AANIIDI QOOLIHA COYI UMO
Mannu Ooso Uulla Raaphite Baꞌanno Gede Assitakka?
“Ilama hadhanno, ilama dagganno; uulla kayinni hegerera heedhanno.” —HUNDI WARIHU NUGUSU SALAMOONI a
Biꞌree warihu kuni Qullaawu Maxaafi borreessaanchi, manchu beetti heeꞌrannohu haranchu diri uullate hegerimma ledo heewisiinsiro tana nafa daannokkita huwatino. Addaho, lowo kume ikkanno diro lowo ilama dagginohanna hadhinoha ikkirono, uulla kayinni kaajjite uurritino, hattono xaa geeshsha heeshshote kalaqama dukke no.
Mitu manni, Umihu Alamete Oli kawa alame duuchu garinni soorrantino yaanno. Mitu 70 diri giddo calla hodhishsha, xaadooshshu buusa hattono wole tekinooloje hendiro mannootu lowo lopho abbitino; tini qolte alba horo nookkiti miinju lopho dagganno gede assitino. Batinyu manni, bashsho ikkoommero halchine calla agurrannita faffote heeshsho heeꞌranni no. Tenne dirra giddo, alamete aana mannu kiiro mite sase ero geeshsha ikkitino.
Ikkollana, kuni baalunkuri qarra anga haare dayino. Manchu beetti assooti uulla lowonta gawajjino daafira, heeshshote kalaqamira hasiissannoti kalaqamu doyichuwase loosa agurtanno deerra martanni no yinoonni. Mite sayinsete fullahaano isinni, saihu boodu xibbi diri giddo mannu ooso uulla baasa daafannore assitanni keeshshitino yite heddanno.
Qullaawu Maxaafi, mannu ‘uulla hunanno’ yanna daggannota balaxe masaalino. (Ajuuja 11:18) Mitu manni ninke heeꞌnoommoti hattee yannaati yee hedanno. Konni kaꞌa mannu uulla mageeshshi geeshsha gawajjakka? Uulla higgeno woyyaabbannokki deerra martanno? Woy mannu ooso uulla raaphite baꞌanno gede assitakka?
WOYYAABBANNOKKI DEERRA MARTAKKA?
Uullate aana iillitanni noo gawajjo dhaawa dandiinannikki deerra martanno? Mite sayinsete fullahaano, xa nooti uullate daafama abbitanno gawajjo balanxe masaala dandiinannikkita coyidhanno. Hakko daafira insa, ayyarete gade hedeweelcho soorrante alamete aana buutote bao abbitanno yanna gambisse daggino yite yaaddanno.
Hanni Galchimi Antaarkitikira noota Kaadete Karo lawishsha assine laꞌno. Mitu manni, uullate iibbilli konni garinni lexxanni haꞌrannoha ikkiro, tini kaadete karo qolle anfannikki garinni shiiltanno deerra martanno yaanno. Korkaatuno, kaade arrishshote caangi tuꞌme higanno gede assate orte afidhino. Kaadete karo shaaltanninna ajjanni hadhannoha ikkiro kayinni, woroonni noo wuqiyanoose arrishshote reqecci yitanno; wuqiyanoose qolte arrishshote caangi tuꞌme higanno gede gari geeshsha assite diaffanno. Kolishshu wuqiyanoosete gafi iibbille giddora adhanno; tini qolte kaadete karo roore shiiltanno gede assitanno. Buutote qarra abbitannoti tini doyicho badhera qollannikkita ikkitara dandiitanno. Konni garinni kaade shiilteenna baaru gaxi lexxiro lowo xibbe miliyoone ikkanno manni goofara dandaanno.
KALAQAMU JIRO FEYE HOOLA
Yannankera uullanke quuxxote giddora eessino qarra tirate addi addi wodho fushshinoonni. Lowo diro keeshshitinoti mitte wodho, ‘bayicho gantanno lopho’ yinannite; tini wodho, miinjunna dagoomu lopho uullate dandoo ledo taaltinota ikka hasiissannose yitannote. Tini abbitino gumi maatiyya?
Woxe doogimale horoonsiꞌra alame miinju qarri giddora eessitinonte gede, kalaqamu jiro quwa saꞌne horoonsiꞌra uulla kasaarsitanni no. Mannu ooso kalaqamu jiro fiite hooltanni noo gari, uulla riqibbe dandiitannokkiho. Ikkina tennera assine anfanniri heeꞌranno? Mittu qarqaru xiinxallaanchi togo yee noore coyiꞌrino: “Pilaaneetenke hiitto assine amandeemmoro horo leella giwinonke yaa dandiinanni.” Ee Qullaawu Maxaafi, ‘Manchu qaafosi nafa biddi assiꞌre diafanno’ yaasi garankolla.—Ermiyaasi 10:23.
Ikkollana, Kalaqaanchu mannu ooso uullate jiro coꞌo assite guddara wore agurannokkita Qullaawu Maxaafi kulannonke. Faarso 115:16 togo yitanno: “Uulla [Maganu] mannu oosora uyinote.” Ee, pilaaneetenke iimi Anninke uyinonkete ‘dancha eltooti.’ (Yaaqoobi 1:17) Maganu mito geeshsha calla horoonsiꞌneenna akkale baꞌꞌannore aannonkeni? Diaannonke! Uulla kalaqantino gari tenne buuxisanno.
KALAQAANCHU UULLATE HEDINORE
Qullaawu Maxaafihu Kalaqote maxaafi, Maganu uulla haja asse kalaqino gara tittire kulannonke. Umi qara uulla “suude afidhinokkitanna fano” ikkitinota kulloonni; qoleno ‘tunsichu amadinote.’ Kayinni, heeshshote lowo geeshsha hasiisannohu “wayi” noota bande qummi assinoonni. (Kalaqo 1:2) Hakkiinnino Maganu, “Xawaabba ikko” yii. (Kalaqo 1:3) Hatte yannara arrishshote caangi uulla gaangeessitino ayyare xorre eꞌꞌeenna, xawaabbu uullate aana mite yee leellino. Hakkiinni moola uullanna baaru kalaqaminota xawinsoonni. (Kalaqo 1:9, 10) Aantete, “hayisso, guma laaltanno muꞌronna laaltanno haqqe” fultu. (Kalaqo 1:12) Hakkiinni, heeshshote hasiissannoti kalaqamu doyichuwa lawishshaho fotosiintesisib yinanni haꞌrinsho gedeeri jammari. Maganu konne baalankare qixxeessinohu ma hedeeti?
Hundi masaalaanchi Isayyaasi Maganu daafira coyiꞌranni, ‘uulla kalaqinohanna seekke xintinoha ikkinota, ise kalaqinohuno mulla ikkikkinni heeꞌnanni qae ikkitara ikkinota’ xawisino. (Isayyaasi 45:18) Qullaawu Maxaafi xawise kulannonte gede, Maganu alaami uulla manchu beettira hegerera qae ikkitanno gedeeti.
Manchu beetti kayinni Maganu uyinonketa tenne biifado qae doogimale horoonsiꞌre beco hunino. Ikkollana, Kalaqaanchu alaami disoorramino. Hundi waro heeꞌrinohu mittu manchi togo yiino: “Maganu kaphara mancho diꞌꞌikkino; qoleno hedosi soorrara manchu beetto diꞌꞌikkino. Mitto coye coyiꞌriro, diassanno?” (Zehulqu 23:19) Maganu uulla raaphite baꞌara wore diaguranno; hatteentenni, “uulla huntanni noore [hunanno]” yanna lowonta gambisse daggino.—Ajuuja 11:18.
UULLA HEGERERA QAENKE IKKITANNO
Yesuusi Kiristoosi Ilaalu Sibikatesi yannara togo yiino: “Jooguullu hagiirraammaho, korkaatuno insa uulla ragidhanno.” (Maatewoosi 5:5) Yesuusi hatte Sibikatesinkura, uulla raaphite baꞌannota gatisannohu maatiro xawisino. Isi rosaanosi, “Mangistekki daggo. Fajjokki iima ikkitanni noonte gede, uullano ikkito” yite huuccidhanno gede rosiisino. Ee, Maganu Mangiste woy gashshooti Maganoho uullate noosi alaami woꞌmanno gede assanno.—Maatewoosi 6:10.
Maganu Mangistesi lowo coye soorrite biddi assitannota kulanni togo yiino: “Kuneeti! Ani baalankare haaro assanni noommo.” (Ajuuja 21:5) Hatto yaa kayinni Maganu tenne hune wole uulla kalaqanno yaateni? Deeꞌni, korkaatuno tini uulla kalaqantu wote xeꞌne afidhinota diꞌꞌikkitino. Maganu uulla ikkikkinni ise kasaarsitanni noore yaano “uulla huntanni noore” hunanno; hakkuno yannankera nooho mannu gashshooteeti. Hakko bayicho ‘haaru iiminna haaro uulla dagganno’; wole yaattonni iima nooti Maganu Mangiste uullate aana heeꞌrannoha haaro dagooma gashshitanno.—Ajuuja 21:1.
Maganu mannu ooso uullate aana abbitino gawajjo dhaawate, kalaqamu jiro riqiwantanno gede assanno. Faarsaanchu Maganu assannore qullaawu ayyaaninni togo yee borreessino: “Ati uulla towaatatto; hattono falahino guma laaltannotanna atootu noota assatto.” Hakkawote ayyarete gade biddi yitanno daafira, roorenkanni kayinni Maganu atooti heeꞌranno daafira uulla alte noota gannate ikkitanno.—Faarso 65:9-13.
Hindete dagahu ayyaanaamittete sooreessi Mohandasi Gandii, “Uulla manna baalanka kassi assa dandiitanno, hafuuraamma kayinni kassi assite diaffanno” yiinota borreessaanchisi Piyarelaali coyiꞌrino. Maganu Mangiste mannunnita wodanu hedo soorrite uullate qarrira qara kora ikkinore huntanno. Masaalaanchu Isayyaasi Maganu Mangiste gashshitanno wote, mannu mimmitono ikko uulla ‘aye garinnino gawajjannokkita woy hunannokkita’ coyiꞌrino. (Isayyaasi 11:9) Isinni xaa yannara lowo miliyoone ikkannohu duuchunku gari manni kaffi yiinoha Maganu seera rosanni no. Kuni manni Maganonna olliichonsa baxanno gede, galatannoha ikkanno gede, kalaqamu qooxeessasi towaatanno gede, kalaqamu jiro quwunni horoonsiꞌranno gedenna Kalaqaanchu alaami ledo sumuu yitanno heeshsho heeꞌranno gede assanno roso rosanni no. Gannate ikkitanno uullara heeꞌrate qixxaawanni no.—Mekibibi 12:13; Maatewoosi 22:37-39; Qolasiyaasi 3:15.
Togo biiffino uulla mannu ooso assootinni dibaꞌanno
Kalaqote maxaafi kalaqamu daafira coyiꞌrannore togo yee jeefisanno: “Maganu kalaqinore baalankare lai; kuneeti! duuchunkuri lowo geeshsha danchaho.” (Kalaqo 1:31) Addaho, togo biiffino uulla mannu ooso assootinni dibaꞌanno. Baxillaanchu Kalaqaanchinke Yihowa pilaaneetenke baꞌara worannokkita afanke sheshifachishshannonke. Isi togo yee qaale eino: “Keeraano uulla ragidhanno; ise aanano hegerera heedhanno.” (Faarso 37:29) Uulla ‘keeraanote’ calla qae ikkitanno wote, ballo ateno insa widira kiiramatto gede assohe.
a Qullaawu Maxaafi giddonni Mekibibi 1:4 aaninni haaꞌnoonnite.
b Fotosiintesisi yaa muꞌro arrishshote xawaabba horoonsidhe sagale qixxeessidhanno haꞌrinshooti.