WOTO 15
Andi u sa lei u dee foombo wooko dee Jesosi bi du?
„A ta waka ta lontu a hii kamian ta kula sëmbë ta puu dee sëmbë a fuka.”—TJAB. 10:38.
KANDA 13 U kë dë kuma Keesitu
WANTU SONI U DI WOTOa
1. Konda unfa soni bi dë di Jesosi bi du di fosu foombo wooko fëën.
PAKISEI unfa soni bi dë a kaba pisiten u di jaa 29 baka Keesitu, di Jesosi bi bigi du di diniwooko fëën. Sëmbë bi kai Jesosi, hën mama Malia, ku so u dee bakama fëën u de ko a wan tööu a di foto de kai Kana. Di foto dë bi dë a bausë u Nazalëti, di foto ka de kiija Jesosi. Malia bi dë wan mati u dee sëmbë dee bi tööu, nöö a bi ta heepi de ku soni. Ma di de bi dë a di tööu wosu, hën wan soni bi ko pasa di bi sa da dee sëmbë dee ta hoi di tööu wosu sen. Di win bi ko kaba.b Kandë dee sëmbë an bi dë ku di mëni taa sö hia sëmbë bi o ko a di tööu wosu. Wantewante dë Malia bi go piki di womi mii fëën taa: „Baa o, gaan soni, di win u dee sëmbë kaba” (Joh. 2:1-3). Andi Jesosi bi du? A bi du wan gaan foombo soni. A bi mbei wata bia ko dë „suti win”.—Joh. 2:9, 10.
2-3. (a) Unfa Jesosi bi ta wooko ku di makiti di a bi abi u du foombo wooko? (b) Un wini u sa feni te u lei soni u dee foombo wooko u Jesosi?
2 Jesosi bi du sömëni woto foombo wooko di a bi ta du di diniwooko fëën.c A bi wooko ku di makiti fëën u heepi dusudusu sëmbë. Tu pasi a bi du wan foombo wooko u da 5000 womi soni u njan, nöö wan woto pasi a bi da 4000 womi soni u njan. A kan taa a bi da möön leki 27.000 sëmbë soni u njan, te i konda dee mujëë ku dee mii dee bi sai dë tu (Mat. 14:15-21; 15:32-38). A dee tu daka dë tuu Jesosi bi kula sömëni sëmbë di bi dë ku suwaki (Mat. 14:14; 15:30, 31). A bi musu u bigi da dee sëmbë di Jesosi bi kula de, söseei di a bi da de soni u njan!
3 U sa lei sömëni soni a dee foombo wooko dee Jesosi bi du. A di woto aki, woo luku unfa dee foombo wooko u Jesosi sa mbei di biibi fuu ko möön taanga. Baka di dë, woo luku unfa u sa djeesi Jesosi a di lei di a bi ta lei taa a bi abi sakafasi te a bi du wan foombo wooko, söseei woo luku andi u sa lei a di fasi fa a bi ta fii da sëmbë.
DEE SONI DEE U SA LEI U JEHOVAH KU JESOSI
4. Ambë u ta ko sabi möön bunu, te u luku dee foombo wooko dee Jesosi bi du?
4 Dee foombo wooko dee Jesosi bi du, ta lei u soni fëën, söseei de ta lei u soni fëën Tata tu. U sa taki ën sö, u di a Jehovah Jesosi bi ta feni kaakiti u du dee foombo wooko. Tjabukama 10:38 ta piki u taa: „Gadu manda di santa jeje fëën ko [a Jesosi] liba. A dëën gaan kaakiti, nöö hën a seti di wooko fëën a Galilea te kisi hii Isaëli köndë tuu. A ta waka ta lontu a hii kamian ta kula sëmbë ta puu dee sëmbë a fuka dee dë a di didibi basu. Biga Masa Gadu bi dë ku ën.” Hoi a pakisei taa hii juu Jesosi bi ta djeesi hën Tata a di fasi fa a ta pakisei, söseei a di fasi fa a ta si soni. Nöö dee soni aki bi dë u si a di fasi fa a bi ta du dee foombo wooko tu (Joh. 14:9). Boo luku dii soni di u sa lei u dee foombo wooko u Jesosi.
5. Faandi mbei Jesosi bi du foombo wooko? (Mateosi 20:30-34)
5 Di fosu soni, hën da Jesosi ku hën Tata lobi u gaanfa seei. Di Jesosi bi dë a goonliba aki, hën a bi lei unfa a bi lobi sëmbë tjika. A bi ta tei di makiti fëën u heepi dee sëmbë dee bi ta tja fuka. Wan daka tu bookowojoma bi begi Jesosi faa heepi de. (Lesi Mateosi 20:30-34.) „Tjali u de [bi] kisi Masa Jesosi tee na soni”, hën a kula de. A di pisi aki di Giiki wöutu di de puu ko „tjali u de kisi Masa Jesosi tee na soni”, kë taki wan fii di i ta fii te a i hati dendu. Di fii dë, ta lei unfa i lobi wan sëmbë tjika. Nöö di fii dë bi mbei Jesosi da dee sëmbë soni u njan di hangi bi kisi de, söseei a bi mbei a kula wan sëmbë di bi abi kököbë (Mat. 15:32; Maik. 1:41). U sa dë seiki taa Jehovah, di Gadu di abi „tjalihati u libisëmbë”, ku di Womi Mii fëën lobi u gaanfa seei, söseei u sa dë seiki taa a ta hati de te u ta tja fuka (Luk. 1:78; 1 Pet. 5:7). De ta wakiti di ten ka de o puu hii dee fuka dee ta miti u!
6. Un makiti Gadu da Jesosi?
6 Di u tu soni, hën da Gadu da Jesosi di makiti u puu hii dee fuka dee ta miti libisëmbë. Di du di Jesosi bi ta du foombo wooko, ta lei taa a sa puu hii dee fuka dee wa sa puu ku useei kaakiti. A abi di makiti u puu u a zöndu basu, söseei a abi di makiti u puu u a siki ku dëdë basu (Mat. 9:1-6; Lom. 5:12, 18, 19). Dee foombo wooko dee Jesosi bi du, ta lei taa a sa kula „hii pei” siki, söseei taa a sa weki sëmbë ko a libi baka (Mat. 4:23; Joh. 11:43, 44). Jesosi bi abi di makiti u mbei gaan ventu ko dë pii, söseei u puu taku jeje a sëmbë liba (Maik. 4:37-39; Luk. 8:2). A ta da u kötöhati seei u di u sabi taa Jehovah bi da di Womi Mii fëën di makiti u du dee lö soni aki!
7-8. (a) Fuun soni u sa dë seiki te u luku dee foombo wooko dee Jesosi bi du? (b) Un foombo wooko i ta wakiti u si a di njunjun goonliba?
7 Di u dii soni, hën da u sa dë seiki taa woo feni dee bunu di di Könuköndë u Gadu o tja ko. Dee foombo wooko dee Jesosi bi du di a bi dë a goonliba aki, ta lei u andi a o du a hii di goonliba u di a dë Könu u di Könuköndë u Gadu. Pakisei unfa soni o dë abiti möön te Keesitu o bigi tii goonliba aki. Woo abi wan bunu gösöntu, u di a o puu siki (Jes. 33:24; 35:5, 6; Ako. 21:3, 4). Hangi pena an o dë möön, söseei soni kuma gaan ventu nasö gaan wata an o ko booko kamian möön (Jes. 25:6; Maik. 4:41). Woo wai seei te woo si dee sëmbë fuu „weki kumutu a geebi toona ko ku libi baka” (Joh. 5:28, 29). Undi u dee foombo wooko i ta wakiti u si a di njunjun goonliba?
8 Te Jesosi bi ta du dee foombo wooko fëën, nöö a bi ta lei taa a bi abi sakafasi, söseei taa a bi ta fii da sëmbë. U musu mbei möiti fuu ko abi dee fasi aki tu. Boo luku tu woto. Woo bigi ku di woto u di tööu wosu di de bi hoi a di köndë Kana.
WAN WOTO DI TA LEI TAA U MUSU ABI SAKAFASI
9. Andi Jesosi bi du a di tööu wosu? (Johanisi 2:6-10)
9 Lesi Johanisi 2:6-10. Jesosi bi musu u du wan soni di di win bi ko kaba a di tööu wosu ö? Wë nönö. Na wan tjabukama woto dë, di bi ta taki taa Jesosi bi o mbei wata ko toon win. Ma pakisei unfa ii bi o fii ee soni u bebe bi ko kaba a di tööu wosu fii. A musu u dë sö taa Jesosi bi ta fii da dee sëmbë dee bi tööu, söseei a bi ta fii da dee sëmbë u de, nöö an bi kë u sen kisi de. Fëën mbei a bi du di foombo wooko di u bi taki soni fëën a bigi u di woto aki. A bi mbei söwan 390 liti wata bia ko suti win. Kandë a bi mbei hia win sö taa dee sëmbë bi sa abi win da wan woto daka, nasö kandë a bi du ën sö taa de bi sa sei so win nöö de feni möni fëën. A musu u dë sö taa di womi ku di mujëë di tööu bi wai seei!
Jesosi an bi ta njan buka te a bi du wan soni, nöö u musu mbei möiti u djeesi ën (Luku palaklafu 10-11)e
10. Andi da wantu fanöudu soni di sikifi a Johanisi kapitë 2? (Luku di peentje tu.)
10 Boo luku wantu soni di sikifi a Johanisi kapitë 2. I bi si taa na Jesosi seei hën bi go ba wata lai a dee sitonu djogu ö? An bi kë u sëmbë buta pakisei nëën. Fëën mbei a bi piki dee futuboi u de fuu dee djogu ku wata (Vers 6, 7). Baka di a bi mbei di wata bia ko win, nöö nëën seei bi tja di win go da di hedima u di piizii faa tesi. Ma a bi piki dee futuboi u de du di soni dë (Vers 8). Söseei Jesosi an bi buta so win a wan kan, hën a go taanpu a dee sëmbë fesi, hën a bai taa: ’Un ko tesi di win di mi mbei djunsu aki!’
11. Andi u sa lei u di foombo wooko u Jesosi?
11 Andi u sa lei u di foombo wooko di Jesosi bi du, di a bi mbei wata bia ko win? U ta lei taa u musu abi sakafasi. Jesosi an bi njan buka di a du di soni dë. Boo taa Jesosi an njan buka wan daka. Ma a bi abi sakafasi, nöö hii juu a bi ta lei sëmbë taa hën Tata da di Sëmbë di musu kisi gafa (Joh. 5:19, 30; 8:28). Ee u ta djeesi Jesosi a di sakafasi di a bi abi, nöö wa o ta njan buka te u du wan soni. Aan toobi andi u du a di diniwooko u Jehovah, tökuseei wa musu ta njan buka, ma boo ta gafa di Gadu di da u di gaandi fuu dini ën (Jel. 9:23, 24). U musu dëën di gafa di a fiti u kisi. Wa sa du na wan soni bumbuu söndö Jehovah.—1 Kol. 1:26-31.
12. Andi da wan woto fasi fa u sa djeesi Jesosi a di sakafasi di a bi abi? Konda wan woto.
12 Luku wan woto fasi fa u sa djeesi Jesosi a di sakafasi di a bi abi. Pakisei di soni aki: Wan gaanwomi heepi wan njönku baaa di dë dinai u seeka di fosu taki di a musu hoi a di kemeente. A puu sömëni juu u heepi ën. Te u kaba fëën, di njönku baaa hoi di taki bunu seei, nöö dee baaa ku dee sisa bi lobi ën. Baka di komakandi, hën wan sëmbë waka ko a di gaanwomi, hën a taa: ’Di baaa dë hoi di taki fëën bunu e!’ I si kuma a dë fanöudu u di gaanwomi taki taa: ’Tuu, mi puu sömëni juu u heepi ën.’ Naa a bi o möön bunu faa taki: ’Aai o, tuu. Mi wai dëën seei.’ Te u abi sakafasi, nöö wa abi fu mbei sëmbë sabi andi ku andi u ta du da wotowan sö taa de gafa u. Ma u ta wai u di u sabi taa Jehovah ta si dee soni dee u ta du, söseei taa a ta tei dee soni dë u bigi. (Luku Mateosi 6:2-4; Heb. 13:16.) Jehovah ta wai ku u, te u ta djeesi Jesosi a di fasi fa a bi lei taa a abi sakafasi.—1 Pet. 5:6.
WAN WOTO DI TA LEI TAA U MUSU TA FII DA WOTOWAN
13. Andi Jesosi bi si ta pasa zuntu ku di foto Nain, nöö andi a bi du? (Lukasi 7:11-15)
13 Lesi Lukasi 7:11-15. Pakisei di soni di bi pasa di Jesosi bi ta du di diniwooko fëën. Jesosi bi go a wan foto u Galilea de kai Nain. Di foto dë bi dë zuntu ku di foto Sunëmi, ka di tjabukama Elisa bi weki di womi mii u wan mujëë, söwan 900 jaa a fesi (2 Kön. 4:32-37). Di Jesosi bi dou a di gaan döö u di foto, hën a si wanlö sëmbë ta kumutu a di foto u de go a bei. A bi dë wan tjali soni seei, u di di womi mii u wan mujëë di manu fëën bi dëdë kaa, bi lasi libi. Di mii dë bi dë di wan kodo mii fëën. Ma di mujëë an bi dë hën wanwan. Wanlö hia sëmbë u di foto bi dë ku ën tu. Jesosi bi tapa de, hën a du wan gaan soni da di mujëë di bi ta tjali gaanfa. A bi weki di womi mii fëën ko a libi baka! Dee buku dee ta taki soni u di libi u Jesosi, ta taki fa Jesosi bi weki dii sëmbë ko a libi baka, nöö disi bi dë di fosuwan u de.
Djeesi Jesosi a di fii di a bi ta fii da sëmbë di ta tjali (Luku palaklafu 14-16)
14. Andi da wantu fanöudu soni di sikifi a Lukasi kapitë 7? (Luku di peentje tu.)
14 Buta pakisei a wantu fanöudu soni di sikifi a Lukasi kapitë 7. I buta pakisei taa Jesosi bi „si” di mama u di mii, nöö hën „tjali fëën kisi ën” u? (Vers 13) Kandë Jesosi bi si fa a bi ta këë, nöö hën tjali fëën kisi ën. Ma na kisi nöö tjali u di mujëë bi kisi Jesosi, ma Jesosi bi du wan soni u lei taa a ta fii dëën tu. A bi piki di mujëë taa: „Mujëë o, kabuka.” Hën a du wan soni u heepi di mujëë. A bi weki di womi mii u di mujëë ko a libi baka, hën a piki di mujëë faa ko tei di mii fëën.—Vers 14, 15.
15. Andi u sa lei u di foombo wooko di Jesosi bi du?
15 Andi u sa lei a di weki di Jesosi bi weki di womi mii aki ko a libi baka? U ta lei taa u musu ta fii da sëmbë di ta tjali. An dë u taki taa wa sa weki sëmbë ko a libi baka kuma Jesosi. Ma leti kuma Jesosi, u sa mbei möiti fuu fii da sëmbë di ta tjali te u ta buta pakisei a de. U sa lei taa u ta fii da wotowan te u ta taki soni di sa da de taanga, söseei te u ta du soni di sa heepi ded (Nöng. 17:17; 2 Kol. 1:3, 4; 1 Pet. 3:8). Dee pikipiki soni dee joo du o sa da de taanga.
16. Andi i ta lei u di woto u wan sisa di miii fëën bi lasi libi, kumafa u ta si a di peentje?
16 Buta pakisei a di woto aki. Wantu jaa pasa, di de bi ta kanda wan kanda a wan komakandi, hën wan sisa si wan woto sisa di bi dë zuntu ku ën ta këë. Di kanda di de bi ta kanda bi nama ku di weki di sëmbë o weki ko a libi baka, nöö di sisa bi ta këë u di wan mujëë mii fëën bi lasi libi. Di di woto sisa si taa di sisa bi ta këë, hën wantewante a go nëën, a baasëën, hën a kanda di kanda makandi ku ën u te a kaba. Di sisa di di mii fëën bi lasi libi, bi taki taa: „Mi bi ko möön lobi dee baaa ku dee sisa u mi.” A bi wai seei taa a bi go a di komakandi. A bi taki tu taa: „A di Könuköndë zali u ta feni heepi.” U sa dë seiki taa Jehovah ta si dee soni dee u ta du, u lei taa u ta fii da dee sëmbë dee „ta fii booko saka”, nöö a ta tei dee soni dë u bigi seei.—Ps. 34:18.
SONI DI I SA ÖNDÖSUKU U MBEI DI BIIBI FII KO MÖÖN TAANGA
17. Andi u lei a di woto aki?
17 U sa feni taanga seei te u öndösuku dee woto u Bëibel dee ta taki u dee foombo wooko dee Jesosi bi du. De ta lei u taa Jehovah ku Jesosi lobi u gaanfa seei, söseei taa Jesosi abi di makiti u puu hii dee fuka dee ta miti u. De ta lei u tu taa u sa dë seiki taa abiti möön woo feni gaan bunu te di Könuköndë u Gadu o tii di goonliba aki. Te u ta öndösuku dee woto aki, nöö a bunu fuu ta pakisei luku unfa u sa djeesi Jesosi. Kandë te joo lei soni u Bëibel, nasö te woon hoi Wosudendu Dini, nöö i sa buta pakisei a dee woto foombo wooko dee Jesosi bi du. Luku andi i sa lei u dee woto dë, nöö piki sëmbë andi i lei. Te i du dee soni dë, nöö joo sa taki soni di o da wotowan taanga, söseei iseei o feni taanga tu!—Lom. 1:11, 12.
18. Fuun soni woo taki a di woto di ta ko?
18 A di kaba pisiten u di diniwooko u Jesosi a goonliba aki, hën a weki di u dii sëmbë di di Bëibel ta taki taa a bi weki ko a libi baka. Ma a bi tooka ku dee wotowan, u di di sëmbë di bi dëdë bi dë wan gaan mati fëën, söseei a bi du ën a wan apaiti fasi. Andi u sa lei u di foombo wooko dë? Unfa a sa heepi u fuu sa möön dë seiki taa sëmbë o weki ko a libi baka tuutuu? Woo taki u dee soni aki a di woto di ta ko.
KANDA 20 I da u di wan kodo Womi Mii fii
a A bi mbei gaan ventu ko dë piii, a bi kula suwaki sëmbë, söseei a bi weki sëmbë di bi dëdë ko a libi baka. Dee woto dee ta taki u dee foombo wooko dee Jesosi bi du, da sipan woto seei! De sikifi dee woto aki buta a Bëibel u lei u soni. Woo taki u so u dee woto aki, sö taa u sa lei soni u Jehovah ku Jesosi, di o heepi u u di biibi fuu ko möön taanga. Söseei woo luku un fasi u musu mbei möiti fuu ko abi.
b Wan könima bi taki taa: „Na awooten, sëmbë bi ta si di tei di de bi musu tei sëmbë a wosu kuma wan gaan soni. Fëën mbei di sëmbë di bi o tei sëmbë nëën wosu, bi musu mbei möiti u soni dë tjika da dee sëmbë dee bi o ko nëën pisi. Söseei te wan sëmbë bi o tööu, nöö soni u njan ku soni u bebe bi musu dë te a hia, aluwasi ee dee sëmbë dee bi o ko a di tööu an bi o abi sö hia soni fanöudu.”
c Dee buku u Bëibel dee ta konda soni u di libi u Jesosi, ta taki u möön leki 30 foombo wooko di Jesosi bi du. Jesosi bi du sömëni foombo wooko jeti, ma di Bëibel an ta taki u hiniwan u de apaiti. Wan daka, hën ’hii dee sëmbë u wan köndë bi hai ko’ nëën, hën „Masa Jesosi kula hii dee sëmbë”.—Maik. 1:32-34.
d Ee i kë sabi andi i sa taki, nasö andi i sa du u da wan sëmbë taanga te a ta tjali u di wan sëmbë fëën lasi libi, nöö i sa luku di woto „Volg Jezus’ voorbeeld en troost nabestaanden”, di dë a di Wachttoren u 1 u ëlufumu-liba u di jaa 2010.
e DEE SONI DI DEE PEENTJE KË TAKI: Jesosi taanpu a baka ala, nöö dee tööuma ku dee sëmbë dee ko a di tööu wosu ta bebe di suti win.