Faandi mbei a bunu fuu suku köni a wotowan?

1. Unfa u sa mbei soni waka bunu da u, te u kë du wan soni? (Nöngö 13:10; 15:2)

HII u tuu ta kë du soni a wan köni fasi. Söseei hii u tuu ta kë u soni waka bunu da u, te woo du wan soni. Di Wöutu u Gadu ta lei u unfa u sa dou dee maaka dë.​—Lesi Nöngö 13:10; 15:22.

2. Andi Jehovah paamusi u taa a o du da u?

² Awa, u sabi taa di möön bunu Sëmbë di sa da u köni, hën da Jehovah, di Tata fuu. A paamusi u taa a o heepi u, di a taki taa: „Mi o lei i unfa i musu du soni, nöö mi o ta luku i” (Ps. 32:8). Di soni aki ta lei u taa Jehovah an ta piki u andi u musu du nöö a kaba. Ma a ta heepi u fuu du ën tu.

3. Andi woo luku a di woto aki?

³ A di woto aki woo luku unfa di Wöutu u Gadu ta piki dee hakisi aki: (1) Un fasi mi musu abi u mi sa feni wini u dee köni dee wotowan ta da mi? (2) Ambë sa da mi köni? (3) Unfa mi sa lei taa mi kë tuutuu u wotowan da mi köni? (4) Faandi mbei ma musu hakisi wotowan u de piki mi andi mi musu du?

UN FASI MI MUSU ABI?

4. Un fasi mi musu abi u mi sa feni wini u dee köni dee wotowan ta da mi?

⁴ U musu abi sakafasi ee u kë feni wini u dee köni dee wotowan ta da u. U musu fusutan taa, kandë wa abi öndöfeni ku köni tjika u du soni a wan köni fasi, söndö u hakisi wotowan. Ee wa abi sakafasi, nöö Jehovah an o sa heepi u. Nöö di soni aki sa mbei taa hii dee köni dee woo ta feni te u ta lesi di Wöutu u Gadu, sa kule pasa a u fusutan kumafa wata ta kule pasa a wan sitonu (Mik. 6:8; 1 Pet. 5:5). Ma ee u abi sakafasi, nöö woo dë kabakaba u tei dee köni di Bëibel ta da u, söseei woo feni wini fëën tu.

5. Andi bi sa mbei Könu Dafiti ko ta fii hënseei?

⁵ Boo luku andi u sa lei a di woto u Könu Dafiti. Dee soni dee a bi du bi sa mbei taa a bi ko ta fii hënseei. Sömëni jaa longi ufö a toon könu, nöö a bi dë wan nëbai sëmbë, u di a bi sa’ u pëë poku. Boiti di dë, de bi hakisi ën faa pëë poku da di könu (1 Sam. 16:18, 19). Baka di Dafiti toon könu, hën Jehovah dëën di santa jeje fëën (1 Sam. 16:11-13). Dee sëmbë bi ta gafëën u di a bi kii dee felantima u de. Wan u dee felantima aki da di gaan djanga Filisiti womi de kai Goliati (1 Sam. 17:37, 50; 18:7). Ee Dafiti bi ta fii hënseei, u di a bi du hii dee soni aki, nöö a bi sa pakisei taa an bi dë fanöudu faa ta tei sëmbë fan. Ma Dafiti bi abi sakafasi.

6. Unfa u du sabi taa Dafiti bi ta tei sëmbë fan? (Luku di peentje.)

⁶ Baka di Dafiti ko dë könu, nöö a bi ta hulu ku sëmbë di bi ta dëën köni (1 Klon. 27:32-34). Di soni aki an dë wan foombo soni, u di hii juu Dafiti bi ta haika te wotowan ta fan ku ën. Na womi wanwan nöö a bi ta haika, ma a bi tei di fan u wan mujëë de kai Abigaëli tu. Di mujëë aki bi tööu ku wan womi de kai Nabali. Di womi aki bi ta fii hënseei, an bi abi lesipeki, söseei an bi ta tei soni u bigi. Dafiti bi tei di köni di Abigaëli bi dëën, fëën mbei an bi du di gaan soni di a bi dë u du.​—1 Sam. 25:2, 3, 21-25, 32-34.

7. Andi u sa lei a di woto u Dafiti? (Peleikima 4:13) (Luku dee peentje.)

⁷ U sa lei so soni a di woto u Dafiti. Kandë u sa’ u du sömëni soni bunu seei, nasö kandë u abi taki a wotowan liba. Aluwasi ee a dë sö, tökuseei wa musu mëni taa u sabi hii soni, söseei taa wa abi köni u wotowan fanöudu. Boiti di dë, u musu dë kabakaba u tei sëmbë fan, leti kuma Dafiti. Aluwasi ambë da di di sëmbë di ta da u di köni. (Lesi Peleikima 4:13.) Ee u du soni a di fasi aki, nöö a sa pasa taa wa mbei gaangaan föutu di sa tja fuka ko da u, ku wotowan.

AMBË SA DA MI KÖNI?

8. Faandi mbei Jonatan bi sa da Dafiti köni?

⁸ Boo luku wan woto soni di u sa lei a di woto u Dafiti. A bi ta tei köni a sëmbë di ku Jehovah dë gaan mati, söseei wan sëmbë di bi sa fusutan bunu andi da di fuka di bi ta miti ën. Di Dafiti bi kë sabi ee a bi sa dë mati ku Könu Saulosu baka, hën a bi tei di köni di Jonatan bi dëën. Jonatan bi dë di womi mii u Saulosu. Faandi mbei Jonatan bi sa da Dafiti köni? Wë, u di Jonatan an bi dë bunu ku Jehovah nöö a kaba, ma a bi sabi Saulosu bunu (1 Sam. 20:9-13). Andi u sa lei a di soni aki?

9. Na ambë u musu suku köni? Booko a piki möni (Nöngö 13:20).

⁹ Te u abi köni fanöudu, nöö a möön bunu ee u go suku heepi a sëmbë di ku Jehovah dë gaan mati, söseei di abi öndöfeni u di soni di u kë du.a (Lesi Nöngö 13:20.) Boo taa wan njönku baaa ta suku wan sëmbë di fiti ën faa tööu. Ambë bi o sa bunu u dëën köni? Wan baaa di na tööu bi o sa heepi ën, ee a wooko ku dee mama wëti u Bëibel u dëën köni. Ma di baaa sa feni möön bunu köni, ee a hakisi wan baaa ku wan sisa di tööu, di sabi ën bunu, söseei di ta dini Jehovah sömëni jaa kaa. De an o piki ën nöö unfa a musu wooko ku dee köni u Bëibel, ma de o sa piki ën tu andi de lei a di u de tööu libi.

10. Andi woo luku nöunöu?

¹⁰ U bi taki u fasi di u musu abi, söseei u luku ambë sa da u köni. Nöunöu woo luku faandi mbei u musu lei taa u kë tuutuu u wotowan da u köni, söseei woo luku ee u sa hakisi wotowan u de piki u andi u musu du.

UNFA MI SA LEI TAA MI KË TUUTUU U WOTOWAN DA MI KÖNI?

11-12. (a) Andi wa musu du? (b) Andi Könu Lahabiam bi du, di a bi musu du wan fanöudu soni?

¹¹ So juu a sa djei kuma wan sëmbë ta suku köni, ma te i luku ën bunu, nöö suku nöö a ta suku sëmbë u piki ën taa di soni di a kë du dë bunu, u di a buta kaa nëën hedi andi a o du. Sö wan sëmbë an kë köni u wotowan tuutuu. A sa lei wan soni a di soni di bi pasa ku Könu Lahabiam.

¹² Lahabiam mi ko dë könu u Isaëli baka di hën tata Salumon dëdë. Lahabiam bi ta tii wan föluku di bi gudu, ma dee sëmbë bi ta fii kuma Salumon bi ta mbei de ta wooko taanga poi. Dee sëmbë bi go a Lahabiam, hën de hakisi ën fu an mbei de wooko sö taanga möön. Lahabiam bi piki de taa be de dëën pikisö ten faa pakisei luku andi a o du. A bi bigi du wan bunu soni, di a go suku köni a dee gaan pei womi dee bi ta heepi Salumon (1 Kön. 12:2-7). Ma tökuseei an bi tei di köni u dee womi aki. Faandi mbei a bi du soni a di fasi aki? A kan taa a bi buta nëën hedi kaa andi a bi o du, nöö a bi ta mëni taa dee womi aki bi o piki ku ën. Di a go hakisi dee mati fëën köni, hën de piki ku ën, nöö di soni aki bi kai ku ën seei (1 Kön. 12:8-14). Lahabiam bi toona go piki di föluku di soni di dee mati fëën bi piki ën. Di soni aki bi mbei taa sömëni sëmbë hopo fia ku Lahabiam, hën de tei wan woto sëmbë u toon könu u de. Sensi di ten dë, soni an bi ta waka bunu da Lahabiam.​—1 Kön. 12:16-19.

13. Unfa u sa sabi ee u kë tuutuu taa wotowan da u köni?

¹³ Andi u sa lei a di woto u Lahabiam? Te u ta suku köni a wotowan, nöö u musu kë tuutuu u de da u köni. Unfa u sa sabi ee u kë tuutuu taa wotowan da u köni? I sa hakisi iseei taa: ’Mi ta hakisi wotowan köni, nöö mi pusa di soni di de piki mi buta a wan së, u di an kai ku mi ö?’ Boo luku wan woto.

14. Andi u musu hoi a pakisei te wotowan ta da u köni? Konda wan woto. (Luku di peentje tu.)

¹⁴ Boo taa wan sëmbë hakisi wan baaa faa du wan wooko di ta paka bunu seei. Ufö a tei di wooko, hën a go suku köni a wan gaanwomi. Di baaa bi taki tu taa di wooko aki sa mbei taa a go disa di wosudendu fëën u wan longi pisiten. Di gaanwomi toona mëni di baaa di mama wëti u Bëibel di ta lei taa di möön fanöudu soni di a musu du, hën da di heepi di a musu heepi di wosudendu fëën u de dë mati ku Jehovah go dou (Ef. 6:4; 1 Tim. 5:8). Boo taa di baaa an haika di soni di di gaanwomi piki ën hën a bia go ta hakisi woto sëmbë a di kemeente, u te a feni wan sëmbë di piki ën taa a sa tei di wooko. A dë sö taa di baaa aki ta suku köni tuutuu, naa a bi buta nëën hedi kaa andi a o du, nöö a bi ta suku sëmbë u piki ku ën? Wa musu fëëkëtë taa di hati ta ganjan sëmbë möön hii soni (Jel. 17:9). So juu wa ta kë jei di soni di u abi fanöudu.

FAANDI MBEI MA MUSU HAKISI WOTOWAN U DE PIKI MI ANDI MI MUSU DU?

15. Andi wa musu du, nöö faandi mbei wa musu du ën?

¹⁵ Jehovah kë taa hii u tuu musu ta taki da useei andi woo du (Gal. 6:4, 5). Kumafa u bi taki, nöö wan köni sëmbë ta suku heepi a di Wöutu u Gadu, söseei a wan sëmbë di dë gaangaan sëmbë a di biibi, ufö a du wan soni. Hii fa a dë sö, u musu köni taa wa mbei wotowan piki u andi u musu du. So sëmbë ta hakisi wan sëmbë di de ta futoou gbelin taa: „Ee a bi dë ju, nöö andi i bi o du? So sëmbë ta luku andi wotowan ta du, nöö de du di seei soni söndö u de kai pakisei luku andi de musu du.

16. Andi bi pasa a Kolenti te a nama ku dee mbeti dee sëmbë bi ta tja go da poipoi gadu, nöö ambë bi musu taki ee wan sëmbë bi sa njan dee lö mbeti dë? (1 Kolenti 8:7; 10:25, 26)

¹⁶ Boo luku unfa dee fesiten Keesitu sëmbë u Kolenti bi du soni, di a bi nama ku dee mbeti di sëmbë bi ta tja go da pindi gadu. Paulosu bi piki dee Keesitu sëmbë dë taa: „U sabi taa dee lö gadu dë an dë wan wojo soni. Biga oto gadu an dë möön leki di wan kodo Gadu tö” (1 Kol. 8:4). Fëën mbei wantu baaa ku sisa u di Kemeente bi buta taa de sa njan mbeti di de bai a wojowojo, aluwasi ee sëmbë bi tja de go da poipoi gadu. Ma wotowan bi taki taa de an bi sa njan dee lö mbeti aki, u di háti u de o fon de. (Lesi 1 Kolenti 8:7; 10:25, 26.) Hiniwan sëmbë bi musu luku andi a o du. Nöiti Paulosu bi da dee sëmbë u Kolenti taanga u de piki wotowan andi de musu du, nasö u de du andi wotowan ta du. Hiniwan u de ’o piki Gadu a dee soni dee deseei bi du’.​—Lom. 14:10-12.

17. Andi sa pasa ee u ta luku andi wotowan ta du, nöö u du di seei soni? Konda wan woto. (Luku dee peentje tu.)

¹⁷ Unfa sö wan soni sa pasa a di ten aki? Wë boo luku unfa a dë te a nama ku dee pikipiki soni dee data ta puu a buuu. Hiniwan Keesitu sëmbë musu taki da hënseei ee a o tei dee pikipiki soni dee data ta puu a buuu aki nasö ee an o tei de.b A sa taanga da u fuu kaba fusutan di soni aki, ma useei hën musu taki andi woo du te a nama ku di soni aki (Lom. 14:4). Ee u ta du andi wotowan ta du, nöö di soni dë sa mbei di háti fuu an ko ta tii u a wan bunu fasi möön. Te u ta mbei háti fuu ta tii u a dee soni dee u ta du, nöö a sö wan fasi a sa ko ta tii u a wan möön bunu fasi (Heb. 5:14). Wë nöö na un ten u musu suku köni a wan Keesitu sëmbë di dë gaangaan sëmbë a di biibi? Ee u öndösuku soni luku ma wa kaba fusutan unfa dee mama wëti u Bëibel sa heepi u a di pisiten dë, nöö u sa go suku heepi nëën.

SUKU KÖNI A WOTOWAN GO DOU

18. Andi Jehovah du da u?

¹⁸ Jehovah ta disa u fuu taki da useei andi woo du, nöö a sö wan fasi a ta lei u taa a ta futoou u. A da u di Wöutu fëën, di Bëibel. Boiti di dë, a da u köni mati di sa heepi u fuu libi ku dee mama wëti u Bëibel. A sö wan fasi a ta sölugu u, u di a dë wan Tata di lobi dee mii fëën (Nöng. 3:21-23). Unfa u sa lei ën taa u dë ku tangi a hati?

19. Unfa u sa mbei Jehovah wai ku u go dou?

¹⁹ Pakisei di soni aki: Mama ku tata ta wai te de ta si taa dee mii u de ta ko bigi, taa de ta ko köni, söseei taa de ta heepi wotowan. Sö nöö Jehovah ta wai te a ta si taa möönmöön u ta ko gaangaan sëmbë a di biibi, taa möönmöön u ta du soni di ta tja gafa ko dëën, söseei taa u ta suku köni a wotowan go dou.