mo ti ngbâ be-ta-zo? (b) Ahundango tënë wa e yeke bâ ande na yâ ti article ti peko?

¹⁶ Tongana e ye ti wara ngia laso, a lingbi e duti na beku. Beku alingbi ti mû na e ngia so e yeke na bezoin ni na ngoi so e yeke na yâ ti akpale. Beku alingbi nga ti bata abibe ti e. Dabe ti mo so Bible ahaka beku na mbeni casque (1 aThes. 5:8). Tongana ti so casque ayeke bata li ti mbeni turugu na ngoi ti bira, beku ayeke bata abibe ti e ndali ti asioni pensé so Satan ayeke maï ni na yâ ti aye ti ngoi ti laso, so ayeke gue ti hunzi. Tongana zo ayeke na beku pëpe, gigi ti lo ayeke ye oko pëpe. E yeke na bezoin ti bâ tere ti e nzoni, ti bâ dutingo be-ta-zo ti e nga na beku ti e so ague oko na ni. Girisa pëpe so na dutingo be-ta-zo, mo yeke mû mbage ti komandema ti Jéhovah nga mo yeke bata pendere beku ti mo ti kekereke. Zia mo ngbâ lakue be-ta-zo.

¹⁷ So dutingo be-ta-zo ayeke kota ye mingi, a lingbi e kiri e bâ ambeni hundango tënë na ndo ni. E yeke sara tongana nyen ti duti be-ta-zo? Tongana nyen e lingbi ti ngbâ be-ta-zo? A lingbi ti sara nyen tongana teti mbeni ngoi mbeni zo angbâ be-ta-zo pëpe? Article ti peko ayeke kiri tënë na ahundango tënë so.

[Akete tënë na gbe ni]

Mo yeke kiri tënë tongana nyen?

• Dutingo be-ta-zo ayeke nyen?

• Na lege wa dutingo be-ta-zo andu tënë ti komandengo dunia kue?

• Na lege wa dutingo be-ta-zo andu beku ti e?

[Foto na lembeti 14]

Lâ oko oko, e yeke tingbi na aye so a hunda na e ti duti be-ta-zo