Kode ti fango nda ti tënë na lege ni

E KIRI singila ndali ti agbiango ye so Tënë ti Nzapa aga na ni na yâ fini ti e, na e ye si ambeni zo nde awara ye ti nzoni nga. Na mbage, e hinga so lege so azo ayeke sala ye na gbele nzo tënë ayeke sala ande ngangu mingi na ndo abeku ti ala ti kekereke (Mat. 7:13, 14; Jean 12:48). E ye na bê ti e kue ti tene ala yeda na tâ tënë. Ye oko, a lingbi e zia bango nda ti ye na tele ti hingango ye na bê ti e kue nga na wâ ti e, si e sala ye so ayeke nzoni mingi.

Mingi ni, a yeke ngangu ti tene zo ayeda na mbeni tâ tënë, so a fa ni na kuru ni tongaso ti fa na gigi so mbeni tënë so lo mä na bê na ni ngangu ayeke wataka, atâa tongana a diko gbâ ti aversê na tele ni. Na tapande, tongana a fa amatanga so azo mingi ayeke sala tongana aye so alondo na apaïen, ye so alingbi peut-être pëpe ti gbian lege so azo ni ayeke bâ na amatanga so. Mingi ni, ti sala ye na lege ni ayeke ga na ye ti nzoni mingi. Ti sala ye na lege ni andu nyen?

Mbeti ti Nzapa atene na e so “ndara so alondo na nduzu ayeke . . . na siriri, a sala ye na lege ni”. (Jacq. 3:17, NW ). Tënë na yanga ti Grec so a kiri pekoni ge na “asala ye na lege ni” aye mbilimbili ti tene “awoko na ndo ti”. Ambeni Bible akiri pekoni na “nzobe”, “sala ye na ngangu pëpe”. Bâ so a tingbi salango ye na lege ni na gingo siriri. Na Tite 3:2, a sala tënë ni legeoko na salango ye na ngangu pëpe, nga a zia kangbi na popo ni na gingo tënë. A-Philippien 4:5 (NW ) awa e ti tene azo ahinga e ndali ti “salango ye ti [e] na lege ni.” Zo so ayeke sala ye na lege ni ayeke bi bê na ndo so zo so lo yeke sala tënë na lo alondo dä, aye so asi na lo nga atënë ti bê ti lo. Lo yeke ndulu ti woko na ndo ti ambeni ye, tongana a yeke na lege ni ti sala tongaso. Ti sala ye na azo tongaso ayeke mû maboko na ala ti duti ndulu ti mä tënë nga ti zi bê ti ala si ala yeda na tënë ti e na ngoi so e yeke fa nda ti atënë na lege ti Bible.

Ndo so a lingbi a to nda ni dä. Luc, wasungo mbaï, atene so na ngoi so bazengele Paul ayeke na Thessalonique, lo sala kusala na Mbeti ti Nzapa. “Lo lungula nda ti tënë ni, lo fa na ala a yeke ngbanga ti Christ ti hu pono, na ti londo na popo ti awakinda.” (Kus. 17:2, 3). A yeke nzoni ti bâ so Paul asala ye so na yâ mbeni synagogue ti aJuif. Azo so lo yeke sala tënë na ala abâ mbage ti Mbeti ti Nzapa so a sala na yanga ti Hébreu tongana ye so ayeke na ndangba tënë. A yeke lani na lege ni ti to nda ni na mbeni ye so ala yeda na ni.

Na ngoi so Paul ayeke sala tënë lani na aGrec na Aréopage na Athènes, lo to nda ti tënë ti lo pëpe na fango Mbeti ti Nzapa. Nde na so, lo to nda ni na aye so ala hinga na ala yeda na ni, na lo sala kusala na ni ti gue na ala ti bi bê na Wasalango ye nga na aye so Nzapa aleke ti sala.​—Kus. 17:22-31.

Laso, azo mingi abâ Bible pëpe tongana ye so ayeke na ndangba tënë na yâ fini ti ala. Me asioni ye so ayeke si laso ayeke ndu fini ti azo oko oko kue. Azo ayeke na kota nzara ti wara mbeni ye so ayeke nzoni mingi. Tongana mo bi bê kozoni na ye so ayeke gi bê ti ala, na mo fa tongana nyen Bible afa nda ni, mara salango ye na lege ni tongaso alingbi peut-être ti pusu ala ti mä ye so Bible atene na ndo ye so Nzapa aleke ti sala ndali ti azo.

Peut-être ye so babâ na mama ti mbeni wamandango Bible amû na lo andu ambeni tënë ti mabe wala asalango ye. Fadeso lo manda so mara ti atënë ti mabe nga na asalango ye tongaso anzere na Nzapa pëpe, na lo ke ni ti yeda na ye so Bible afa. Wamandango ye ni alingbi ti fa nda ti desizion ti lo so tongana nyen na babâ na mama ti lo? Ala lingbi peut-être ti bâ so na kengo atënë ti vorongo so ala fa na lo, lo yeke ke nga ala. Wamandango Bible ni alingbi peut-être ti bâ so, kozoni ti gi ti fa na lege ti Bible nda ti desizion ti lo, a yeke nzoni lo dë bê ti ala so lo ye ala nga lo ne ala.

Ngoi ti woko na ndo ti ambeni ye. Jéhovah mveni, atâa so lo yeke na ngangu kue ti komande, lo yeda ti woko na ndo ti tënë ti lo si lo sala nzobe. Na ngoi so a-ange ti Jéhovah azi Lot nga na sewa ti lo na Sodome, ala tene: “Mo kpe na tele ti hoto, si wâ agbi mo pëpe.” Me Lot avoro yanga, lo tene: “O, tongaso pëpe, seigneur ti mbi!” Lo toto ti tene a mû lege na lo ti kpe na Tsoar. Jéhovah afa so nzoni ti Lot agbu bê ti lo tongana lo mû lege na lo ti sala ye so. Ni la, tongana a futi ambeni gbata, a futi Tsoar pëpe. Ye oko, na pekoni Lot asala ye alingbi na kozo fango lege ti Jéhovah na lo gue na tele ti hoto (Gen. 19:17-30). Jéhovah ahinga lani so a yeke ye ti sala la, me lo kanga bê lo fa so lo ye nzoni ti Lot juska ti tene Lot ni agbu nda ti lege so Jéhovah asala na ye.

Ti sala ye nzoni na mbage ti azo, a lingbi e nga kue e sala ye ahon ndo ni pëpe. E lingbi peut-être ti hinga na bê ti e so tënë ti mbeni zo ni so ayeke na lege ni pëpe, na e yeke na apendere tënë na li ti e ti fa so a yeke tongaso. Me na ambeni ngoi a yeke nzoni e gue na ngangu pëpe. Ti sala ye na lege ni aye pëpe ti tene ti gue juska ti doro andia ti Jéhovah. Peut-être a yeke duti nzoni ti kiri singila na zo ni ndali ti so lo fa atënë ti bê ti lo. Wala e hulu ndo ti ambeni tënë so ayeke na lege ni pëpe si e lingbi ti zia lisoro ti e aluti na ndo mbeni ye so ayeke ga ande na ye ti nzoni mingi. Atâa tongana lo fâ ngbanga na ndo ti ye so mo mä na bê dä, sala ye ahon ndo ni pëpe. Peut-être mo lingbi ti hunda lo ngbanga ti nyen lo bâ ye ni tongaso. Mä kiringo tënë ti lo nzoni. Ye so ayeke mû lege na mo ti hinga ye so ayeke na yâ ti li ti lo. A lingbi nga ti leke lege teti mbeni nzoni lisoro na ngoi ti peko.​—aProv. 16:23; 19:11.

Jéhovah amû na azo ngangu ti soro ye. Lo yeda ti tene ala sala kusala na ngangu so, atâa so ala lingbi peut-être ti sala kusala na ni na ndara pëpe. Na salango kusala na iri ti Jéhovah, Josué akiri afa asalango ye ti Nzapa na mbage ti Israël. Me na pekoni lo tene: “Tongana a yeke sioni na lê ti i ti sala na L’Eternel, laso i kamata lo so bê ti i aye ti sala na lo; tongana a yeke anzapa so akotara ti i asambela ala na mbengu ti Ngu ti Euphrate, wala a yeke anzapa ti azo ti mara ti Amori so i duti na sese ti ala; me mbi na azo ti da ti mbi, fade e sala na L’Eternel.” (Jos. 24:15). Kusala ti e laso ayeke ti fa “tënë ti témoin”, na e yeke sala tënë na bê kue. Me e yeke gi pëpe ti gbu azo na ngangu ti mä na bê (Mat. 24:14). A lingbi ala soro aye ala mveni, na e yeke gbanzi ye so na ala pëpe.

Hunda atënë. Jésus azia mbeni pendere tapande ti fango nda ti tënë na azo. Lo bâ ndo so ala londo dä na lo sala kusala na atapande so ala yeke duti ndulu ti yeda na ni. Lo sala nga kusala nzoni na ahundango tënë. Ye so amû lege na azo ti fa atënë ti ala nga ti fa na gigi ye so ayeke na yâ ti bê ti ala. Lo wa nga ala ti gbu li na ndo ye so lo yeke sala tënë na ndo ni.

Mbeni koli so ahinga Ndia mingi ahunda Jésus, lo tene: “Maître, fade mbi sala nyen ti wara fini ti lakue lakue?” Jésus alingbi fade ti mû na lo kiringo tënë ni hio. Me lo tisa koli ni ti fa tënë ti bê ti lo. Lo tene: ‘Mbeti ti Ndia atene nyen? Mo diko tënë nyen dä?’ Koli ni akiri tënë na lege ni. Me kiringo tënë ti lo na lege ni akaï lisoro ni? Oko pëpe. Jésus azia koli ni ti kiri ti sala tënë, na tënë so koli ni ahunda lo mveni afa so lo yeke mbilimbili mingi. Lo hunda Jésus, lo tene: “Zo so ayeke ndulu na mbi ayeke zo nyen?” Ahon ti fa nda ti tënë ni, so koli ni alingbi peut-être ti dë kite na ni ndali ti salango ye ti aJuif na tele ti azo ti amara nde nga na aSamaritain, Jésus awa lo ti gbu li na ndo mbeni tapande. A yeke na ndo ti mbeni Samaritain so amû maboko na mbeni koli so na ngoi ti tambela ti lo azo anzi lo na apika lo, me so mbeni prêtre na mbeni Lévite amû maboko na lo pëpe. Gi na lege ti mbeni senge hundango tënë, Jésus asala kue si koli ni amä yâ ti tënë ni. Fango nda ti tënë ti Jésus na lege ni asala si koli so agbu nda ti tënë “zo so ayeke ndulu” na mba ti lo na mbeni lege so lo bâ ni lâ oko pëpe kozoni (Luc 10:25-37). So mbeni pendere tapande ti mû pekoni! Ahon ti sala tënë gi mo oko kue, biani, ti gbu li na place ti zo ti lisoro ni, manda tongana nyen ti sala kusala na ndara na ahundango tënë nga na atapande ti wa zo ti lisoro ni ti gbu li.

Fa ngbanga ti nyen. Na ngoi so bazengele Paul asala tënë na yâ synagogue na Thessalonique, lo sala ye mingi ahon gi ti diko ye na yâ mbeni mbeti so ayeke na ndangba tënë so azo so ayeke mä lo ayeda na ni. Luc atene so Paul afa nda ti tënë, lo fa aye so ayeda na ni nga tongana nyen ti sala ye alingbi na ye so lo diko. Ye ti pekoni ayeke so “ambeni zo ayeda, na ala gue na peko ti Paul na Silas”.​—Kus. 17:1-4.

Atâa azo wa la ayeke mä mo, mara fango nda ti tënë tongaso alingbi ti ga na ye ti nzoni. A yeke tongaso tongana mo yeke fa tënë na asewa, mo yeke sala tënë na azo so mo na ala ayeke na place ti kua wala ekole oko, na awande na fango tënë, tongana mo yeke manda Bible na zo wala mo yeke sala devoir na yâ ti kongregation. Tongana mo diko mbeni versê, mo lingbi ti mä yâ ni nzoni, me peut-être a yeke tongaso pëpe teti mbeni zo nde. Azo alingbi ti bâ mo peut-être tongana zo so aluti ngangu mingi na ndo atënë ti lo mveni ndali ti lege so mo fa na nda ti tënë ni wala mo fa tongana nyen ti sala kusala na ni. Tongana mo soro ambeni tënë na yâ ni na mo fa nda ni, ye so alingbi ti mû maboko? Peut-être na yâ ti atënë so angoro ni wala na yâ ti mbeni versê nde so andu tënë ni, mo lingbi ti fa ambeni ye so amû ngangu na ni? Mbeni tapande alingbi ti fa so ye so mo tene ayeke na lege ni? Ahundango tënë alingbi ti mû maboko na azo so ayeke mä mo ti gbu li na ndo tënë ni? Mara fango nda ti tënë na lege ni tongaso ayeke pika bê ti azo nzoni na ayeke mû na ala aye mingi ti gbu li na ndo ni.