Chapitre 43

Lo fa nda ti ye na lege ti atoli

JÉSUS ayeke peut-être na kodoro ti Capernaüm tongana lo zingo na aFarizien. Na pekoni na lango oko so, lo sigigi na ya da so na lo gue na ngu ti Galilée so ayeke ndulu na da ni. Azo mingi mingi abungbi na tele ti lo. Ka Jésus ako na ya ti ngo so ague na le ti ngu kete, na lo tonda ti fa tene ti Royaume ti yayu na azo so ayeke na sese na yanga ti ngu. Lo fa ye na ala na lege ti mbeni molongo ti atoli, wala atapande, so andu aye so azo ahinga.

Kozoni, Jésus asala tene ti mbeni zo ti lungo ale ti kasa so atuku le ni. Ambeni le ni ati na yanga ti lege na andeke ate ni. Ambeni ati na ndo tene, na ndo so sese ayeke mingi pepee. Teti so gere ni ali mingi pepee, afini kobe akpi fade fade tongana la asu ngangu. Ambeni le ti kasa ati na popo ti aki, na aki akanga ndoni tongana a ga kota. Na ndani, ambeni le-kobe ati na nzoni sese, na a le, ambeni ale ngbangbo oko, ambeni ale bale omene, na ambeni ale bale ota.

Na ya ti mbeni toli, Jésus atene Royaume ti Nzapa ayeke tongana mbeni zo so alu le ti kasa na ya yaka ti lo. Tongana ngoi ayeke hon, wala lo lango nga wala lo lango pepee, le ni amaï. Zo so ahinga pepee ye so asala si a sigigi. Le ti kasa asigigi gi lo oko a kono nzoni na a le. Tongana ale ti kasa ni abe awe, zo afa ni.

Jésus amu ota toli ni so asala tene ti mbeni zo so alu nzo le ti kasa. Me tongana zo ni ayeke lango, wato ti lo aga na lo tuku sioni blé ti ngunda na popo ti nzo blé ni na lo gue. Awakua ti mveni ti da ahunda lo ti lungula sioni blé so. Me lo tene na ala: ‘Pepee. Teti peut-être tongana i gboto blé ti ngunda so, fade i gboto nzoni blé nga. I zia ala use kue amaï juska la ti fa le-kobe. Na ngoi ni ka fade mbi tene na azo ti fango le-kobe ti fa sioni blé ti ngunda kozoni na ti zo ni na wa, me ti bungbi nzoni blé na ya gogoro ni.’

Na ya tanga ti lisoro ti lo so lo sala na azo mingi mingi so aluti na yanga ti ngu, Jésus asala tene ti ambeni toli use. Lo tene so “royaume ti yayu” ayeke tongana mbeni le ti moutarde so zo alu na sese. Kamême so le ti moutarde ayeke kete kete ahon tanga ti le-kasa kue, atene Jésus, tongana a maï a ga kota ahon tanga ti le-kobe kue. A ga keke so andeke ti nduzu aga ti duti na ya ni.

Me laso ambeni zo ake, ala tene ambeni le-kobe ayeke kete ahon le ti moutarde. Me Jésus aye ti fa ye na ndo ti ale ti kasa pepee. Le ti moutarde ayeke kete mingi ahon ambeni le ti kasa kue so azo ti Galilée ahinga ni na ngoi ti lo. Azo ni ahinga so Jésus asala tene ti mbeni maïngo ti le-kobe so amu mbito na zo.

Na ndani, Jésus ahaka “royaume ti yayu” na mama-ti-mapa so mbeni wali akamata na lo zia ni na ya kangu ti fuku ota. Na pekoni, lo tene, a sala si fuku ni kue alondo.

Tongana lo sala tene ti atoli oku so awe, Jésus azia azo mingi so na lo kiri na da so lo lango da. Na pekoni, abazengele ti lo bale oko na ndoni use na ambeni zo ague na peko ti lo.

E manda ye na lege ti atoli ti Jésus

Tongana Jésus ahunzi tene ti lo na azo mingi mingi so abungbi na yanga ti kota ngu, na pekoni adisciple aga na lo teti fini lege so lo manda ye na azo andu be ti ala. Taa tene, kozoni ala ma tongana lo sala tene na lege ti atoli, me kozoni lo sala tene ti atoli mingi mingi tongaso la oko pepee. Ni laa ala hunda na lo: “Ngbanga ti nyen mo sala tene na ala na lege ti atoli?”

Mingi a yeke ti sala si tene ti prophète ni aga taa tene: “Fade mbi lungula yanga ti mbi ti sala tene na atoli, fade mbi sala tene ti ye so ahonde giriri, a tondani na la ni so a sala gere ti sese.” Me, a yeke gi ngbanga ti tene so pepee. Tongana Jésus asala tene na lege ti atoli a yeke ngbanga ti so lo ye ti sigigi na tene so ayeke na be ti azo.

Azo mingi abi be ti ala na Jésus gi tongana zo so ahinga ti fa pande na azo nzoni na ti sala ye ti kpene, na ala baa lo pepee tongana mbeni Seigneur so a lingbi ala sala kusala na lo na ala ke ye ti ala mveni si ala mu peko ti lo. Ala ye pepee ti sanzé lege ti ala ti baa ye wala ti sala ye. Ala ye si tene ni andu ala mingi tongaso pepee.

Ndani laa si Jésus atene: “Teti tene so si, mbi sala tene na ala na toli, teti tongana ala baa ndo, ala baa ye pepee, na tongana ala ma ndo, ala ma ye pepee, ala hinga ndani nga pepee. Tongaso tene so Esaïe afa na iri ti Nzapa aga taa tene na lege ti ala: ‘(...) Teti be ti azo so ayeke na mafuta mingi.’ ”

“Me, lo tene, ngia ayeke na le ti i, teti le ti i abaa ye, na ngia ayeke na me ti i, teti me ti i ama ndo. Teti mbi tene na i biani: aprophète na azo mingi ti mbilimbili aye ti baa ye so i baa, me ala baa pepee, na ala ye ti ma ye so i ma, me ala ma pepee.”

Be ti abazengele bale oko na ndoni use na azo so atambela na tele ti ala aye ti gbu nda ti tene ti lo. Tongaso Jésus atene na ala: “A mu na i ndara ti hinga tene ti nda-gigi ti royaume ti yayu, me amu na ala pepee.” Teti so adisciple ti lo aye ti gbu nda ti tene ni, Jésus afa na ala nda ti toli ti zo ti lungo le-kobe.

Jésus atene: “Le ti kasa ayeke tene ti Nzapa”, na sese ni be ti zo. Lo tene na lege ti le ni so ati na tele ti lege: “Diable aga, alungula tene ni na be ti ala, si ala ma na be pepee ti wara fini.”

Tene so le ni ati na ndo ni ayeke fa ti be ti azo so awara tene ni na ngia. Me teti so tene ni alingbi li yongoro na be ti ala pepee, azo so ati tongana mbeni ngoi ti tara wala ti pono asi.

Teti le ti kasa so ati na popo ti aki, Jésus atene, a yeke tongana azo so ama tene ni, me atene so asala si ala gi be ti ala, na mosoro na aye so amu ngia ti fini, aye so kue ahanda ala, si tene ni awara lege ti le pepee.

Na ndani, lo tene, le ti kasa so alu ni na ndo nzoni sese ayeke azo so ama tene ni na be ti nzoni, na ala bata ni na ala le mingi na lege ti gbu ngangu da.

Adisciple awara ye ti nzoni teti ala gue na Jésus ti hinga nda ti tene so lo fa na azo! Jésus aye si azo agbu nda ti atoli ti lo, si taa tene akangbi na popo ti azo. Lo hunda: “Zo aga na wa ti lampe ti zia na gbe ti sakpa? wala na gbe ti gbogbo?” Pepee, a yeke zia ni “na ndo ti ye na nduzu”. Tongaso lo mu wango so: “I bata nzoni lege so i ma tene.”

Ala wara nzoni teti akiri afa nda ti ye na ala

Jésus afa na adisciple ti lo awe nda ti toli ti zo ti tuku le ti kasa, me ala yeke na nzala ti manda ye mingi ahon. “Fa na e nda ti toli ti zo ti lungo blé ti ngunda na ya yaka”, ala hunda lo.

Bibe ti adisciple ayeke nde biani na bibe ti tanga ti azo mingi mingi so aluti na yanga ti ngu! Azo so ayeke na taa nzala pepee ti hinga nda ti atoli so; ala bi be ti ala gi na angbongboro tene so ala ma na ya ni. Jésus afa na gigi so azo so ama tene ti lo na yanga ti ngu ayeke nde na adisciple ti lo so ayeke na nzala ti hinga nda ti ye so ague na peko ti lo na ya da ni, lo tene:

“Fade azo adiko ye na i lege-oko tongana i diko ye na ala, na fade ala mu na i mbeni ye na ndoni.” Teti so adisciple ti Jésus adiko ye na lo na lege so ala yeke na nzala ti tene ni na ala dengi me ti ma lo, ala wara nzoni teti lo fa nda ti ambeni ye na ala. Tongaso ti kiri tene na hundango tene ti adisciple ti lo, Jésus atene:

“Zo so alu nzoni le ti kasa ayeke Molenge ti zo; na yaka ni ayeke sese so; na nzoni le ti kasa ni ayeke amolenge ti royaume; na blé ti ngunda ni ayeke amolenge ti wato sioni; na wato so alu blé ti ngunda ayeke Diable. Ngoi ti fango le-kobe ayeke hunzingo ti aye ti fadeso, na azo ti fango le-kobe ayeke a-ange.”

Tongana lo fa nda ti mbage oko oko ti toli ti lo awe, Jésus afa ye so ayeke si na ndani. Na hunzingo ti aye ti fadeso, lo tene, fade “azo ti fango le-kobe”, so ayeke a-ange, ayeke kangbi achrétien ti wataka, so ayeke lege-oko tongana blé ti ngunda, na ataa “molenge ti royaume”. Fade ala zia marque na le ti “amolenge ti wato sioni” teti futingo ni, me fade amolenge ti Royaume ti Nzapa, “azo ti mbilimbili”, asu tongana la na ya Royaume ti Baba ti ala.

Jésus afuta adisciple na nzala so ala yeke na ni ti hinga ye mingi ahon tongana lo mu na ala ambeni fini toli ota. Kozoni, lo tene: “Royaume ti yayu ayeke tongana mbeni ye ti mosoro so ahonde na ya yaka; tongana zo awara mosoro so, lo kiri lo honde mosoro ni; na teti lo yeke na ngia teti mosoro so, lo gue lo ka ye ti lo kue, na lo vo yaka so.”

Lo tene nga: “Royaume ti yayu ayeke tongana mbeni zo so atambela ti ka ye so agi perle ti nzoni. Tongana lo wara perle oko ti ngere ngangu, lo gue hio lo ka ye ti lo kue, na lo vo perle so.”

Jésus mveni ayeke lege-oko tongana zo so awara mosoro so ahonde nga na wakango kungba so awara perle ti ngere ngangu. Jésus aka ye ti lo kue na lege so: lo zia kota ndo ti lo ka na yayu na lo ga zo senge. Na sese ge, azo asala ye ti kamela na lo na lo hu pono teti azo ake lo, me na lege so lo fa so lo lingbi ti ga Mokonzi ti Royaume ti Nzapa.

A bi kpengba tene na gbele adisciple ti Jésus nga ti ka ye ti ala kue si ala lingbi wara kota matabisi so ayeke ti komande lege-oko na Christ, wala ti duti na sese na gbe ti Royaume ti lo. Fade e baa so ti wara mbage ti e na ya Royaume ti Nzapa ayeke ye ti ngere ngangu mingi ahon ambeni ye kue na ya fini, lege-oko tongana mbeni kota mosoro wala perle ti ngere ngangu?

Ti hunzi na lisoro ti lo, Jésus ahaka “royaume ti yayu” na mbeni gbanda so ala tuku na ngu na awara mara ti asusu kue. Tongana a kangbi asusu, a bata asusu ti nzoni me a bi asusu ti sioni. Jésus afa so fade ye ayeke si tongaso na hunzingo ti aye ti fadeso; fade a-ange ayeke kangbi popo ti azo ti nzoni na azo ti sioni, na fade abata azo ti sioni teti futingo ni.

Jésus atonda ti bi gbanda so lo mveni, lo hiri akozo disciple ti lo ti ga “azo ti gi azo”. Na gbe ti ngangu ti a-ange, azo angba ti sala kusala ti gi azo juska laso. Na ndani a yeke ngoi ti gboto “gbanda” so ayeke fa ti abungbi kue ti sese so atene ala mu peko ti Christ.

Ataa so fade ayeke bi asusu ti sioni na futingo ni, e duti na ngia so adiko e na popo ti “asusu ti nzoni” so abata ala. Tongana e mu tapande ti adisciple ti Jésus, e duti na taa nzala ti hinga nda ti ye na ti manda ye mingi ahon, fade Nzapa ayeke futa e gi na lege ti fango na e nda ti ye nzoni ahon pepee, me nga fade lo yeke mu na e fini so nda ni ayeke pepee. Matthieu 13:1-52; Marc 4:1-34; Luc 8:4-18; Psaume 78:2; Esaïe 6:9, 10.

▪ Lawa nga na ndo wa Jésus asala tene na azo mingi na atoli?

▪ Atoli oku wa Jésus amu fadeso na azo mingi mingi so?

▪ Ngbanga ti nyen Jésus atene so le ti moutarde ayeke kete ahon tanga ti ale-kobe kue?

▪ Ngbanga ti nyen Jésus asala tene na lege ti atoli?

▪ Na lege wa si adisciple ti Jésus afa so ala yeke nde na azo mingi so aga ti ma tene ti Jésus?

▪ Jésus afa nda ti toli ti zo ti lungo le-kobe tongana nyen?

▪ Na lege ti nyen adisciple ti Jésus ayeke nde na azo mingi so abungbi na yanga ti ngu?

▪ Zo ti lungo le-kobe, yaka, nzo le-kobe, wato sioni, fango le-kobe, na azo ti fango le-kobe aduti fa ti zo nyen wala ye nyen?

▪ Jésus amu ambeni fini toli ota wa? E lingbi ti manda ye nyen na lege ti atoli so?