Soa avao Aho fa Manompo an’i Jehovah

TY FIAINANAY TAN-TRANO AO

Teraky tamy 1934 aho. Baka a Suisse any ty ray aman-dreniko, le nifindra ta Timmins, tanà kelikely misy fitrandraha arin-tany a Ontario, a Kanadà any. Nanomboky namaky gazety Tilikambo Fiambena noho nanatriky fivorian’ny Vavolombelon’i Jehovah mamako tamy 1939 tany ho any. Nandesiny niaraky aminy aho noho tam-po raiky amiko eny rezay. Lasa Vavolombelon’i Jehovah ie tsy ela tafarani-zay.

Tsy nahafaly an’ny babako fanapahan-kevitsin’ny mamako iny, fe tena tea ty fahamarina mamako ka tapa-kevitsy tsy hivaliky amy Jehovah mihintsy. Nanao ani-zay avao ie ndre lafa nirarà aza ty asan’ny Vavolombelon’i Jehovah ta Kanadà any, tamy voalohandohan’ny tao 1940. Tozoro nisoa fanahy tamy babako avao mamako sady nanaja azy, ndre nampijaly azy aza babako. Nanampy anay tam-po raiky hanaraky ty fahamarina koa ty modely soa namean’ny mamako. Tena nifalifaly zahay satria niova avao ty toe-tsain’ny Babako lafa tafara atoy sady nanomboky nisoa fanahy tamy fianakavianay ie.

NANOMBOKY NANAO FANOMPOA MANONTOLO ANDRO

Nanatriky ty fivoriambe hoe Fitomboan’ny Asa-Ndranahary ta New York any aho, tamy Oòh 1950. Lasa nivoatosiky hanompo an’i Jehovah bebe kokoa aho lafa baka nifankahita tamy rahalahy noho anabavy maneran-tany, sady naharè fanadikadina mampahery baka amy azy nahavita Sekolin’i Gileada rey! Vomaiky aho nitapa-kevitsy hanompo manontolo andro. Laha vo noly aminay any aho, le nameno fangataha ho mpisava lala maharitsy. Fe namaly ty biròn’ny sampan’i Kanadà hoe tokony hatao batisa tse aho. Natao batisa amy zay aho tamy 1 Oktobra 1950. Lasa mpisava lala maharitsy aho vola raiky tafarani-zay, le ta Kapuskasing any ty faritany nanendrea ahy voalohany. Tena nilavitsy an’ny tanà io ty pilasy nisy ty fianakaviako tamy zay.

Tamy 1951, le nanasa Vavolombelo mahay safà fransè ty biròn’ny sampana mba hifindra amy faritsy manao fivolana fransè a Québec any. Tena nila mpitory maro ty tany. Nahay Fransè noho Anglè aho, farany nekeko fanasà iny, le nivoatendry ta Rouyn any aho. Tsy nisy olo haiko amin’io ty tany. Adiresy avao ro nananako, araky ty niresahiko taloha tany iny. Fe nandeha soa avao ty raha iaby. Lasa nimpinama biby zahay amy Marcel, le niteako ty nanompo ta Québec any tanatin’ny efatsy tao. Nivoatendry mpisava lala manoka aho tafarani-zay.

NANATRIKY SEKOLIN’I GILEADA BAKEO NANDINY ELAELA TY RAHA NITAMANIKO

Tamy zaho ta Québec any, le nahazo fanasà hanatriky Sekolin’i Gileada kilasy faha-26, a Lansing Antimo, a New York any. Tena nifalifaly biby aho tamy zay. Nizara diplômy zahay tamy 12 Fevriè 1956, le nivoatendry ta Ghana,b an’Afriky Andrefa any aho. Fe talohan’ny nandehanako, tsy maintsy nimpoly ta Kanadà any aho le nijano tany “herinandro vitsivitsy” zisiky hahazoako ze taratasy nilako mba hifindrà a Ghana any.

Mbo nila nandiny an’ny taratasiko rey ta Toronto any aho tanatin’ny fito vola. Tanatin’ny fotoa zay, le nipetraky tamy fianakavian’ny Rahalahy Cripps ao aho ka nanjary nifankahay tamy Sheila anakampelan-drozy. Lasa nifankatea zahay. Vo ho nikasa hanao mariazy azy aho, le niavy ty vizàko. Nivavaky mikasiky ani-zay zahay amy Sheila, bakeo nanapa-kevitsy hoe tokony hamonjy an’ny fanendrea ahy iny aho. Fe nanapa-kevitsy koa zahay hoe hifanoratsy avao mba hahità laha mbo ho afaky hifanambaly avao zahay. Tsy nimora ty nandramby an’ny fanapahan-kevitsy zay, fe nihitanay avao tafara atoy hoe tena nety raha iny.

Lafa baka nandeha train, sambo, noho rapolany tanatin’ny vola raiky aho, le niavy tan’Accra, a Ghana any. Nivoatendry mpiandraikitsin’ny vondrom-paritsy aho lafa tany. Tsy maintsy nitety an’i Ghana, Côte d’Ivoire, noho Togoland (Togo henanizao) zany aho. Matetiky aho nanday tomobilin’ny sampana. Tena niteako ty nitsidiky an’ny rahalahy noho anabavy rey!

Nanao fivoriamben’ny faritsy aho lafa faran’ny herinandro. Tsy nana Efitrano Fivoriambe zahay. Farany rahalahy reo namboatsy tafo bambò le nasia ravin’ny palmie mba hiarova amy hafanan’ny masoandro iny. Satria tsy nisy frizidera hanajaria hany ty tao, farany biby velo ro nandesy. Nirohizan’ny rahalahy rey an-tsisiny eny raha rey, bakeo nivonoan-drozy ze nilà mba hatao sakafon’olo nanatriky an’ny fivoriambe io.

Tena nanaitsy anay koa ty raha sisany niseho tamy fivoriambe rey. Ndraiky zay nanao lahateny rahalahy Herb Jennings,c misionera raiky namako zay. Amin’ie manao lahateny iny mihintsy, le nisy aomby raiky zay nilay baka amy pilasy fihinanany iny eo. Nilay tanelanelan’ny lampihazo noho mpanatriky rey teo ie. Najanon’i Herb lahateniny iny, le aomby iny nanenty marè sady niola. Fe nisy rahalahy matanjaky efatsy nanambotsy azy noho nanday azy amy pilasy nametrahan-drozy azy eny, zay vo nihetra mpanatriky rey.

Tamy herinandron’ny fivoriambe iny, le nampanenteako ty filmantsika hoe Ny Fitambaran’olon’ny Tontolo Vaovao Miasa ty olo nipetraky mbamy tanà marìny anay eny. Mba hahavità ani-zay, le namelarako lamba foty ty tanelanelan’ny hazo roe, bakeo nalefa amy zay filma iny. Tena nitean’olo raha iny! Maro amin-drozy ro mbo tsy nahita filma manahaky an’iny mihintsy. Nandrombo marè rozy lafa nahita olo natao batisa. Tena nanampy ani-azy nanenty azy rey filma io mba hahatsapa fa miharo raiky tsika Vavolombelon’i Jehovah sady misy antsika amy tany toy iaby.

Nijano roe tao eo ho eo tan’Afriky any aho. Tafarani-zay aho nahazo fanasà hanatriky fivoriambe iraisam-pirenena ta New York any, tamy 1958. Nifalifaly biby aho! Tena nifalifaly aho lafa nahita an’i Sheila niavy baka a Québec any. Nivoatendry mpisava lala manoka tany ie. Fa nifandefa taratasy avao zahay, fe lafa nifankahita ndraiky zahay, le nangataky azy ho valy aho, le naneky ie. Nanoratsy tamy Rahalahy Knorrd aho, le nangataky taminy laha afaky hanatriky Sekolin’i Gileada Sheila bakeo hifindra amiko an’Afriky any. Naneky rahalahy Knorr. Niavy ta Ghana any avao Sheila tamy farany. Nifanambaly zahay tamy 3 Oktobra 1959, tan’Accra any. Tsapanay fa tena nitahy anay Jehovah satria nanao voaloha lista ty fanompoa azy zahay.

NIARAKY NANOMPO TA CAMEROUN ANY

Nivoatendry ta Cameroun any zahay tamy 1961. Tena nisahira aho lafa nasà nanampy tamy fanorena biròn’ny sampana vaovao. Maro ty raha nianarako lafa zaho nivoatendry ho mpiandraikitsy amy sampana vaovao iny ao. Bakeo tamy 1965 le nihainay hoe bevoka Sheila. Tsy avoriko aloha ty vandy fa tena nisarotsy taminay ty nieky hoe ho lasa ray aman-dreny zahay. Lafa nandeha ty fotoa, le lasa niteanay andraikitsinay vaovao io ka nanao fandahara zahay hoe himpoly a Kanadà any. Fe nisy raha nampalahelo niseho.

Niafa-jaza Sheila. Nivola dokotera iny hoe lahilahy ajà iny. Fa 50 tao mahery zay ty lasa, fe tsy halinonay mihitsy raha iny. Marina fa nalahelo biby zahay tamy raha niseho iny, fe nifalifaly zahay satria mbo nijano tamy faritany teanay nanendrea anay iny ao.

Niatriky fanenjeha matetiky rahalahy ta Cameroun any reo satria tsy nanao politiky. Vomaiky nihasarotsy raha zay sirtò lafa niavy ty fifidiana filoham-pirenena. Tamy 13 Mey 1970 ro tena natahoranay, satria tamin’io ro nirarà tamy fomba ofisialy ty asan’ny Vavolombelon’i Jehovah. Nalàn’ny fanjakà tranon’ny sampana vaovao sady soasoa biby iny, kanefa vo limy vola amin’io ty nifindranay tao. Tanatin’ny herinandro avao, le niroahin-drozy hiala amy tanà io eo ze misionera iaby tao, anisani-zay zahay amy Sheila. Nisarotsy taminay ty nanenga an’ny rahalahy noho anabavy rey, satria tena niteanay rozy sady niasa loha zahay hoe ino ty raha hahazo an-drozy.

Niasa tamy biròn’ny sampan’i Fransy any avao zahay tanatin’ny enim-bola. Mbo nanao ze azoko natao avao aho tany mba hikarakarà ze raha nilàn’ny rahalahintsika ta Cameroun any rey. Lafa niavy amy zay ty volana Desambra tamy tao io, le nivoatendry ho amy sampan’i Nizeria any zahay. Lasa nikarakara ty asa ta Cameroun any aho lafa tany. Nandramby anay soa ty rahalahy noho anabavy ta Nizeria any, le niteanay ty nanompo tany tanatin’ny tao maromaro.

FANAPAHAN-KEVITSY SAROTSY

Tsy maintsy nandramby fanapahan-kevitsy sarotsy biby zahay tamy 1973. Tsy nisalama Sheila, le nisy arety sarotsy vitsivitsy nahazo azy . Tamy zahay nanatriky fivoriambe ta New York any, le nitany ie sady nivola tamiko hoe: “Tsy afaky manohy sasy aho! Reraky noho marary avao aho matetiky.” Fa 14 tao mahery ie ro niaraky nanompo tamiko tan’Afriky Andrefa any. Tena nifalifaly aho satria tsy nivaliky ie, fe nila nanao fanovà zahay. Lafa baka niresaky mikasiky ty raha iainanay noho nivavaky mafy mikasiky ani-zay zahay, le nanapa-kevitsy hoe himpoly a Kanadà, amy zay afaky mikarakara soa ty fahasalamany. Anisan’ny fanapahan-kevitsy farani-ze sarotsy noho nampalahelo anay ty niala tamy asa misionera noho ty fanompoa manontolo andro.

Lafa niavy ta Kanadà eto aho, le nahita asa tamy rahabe namako fa ela zay. Nana pilasy famarota tomobily tamy tanà raiky avaratsin’i Toronto any ie. Afaky nanofa trano amy zay zahay, nivily ani-ze fitaova nilànay tan-trano ao, le afaky nanomboky fiaina vaovao sady tsy nitrosa. Ta hanatsotra fiaina avao zahay, satria nitamà hoe mbo himpoly amy fanompoa manontolo andro zahay ndraiky andro any. Tseriky zahay fa nitanteraky vatany raha nitamaninay io tsy ela tafarani-zay sady tsy araky ty nieritseretanay azy.

Nanomboky nanao asa an-tsitrapo tamy fanorena Efitrano Fivoriambe vaovao ta Norval, a Ontario any aho saky Sabotsy. Nivoatendy hiandraikitsy ty Efitrano Fivoriambe aho tafara atoy. Nihasoa ty fahasalaman’i Sheila ka natoky zahay hoe ho vitany ty hanao an’ny fanendrea vaovao io. Farany nifindra tamy Efitrano Fivoriambe any zahay tamy Ziein 1974. Tena nifalifaly zahay satria afaky nanompo manontolo andro ndraiky!

Soa avao fa nihasoa nihasoa avao ty fahasalaman’i Sheila. Afaky nandramby anjara tamy asan’ny faritsy zahay roe tao tafara atoy. Ta Manitoba any ty faritaninay. Mbo faritsin’i Kanadà avao raha io, fe malaza hoe manintsy biby lafa avy ty asotry. Fe ndre zay, le tena niteanay ty niaraky tamy rahalahy noho anabavy any rey. Tena be fitiava rozy. Nianaranay fa tsy tena vatan-draha ty pilasy anompoantsika an’i Jehovah, fa ty tena bevata le hoe manompo an’i Jehovah avao tsika ndre aia ndre aia ty misy antsika.

NIANATSY RAHA BEVATA

Lafa baka nanao ty asan’ny faritsy tanatin’ny tao maromaro zahay, le nivoasa hanompo tamy Betelan’i Kanadà tamy 1978. Tsy ela tafarani-zay, le nisy raha sarotsy sady bevata nianarako. Nampanovy lahateny tamy safà fransè maharitsy lera raiky noho tampany aho, tamy fivoriambe manoka ta Montréal any zay. Mampalahelo fa tsy nahakinto ty mpanatriky lahateniko iny, le nisy rahalahy raiky baka amy Sampan-draharahan’ny Fanompoa amy zay nanome torohevitsy ahy. Laha ty marina, le tokony fa ho nihaiko hoe tsy tena mahay manao lahateny amy safà fransè aho, manahaky amy henanizao avao. Fe ndre zay, le tsy nandramby soa an’ny torohevitsy iny aho. Tsy nilamy ty resakinay le neloky aho, satria nieritseritsy aho hoe ta hikinokino ahy avao ie fa tsy mba nidera ahy. Nanao fahadisoa aho satria nitsaratsara an’olo nanome torohevitsy ahy iny noho ty fomba nanomezany azy.

Andro vitsivitsy tafarani-zay, nisy rahalahy raiky anisan’ny Komitin’ny Sampana niresaky tamiko mikasiky an’ny raha iny. Nieky aho hoe tsy nandramby soa an’ny torohevitsy namea ahy iny aho ka tena naneny. Bakeo aho niresaky tamy rahalahy nanome torohevitsy ahy iny sady niala tsiny taminy. Tena nisoa fanahy ie ka nanenga ty hadisoako. Nianarako baka amin’iny hoe tena ilà ty miambany. Tsy ho halinoko mihintsy raha zay. (Ohab. 16:18) Fa nivavaky matetiky tamy Jehovah mikasiky an’ny raha zay aho, sady tena tapa-kevitsy hoe tsy tokony hanan’eritseritsy raty mihintsy aho lafa misy olo manome torohevitsy ahy.

Fa 40 tao mahery zay ty nanompoako amy Betelan’i Kanadà eto, le nahazo tombotsoa ho anisan’ny Komitin’ny Sampana aho nanomboky tamy 1985. Nimaty Sheila valiko tamy Fevriè 2021. Tena malahelo azy aho. Ankoatsini-zay, mbo tsy salama koa aho. Fe be atao noho falifaly avao aho satria manompo an’i Jehovah, ka lasa ‘tsy tsapako ty andro mandalo.’ (Mpito. 5:20) Ndre maro aza ty raha sarotsy natrehiko, le mbo maro mandilatsy ani-zay koa ty raha mahafalifaly ahy. Falifaly biby aho satria nanao voaloha lista ty fanompoa an’i Jehovah noho afaky nanompo manontolo andro tanatin’ny 70 tao zay. Mivavaky aho mba hanohy hanao voaloha lista ty fanompoa an’i Jehovah koa ty rahalahy noho anabavintsika tanora, satria tena resy lahatsy aho hoe ho sambatsy noho ho falifaly avao rozy laha manompo an’i Jehovah.