Andi u ta lei a dee 40 lasiti daka dee Jesosi bi dë a goonliba aki?

1-2. Andi bi pasa di tu u dee bakama u Jesosi bi ta waka nango a Emausu?

A 16 u Nisan u di jaa 33, dee bakama u Jesosi bi dë ku tjali a hati, nöö de bi ta fëëë gaanfa seei. Tu u de bi kumutu a Jelusalen ta waka nango a Emausu, di bi dë söwan 11 kilomëti ku Jelusalen. Dee womi aki bi ta fii bookosaka seei, u di sëmbë bi kii Jesosi, di womi di de bi ta waka nëën baka. A bi dë seei kuma de an bi o sa si dee gaan soni di di Mësiasi bi o du da dee Dju möön. Ma wan apaiti soni bi ko pasa.

² Wan womi bi ko miti de, hën a bigi waka makandi ku de. Dee bakama u Jesosi bi konda dëën un gaan hogi bi pasa ku Jesosi. Di soni dë bi mbei di womi aki bigi konda wanlö soni da de, di de an o fëëkëtë nöiti. ’A bi bigi taki soni u dee buku u Mosesi ku hii dee woto buku u dee tjabukama’, u heepi de u de ko fusutan faandi mbei di Mësiasi bi musu tja sitaafu, söseei faandi mbei a bi musu dëdë. Di dee dii womi go dou a Emausu, hën di womi mbei de ko sabi ambë dëën. Jesosi hën wë bi da di womi dë! Gadu bi weki ën ko a libi baka. Dee bakama u Jesosi bi wai seei di de ko sabi taa di Mësiasi bi dë a libi!​—Luk. 24:13-35.

3-4. Andi bi pasa ku dee bakama u Jesosi, nöö andi woo luku a di woto aki? (Tjabukama 1:3)

³ Jesosi bi mbei dee bakama fëën si ën sömëni pasi, a dee 40 lasiti daka dee a bi dë a goonliba aki. (Lesi Tjabukama 1:3.) A di pisiten dë, Jesosi bi da dee bakama fëën taanga u di de bi ta tjali, söseei u di de bi ta fëëë. Di soni dë bi mbei de bi ko dë waiwai, söseei de bi ko abi möön degihati u ta peleiki, ta lei sëmbë soni u di Könuköndë.a

⁴ U sa feni wini te u ta lei soni u dee soni dee Jesosi bi du a di pisiten dë. A di woto aki, woo luku unfa Jesosi bi tei di ten dë u da dee bakama fëën taanga, unfa a bi heepi de u de ko fusutan di Wöutu u Gadu möön bunu, söseei unfa a bi seeka de u de bi sa du möön gaan wooko a di ten di ta ko. Woo si tu unfa useei sa djeesi Jesosi a di fasi fa a bi ta du soni.

DA WOTOWAN TAANGA

5. Faandi mbei dee bakama u Jesosi bi abi taanga fanöudu?

⁵ Dee bakama u Jesosi bi abi taanga fanöudu. Faandi mbei? Wë so u de bi disa de wosu, de famii, ku di wooko u de, u de bi sa ta waka a Jesosi baka (Mat. 19:27). Sëmbë bi ta libi hogi ku so u de, u di de bi ko dë bakama u Jesosi (Joh. 9:22). Dee bakama u Jesosi bi du dee soni aki, u di de bi ta biibi taa Jesosi da di Mësiasi (Mat. 16:16). Ma di sëmbë bi kii Jesosi, hën de bi lasi hati, u di de an bi sabi andi bi o pasa.

6. Andi Jesosi bi du di a weki ko a libi baka?

⁶ Jesosi bi sabi taa an bi dë wan föutu soni taa dee bakama fëën bi ta tjali u di a dëdë. A bi sabi tu taa de an bi ta tjali, u di de an bi abi biibi. Fëën mbei di seei daka di a bi weki ko a libi baka, a bi bigi da dee mati fëën taanga. A bi go fan ku Malia u Magidala, di a bi dë ta këë, a di geebi ka de bi buta di sinkii fëën (Joh. 20:11, 16). A bi go fan ku dee tu bakama fëën tu, dee bi ta waka nango a Emausu. Boiti di dë, a bi go fan ku apösutu Petuisi tu (Luk. 24:34). Andi u sa lei a di fasi fa Jesosi bi du soni? Boo luku andi bi pasa di fosu pasi di a bi go fan ku wan bakama fëën.

7. Te u luku Johanisi 20:11-16, nöö andi Jesosi bi si Malia ta du a wan fuukufuuku mamate a di 16 u Nisan, nöö andi di soni dë bi mbei Jesosi du? (Luku di peentje tu.)

⁷ Lesi Johanisi 20:11-16. A fuukufuuku mamate, a di 16 Nisan, wanlö mujëë bi go a di geebi ka de bi buta di sinkii u Jesosi (Luk. 24:1, 10). Boo buta pakisei a di soni di bi pasa ku wan u dee mujëë dë. De bi ta kai ën Malia u Magidala. Di Malia go dou a di geebi, hën a si taa di sinkii u Jesosi an bi sai dë. A bi kule go konda da Petuisi ku Johanisi andi a si, hën a go ku de di de bi kule go a di geebi. Di dee womi aki bi ko si taa di sinkii u Jesosi an bi dë a di geebi möön, hën de toona go a de pisi baka. Ma Malia hën a bi fika dë. A bi sai dë ta këë, nöö an bi sabi taa Jesosi bi ta luku ën. Jesosi bi ta si fa a bi ta këë, nöö a bi kë dëën kötöhati. Fëën mbei a bi go fan ku Malia, hën a du wan soni di bi dëën taanga seei. A bi dëën wan wooko faa du. A bi piki ën faa go konda da dee baaa fëën taa a weki ko a libi baka.​—Joh. 20:17, 18.

8. Unfa useei sa djeesi Jesosi?

⁸ Unfa useei sa djeesi Jesosi? Ee u ta buta pakisei a dee soni dee ta miti dee baaa ku dee sisa fuu, söseei ee u ta fan ku de a wan fasi di ta lei taa u ta fii da de, nöö woo sa da de taanga u de dini Jehovah go dou, kumafa Jesosi bi ta da wotowan taanga. Boo buta pakisei a di soni di bi miti wan sisa de kai Jocelyn. Wan sisa fëën bi ko lasi libi a wan tjali fasi, nöö a bi taki taa: „Sömëni liba longi mi bi ta tjali gaanfa seei.” Ma wan baaa ku hën mujëë bi kai ën ko a de pisi, hën de haikëën te de kaba, hën de piki ën unfa Gadu lobi ën tjika. Jocelyn bi taki tu taa: „Mi bi ta fii seei kuma mi bi dë a wan gaan seki wata a ze, ta saka nango a basu wata zuuu, hën Jehovah mbei de hai mi puu a di wata. De bi heepi mi u mi feni taanga u dini Jehovah go dou.” Useei sa da wotowan taanga tu te u ta tei ten haika de te de ta konda da u unfa de ta fii, söseei te u ta fan ku de a wan fasi di ta lei taa u ta fii da de. A sö wan fasi u sa da de taanga u de dini Jehovah go dou.​—Lom. 12:15.

HEEPI WOTOWAN U DE KO FUSUTAN DI WÖUTU U GADU

9. Andi bi ta taanga da dee bakama u Jesosi, nöö unfa Jesosi bi heepi de?

⁹ Dee bakama u Jesosi bi ta biibi dee soni dee sikifi a di Wöutu u Gadu, söseei de bi ta mbei möiti u libi ku de (Joh. 17:6). Ma de an bi sa fusutan faandi mbei sëmbë bi kii Jesosi kuma a bi dë wan hogiduma. Jesosi bi sabi taa dee bakama fëën bi abi biibi, söseei taa de bi lobi Jehovah, ma de bi musu ko fusutan di Wöutu fëën möön bunu (Luk. 9:44, 45; Joh. 20:9). Fëën mbei a bi lei de unfa de bi sa fusutan andi di Wöutu u Gadu ta taki. Buta pakisei a di fasi fa a bi du di soni dë, di a bi go fan ku dee tu bakama fëën dee bi ta waka nango a Emausu.

10. Unfa Jesosi bi heepi dee bakama fëën u de ko fusutan taa hën da di Mësiasi? (Lukasi 24:18-27)

¹⁰ Lesi Lukasi 24:18-27. Hoi a pakisei taa Jesosi an bi piki dee womi wantewante ambë dëën, ma a bi ta hakisi de soni. Faandi mbei? Wë kandë u di a bi kë u de taki andi dë a de hati ku de pakisei. Nöö di soni dë de bi du. De bi piki ën taa de bi ta hoi taa Jesosi hën bi o puu dee Isaëli sëmbë a dee Loomë sëmbë basu. Di dee womi konda da Jesosi andi bi ta toobi de, hën a bi tei di Wöutu u Gadu u heepi de u de ko fusutan taa sömëni tjabukama woto bi pasa tuutuu.b Bakaten, a di seei ndeti dë, Jesosi bi tei ten go heepi wanlö woto bakama fëën u de ko fusutan dee tjabukama woto dë tu (Luk. 24:33-48). Andi u sa lei a di woto aki?

11-12. (a) Andi u sa lei a di fasi fa Jesosi bi ta lei sëmbë soni u di Wöutu u Gadu? (Luku dee peentje tu.) (b) Unfa di sëmbë di bi ta lei Baaa Nortey soni u Bëibel bi heepi ën?

¹¹ Unfa useei sa djeesi Jesosi? Di fosu soni di i sa du, hën da te i ta lei sëmbë soni u Bëibel, nöö i musu ta hakisi de soni, sö taa i sa ko sabi andi dë a de hati ku de pakisei (Nöng. 20:5). Te i ko sabi unfa de ta fii kaa, nöö heepi de u de ko sabi unfa de sa feni tëkisi a di Wöutu u Gadu, di sa heepi de ku di bookohedi u de. Na piki de andi de musu du. Ka fii du sö, nöö a bi o möön bunu fii hakisi de soni di nama ku di tëkisi. Da de taanga u de buta pakisei a di soni di de lesi, söseei u de pakisei luku unfa de sa libi ku ën. Buta pakisei a di soni di bi pasa ku wan baaa de kai Nortey, di ta libi a di köndë Gaana.

¹² Di Nortey bi abi 16 jaa, hën a bigi lei soni u Bëibel. Kölö sö baka di dë, hën dee famii fëën bigi ta du ku ën. Andi bi heepi ën faa hoi dou? Di sëmbë di bi ta lei ën soni u Bëibel bi tei Mateosi kapitë 10 u lei ën taa sëmbë o ta du ku dee tuutuu Keesitu sëmbë. Nortey bi taki taa: „Mi bi ko dë seiki taa mi bi feni di tuutuu lei di de bigi ta du ku mi.” Di sëmbë di bi ta lei ën soni u Bëibel bi heepi ën tu faa ko fusutan Mateosi 10:16, sö taa a bi sa du soni ku köni, söseei ku lesipeki, te a bi o ta konda soni u di biibi fëën a wosu. Baka di Nortey dopu, hën a bi kë du di pioniliwooko, ma hën tata bi kë faa go a hei siköö. Di sëmbë di bi ta lei Nortey soni u Bëibel an bi piki ën andi a bi musu du, ma a bi hakisi ën wantu soni u heepi ën faa kai pakisei a dee mama wëti u Bëibel. Unfa soni bi waka? Nortey bi buta taa a bi o du di hii-ten diniwooko. Hën tata bi piki ën faa foloisi. Unfa di soni dë bi mbei Nortey fii? A bi taki taa: „Mi dë seiki taa mi bi du di möön bunu soni.” Te useei ta tei ten u heepi wotowan u kai pakisei a di Wöutu u Gadu, nöö u ta heepi de u de ko abi wan möön taanga biibi.​—Ef. 3:16-19.

HEEPI DEE BAAA BE DE KO DË „WOMI DI ABI APAITI KÖNI”

13. Andi Jesosi bi du u mbei di wooko fëën Tata go dou ufö a go a liba ala? (Efeise 4:8)

¹³ Di Jesosi bi dë a goonliba aki a bi du di wooko di hën Tata bi dëën faa du leti kumafa a bi mandëën faa du ën (Joh. 17:4). Ma Jesosi an bi ta si kuma hën wanwan nöö bi sa du di wooko dë. A dee dii jaa ku hafu dee a bi ta du di peleikiwooko a goonliba aki, a bi lei woto sëmbë unfa de bi sa du di wooko dë tu. Jesosi bi ta futoou dee bakama fëën. A bi da de di wooko u de ta peleiki di bunu buka ta lei sëmbë soni u di Wöutu u Gadu, söseei a bi da so u de di wooko u ta luku dee sëmbë u Jehovah. Wantu u dee bakama fëën dee bi abi dee faantiwöutu dë an bi dou 30 jaa seei. (Lesi Efeise 4:8.) Dee bakama u Jesosi bi ta wooko taanga, söseei de bi ta hoi deseei nëën. Ma ufö a go a liba ala a bi heepi de u ko dë „womi di abi apaiti köni”. Unfa a bi heepi de?

14. Unfa Jesosi bi heepi dee bakama fëën u di biibi u de ko möön taanga, a dee 40 lasiti daka di a bi dë a goonliba aki? (Luku di peentje tu.)

¹⁴ Jesosi bi ta da dee bakama fëën lai di bi sa heepi de. Ma a bi ta du ën ku lobi. A bi ko si taa so u de an bi ta kaba biibi taa a bi dëdë hën a weki ko a libi baka. Fëën mbei a bi da de lai di bi heepi de u de ko sabi di tuu (Luk. 24:25-27; Joh. 20:27). Boiti di dë, a bi piki de u de buta möön pakisei a di wooko di a bi da de u luku dee sëmbë u Gadu, möön di wooko di de bi ta du u kisi möni (Joh. 21:15). A bi piki de u de an ta tei dee soni dee de ta du da Jehovah, maaka ku dee soni dee wotowan ta du dëën (Joh. 21:20-22). Di dee bakama fëën bi ta mëni taa di Könuköndë u Gadu bi o du so soni hii fa soni an bi dë sö, hën a bi da de lai, söseei a bi heepi de u de buta pakisei a di peleikiwooko (Tjab. 1:6-8). Andi dee gaanwomi sa lei a Jesosi?

15-16. (a) Na un fasi dee gaanwomi sa djeesi Jesosi? Booko ën a piki möni. (b) Unfa Patrick bi feni wini di de bi dëën lai?

¹⁵ Unfa dee gaanwomi sa djeesi Jesosi? De musu heepi dee baaa u de sa du möön gaan wooko a di kemeente, te kisi dee möön njönkuwan tu.c Dee gaanwomi an ta dë ku di mëni taa dee baaa dee de ta heepi an o mbei föutu nöiti. Ma de musu ta da de lai ku lobi, sö taa dee njönku baaa aki sa ko abi öndöfeni. De musu sa si tu unfa a dë fanöudu tjika u abi sakafasi, u dë kabakaba u heepi wotowan, söseei u dë sëmbë di wotowan sa futoou.​—1 Tim. 3:1; 2 Tim. 2:2; 1 Pet. 5:5.

¹⁶ Boo luku unfa wan baaa de kai Patrick bi feni wini di de bi dëën lai. Di a bi möön njönku, nöö a bi lo’ u fan goofu ta libi hogi ku wotowan. A bi ta du ën ku dee sisa seei tu. Wan gaanwomi bi ko si taa baaa Patrick bi musu tooka di fasi aki. Fëën mbei a bi dëën lai ku lobi. Patrick bi taki taa: „Mi bi wai seei taa a bi heepi mi a sö wan fasi. Mi bi lo’ u lasi hati te mi bi ta si woto baaa ta feni gaandi a di kemeente di miseei bi kë. Ma di gaanwomi aki bi heepi mi u mi si unfa a dë fanöudu tjika u mi abi sakafasi, söseei u mi ta lei dee baaa ku dee sisa taa mi lobi de, ka u mi ta buta pakisei a dee gaandi dee mi sa feni a di kemeente.” Te u kaba fëën, Patrick bi ko dë gaanwomi a di kemeente, di a bi abi 23 jaa.​—Nöng. 27:9.

17. Unfa Jesosi bi lei taa a bi ta futoou dee bakama fëën?

¹⁷ Jesosi an bi da dee bakama fëën di wooko u peleiki nöö kaba, ma a bi da de di wooko u lei sëmbë soni u di Wöutu u Gadu tu. Kandë dee bakama u Jesosi bi sa si kuma de an bi o sa du dee soni dee a bi hakisi de u de du. Ma Jesosi bi dë seiki taa dee bi o sa du dee soni aki. Fëën mbei a bi piki de taa: „Leti fa i si mi Tata bi manda mi ko a dee sëmbë u goonliba aki, nöö söseei mi ta manda unu go a de tu e.”​—Joh. 20:21.

18. Unfa dee gaanwomi sa djeesi Jesosi?

¹⁸ Unfa dee gaanwomi sa djeesi Jesosi? Dee gaanwomi dee abi öndöfeni ta da wotowan pasi u de du so wooko tu (Fil. 2:19-22). Dee gaanwomi sa da dee njönkuwan pasi u de sa ta heepi seeka di Könuköndë zali. Baka te de da dee woto baaa wan wooko u de du, nöö de sa heepi de u de ko sabi unfa de musu du di wooko. Baka di dë, de sa lei taa de ta futoou de taa de o du di wooko a wan bunu fasi. Wan baaa de kai Matthew, di an dë gaanwomi sö longi jeti, bi taki taa a ta tei ën u bigi seei te dee gaanwomi dee abi öndöfeni ta lei ën unfa a musu du wan wooko finifini, söseei te de ta futoou ën taa a o sa du ën. A bi taki taa: „Mi bi feni wini seei te de bi ta si dee föutu dee mi bi ta mbei kuma wan pisi u di lei di mi bi ta lei di wooko, nöö di soni dë bi heepi mi u mi ko sa’ u du di wooko möön bunu.”d

19. Andi u musu dë kabakaba u du?

¹⁹ Jesosi bi tei dee 40 lasiti daka dee a bi dë a goonliba aki u da wotowan taanga, u lei de soni, söseei u heepi de u de sa du möön gaan wooko. Boo dë kabakaba u djeesi ën a di fasi fa a bi du soni (1 Pet. 2:21). A o heepi u fuu sa waka nëën baka. Biga a paamusi u taa: „Mi o dë ku unu hiniwanten e, u tee a kaba u di goonliba aki.”​—Mat. 28:20.