Lei soni a dee lasiti soni dee so dinima u Jehovah bi taki

1. Faandi mbei u sa lei soni a dee sëmbë dee ko gaandi kaa?

HII u tuu ta abi heepi fanöudu te u kë du wan fanöudu soni a u libi. U sa feni heepi seei a dee gaanwomi ku woto baaa ku sisa di dë gaangaan sëmbë a di biibi. Ee de ta da u sömëni jaa seei, tökuseei wa musu kë si kuma di soni di de piki u an dë a konda möön. Jehovah kë fuu lei soni a dee sëmbë dee ko gaandi kaa. De feni möön hia ten u de ko abi öndöfeni, u de ko fusutan soni, söseei u de ko abi köni.​—Jöpu 12:12.

2. Andi woo luku a di woto aki?

² A di ten di pasa, Jehovah bi tei so u dee dinima fëën dee ko gaandi kaa u tii dee sëmbë fëën, söseei u da de taanga. Boo buta pakisei a Mosesi, Dafiti ku apösutu Johanisi. De an bi libi a di wan ten, nöö soni an bi dë di wan fasi da de seei. De bi ko gaandi kaa, nöö de bi da dee möön njönkuwan köni. Hiniwan u dee womi aki bi taki unfa a dë fanöudu tjika u piki Gadu buka a soni. Jehovah mbei sëmbë sikifi dee köni soni di de bi taki buta a di Bëibel, fuu sa lei soni a de. Aluwasi u njönku nasö u ko gaandi kaa, tökuseei u sa feni wini te u buta pakisei a dee soni di de bi taki (Lom. 15:4; 2 Tim. 3:16). A di woto aki, woo buta pakisei a dee lasiti soni di dee dii gaan womi aki bi taki, söseei woo luku andi u sa lei a de.

’WOON LIBI LONGI’

3. Un wooko Mosesi bi du da Jehovah ku dee sëmbë fëën?

³ Mosesi bi wooko taanga da Jehovah hii hën libi longi. A bi dë wan tjabukama, wan kuutuma, wan hedima u sodati, söseei a bi dë wan sëmbë di bi ta sikifi soni u di ten di pasa. Mosesi bi abi öndöfeni gaanfa seei! A bi tja dee Isaëli sëmbë kumutu a katibo a Egepiti, söseei a bi si sömëni u dee foombo soni dee Jehovah bi du. Jehovah bi mbei a sikifi dee feifi fosu buku u Bëibel, ku Psalöm kapitë 90. Nöö an kan taa hën sikifi Psalöm 91, ku di buku Jöpu tu.

4. Ambë Jehovah bi da taanga, nöö faandi mbei a bi du di soni dë?

⁴ Mosesi bi abi 120 jaa di a dëdë. Nöö kölö sö ufö a dëdë, a bi kai hii dee Isaëli sëmbë ko makandi, hën a heepi de u de toona mëni dee soni dee Jehovah bi du da de. Di so u de bi möön njönku, nöö de bi si dee hia foombo soni dee Jehovah bi du, söseei de bi si fa a bi kuutu dee Egepiti sëmbë (Ëki. 7:3, 4). De bi waka pasa a di Bë Ze di Jehovah bi paati ën, söseei de bi si fa a bi kii dee sodati u Falao (Ëki. 14:29-31). De bi si fa Jehovah bi sölugu de, söseei fa a bi tjubi de a di sabana (Deto. 8:3, 4). Nöunöu de Isaëli sëmbë bi o denda go a di Paamusi Köndë, nöö Mosesi bi kë tei di lasiti okasi aki faa da de taanga.a

5. Fuun soni dee lasiti soni dee Mosesi bi piki dee Isaëli sëmbë a Detolonomi 30:19, 20, bi ta heepi de u de dë seiki?

⁵ Andi Mosesi bi taki? (Lesi Detolonomi 30:19, 20.) A bi mëni dee Isaëli sëmbë taa soni bi sa waka bunu da de seei. Jehovah bi sa heepi de u de libi longi a di köndë di a bi paamusi de taa a bi o da de. Di köndë dë bi waiti, nöö soni bi ta göö bunu nëën! Mosesi bi piki de unfa di köndë bi dë. A bi taki taa: „Di köndë abi waiti foto di bigi, ma na unu mbei de. A abi wosu di abi sömëni bumbuu soni a de dendu, ma na unu buta dee soni dë naandë. Wata baki dë a di köndë tu, ma na unu mbei de. A abi doloifi djai ku oleifi pau, ma na unu paandi de.”​—Deto. 6:10, 11.

6. Faandi mbei Gadu bi da pasi taa woto köndë sëmbë bi tja dee Isaëli sëmbë go a katibo?

⁶ Mosesi bi bai dee Isaëli sëmbë a soni tu. Ee de bi kë ta libi a di bumbuu köndë di Jehovah bi o da de, nöö de bi musu du soni kumafa Jehovah taki. Mosesi bi da de taanga u de ’hoi deseei a Jehovah’, sö taa de bi sa fika a libi. Ma dee Isaëli sëmbë bi bia baka da Jehovah. Fëën mbei bakaten Jehovah bi da pasi u dee Asilia sëmbë tja de go a katibo, söseei a bi disa dee Babilon sëmbë tja de go a katibo tu.​—2 Kön. 17:6-8, 13, 14; 2 Klon. 36:15-17, 20.

7. Andi u sa lei a dee soni dee Mosesi bi taki? (Luku di peentje tu.)

⁷ Andi u sa lei a dee soni dee Mosesi bi taki? Wë u ta lei taa ee u ta piki Jehovah buka, nöö woo sa libi u teego. Leti kumafa dee Isaëli sëmbë bi dë u denda go a di Paamusi Köndë, sö nöö useei dë zuntu u denda go a di njunjun goonliba di Gadu paamusi u, ka woo si fa hii di goonliba o ko dë wan paladëisi (Jes. 35:1; Luk. 23:43). Didibi ku dee taku jeje fëën an o dë möön (Ako. 20:2, 3). Poipoi keiki an o dë möön di ta ganjan sëmbë puu a di pasi u Jehovah (Ako. 17:16). Libisëmbë tii an o dë möön di ta pena dee sëmbë dee dë a de basu (Ako. 19:19, 20). Sëmbë an o dë di ta hopo fia ku Jehovah a di Paladëisi (Ps. 37:10, 11). Hii sëmbë a goonliba o ta libi ku dee wëti u Jehovah, nöö woo ta libi fiifii makandi ku useei. Hën da hii u tuu o ta lobi u na u, ta futoou u na u (Jes. 11:9). Na piki suti di libi o suti a di ten dë! Ma na di dë nöö. Ee u ta piki Jehovah buka go dou, nöö wa o libi a di Paladëisi höndöhöndö jaa longi nöö, ma woo sa libi nëën u teego!​—Ps. 37:29; Joh. 3:16.

8. Unfa di paamusi di Jehovah paamusi u taa woo libi u teego, bi heepi wan baaa di bi ta du di sëndëlengi wooko sömëni jaa longi? (Judasi 20, 21)

⁸ Ee u ta hoi a pakisei taa Jehovah paamusi u taa a o da u di libi u teego, nöö woo kë hoi useei nëën aluwasi un tesi ta miti u. (Lesi Judasi 20, 21.) Di soni di a paamusi u dë sa da u taanga tu fuu feti ku dee suwakifasi fuu. Wan baaa di bi ta du di sëndëlengi wooko sömëni jaa longi na Afiikan, bi ta fii hii juu u du wan soni di Jehovah an lobi. A bi taki taa: „U di mi bi sabi taa di soni dë bi sa mbei ma feni di libi u teego, mbei mi bi bigi mbei möiti möön gaanfa u duwengi miseei, söseei mi bi bigi begi Jehovah möön gaanfa tu. Te u kaba fëën, a bi heepi mi u mi wini di suwakifasi dë.”

„SONI O WAKA BUNU DA I”

9. Andi ku andi bi miti Dafiti?

⁹ Dafiti bi dë wan bumbuu könu. A bi dë wan pokuma, wan sikifisonima, wan sodati, ku wan tjabukama. Sömëni soni bi miti ën. A bi puu sömëni jaa longi ta libi kuma lowema, u di Könu Saulosu bi kë kii ën, u di a bi ta haun ku ën. Baka di Dafiti toon könu, hën a bi musu fusi baka, u di di womi mii fëën de kai Absalöm bi kë toon könu nëën kamian ku taanga. Hii fa sömëni soni bi miti Dafiti, söseei hii fa a bi mbei föutu, tökuseei a bi hoi hënseei a Gadu hii hën libi longi. Jehovah bi taki taa libi u Dafiti „ta kai ku ën a hii futu”. A fiti seei fuu haika di soni di Dafiti bi taki!​—Tjab. 13:22; 1 Kön. 15:5.

10. Faandi mbei Dafiti bi fan ku di womi mii fëën de kai Salumon, di bi o toon könu nëën kamian?

¹⁰ Buta pakisei a di soni di Dafiti bi piki di womi mii fëën de kai Salumon, di bi o toon könu nëën kamian. Jehovah bi tei di njönku kijoo aki u heepi sëmbë u de dini ën go dou, söseei u mbei wan wosu dëën (1 Klon. 22:5). Soni bi o taanga da Salumon. Ma andi Dafiti bi piki ën? Boo taki u di soni dë.

11. Fuun soni Dafiti bi heepi Salumon faa ko dë seiki te u luku 1 Könu 2:2, 3, nöö unfa u si taa di soni di a bi taki bi dë tuu? (Luku di peentje tu.)

¹¹ Andi Dafiti bi taki? (Lesi 1 Könu 2:2, 3.) Dafiti bi piki di womi mii fëën taa ee a piki Jehovah buka, nöö libi fëën bi o waka bunu. Nöö soni bi waka bunu da Salumon sömëni jaa longi (1 Klon. 29:23-25). A bi mbei wan gaan waiti wosu da Gadu, a bi sikifi so u dee buku u Bëibel, söseei so u dee soni dee a bi taki sikifi a wantu woto buku u Bëibel. Në fëën bi bai u di a bi köni, söseei u di a bi gudu (1 Kön. 4:34). Ma kumafa Dafiti bi taki, nöö soni bi o ta waka bunu da Salumon te a bi o ta piki Jehovah buka. A tjali seei taa bakaten Salumon bi bia go ta dini woto gadu. Jehovah an bi lobi di soni dë, nöö an bi da Salumon köni möön faa sa tii dee sëmbë fëën a wan bunu fasi, söseei a wan leti fasi.​—1 Kön. 11:9, 10; 12:4.

12. Andi u sa lei a dee soni dee Dafiti bi taki?

¹² Andi u sa lei a dee soni dee Dafiti bi taki? U ta lei taa soni o waka bunu da u ee u ta piki Jehovah buka (Ps. 1:1-3). A dë sö tuu taa Jehovah an paamusi u taa a o mbei u ko gudu, söseei taa a o mbei u ko abi nëbai kuma Salumon. Ma ee u ta piki di Gadu fuu buka, nöö a o da u köni fuu sa du soni, u soni sa waka bunu da u (Nöng. 2:6, 7; Jak. 1:5). Dee mama wëti fëën sa heepi u u soni waka bunu da u te a nama ku wooko soni, siköö soni, möni soni, söseei te a nama ku soni di u ta du u mbei piizii. Te u ta libi ku dee soni dee Gadu ta piki u, nöö u ku ën o dë mati go dou, söseei woo sa libi u teego (Nöng. 2:10, 11). Boiti di dë, woo abi bumbuu mati, söseei woo sa abi wan bunu wosudendu libi.

13. Andi bi heepi Carmen faa bi ko abi wan möön bunu libi?

¹³ Wan sisa de kai Carmen, di ta libi a di köndë de kai Mozambiki, bi ta mëni taa ee a bi go a hei siköö, nöö a bi o sa abi wan bunu libi. Fëën mbei a bi go a wan hei siköö go lei unfa de ta mbei peipei wosu. A bi taki taa: „Mi bi lobi dee soni dee mi bi ta lei. Ma de bi ta tei di ten u mi ku di kaakiti u mi gaanfa seei. Mi bi ta bigi siköö a 7 juu pasa 30 miniti mamate, nöö mi bi ta kumutu a 6 juu sapate. A bi ta taanga da mi u mi go a dee komakandi, söseei mi ku Jehovah an bi ko dë gaan mati sö möön. Mi bi ko si taa mi bi ta suku u dini tu masa” (Mat. 6:24). Carmen bi begi, söseei a bi öndösuku soni a dee buku fuu. A bi taki taa: „Baka di mi mama ku dee gaanwomi u di kemeente bi fan ku mi, hën mi bi buta ta mi bi o disa di hei siköö ka mi bi nango, nöö mi bi o go du di hii-ten diniwooko da Jehovah. Mi bi fii taa di möön bunu soni mi bi du dë, nöö ma bai sabisö fëën.”

14. Andi da di fanöudu soni di Mosesi ku Dafiti tuu bi lei sëmbë?

¹⁴ Mosesi ku Dafiti bi lobi Jehovah, nöö de bi sabi taa a bunu u de ta piki hën buku a soni. A dee lasiti soni di de bi taki, de bi da wotowan taanga u de djeesi de, nöö de hoi deseei a Jehovah, di Gadu u de. Hii de tuu bi taki taa dee sëmbë dee bi o bia baka da Jehovah an bi o sa dë mati fëën möön, söseei taa de an bi o feni dee gaan bunu dee Jehovah bi paamusi de möön tu. Dee soni dee de bi taki sa heepi u gaanfa seei a di ten aki. Höndöhöndö jaa baka di dë, wan woto dinima u Jehovah seei bi lei unfa a dë fanöudu tjika fuu ta hoi useei a Gadu.

’SONI SEEI AN DË A GOONLIBA DI TA DA MI PIIZII SÖ’

15. Andi ku andi apösutu Johanisi bi si?

¹⁵ Johanisi bi dë wan apösutu u Jesosi, söseei wan gaan mati fëën (Mat. 10:2; Joh. 19:26). Johanisi bi dë makandi ku Jesosi di a bi ta du di diniwooko fëën. A bi si dee foombo soni dee Jesosi bi du, söseei a bi hoi hënseei a Jesosi di soni bi ta taanga dëën. A bi si di de bi ta kii Jesosi, söseei a bi si ën di a bi weki ko a libi baka. A bi si tu fa di Keesitu biibi bi paaja na awooten. A bi si fa dee Keesitu sëmbë bi dë wan piki kulupu, söseei fa di bunu buka bi ko „paaja a hii goonliba”.​—Kol. 1:23.

16. Ambë bi feni wini u dee biifi dee Johanisi bi sikifi?

¹⁶ Di di ten bi ta zuntu u Johanisi dëdë, hën Gadu bi dëën di gaandi faa sikifi wantu buku u Bëibel. A bi sikifi di apaiti buku de kai Akoalimbo (Ako. 1:1). A bi sikifi di buku di ta tja di në fëën, di ta taki soni u di libi u Jesosi. A bi sikifi dii woto biifi tu. A bi sikifi di u dii biifi fëën manda da wan Baaa de kai Gajusi, di a bi ta si kuma wan mii fëën a di biibi di a bi lobi seei (3 Joh. 1). A musu u dë sö taa a di ten dë, sömëni sëmbë bi dë di Johanisi bi ta si kuma miii fëën a di biibi. Dee soni di Johanisi bi sikifi bi da sömëni u dee bakama u Jesosi taanga, te kisi a di ten fuu aki.

17. Andi ta mbei wan sëmbë ta dë waiwai, te u luku 3 Johanisi 4?

¹⁷ Andi Johanisi bi sikifi? (Lesi 3 Johanisi 4.) Johanisi bi taki soni u di dë di wan sëmbë ta dë waiwai te a ta piki Gadu buka. A di ten di Johanisi bi sikifi di u dii biifi fëën, nöö so sëmbë bi ta paaja poipoi lei, ta paati sëmbë ku sëmbë a di kemeente. Ma so sëmbë bi „ta piki di lei u Masa Gadu go dou”. De bi ta piki Jehovah buka, nöö de bi ta „libi a dee tuutuu lei u Gadu” (2 Joh. 4, 6). Dee Keesitu sëmbë aki bi ta mbei Johanisi ku Jehovah bi ta wai gaanfa seei.​—Nöng. 27:11.

18. Andi u sa lei a dee soni dee Johanisi bi taki?

¹⁸ Andi u sa lei a dee soni dee Johanisi bi taki? U ta lei taa soni o waka bunu da u ee u ta hoi useei a Jehovah (1 Joh. 5:3). U ta dë waiwai, u di u sabi taa u ta mbei Jehovah ta wai. A ta wai te a ta si taa u ta duwengi useei fu wa du soni di an bunu, nöö u ta piki hën buka (Nöng. 23:15). Dee basia fëën a liba ala seei ta wai tu (Luk. 15:10). Useei sa ta wai tu te u ta si fa wotowan ta hoi dou, möönmöön te sëmbë ta du ku de, nasö te de ta fii u du soni di an bunu (2 Tes. 1:4). Nöö te di hogi goonliba aki an dë möön, nöö woo ta wai seei u di u sabi taa u bi hoi useei a Jehovah, hii fa u bi dë a wan goonliba di Saatan bi ta tii.

19. Andi wan sisa de kai Rachel bi taki u di lei di u ta lei sëmbë soni u di tuutuu lei? (Luku di peentje tu.)

¹⁹ U ta wai gaanfa seei te u ta konda soni u di tuutuu lei da wotowan. Wan sisa de kai Rachel, di ta libi a Dominika Lepubliek, ta si taa wan gaandi seei u abi, taa u sa konda soni u di Gadu di u ta dini da sëmbë. A bi heepi sömëni sëmbë u de ko ta dini Jehovah. Nöö a bi taki taa: „A ta taanga da mi u mi konda unfa mi ta wai tjika te mi ta si fa dee sëmbë dee mi ta lei soni u Bëibel ta ko lobi Jehovah, fa de ta futoou ën, söseei fa de ta tooka soni a de libi u mbei a wai ku de. Di wai di mi ta wai bigi gaanfa möön dee möiti dee mi mbei u lei de soni u Bëibel.”

I SA FENI WINI U DEE LASITI SONI DEE SO DINIMA U JEHOVAH BI TAKI

20. Na un futu u dë kuma Mosesi, Dafiti ku Johanisi?

²⁰ U ku Mosesi, Dafiti ku Johanisi an ta libi a di wan ten, söseei soni an dë da u kumafa a bi dë da de. Ma u dë kuma de. De bi ta dini di tuutuu Gadu, nöö useei tu. Useei ta begi Jehovah, ta futoou ën, ta suku heepi nëën leti kuma de. Boiti di dë, useei dë seiki taa Jehovah ta mbei dee sëmbë dee ta piki hën buka feni gaan bunu, leti kumafa de bi dë seiki fëën.

21. Un gaan bunu dee sëmbë dee ta buta pakisei a dee soni dee Mosesi, Dafiti, ku Johanisi bi taki, o feni?

²¹ Boo buta pakisei a dee lasiti soni di dee womi aki bi taki, nöö u piki Jehovah buka a soni. Te u du sö, nöö soni o waka bunu da u a hii soni di u ta du. Woo feni di libi, nöö ’woo libi longi’, awa, u teego! (Deto. 30:20) Boiti di dë, woo ta dë waiwai u di u sabi taa u ta du soni di ta mbei di Tata fuu di dë a liba ala ta wai ku u. Di paka di a o paka u o bigi gaanfa möön fa u sa mëni seei.​—Ef. 3:20.