Tuutuu köni ta bai kai wolo

1. Unfa sömëni sëmbë ta du te de jei dee soni di di Bëibel ta taki? (Nöngö 1:20, 21)

U BI ta si fa dee baaa ku dee sisa fuu a sömëni köndë, ta taanpu a kamian ka gaan hia sëmbë ta pasa. De ta lafu da de, nöö de ta da de wan soni u lesi. A kan taa i seei du di soni dë kaa. Ee sö a dë, nöö kandë di soni aki bi mbei i pakisei di soni di sikifi a Nöngö, di ta taki taa köni ta bai kai wolo a sitaati sö taa sëmbë sa haika dee lai fëën. (Lesi Nöngö 1:20, 21.) Di Bëibel ku dee buku fuu abi „tuutuu köni”, hën da di köni u Jehovah. Di köni aki sëmbë abi fanöudu u de sa feni di libi u teego. U ta wai te wan sëmbë tei wan u dee buku fuu. Ma na hii sëmbë ta kë de. So u de an ta kë sabi andi di Bëibel ta taki. Nöö wotowan ta lafu u. De ta si di Bëibel kuma wan gaandi buku di an sa heepi de. Wotowan ta kuutu di fasi fa di Bëibel ta lei u fuu libi. De feni taa dee sëmbë dee ta libi ku dee soni di de ta lei a Bëibel, an ta libi suti ku wotowan, söseei taa de ta kuutu wotowan. Ma tökuseei Jehovah ta paati di köni fëën da sëmbë go dou, u di a lobi de. Na un fasi a ta du di soni dë?

2. Naasë u sa feni tuutuu köni a di ten aki, ma andi sömëni sëmbë ta du?

² Wan fasi fa Jehovah ta mbei sëmbë ko abi tuutuu köni, hën da ku di Wöutu fëën, di Bëibel. Bëina hii sëmbë sa ko abi di buku aki. Unfa a dë ku dee buku fuu? Wë u di Jehovah dë ku u, mbei de dë u feni a möön leki 1000 töngö. Dee sëmbë dee ta lesi de, söseei dee ta du dee soni di de ta lei, o feni wini. Ma gaansë sëmbë an ta kë haika Jehovah. Te de o du wan soni, nöö de ta du ën kumafa deseei si kuma a bunu, nasö de ta haika woto sëmbë. De ta si u kuma sösö sëmbë, u di u ta libi ku dee soni dee u ta lei a Bëibel. Di woto aki o taki faandi mbei de ta si u sö. Ma boo taki fosu unfa u sa feni di köni u Jehovah.

U TA KO KÖNI TE U KO SABI JEHOVAH

3. Andi u musu du fuu ko abi tuutuu köni?

³ Köni da di sa’ di wan sëmbë sa’ u wooko ku dee soni dee a sabi, sö taa a sa du soni a wan bunu fasi. Ma tökuseei tuutuu köni kë taki möön leki di soni aki. Di Bëibel ta taki taa: „Te wan sëmbë abi gaan lesipeki da Jehovah, nöö a ta ko köni. Te wan sëmbë sabi di Möön Santa Wan, nëën ufö a abi fusutan” (Nöng. 9:10). Nöö fëën mbei te u musu du wan fanöudu soni a u libi, a bunu fuu ko sabi unfa Jehovah ta pakisei u di soni dë. U sa du di soni aki, te u ta lei soni a Bëibel, nasö a dee buku fuu. Te u du di soni aki, nöö u ta lei taa u abi tuutuu köni.​—Nöng. 2:5-7.

4. Faandi mbei Jehovah da di wan kodo sëmbë di sa da u tuutuu köni?

⁴ Jehovah da di wan kodo sëmbë di sa da u tuutuu köni (Lom. 16:27). Faandi mbei u sa taki taa a Jehovah tuutuu köni ta kumutu? Di fosu soni hën da, Jehovah hën mbei hii soni, söseei a sabi hii soni u de (Ps. 104:24). Di u tu soni hën da, hii dee soni dee Jehovah ta du, ta lei taa a köni gaanfa seei (Lom. 11:33). Di u dii soni hën da, hii juu dee köni lai u Jehovah ta mbei u feni gaan bunu, ee u ta wooko ku de (Nöng. 2:10-12). Ee u kë ko abi tuutuu köni, nöö u musu tei dee lei, söseei u musu wooko ku de te u kë du wan soni a di libi fuu.

5. Andi ta pasa te sëmbë an ta kë biibi taa a Jehovah tuutuu köni ta kumutu?

⁵ Sömëni sëmbë di u ta miti te u ta du di peleikiwooko, ta taki taa dee soni di de ta si, mbei a wan gaan waiti fasi seei. Ma tökuseei de ta taki taa wan sëmbë an dë di mbei hii soni. Wotowan di u ta miti ta biibi taa wan Gadu dë, ma tökuseei de ta si kuma dee soni di di Bëibel ta lei u, an dë da di ten fuu aki möön, nöö fëën mbei de ta du soni kumafa de kë. Ma unfa soni waka da de? Di goonliba ko möön bunu, di sëmbë ta du soni kumafa de kë u? De dë waiwai tuutuu ö, nasö de ta biibi tuutuu taa soni o go möön bunu a di ten di ta ko? Dee soni dee u ta si, ta mbei u möön biibi dee soni di wan tëkisi ta taki. A ta taki taa: „Libisëmbë an sa tapa Jehovah ku di köni di de abi, ku di sabi di de sabi soni, nasö ku dee soni di de ta taki” (Nöng. 21:30). Di soni aki ta da u taanga fuu ta hakisi Jehovah di tuutuu köni fëën go dou. A tjali taa gaansë u sëmbë an ta du di soni aki. Faandi mbei?

DI SONI DI MBEI SËMBË AN TA KË TUUTUU KÖNI

6. Ambë da dee sëmbë dee an ta kë tei di köni di Jehovah ta da u, te u luku Nöngö 1:22-25?

⁶ Sömëni sëmbë an ta kë haika te tuutuu köni „ta bai kai wolo a sitaati”. Di Bëibel ta taki taa dii pei kulupu sëmbë dë di an ta kë tei di köni di Jehovah ta da u. Dee sëmbë aki da „dee sëmbë dee na abi öndöfeni”, „dee mbeisëmbëfama” ku „dee donma”. (Lesi Nöngö 1:22-25.) Boo luku faandi mbei dee lö sëmbë dë an ta kë haika di köni u Gadu, söseei unfa u sa köni taa wa ko kuma de.

7. Faandi mbei so sëmbë ta kë fika kuma „sëmbë di na abi öndöfeni”?

⁷ Dee „sëmbë di na abi öndöfeni”, da dee sëmbë dee ta biibi hii soni di de jei, söseei an ta taanga da woto sëmbë u ganjan de (Nöng. 14:15). U lo’ u miti dee lö sëmbë aki a di peleikiwooko. Nöö pakisei dee milionmilion sëmbë di dee keiki fesima ku dee tiima ta ganjan. So u de ta panta seei te de ko fusutan taa ganjan dee tiima, nasö dee fesima u de ta ganjan de. Ma dee sëmbë dee Nöngö 1:22 ta taki soni u de seei kë fika kuma sëmbë di na abi öndöfeni, u di de lobi di lö libi dë (Jel. 5:31). De ta du andi de kë, söseei de an ta kë lei soni u Bëibel nasö de an ta kë libi ku dee wëti fëën. Sömëni u de ta fii kuma wan mujëë di lobi di keiki fëën gaanfa seei di ta libi a di foto Kibëk, di dë a Kanada. A bi piki wan Kotoigi taa: „Ee di paiti fuu ta ganjan u, nöö di dë fika dëën!” Wa kë waka a dee lö sëmbë aki baka!​—Nöng. 1:32; 27:12.

8. Andi o heepi i fii ko abi öndöfeni?

⁸ Na u sösö di Bëibel ta da u taanga fu wa dë kuma sëmbë di na abi öndöfeni, ma u „musu dë gaangaan sëmbë” a di fasi fa u ta fusutan soni (1 Kol. 14:20). Woo ko abi öndöfeni te u ta libi ku dee mama wëti u Bëibel. Ee u ta du di soni aki, nöö woo si unfa di Bëibel o heepi u fuu ta du soni a wan köni fasi, sö taa hogi an miti u. A bunu fuu ta kai pakisei a dee soni dee u ta du. Boo taa, i ta lei soni u Bëibel nango a dee komakandi, ma ja buta i libi a Gadu maun jeti, söseei ja dopu jeti, nöö a bi o bunu fii hakisi iseei andi i sa du fii dou dee maaka dë. Ee i dopu kaa, nöö i ta mbei möiti u toon wan möön bunu peleikima ku wan möön bunu leima u di bunu buka u? Dee soni dee i ta du ta lei taa i ta libi ku dee mama wëti u Bëibel ö? I ta libi ku wotowan kumafa Jesosi bi o libi ku de u? Ee a dë sö taa i musu tooka so soni a i libi, nöö a bi o bunu fii buta pakisei a dee soni dee Jehovah ta piki i, di „ta mbei di sëmbë di na abi öndöfeni ko köni”.​—Ps. 19:7.

9. Unfa dee „mbeisëmbëfama” ta lei taa de an ta kë tei di köni di Gadu ta da u?

⁹ Di u tu kulupu sëmbë di an ta kë tei di köni di Gadu ta da u, da dee „mbeisëmbëfama”. So juu u ta fan ku dee lö sëmbë aki a di peleikiwooko. A ta suti da de te de ta mbei woto sëmbë fa (Ps. 123:4). Di Bëibel bi piki u taa a dee lasiti daka gaan hia mbeisëmbëfama bi o dë (2 Pet. 3:3, 4). Leti kuma dee pai u Lötu, sö nöö so sëmbë u di ten aki an ta piki Gadu buka te a ta bai de a soni (Ken. 19:14). Sömëni u de ta lafu dee sëmbë dee ta libi ku dee mama wëti u Bëibel. De ta du di soni aki, u di de ta waka „a dee taku kë u de hati” baka (Jud. 7, 17, 18). Di fasi fa di Bëibel ta taki u dee mbeisëmbëfama, ta kai ku di libi u dee sëmbë dee bia baka da di biibi ku dee wotowan dee an kë dini Jehovah!

10. Unfa u sa köni fu wa ko dë mbeisëmbëfama, te u luku Psalöm 1:1?

¹⁰ Unfa u sa mbei möiti fu wa ko dë kuma dee mbeisëmbëfama? Wan fasi fa u sa du di soni aki, hën da te wa ta nama ku sëmbë di ta kuutu u hiniwan pikipiki soni hedi. (Lesi Psalöm 1:1.) Di soni aki kë taki taa wa o ta haika nasö lesi soni u dee sëmbë dee bia baka da di biibi. U musu köni taa wa ta bigi ta kuutu hiniwan soni, u di a sa mbei wa ta futoou Jehovah möön ku dee soni di di ölganisaasi fëën ta piki u fuu du. Fëën mbei u musu hakisi useei taa: ’Mi ta kuutu hiniwan juu te de hakisi u fuu du soni wan woto fasi ö? Mi ta suku föutu a dee baaa dee ta tei fesi ö?’ Ee u ta dë kabakaba u tapa wantewante ku dee soni aki, nöö Jehovah o feni u u bunu.​—Nöng. 3:34, 35.

11. Unfa „dee donma” ta si dee wëti u Jehovah?

¹¹ Di u dii kulupu sëmbë di an ta kë tei di köni di Gadu ta da u, da „dee donma”. De don, u di de an kë libi ku dee wëti u Gadu. De ta du soni kumafa de kë (Nöng. 12:15). Dee lö sëmbë aki an ta kë dini Jehovah, di Sëmbë ka tuutuu köni ta kumutu (Ps. 53:1). Te u miti dee lö sëmbë aki a di peleikiwooko, nöö de ta kuutu u, u di u ta libi ku dee mama wëti u Bëibel. Ma de an sa da u wan möön bunu libi. Di Bëibel ta taki taa: „Tuutuu köni da wan tumisi gaan soni da wan donma. An o feni di okasi u jabi hën buku taki wan soni a dee gaandöö u di foto” (Nöng. 24:7). Dee don sëmbë an abi na wan bunu soni u lei wotowan. Fëën mbei Jehovah ta bai u fu wa „nama ku wan donma”!​—Nöng. 14:7.

12. Andi o heepi u fu wa ta du soni kuma dee donma?

¹² Wa dë kuma dee sëmbë dee ta buuse dee wëti u Gadu. Ma u da sëmbë di lei u lobi di fasi fa Gadu ta si soni, söseei u lobi hii dee wëti fëën tu. U sa mbei di lobi aki ko möön taanga, te u ta tei di fasi fa soni ta waka da dee sëmbë dee ta piki Gadu buka, maaka ku di fasi fa soni ta waka da dee sëmbë dee an ta piki ën buka. Buta pakisei a di fasi fa soni ta miti sëmbë u di de an kë libi ku dee köni lai dee Jehovah ta da u. Nöö pakisei luku unfa di libi fii ta waka bunu, u di i ta piki Gadu buka.​—Ps. 32:8, 10.

13. Jehovah ta duwengi u fuu tei di köni di a ta da u ö?

¹³ Jehovah ta da hii sëmbë di köni fëën, ma an ta duwengi na wan sëmbë u de tei ën. Ma a ta piki u unfa soni o waka da dee sëmbë dee an ta kë tei di köni di a ta da u (Nöng. 1:29-32). Dee sëmbë dee an ta piki Jehovah buka „o paka u dee soni di de du”. Te u kaba fëën, di fasi fa de ta libi o mbei de ko abi bookohedi, a o mbei de fii pen, söseei Jehovah o poi de kaba a sösö. Ma Jehovah ta paamusi dee sëmbë dee ta tei di köni di a ta da sëmbë, söseei dee ta libi ku ën wan soni. A taki taa: „Soni o waka bunu da di sëmbë di ta piki mi buka a soni, nöö an o dë fa fëëë ta hogi o miti ën.”​—Nöng. 1:33.

TUUTUU KÖNI TA MBEI U FENI BUNU

14-15. Andi u ta lei a Nöngö 4:23?

¹⁴ U ta feni bunu hii juu te u ta libi ku di köni di Gadu ta da u. Leti kumafa u bi taki kaa, nöö Jehovah ta da hii sëmbë di köni fëën. Jehovah ta da u köni lai a di buku Nöngö di sa heepi u a di libi fuu, ee u ta wooko ku de. Boo taki u fö u dee lai aki.

¹⁵ Tjubi di hati fii. Di Bëibel ta piki u taa: „Tjubi i hati, möön hii woto soni di dë u tjubi, biga hën da di kamian ka di libi ta kumutu” (Nöng. 4:23). U musu du sömëni soni u mbei di tuutuu hati fuu dë gösöntu. U musu ta njan gösöntu soni, u musu ta sport, söseei wa musu ta du soni di an bunu da di gösöntu fuu. Dee lö soni aki u ta du tu u tjubi di hati fuu, di Nöngö ta taki. Hiniwan daka u ta lei soni a di Wöutu u Gadu. U ta seeka useei da dee komakandi, u nango a de, söseei u ta da piki a de. U ta dë hiniwan juu a di peleikiwooko. Söseei u ta mbei möiti fu wa ta du soni di an bunu, nasö di sa poi di fasi fa u ta si soni. Wa ta du dee fanafiti soni dee sëmbë ta du u mbei piizii, söseei wa ta abi poipoi mati.

16. Faandi mbei di soni di sikifi a Nöngö 23:4, 5 sa heepi u tuutuu?

¹⁶ Dë tifeedi ku dee soni dee i abi. Di Bëibel ta piki u taa: „Na wooko taanga ku di pakisei fii ko gudu. . . . I mbei di wojo fii si di gudu, hii fa an sai dë tuutuu ö? Ufö i mëni, nöö a ta kisi hanza kuma wan gabian, nöö a ta buwa go a liba” (Nöng. 23:4, 5). Hesihesi seei wan sëmbë sa lasi di gudu fëën. Ma tökuseei pooti sëmbë ku gudu sëmbë tuu ta biinga a gudu baka. U di soni aki mbei a lo’ u pasa taa de ta du soni a wan fasi di ta poi de në, di ta mbei de ku woto sëmbë poi, söseei di ta kaba di gösöntu u de a sösö (Nöng. 28:20; 1 Tim. 6:9, 10). Ma köni ta heepi u fuu si möni a wan soifi fasi. A ta heepi u fu wa ko abi langa wojo u soni, ma a ta heepi u fuu ta dë tifeedi ku dee soni dee u abi, söseei a ta heepi u fuu ta dë waiwai.​—Peleik. 7:12.

17. Unfa u sa ko dë kuma sëmbë di ta taki köni soni, kumafa Nöngö 12:18 ta taki?

¹⁷ Pakisei ufö i fan. Ee wa köni, nöö a kan taa u taki soni di o hati sëmbë. Di Bëibel ta taki taa: „Te sëmbë ta taki soni söndö u pakisei, nöö a dë kuma tjökö de ta tjökö wotowan ku wan feti ufangi, ma dee soni di köni sëmbë ta taki, ta kula wotowan” (Nöng. 12:18). U sa ta libi fiifii ku useei, te wa ta tei dee föutu u sëmbë ta konda da wotowan (Nöng. 20:19). Ee u kë taa dee soni dee u ta taki musu ta da sëmbë taanga, ka faa tjökö de, nöö hii juu u musu ta lesi di Wöutu u Gadu, ta kai pakisei nëën (Luk. 6:45). Te u ta kai pakisei a dee soni di di Bëibel ta taki, nöö dee soni dee u ta taki o dë kuma de ta kumutu a wan „kamian ka köni ta kumutu”, söseei de o ta da sëmbë taanga.​—Nöng. 18:4.

18. Unfa di soni di sikifi a Nöngö 24:6 sa heepi u fuu du di peleikiwooko a wan bunu fasi?

¹⁸ Du soni kumafa di ölganisaasi ta piki u fuu du. Di Bëibel ta piki u wan fanöudu soni. A ta taki taa: „Köni lai o mbei i feti wan bunu feti, nöö ka hia laima dë, soni o waka bunu (Nöng. 24:6). Unfa di tëkisi aki sa heepi u fuu ko dë wan möön bunu peleikima ku wan möön bunu leima? Wë wa ta du di peleikiwooko kumafa u kë, ma u ta mbei möiti u du soni kumafa di ölganisaasi u Jehovah ta lei u. Te u dë a dee komakandi fuu, nöö de ta lei u unfa u sa du soni a wan köni fasi. U ta si unfa wotowan ta lei sëmbë soni ku di Bëibel a wan bunu fasi. Boiti di dë, di ölganisaasi u Jehovah ta da u buku ku fëlön di sa heepi woto sëmbë u de ko fusutan di Bëibel. I ta mbei möiti fii ko sa’ u wooko ku dee soni aki a wan bunu fasi ö?

19. Unfa i ta si dee köni soni dee Jehovah ta lei u? (Nöngö 3:13-18)

¹⁹ Lesi Nöngö 3:13-18. U ta tei ën u bigi seei taa u ta feni köni lai a di Wöutu u Gadu! Unfa seei u bi o du ee wa bi abi dee lai aki? A di woto aki, u bi taki u wantu u dee köni soni dee u ta lei a di buku Nöngö. Ma hii di Bëibel tuu ta lei u köni soni. Boo mbei möiti fuu ta wooko hii juu ku dee köni soni dee Jehovah ta lei u. Sömëni sëmbë u di goonliba aki an ta si dee soni dë kuma gaan soni, ma uu dë seiki taa ’di sëmbë di ta panjan de hoi gingin o ta dë waiwai’.