„Dee sëmbë dee ta hoi deseei a Jehovah” ta dë waiwai

1-2. (a) Andi so tiima ta du ku dee dinima u Jehovah, nöö andi dee dinima u Jehovah ta du? (b) Faandi mbei u sa ta dë waiwai, hii fa sëmbë ta du ku u? (Taki soni u di peentje u di kafiti tu.)

NÖUNÖU a möön leki 30 köndë de tapa di wooko fuu, söseei de tapa baaa ku sisa u de an dini Jehovah kumafa de musu dini ën. A so u dee köndë aki, dee tiima buta so u dee baaa ku dee sisa fuu a dunguwosu. Andi de du hogi sö? Wë a Jehovah wojo de an du na wan hogi seei. Di soni di de bi du da lei soni u Bëibel, konda soni u di biibi u de da wotowan, söseei de bi nango a dee komakandi makandi ku dee baaa ku dee sisa u de. Boiti di dë, de an bi ta nama ku politiki soni u köndë. Hii fa sëmbë bi du ku de gaanfa seei, tökuseei dee baaa ku dee sisa aki bi hoi deseeib a Jehovah go dou. Nöö de ta wai seei taa de ta hoi deseei a Jehovah!

² A kan taa i bi si footoo u so u dee baaa ku dee sisa aki, nöö i bi si taa de bi dë lafulafu. De dë waiwai, u di de sabi taa Jehovah ta wai ku de u di de ta hoi deseei nëën (1 Klon. 29:17a). Jesosi bi taki taa: „Un dë bunu e, dee sëmbë, ee sëmbë ta suku unu a toobi fu di un ta libi bunu a Gadu wojo hedi.  . . Un musu ta piizii seei, biga . . . woon feni wan gaan paima.”​—Mat. 5:10-12.

SËMBË DI U SA DJEESI

3. Andi dee apösutu bi du di sëmbë bi ta du ku de, te u luku Tjabukama 4:19, 20, nöö faandi mbei de bi du sö?

³ Dee soni dee ta miti dee baaa ku dee sisa fuu a di ten aki te sëmbë ta du ku de, bi ta miti dee apösutu u Jesosi tu, u di de bi ta konda soni u Jesosi da wotowan. Sömëni pasi dee kuutuma u di kuutuwosu u dee Dju bi ’gandji da de taa de an musu ta kai Masa Jesosi në ta lei sëmbë soni fëën möön’ (Tjab. 4:18; 5:27, 28, 40). Wë andi dee apösutu bi du? (Lesi Tjabukama 4:19, 20.) De bi fusutan taa wan Sëmbë di hei möön dee kuutuma, hën bi manda de u de du di peleikiwooko, söseei u de konda soni u Keesitu da hii sëmbë (Tjab. 10:42). Fëën mbei Petuisi ku Johanisi bi taki taa de o piki Gadu buka ka u de piki dee kuutuma buka, söseei taa de an o tapa u konda soni u Jesosi da wotowan. A bi dë kuma de bi ta hakisi dee kuutuma taa: ’Un kë piki u taa dee wëti fuunu hei möön dee wëti u Gadu ö?’

4. Unfa tuutuu Keesitu sëmbë sa ta djeesi dee apösutu, te u luku Tjabukama 5:27-29?

⁴ Dee apösutu bi ta piki Gadu buka möön libisëmbë buka, nöö sensi di ten dë, Keesitu sëmbë ta djeesi de. (Lesi Tjabukama 5:27-29.) Baka di de bi fon dee apösutu u di de bi ta hoi deseei a Gadu, hën de „kumutu a di kuutu seei ku wai, fu di Masa Gadu bi si taa de bumbuu tjika u de tja sen fu Masa Jesosi në hedi”, hën de peleiki go dou!​—Tjab. 5:40-42.

5. Un hakisi ku un hakisi u musu piki?

⁵ Di fasi fa dee apösutu bi ta du soni ta mbei u ta hakisi useei so soni. Unfa dee apösutu bi sa piki Gadu buka möön gaanfa möön libisëmbë buka, nöö a di seei ten „saka deseei a dee tii u lanti basu”? (Lom. 13:1) Unfa u sa ’saka useei a dee sëmbë basu dee ta tii di köndë’, kumafa apösutu Paulosu bi taki, nöö a di seei ten u hoi useei a Jehovah, di möön hei tiima?​—Tit. 3:1.

„DEE TII U LANTI”

6. (a) Ambë da „dee tii u lanti” di Loomë 13:1 ta taki, nöö unfa u musu libi ku de? (b) Andi dee tiima an sa du?

⁶ Lesi Loomë 13:1. A di vers aki, dee wöutu „dee tii u lanti” da dee tiima u di goonliba aki dee abi taki a woto sëmbë liba. Keesitu sëmbë musu ta piki dee tiima aki buka. De ta mbei möiti u soni waka bunu a di köndë, de ta sölugu taa sëmbë hoi dee wëti u lanti, nöö so juu de ta heepi dee sëmbë u Jehovah tu (Ako. 12:16). Fëën mbei Jehovah ta piki u fuu paka lanti möni, söseei fuu ta lesipeki de (Lom. 13:7). Dee tiima aki ta tii u di Jehovah da de pasi u de tii. Jesosi bi lei taa di soni aki dë sö tuu, di di Gaama u Loomë de kai Pontuisi Pilati bi ta fini ën soni. Di Gaama Pilati bi taki taa a bi abi di makiti u lusu Jesosi be a go, ee nasö a bi sa mbei de pekëën a wan posu kii, hën Jesosi bi piki ën taa: „Wë nönö, ja sa abi sö wan makiti a mi liba, ee na Gadu hën da i ën” (Joh. 19:11). Leti kuma Pilati, dee tiima u di ten aki, an abi makiti u du hii soni di de kë.

7. Na un ten wa musu piki dee tiima buka, nöö andi de musu hoi a pakisei?

⁷ Keesitu sëmbë musu ta hoi dee wëti u lanti solanga de an ta mbei de pasa Gadu wëti. Fëën mbei wa musu haika dee tiima te de ta hakisi u fuu du wan soni di an ta kai ku Jehovah, nasö te de ta tapa u fuu du soni di Jehovah piki u fuu du. Kandë de o kë u womi sëmbë musu go a sodati u de go feti da di köndë u de.c Nasö kandë de sa taki taa wa musu abi Bëibel ku dee buku fuu dee ta taki soni u Bëibel, nasö kandë de sa tapa di peleikiwooko fuu ku di ko di u ta ko makandi u dini Gadu. Te dee tiima ta wooko ku di makiti di de abi u du ku dee bakama u Keesitu, nöö de o abi u piki Gadu andi de du. Jehovah ta si de!​—Peleik. 5:8.

8. Unfa Jehovah ku dee tiima u di goonliba aki tooka?

⁸ „Dee tii u lanti”, nasö dee tiima u di goonliba aki, abi hia makiti, ma de an abi hii makiti. Jehovah wanwan tö abi hii makiti. Fëën mbei sömëni pasi di Bëibel ta kai ën „di Kaba Hei Gadu”.​—Dan. 7:18, 22, 25, 27.

„DI KABA HEI GADU”

9. Andi di tjabukama Daniëli bi si a dee wojolimbo sunjan?

⁹ Di tjabukama Daniëli bi si wanlö wojolimbo sunjan di ta lei gbelingbelin taa Jehovah abi makiti möön hii dee woto tiima. Daniëli bi si fö gaan mbeti di Jehovah tei maaka ku dee möön makiti tii u di ten di pasa, söseei ku dee u di ten aki. Dee tii aki da Babilon, Medo-Pëlsia, Giikiköndë ku Loomë ku di ta tii a di ten aki, Ingisiköndë ku Amëëkanköndë (Dan. 7:1-3, 17). Daniëli bi si Jehovah Gadu sindosindo a wan könu bangi a liba ala (Dan. 7:9, 10). Dee tiima u di ten aki musu lei wan soni a di soni di a bi si baka di dë.

10. Ambë Jehovah da di makiti u tii di goonliba, te u luku Daniëli 7:13, 14, 27, nöö andi di soni aki ta lei u u Jehovah?

¹⁰ Lesi Daniëli 7:13, 14, 27. Jehovah ta puu hii makiti a dee tiima u di goonliba aki maun, nöö a ta da dee sëmbë dee fiti u kisi di makiti u tii. Wë ambë da dee sëmbë dë? De da Jesosi Keesitu di „djei wan libisëmbë mii”, ku dee „santawan u di Kaba Hei Gadu”, nasö dee 144.000 sëmbë dee o tii „u teego” (Dan. 7:18). A dë gbelingbelin u si taa Jehovah hën da di „Kaba Hei Gadu”, biga hën wanwan abi di makiti u du sö wan soni.

11. Un woto soni Daniëli bi taki di ta lei taa Jehovah abi makiti gaanfa möön dee tiima u di goonliba aki?

¹¹ Di soni di Daniëli bi si a dee wojolimbo sunjan ta kai ku wan soni di a bi taki a fesi. A bi taki a fesi taa: „Di Gadu u liba ala . . . ta buta könu, söseei hën ta puu de baka.” A bi taki tu taa „di kaba Heiwan dë Tiima a di könuköndë u libisëmbë, nöö . . . a ta da di könuköndë na ambë a kë” (Dan. 2:19-21; 4:17). A bi pasa kaa taa Jehovah puu tiima, nasö taa a buta woto tiima u? Wë aai o!

12. Konda unfa Jehovah bi puu könu a de könubangi a di ten di pasa. (Luku di peentje.)

¹² Jehovah bi lei gbelingbelin taa a abi makiti gaanfa möön „dee tii u lanti”. Boo luku dii woto. Falao u Egepiti bi tei dee sëmbë u Jehovah buta a katibo, nöö an bi kë puu de a katibo. Ma Gadu puu de, hën a kii Falao a di Bë Ze (Ëki. 14:26-28; Ps. 136:15). Könu Bëlsasali u Babilon bi hoi wan piizii, nöö a bi „hopo hënseei ta fia ku di Masa u liba ala”, söseei a bi ta „gafa dee gadu di de mbei ku soofu, söseei dee gadu di de mbei ku goutu”, ka faa gafa Jehovah (Dan. 5:22, 23). Ma Gadu an bi disa di womi aki. Di „seei ndeti dë”, de kii Bëlsasali, nöö dee sëmbë u Media ku Pëlsia tei di könuköndë fëën (Dan. 5:28, 30, 31). Könu Helodi Agiipa I u Palësitina, bi mbei sëmbë kii apösutu Jakobosi, nöö bakaten a buta apösutu Petuisi a dunguwosu, u di a bi kë kii ën tu. Ma Jehovah tapa Helodi. „Wan basia u Masa Gaangadu Köndë tjökö maun nëën”, hën a dëdë.​—Tjab. 12:1-5, 21-23.

13. Konda unfa Jehovah bi feti wini peipei tiima di bi fiti buka u de hopo fia ku ën.

¹³ Hii fa tiima u peipei köndë bi fiti buka u de hopo fia ku Jehovah, tökuseei Jehovah bi lei taa a abi makiti möön de. A bi feti da dee Isaëli sëmbë, nöö sö de bi sa feti wini 31 könu u Kaana di bi fiti buka u ko feti ku de, söseei de bi sa feni gaangaan pisi u di Paamusi Köndë (Jos. 11:4-6, 20; 12:1, 7, 24). Jehovah bi heepi dee Isaëli sëmbë tu, u de feti wini Könu Bëni-Hadati ku 32 woto tiima u di köndë Silia, di de bi go feti ku de​—1 Kön. 20:1, 26-29.

14-15. (a) Andi Könu Nebukatnesali ku Könu Daliusi bi taki u di leti di Jehovah abi u tii? (b) Andi di psalöm sikifima bi taki u Jehovah ku dee sëmbë fëën?

¹⁴ Sömëni pasi Jehovah bi lei taa hën da di Kaba Hei Gadu! Ka u Könu Nebukatnesali u Babilon tei taa Jehovah hën fiti u kisi gafa, hën a njan buka u lei fa a abi makiti tjika, söseei fa a hei tjika. Nöö u di a njan buka sö, mbei Gadu mbei a ko abi hedikamian siki. Di Nebukatnesali bi ko kisi hënseei, hën a „gafa di Kaba Heiwan”, söseei a bi taki taa Jehovah „ta tii u teego”. A bi taki tu taa: ’Sëmbë an dë di sa tapa Jehovah faa du andi a kë’ (Dan. 4:30, 33-35). Baka di Daniëli bi musu lei taa a ta hoi hënseei a Gadu, söseei baka di Jehovah bi tjubi ën di de bi tuwëën go a di baaku u dee lëun, hën Könu Daliusi bi taki taa: „Sëmbë musu fëëë di Gadu u Daniëli. De musu abi gaan lesipeki dëën, u di hën da di libilibi Gadu, nöö a ta libi u teego. Na wan sëmbë sa puu di könuköndë fëën a pasi, söseei a ta tii u teego.”​—Dan. 6:7-10, 19-22, 26, 27.

¹⁵ Di psalöm sikifima bi taki taa: „Jehovah tapa dee sëmbë u di goonliba aki u de an du andi de abi a pakisei u du. A tapa pasi da de, sö taa de an bi sa du andi de bi pakisei u du. Dee sëmbë dee abi Jehovah kuma Gadu u de, dë bunu. Dee sëmbë dee a tei ko gudu fëën, dë bunu” (Ps. 33:10, 12). Dee soni aki mbei u musu ta hoi useei a Jehovah go dou!

DI LASITI FETI

16. Fuun soni u sa dë seiki te a nama ku di „gaan fuka”, nöö faandi mbei u sa dë seiki fëën? (Luku di peentje.)

¹⁶ U sabi andi Jehovah bi du a di ten di pasa. Wë nöö andi u sa dë ku di mëni taa o pasa a di ten di ta ko? U sa dë seiki taa Jehovah o heepi dee sëmbë fëën a di pisiten u di „gaan fuka” (Mat. 24:21; Dan. 12:1). A o heepi de te dee nasiönnasiön sëmbë u goonliba tuu o fiti buka u de ko feti ku de. Dee sëmbë aki di Bëibel ta kai „Gögi u Magögi”. Aluwasi sömëni u dee sëmbë aki o dë sëmbë u dee 193 köndë dee dë a di Verenigde Naties, tökuseei de an o sa feti ku di Kaba Hei Gadu ku dee ëngëli fëën! Jehovah paamusi u taa: „Mi o hei miseei, nöö mi o mbei miseei ko santa. Mi o mbei hia sëmbë ko sabi ambë da mi, nöö de musu sabi taa mi da Jehovah.”​—Eze. 38:14-16, 23; Ps. 46:10.

17. Andi di Bëibel ta taki taa o pasa ku dee könu u goonliba, söseei andi o pasa ku dee sëmbë dee ta hoi deseei a Jehovah?

¹⁷ Di feti di Gögi o hopo ko feti ku dee sëmbë u Gadu, hën o tja di feti u Amagedon ko. A di feti dë Jehovah o kii „dee könu u goonliba” tuu (Ako. 16:14, 16; 19:19-21). Ma „dee sëmbë dee ta libi leti, o libi a goonliba. Dee sëmbë dee ta du bunu, de nöö o libi nëën u nöömö”.​—Nöng. 2:21.

U MUSU HOI USEEI A JEHOVAH GO DOU

18. Andi sömëni tuutuu Keesitu sëmbë bi dë kabakaba u du, nöö faandi mbei? (Daniëli 3:28)

¹⁸ A di ten di pasa, sömëni tuutuu Keesitu sëmbë bi du soni u lei taa de bi tei Jehovah kuma di tiima u de, hii fa de bi sa lasi de libi seei. De da sëmbë di ta hoi deseei a Jehovah, leti kuma dee dii Hebelejën womi mii dee bi hoi deseei a di Kaba Hei Gadu, di bi puu de a di gaan kendikendi onfu dendu.​—Lesi Daniëli 3:28.

19. Andi Jehovah o luku te a o kuutu dee sëmbë fëën, nöö andi u musu du nöunöu?

¹⁹ Dafiti bi taki faandi mbei a dë fanöudu fuu hoi useei a Gadu. A bi taki taa: „Jehovah seei o lesi sitaafu da hii föluku. Jehovah o, te joo kuutu mi, nöö mëni fa mi bi tja miseei a wan leti fasi e, söseei mëni di fasi fa mi bi ta piki i buka a soni” (Ps. 7:8). Dafiti bi taki tu taa: „Be letilibi ku di hoi di mi ta hoi miseei a Gadu tjubi mi” (Ps. 25:21). Di möön bunu soni di u sa du a u libi, hën da fuu ta hoi useei a Jehovah, aluwasi andi ta pasa! Te u ta du di soni aki, nöö woo fii kumafa di psalöm sikifima bi fii, di a bi taki taa: ’Dee sëmbë dee ta hoi deseei a Jehovah, . . .  ta du andi di wëti fëën taki, ta dë waiwai.’​—Ps. 119:1.