Sara kua na Bible ti mû maboko na mo wani nga na azo

1. Ngbanga ti nyen a lingbi e zia bê ti e kue na Bible?

KOZO ti tene mbeni zo so ayeke manda Bible ato nda ti fa tënë legeoko na congrégation, a lingbi lo fa so lo mä na bê so Bible ayeke tënë ti yanga ti Nzapa.a A lingbi e kue e fa na lege ti sarango ye ti e nga na atënë ti e so e zia bê ti e kue na Bible. Tongana e zia bê ti e kue na Bible nga e gi ti sara kusala na ni nzoni na fango tënë, e yeke mû maboko na azo ti hinga Jéhovah nga ti wara fini ti lakue lakue.

2. Ngbanga ti nyen a yeke nzoni e ‘ngbâ na yâ ti aye so e manda’?

² Bazengele Paul afa nene ti Mbeti ti Nzapa na ngoi so lo tene na Timothée, lo tene: “Ngbâ na yâ ti aye so mo manda lani na so a ga na mo ti ye pekoni.” “Aye” so Paul asara tënë ni ayeke atâ tënë so ayeke na yâ ti Bible so apusu lani Timothée ti mä na bê na nzoni tënë. Atâ tënë so apusu nga e laso ti mä na bê na nzoni tënë nga ni la angbâ ti mû maboko na e ti “wara ndara ti wara na salut”. (2 Tim. 3:14, 15). Mingi ni e yeke sara kusala na atënë so Paul atene na pekoni na 2 Timothée 3:16 (diko ni) ti fa na azo so Bible ayeke tënë ti yanga ti Nzapa. Me e wani e lingbi ti wara ambeni ye ti nzoni na lege ti atënë so ayeke na yâ ti versê so. Zia e bâ anzene nzene tënë so ayeke na yâ ni. Tongana e sara ni, a yeke sara si e kiri e mä na bê ngangu so afango ye ti Jéhovah kue ayeke “tâ tënë”.​—Ps. 119:128.

“A YEKE NZONI TI FA NA YE NA ZO”

3-5. (a) Nyen la gbâ ti azo asara na peko ti diskur ti Pierre so ala mä na Pentecôte? Ngbanga ti nyen? (b) Azo mingi na Thessalonique ayeda na tâ tënë ngbanga ti nyen? (c) Nyen la adö bê ti azo laso na ndo ti fango tënë ti e?

³ Jésus atene na azo ti Israël, lo tene: “Mbi yeke tokua na ala aprophète na awandara nga na awafango ye.” (Mat. 23:34). Jésus ayeke sara lani tënë ti adisciple ti lo so lo fa na ala ti sara kusala na Mbeti ti Nzapa na fango tënë. Na Pentecôte ti ngu 33, bazengele Pierre, mbeni oko ti “awafango ye” so, amû diskur na gbele gbâ ti azo na Jérusalem. Na ngoi ti diskur ni, lo fa gbâ ti aversê so ayeke na yâ ti mbage ti Mbeti ti Nzapa so a sû ândö na Hébreu. Na ngoi so azo mingi amä tongana nyen la Pierre afa nda ti aversê so, “tënë ni andu bê ti ala ngangu”. Ala changé bê ti ala ndali ti aye ti sioni so ala sara ândö. Azo saki ota tongaso na popo ti ala ahunda pardon na Nzapa nga ala ga aChrétien.​—Kus. 2:37-41.

⁴ Bazengele Paul, mbeni wafango ye ni, afa nzoni tënë na ando so ayo na Jérusalem. Na tapande, na gbata ti Thessalonique lo fa tënë na azo so ayeke voro Nzapa na yâ ti mbeni synagogue. Teti lâ ti sabbat ota, Paul amû “Mbeti ti Nzapa si lo pika na patara na ala, lo zi nda ti tënë ni nga lo fa na ala na lege ti atënë ti yâ ti Mbeti ti Nzapa so a lingbi fade Christ abâ pasi na lo zingo na kuâ.” Ye ti pekoni ayeke so “ambeni na popo ti ala [aJuif] aga azo so amä na bê” na “aGrec mingi mingi” nga kue amä na bê.​—Kus. 17:1-4.

⁵ Lege so awakua ti Jéhovah ayeke sara kua na Bible laso adö bê ti azo mingi. Na Suisse, na ngoi so mbeni ita-wali ayeke diko versê na mbeni koli na fango tënë, koli ni ahunda lo, a tene: “Mo sara eglize wa?” Ita-wali ni atene: “Mbi na mba ti mbi so e yeke aTémoin ti Jéhovah.” Koli ni atene: “Mbi hinga. Nde na aTémoin ti Jéhovah, zo wa la ayeke ga ti diko Bible na yanga-da ti mbi?”

6, 7. (a) Tongana nyen azo so ayeke fa ye na congrégation alingbi ti sara kua nzoni mingi na Bible? (b) Tongana nyen la e lingbi ti sara kua nzoni na Bible na ngoi so e yeke sara étude na azo?

⁶ E lingbi ti sara tongana nyen ti sara kua na Bible nzoni mingi na ngoi so e yeke fa ye? Tongana a mû na mo mbeni diskur wala ambeni mbage ti bungbi ti sara na congrégation, sara kusala na aversê so alingbi. Zi Bible na diko aversê ni na yâ ni na wa azo so ayeke mä mo ti sara nga tongaso, ahon ti fa gi angbongboro tënë ti yâ ti aversê wala ti diko ni na lê ti mbeni mbeti wala na lê ti mbeni masini so ayeke sara kua tongana ordinateur. Mû nga ngoi ti fa nda ti aversê ni na mbeni lege so ayeke mû maboko na awamango mo ti kpengba songo ti ala na Jéhovah. Ahon ti mû atapande so ayeke ngangu ti tene azo amä yâ ni wala ti fa ambeni ye so asi gi ti tene azo ahe ngia, mû ngoi ti zi nda ti Mbeti ti Nzapa.

⁷ Nyen la a lingbi e girisa pëpe na ngoi so e yeke manda Bible na azo? Na ngoi so e yeke sara kua na ambeti ti e, a lingbi e sara hange si e girisa pëpe aversê so a fa atënë ti yâ ni pëpe. A yeke nzoni e wa zo so e yeke sara étude na lo ti diko aversê ni nga e mû maboko na lo ti gbu ndani. E yeke sara ni tongana nyen? E yeke sara ni na lege so e yeke diko gbâ ti atënë pëpe. Me e yeke wa lo ti fa atënë ti bê ti lo. Ahon ti tene na lo ye so a lingbi lo mä na bê na ni wala ye so a lingbi lo sara, e lingbi ti hunda na lo ambeni nzoni hundango ndo so ayeke mû maboko na lo ti gbu nda ti ye so Bible afa.b

“A YEKE NZONI . . . TI SUKU NA ZO”

8. Ye wa so ayeke na yâ ti tere ti Paul lo tirika lani ti hon ndo ni?

⁸ Na yâ ti congrégation a-ancien la a mû lege na ala ti “suku” na azo so “angbâ na yâ ti siokpari”. (1 Tim. 5:20; Tite 1:13). Me a yeke nga kota ye ti tene e suku na e wani. Paul ayeke mbeni nzoni Chrétien so ayeke na nzoni yingo-ti-hinga (2 Tim. 1:3). Atâa so kue, lo tene: “Mbi bâ na yâ ti amembre ti tere ti mbi mbeni ndia so ayeke sara bira na ndia ti bibe ti mbi na so ayeke gue na mbi tongana ngbâa na mbage ti ndia ti siokpari.” Tongana e gbu li na ndo ti aversê so angoro tënë so, e yeke hinga nzoni mingi ye so a lingbi Paul asara lani ti hon ndo ti anzara ti bê ti lo so ayeke pusu lo ti sara siokpari.​—Diko aRomain 7:21-25.

9, 10. (a) Awokongo wa e lingbi ti tene so Paul ayeke na ni? (b) Paul asara tongana nyen ti hon ndo ti awokongo ti lo?

⁹ Awokongo wa la Paul atirika lani ti hon ndo ni? Lo fa ni mbilimbili tongaso ape, me lo tene na Timothée so lo yeke lani “zo ti sioni yanga.” (1 Tim. 1:13). Kozo ti tene Paul aga Chrétien, lo sara sioni mingi na aChrétien. Lo wani lo tene: “Bê ti mbi ason ahon ndo ni na tere ti ala.” (Kus. 26:11). Paul agi ti kanga nzara ti bê ti lo, me na ambeni ngoi a lingbi lo sara ngangu mingi si lo kanga bê nga lo sara tënë kirikiri pëpe (Kus. 15:36-39). Nyen la amû maboko na lo?

¹⁰ Na ngoi so Paul asû mbeti na aChrétien ti Corinthe, lo fa kode so lo yeke suku na lo wani. (Diko 1 aCorinthien 9:26, 27.) Lo sara ambeni ngangu ye ti hon ndo ti awokongo ti lo. Kite ayeke pëpe so lo gi awango na yâ ti Mbeti ti Nzapa, lo voro yanga na Jéhovah ti mû maboko na lo ti sara ye alingbi na awango ni nga lo sara ngangu ti sara ye alingbi na ni.c E lingbi ti manda ye na lege ti tapande ti lo so ndali ti so e yeke sara nga ngangu ti hon ndo ti awokongo ti e.

11. E lingbi ti sara tongana nyen ti “ngbâ ti bâ tere” ti e wani ti bâ wala e yeke tambela biani na yâ ti tâ tënë?

¹¹ A yeke nzoni e pensé pëpe so e lingbi ti zia ti gi ti hon ndo ti awokongo ti e. A lingbi e “ngbâ ti bâ tere” ti e wani ti bâ wala e yeke tambela biani na yâ ti tâ tënë (2 aCor. 13:5). Tongana e yeke diko aversê tongana aColossien 3:5-10, e lingbi ti hunda tere ti e, e tene: ‘Mbi yeke sara ngangu ti hon ndo ti awokongo ti mbi? Wala mbi komanse ti ndoye aye so Jéhovah atene ayeke sioni? Na tapande, tongana mbi yeke sara kua na Internet si mbi tï na ndo ti mbeni sioni Site gi tongaso, mbi yeke kanga ni hio wala mbi yeke gi ti bâ aye so ayeke na yâ ni?’ Tongana e sara ye alingbi na awango ti Mbeti ti Nzapa na yâ ti aye so andu gi e wani, a yeke sara si e “zia lê ti e angbâ na zingo ni na e zia li ti e kpô.”​—1 aThes. 5:6-8.

“A YEKE NZONI . . . TI KIRI NA AYE NA NZONI LEGE”

12, 13. (a) Ti “kiri na aye na nzoni lege” aye ti tene nyen? E yeke mû tapande ti Jésus tongana nyen na ndo ti tënë so? (b) Tongana e ye ti “kiri na aye na nzoni lege” na popo ti e na mbeni zo, mara ti atënë wa a lingbi e kpe ni?

¹² Tongana Bible asara tënë ti ‘kiringo na aye na nzoni lege,’ aye ti tene ti sara si mbeni ye aga nzoni wala atambela na lege ni. Ngoi na ngoi a lingbi e sara ambeni ye ti kiri na aye na nzoni lege tongana e bâ so mbeni zo ahinga pëpe ndani so e sara ambeni ye. Na tapande, amokonzi ti aJuif adema tere atene Jésus asara songo na “azo ti rongo nginza ti lapo, na awasiokpari”. Jésus akiri tënë na ala, lo tene: “Azo so ayeke na nzoni tere ayeke na bezoin ti wanganga pëpe, me gi azo ti kobela. Ala gue, na ala gi ti hinga nda ti tënë so atene: ‘Mbi ye sarango nzoni bê na zo, me mbi ye sandaga pëpe.’” (Mat. 9:11-13). Yeke na yeke nga na nzoni bê Jésus afa nda ti atënë ti Nzapa na azo. Ye so asara si ala so asara tere ti ala kete aga ti hinga so Jéhovah ayeke “Nzapa ti be-nzoni na ti grâce, ngonzo ti Lo alondo fade pëpe, tene-biani na nzobe ti Lo ayeke kota mingi.” (Ex. 34:6). Ngangu so Molenge ti Nzapa asara ti “kiri na aye na nzoni lege”, a sara si azo mingi amä na bê na nzoni tënë.

¹³ Tapande ti Jésus afa na e tongana nyen ti mû maboko na azo. Tënë so ayeke na 2 Timothée 3:16 aye pëpe ti tene so a lingbi e dekongo na ndo ti azo tongaso si e kiri na aye na nzoni lege. “Atënë kue ti yâ ti Mbeti ti Nzapa” amû lege na e pëpe ti sara tongaso na amba ti e. Tongana e tene tënë na mbeni zo na mbeni lege so ayeke nzoni ape, atënë ti e ni ayeke ‘kpo lo tongana épée’. A yeke mû vundu na lo na peut-être ayeke mû maboko na lo ape.​—aProv. 12:18.

14-16. (a) Na lege wa a-ancien alingbi ti “kiri na aye na nzoni lege” na mbeni lege so amû maboko na azo ti leke akpale ti ala? (b) Ngbanga ti nyen a yeke kota ye ti tene zo asara kua na Bible ti “kiri na aye na nzoni lege” na ngoi so lo yeke fa ye na amolenge ti lo?

¹⁴ E lingbi ti sara nyen ti kanga bê nga ti sara ye na nzoni bê na ngoi so e yeke “kiri na aye na nzoni lege”? Na tapande, mbeni ita-koli na wali ti lo ayeke papa lakue. Ala hunda na mbeni ancien ti mû maboko na ala ti zia lege ni. A yeke nzoni ancien ni asara nyen? Sân ti mû mbage ti mbeni, lo lingbi ti sara lisoro na ala na ndo ti aye so Bible afa, peut-être lo sara kusala na ati so ayeke na chapitre 3 ti buku Lingu ti Tâ Ngia ti Sewa. Na ngoi so ancien ni ayeke mû li ni na yâ ti lisoro ni, koli na wali ni alingbi ti bâ wango wa la a yeke nzoni zo oko oko agi ti sara ye alingbi na ni nzoni mingi. Ngoi kete na pekoni, ancien ni ayeke hunda koli na wali ni ti bâ wala aye aga nzoni awe na yâ ti sewa ti ala nga ti kiri ti mû maboko na ala tongana bezoin ni ayeke dä.

¹⁵ Ababâ na amama alingbi ti sara nyen ti “kiri na aye na nzoni lege” na mbeni lege so asara si amolenge ti ala akpengba na lege ti yingo? Tara ti bâ so molenge ti mo ti wali so aga maseka awe awara fini kamarade. Me mo bâ so fini kamarade ti lo ni ayeke mû asioni desizion. Ti mû maboko na lo, gi kozoni ti hinga ye nzoni na ndo ti kamarade ti lo ni. Na pekoni, tongana mo bâ so mo ngbâ ti duti na agingo bê, sara lisoro na molenge ti mo ni. Mo lingbi ti sara kusala na atënë so ayeke na yâ ti buku Les jeunes s’interrogent — Réponses pratiques, volume 2. Na yâ ti alango so aga na pekoni, mû ambeni ngoi ti sara lisoro na lo. Mo lingbi nga ti bâ bango ndo ti lo na ngoi so lo yeke fa tënë wala na ngoi so ala yeke sara ngia na yâ ti sewa. Tongana mo kanga bê nga mo sara ye na nzoni bê na molenge ti mo ni, lo yeke hinga so mo bi bê ti mo na lo na ndoye. Peut-être a yeke pusu lo ti sara ye alingbi na wango ti mo nga ti kpe ti wara kpale na yâ ti fini ti lo.

¹⁶ Legeoko nga tongana e kanga bê nga e sara ye na nzoni bê, e yeke mû maboko na azo so ayeke gi bê ti ala na ndo ti seni ti ala, ala so bê ti ala anze ndali ti so ala yeke na kua mbeni pëpe wala ala so agi li ti ala gbä na ndo ti ambeni ye so Bible afa. Tongana e sara kua na Mbeti ti Nzapa ti “kiri na aye na nzoni lege” ayeke ga na aye ti nzoni mingi na e kue.

“A YEKE NZONI . . . TI SE NA ZO NA LEGE TI MBILIMBILI”

17. Ngbanga ti nyen a yeke nzoni e yeda na sengo ndo?

¹⁷ “A lingbi ti bâ sengo ndo kue na ndembe ni tongana ye so amû ngia na zo pëpe, me ye so amû vundu.” Ye oko, “gbändâ ala so sengo ndo ni asara kua na ndo ti ala, sengo ndo ni ayeke lë lengo ti siriri, so ti tene mbilimbili.” (aHéb. 12:11). Mingi ti aChrétien so ayeke kangba ahinga so sengo ndo so ala wara lani na mbage ti ababâ na amama ti ala so ayeke aChrétien amû maboko na ala. Nga, ti yeda na sengo ndo ti Jéhovah, so lo sara na lege ti a-ancien, ayeke bata e na ndo ti lege ti fini.​—aProv. 4:13.

18, 19. (a) Ngbanga ti nyen wango so ayeke na aProverbe 18:13 ayeke kota ye mingi ndali ti a-ancien ti se zo “na lege ti mbilimbili”? (b) Tongana a-ancien asara ye na ngangu pëpe nga na ndoye na ngoi so ala yeke se mbeni zo, mingi ni nyen la ayeke si na pekoni?

¹⁸ A-ancien nga na ababâ na amama alingbi ti sara tongana nyen ti hinga ti se zo nzoni? Jéhovah ahunda na aChrétien ti se zo “na lege ti mbilimbili.” (2 Tim. 3:16). Tongaso, a yeke nzoni e zia si afango ye ti Bible afa lege na e. Mbeni oko ayeke na aProverbe 18:13 so atene: “Zo so akiri tënë kozoni si lo mä tënë ni, so ayeke ye ti buba na ye ti kamene na lo.” Ni la, tongana mbeni zo atene na a-ancien so mbeni ita asara kota siokpari, a lingbi ala gi ti hinga aye kue na ndo ti tënë ni kozoni awe si (Deut. 13:14). Tongana ala sara tongaso ala yeke se zo “na lege ti mbilimbili.”

¹⁹ Bible ahunda nga na a-ancien ti se azo “na ngangu pëpe”. (Diko 2 Timothée 2:24-26.) Tâ tënë, mbeni zo alingbi ti bi zonga na ndo ti iri ti Jéhovah nga ti son bê ti azo so asara ye ti sioni pëpe. Me, tongana mbeni ancien asara ngonzo na ngoi so lo yeke mû wango na mara ti zo tongaso, lo yeke mû maboko na zo ni pëpe. Ye oko, tongana a-ancien amû tapande ti “nzobe ti Nzapa”, ala lingbi ti sara si zo so asara faute so achangé bê ti lo.​—aRom. 2:4.

20. Afango ye wa a yeke nzoni ababâ na amama asara ye alingbi na ni na ngoi so ala yeke se amolenge ti ala?

²⁰ A lingbi ababâ na amama asara ye alingbi na afango ye ti Bible ti fa ye na amolenge ti ala “na lege ti sengo ndo nga na awango ti gbotongo mê so alondo na Jéhovah.” (aÉph. 6:4). Na tapande, nyen la a yeke nzoni mbeni babâ asara tongana mbeni zo atene na lo so molenge ti lo asara ye ti sioni? A yeke nzoni lo gi ti hinga aye kue na ndo ti tënë ni kozoni si lo se molenge ni. A yeke na lege ni pëpe ti tene mbeni zo na yâ ti sewa ti aChrétien asara ngonzo ahon ndo ni na lo sara ye na ngangu. “Jéhovah ayeke tâ na ndoye mingi nga lo yeke sara nzoni bê na zo” nga a yeke nzoni ababâ na amama asara ngangu ti sara ye na ndoye tongana ti lo na ngoi so ala yeke se amolenge ti ala.​—Jacq. 5:11.

BIBLE AYEKE MBENI KOTA YE SO JÉHOVAH AMÛ NA E

21, 22. Na Psaume 119:97-104, atënë wa afa atënë ti bê ti mo na ndo ti Mbeti ti Nzapa?

²¹ Mbeni lâ mbeni wakua ti Nzapa afa ndani so lo ndoye ndia ti Jéhovah. (Diko Psaume 119:97-104.) Na lege ti mandango Bible, lo ga zo ti ndara, lo hinga tongana nyen ti bâ yâ ti aye nga ti gbu nda ni nzoni. Teti so lo ngbâ ti bata awango so ayeke na yâ ni, a mû maboko na lo ti kpe ti sara afaute so azo mingi ayeke sara. Lo ye lani mingi ti manda Mbeti ti Nzapa nga lo bâ nzoni dä na ngoi so lo sara ye alingbi na awango so ayeke na yâ ni. Lo sara kue ti ngbâ ti mû peko ti ndia ti Nzapa na yâ ti gigi ti lo kue.

²² Mo bâ “atënë kue ti yâ ti Mbeti ti Nzapa” na nene ni? A lingbi ti mû maboko na mo ti kiri ti mä na bê ngangu so Nzapa ayeke sara aye so lo leke ti sara. Awango ti yâ ni so alondo na Jéhovah ayeke mû maboko na mo si mo ngbâ pëpe na yâ ti siokpari so ayeke gue na zo na kuâ. Nga tongana mo fa nda ni nzoni na azo, mo yeke mû maboko na ala ti wara lege ti fini nga ti ngbâ dä. Zia si e sara kusala nzoni na “atënë kue ti yâ ti Mbeti ti Nzapa” na ngoi so e yeke sara na Jéhovah, Nzapa so ayeke na ndara mingi nga so ayeke sara ye na ndoye.