Manda lege ti zia bê gi na ndo ye so mo yeke na ni

Na yâ mbeni mbeti ti kpengba zo so lo tokua na aChrétien ti Philippes, bazengele Paul atene: ‘Mbi hinga ti zia bê ti mbi gi na ndo ye so mbi yeke na ni. . . . Na ndo kue, na ndembe kue, mbi hinga ti duti na ngia, atâa yâ ti mbi asi, wala mbi duti na nzara, atâa mbi yeke na gbâ ti ye, wala ye atia mbi.’​—aPhilippien 4:11, 12, Fini Mbuki, 2001.

Paul amanda lani lege ti zia bê ti lo gi na ndo ye so lo yeke na ni tongana nyen? Na bingo bê na ndo lege so angele ti aye kue ague na li ni, nga na ndo kpale ti nginza ti ngoi ti e, biani, a yeke duti ande nzoni teti atâ Chrétien ti manda lege ti zia bê gi na ndo ye so ala yeke na ni, na tongaso, ala lingbi ti bata lê ti ala mbilimbili na ndo kusala ti Nzapa.

KOZONI na yâ mbeti ti lo, Paul afa peko ti ngbele kua ti lo so atambela nzoni. Lo tene: “Tongana mbeni zo atene na bê ti lo, lo lingbi zia bê ti lo na mitele, mbi lingbi tene tongaso mingi ahon: na lâ miombe ni, ala fâ mbi na ganza, mbi yeke zo ti mara ti Israël, mbi yeke zo ti mara ti Benjamin, mbi yeke tâ Hébreu na popo ti aHébreu; na lege ti Ndia, mbi yeke Farizien; na lege ti nzara ti sala ye, mbi sala ngangu na Eglise [“kongregation”, NW]; na lege ti mbilimbili ti Ndia, ala wara tënë oko na li ti mbi pëpe.” (aPhilippien 3:4-6). Na ndo ni, tongana mbeni Juif so ayeke na wâ, Paul awara kungba nga mungo maboko ti akota prêtre na Jérusalem. Aye so kue amû anda ti tënë na lo ti ku ti wara na yâ salango ye ti aJuif, ngangu ti komande na yango-iri na yâ poroso, na yâ vorongo nga na yâ mosoro.​—Kusala 26:10, 12.

Ye oko, tongana Paul aga lani mbeni wakua Chrétien so ayeke na wâ, aye agbian ngangu mingi na yâ fini ti lo. Teti nzo tënë, lo zia na bê ti lo kue kua ti lo so alingbi ti ga na lo aye ti nzoni mingi nga aye kue so a bâ ni ândö na nene ni (aPhilippien 3:7, 8). Tongana nyen lo yeke wara fadeso aye ti bata na tele ti lo? Lo yeke wara nginza so a yeke futa na lo teti kusala ti lo? A yeke mû na lo aye so atia lo tongana nyen?

Paul aku lani pëpe ti tene a futa lo teti kusala ti lo. Ndali ti so lo ye pëpe ti duti mbeni kungba teti ala so lo yeke sala kusala na ala, lo mû mbage ti lo na yâ lekengo atente na tele ti Aquilas na Priscille na Corinthe, na lo sala nga ambeni ye mingi ti bata na tele ti lo (Kusala 18:1-3; 1 aThessalonicien 2:9; 2 aThessalonicien 3:8-10). Paul asala lani ayongoro tambela ti missionnaire ota na lo gue nga na akongregation so lo bâ a yeke nzoni ti sala vizite na ala. Teti so lo yeke lani na gbâ ti aye ti sala na yâ kusala ti Nzapa, lo yeke na akungba mingi pëpe na lege ti mitele. Mingi ni, a yeke aita si ayeke mû na lo aye so atia lo. Ye oko, ngoi na ngoi, teti akpale so asi, lo yeke na yâ nzinga na aye atia lo (2 aCorinthien 11:27; aPhilippien 4:15-18). Atâa so kue, Paul adema tele ti lo lâ oko pëpe na ndo ye so asi na lo, na bê asala lo pëpe teti aye so ambeni zo ayeke na ni. Na bê ti lo kue, nga na ngia, lo sala kua ngangu ti tene amba ti lo Chrétien awara aye ti nzoni. Biani, a yeke Paul si afa peko ti tënë ti Jésus so azo ahinga ni mingi, so atene: “Ngia ayeke na zo so amû ye, a hon ngia ti lo so akamata ye.” So tâ mbeni pendere tapande si lo zia na e kue!​—Kusala 20:33-35.

Ziango bê gi na ndo ye so zo ayeke na ni aye ti tene nyen?

Kota ye so amû lege na Paul ti wara ngia na nzerengo tele ayeke lani bibe ti zia bê gi na ndo ye so lo yeke na ni. Ye oko, ziango bê gi na ndo ye so zo ayeke na ni aye ti tene nyen? A ye ti tene ti wara ngia na yâ bongo, kobe na da so zo ayeke na ni. Na ndo ye so, Paul atene ândö na Timothée, kamarade ti lo na yâ kusala: ‘Tâ tënë, gbungo tënë ti Nzapa ngangu ayeke lege ti warango kota ye tongana zo azia bê ti lo gi na ye so lo yeke na ni. Biani, e ga na dunia so maboko senge, e yeke kiri nga maboko senge. Tongana e yeke na kobe na bongo, so alingbi na e.’​—1 Timothée 6:6-8, FM 01.

Bâ so Paul azia kamba na popo ti ziango bê na ndo ye so zo ayeke na ni na gbungo tënë ti Nzapa ngangu. Lo hinga so tâ ngia ayeke ga na lege ti gbungo tënë ti Nzapa ngangu, so ti tene, ti zia kusala ti e teti Nzapa na kozo ndo, pëpe aye so e yeke na ni wala amosoro ti e. Kobe na bongo ayeke lani aye so alingbi ti mû lege na lo ti ngbâ lakue ti gbu tënë ti Nzapa ngangu. Tongaso, ti Paul, lege ti zia bê gi na ndo ye so zo ayeke na ni ayeke ti zia bê kue na Jéhovah atâa dutingo ti zo ni ayeke tongana nyen.

Laso, gbâ ti azo ayeke na gingo bê mingi nga na vundu ngbanga ti so ala hinga pëpe lege ti zia bê gi na ndo ye so zo ayeke na ni wala ala ke ti sala tongaso. Ahon ti gi ti duti na lengo so, ala ye ti ala ti zia bê kue gi na ndo nginza nga ye so ala lingbi ti vo na nginza ni. Ndokua ti salango sabango nga na ti asango apusu azo ti bâ so ala lingbi ti duti na ngia gi tongana ala wara afini aye so asigigi, aye so ngele ni ahon ndo ni mingi, na a lingbi ala gi ti wara ni fade fade. Ni la, azo mingi atï na yâ gbanda ti tombango peko ti nginza na aye ti mitele. Ahon ti wara ngia nga na nzerengo tele, ‘mosoro ni ahanda ala si ala tï. Nzara ti abuba ye nde nde ti sioni agbu ala tongana gbanda. Aye ni so ayeke buba ala si ayeke gue na ala na kuâ.’​—1 Timothée 6:9, 10, FM 01.

Ala manda ti zia bê gi na ndo ye so ala yeke na ni

Laso, zo alingbi biani ti duti na fini na lege ti gbungo tënë ti Nzapa ngangu nga na ziango bê na ndo ye so lo yeke na ni, na lo wara ngia na nzerengo tele dä? Biani, zo alingbi ti wara ni. Laso, azo kutu mingi ayeke sala ni biani. Ala manda ti hinga lege ti duti na ngia na yâ aye ti mitele so ala yeke na ni. A yeke aTémoin ti Jéhovah so amû tele ti ala na Nzapa ti sala ye so bê ti lo aye, na ti fa na azo na ndo kue ye so lo leke ti sala.

Na tapande, bi bê na ndo ala so amû tele ti ala senge ti tene a fa ye na ala na a tokua ala tongana amissionnaire na yâ ti akodoro so ala hinga ni pëpe, ti fa nzo tënë ti Royaume ti Nzapa (Matthieu 24:14). Fani mingi, dutingo ti ala na ndo so a tokua ala dä ayeke legeoko pëpe na ti kodoro so ala londo dä, so ague na li ni mingi. Na tapande, tongana amissionnaire asi na mbeni kodoro ti Asie na tongo nda ti ngu 1947, a ngbâ lakue ti bâ aye so asi na peko ti bira, na ada so ayeke na kuran ayeke mingi pëpe. Amissionnaire abâ so, na yâ akodoro mingi, a yeke sukula lê ti bongo oko na oko na yâ sembe ti sukulango na bongo wala na ndo ti tênë na bale, ahon ti sala ni na masini ti sukulango bongo. Ye oko, ala ga na yâ kodoro ni ti fa tâ tënë ti Bible na azo, na tongaso, ala gbian dutingo ti ala si a lingbi na ti kodoro so atokua ala dä, na ala bi tele ti ala na yâ kusala ti fango tënë.

Ambeni amû kusala ti fango tënë ti ngoi kue wala ague na ndo so ade a fa nzo tënë dä pëpe. Adulfo asala kusala ti ngoi kue ahon angu 50 na yâ ambage nde nde ti kodoro ti Mexique. Lo tene: “Legeoko tongana bazengele Paul, mbi na wali ti mbi e sala si dutingo ti e mveni alingbi na aye kue so alingbi ti si. Na tapande, mbeni oko ti akongregation so e sala lani vizite dä ayeke yongoro na mbeni gbata wala gala. Lâ na lâ na yâ kobe oko oko, aita ayeke na ngia ti te gi tortilla oko (mbeni mapa so mama ni ayeke dä pëpe) na mbeni mafuta ti cochon na ingo nga na kawa. Kobe so ala yeke na ni lâ oko oko ti te ayeke gi tortilla ota senge. Tongaso, e manda ti sala legeoko tongana aita ni. Mbi yeke na ngia ti wara mara ti aye tongaso na yâ angu 54 so mbi sala na Jéhovah na ngoi kue.”

Florentino adabe lo tongana nyen lo na sewa ti lo aleke dutingo ti ala si alingbi na akpale so asi na ala. Tongana lo yeke dabe lo na ngoi so lo de maseka, lo tene: “Babâ ti mbi ayeke lani mbeni wadengo buze so ayeke na mosoro mingi. Lo yeke na gbâ ti ada. Mbi dabe mbi lakue na table ti kango ye so e yeke na ni. A yeke lani na mbeni tiroir so kota ti yâ ni alingbi na centimêtre 50 nga lingo ni alingbi na centimêtre 20, na a fâ yâ ni osio. E yeke zia dä anginza so e wara na peko ti kango ye. Na lakui ka, yâ ti tiroir ni ayeke si lakue na nginza.

“Mo ye ti bâ tongaso, ye kue aga nde. E yeke lani na mosoro mingi, me fade fade, e tï na yâ nzinga. E girisa aye kue, gi da ti e oko si angbâ. Na ndo ti aye so kue, mbeni ita ti mbi ti koli asala ndao, na gere ti lo use kue akui. Ye kue agbian. Teti mbeni ngoi, mbi sala kua ti kango alê ti keke na nyama. Mbi yeke ko nga coton, araisin, mbi yeke fâ apele so ayeke mû ti bata na anyama, nga mbi yeke mû mbage na gango na ngu na yâ ayaka. Azo mingi ahiri mbi kua kue kua. Fani mingi, mama ti e adë bê ti e na tenengo so e yeke na tâ tënë, mbeni mosoro ti yingo so azo mingi pëpe si ayeke na ni. Tongaso, mbi manda ti duti na ye mingi nga ti duti na ye kete wala na ye oko pëpe. Laso, na salango na Jéhovah na yâ kusala ti ngoi kue teti angu 25 tongaso, mbi lingbi ti tene so lâ na lâ mbi yeke wara lakue ngia na hingango so mbi soro lege ti fini so ayeke tâ nzoni mingi: ti sala na Jéhovah na ngoi kue.”

Bible atene na e polele so ‘ye ti sese so ayeke hon’. Teti tënë so, lo wa nga e mingi: “[Zia] ala so aduti na ngia, a lingbi ala duti tongana azo so ayeke na ngia pëpe; ala so avo ye, a lingbi ala duti tongana azo so ayeke na ye pëpe; na ala so asala na ye ti sese so, a lingbi ala sala na ye ti sese so ahon ndo ni pëpe”.​—1 aCorinthien 7:29-31.

Ni la, a yeke fadeso ngoi ti bâ dutingo ti mo nzoni. Tongana mo yeke na ye mingi pëpe, sala hange na dutingo na ngonzo, na ziango même si suingo bê na salango bê asi bê ti mo. Na mbeni mbage, atâa aye ti mitele wa so mo yeke na ni, a yeke na lege ti ndara ti duti na nzoni bango ndo na ndo ni si ala ga mbeni ye so akomande mo pëpe. Tongana ti so bazengele Paul atene, a yeke nzoni mo zia beku ti mo, “pëpe na mosoro so fade awe, me na Nzapa, Lo so amû na e ye mingi, ye kue ti mû ngia na e.” Tongana mo sala tongaso, mo nga kue mo lingbi ti tene so mo manda lege ti zia bê gi na ndo ye so mo yeke na ni.​—1 Timothée 6:17-19.

[Foto na lembeti 9]

Paul asala ândö kusala na maboko ti lo mveni, ti tene lo ga pëpe mbeni kungba teti amba ti lo

[Afoto na lembeti 10]

Azo saki mingi awara ngia na yâ ‘gbungo tënë ti Nzapa ngangu nga na ziango bê na ndo ye so ala yeke na ni’