Tikhombo Tencwajana Yekubhalela Emhlanganweni Wekuphila KwemaKhristu Nemsebenti Wawo
AUGUST 3-9
UMCEBO LOSEVINI LANKULUNKULU | EKSODUSI 13–14
“Manini Sibindzi, Nicine, Nitawubona Kusindzisa Kwa[Jehova]”
(Eksodusi 14:13, 14) Mosi wabaphendvula watsi: “Ningesabi, manini sibindzi, nicine, nitawubona kusindzisa kwaSimakadze latanentela kona lamuhla. LamaGibhithe leniwabonako lamuhla aniseyiwuphindze niwabone futsi. 14 Simakadze utanilwela; nine thulani nje.”
Mosi Indvodza Lebeyikholwa
Kungenteka kutsi Mosi bekangati kutsi ngekushesha Nkulunkulu abetawuhlukanisa Lwandle Lolubovu ekhatsi avulele ema-Israyeli indlela yekuphunyuka. Nome kunjalo, Mosi abenelitsemba lekutsi Nkulunkulu utawenta lokutsite kuze avikele ema-Israyeli. Mosi abefisa kutsi nema-Israyeli ametsembe Nkulunkulu. LiBhayibheli litsi: “Mosi wabaphendvula watsi: ‘Manini sibindzi, nicine, nitawubona kusindzisa kwaSimakadze latanentela kona lamuhla.’” (Eksodusi 14:13) Waphumelela yini Mosi ekuciniseni kukholwa kwema-Israyeli? Waphumelela ngobe naku lokushiwo liBhayibheli ngaMosi nangawo onkhe ema-Israyeli, litsi: “Ngekukholwa ema-Israyeli ewela Lwandle Lolubovu, kwaba shangatsi kusemhlabatsini lowomile.” (Hebheru 11:29) Kukholwa kwaMosi akusitanga yena kuphela kodvwa kwasita wonkhe muntfu lowakubona kukuhlakanipha kukholwa nguJehova.
(Eksodusi 14:21, 22) Mosi welula sandla sakhe wasengamisa etikwelwandle, Simakadze wakhweshisa emanti elwandle ngemoya lonemandla wasemphumalanga lowahhusha busuku bonkhe. Wenta lwandle lwaba ngumhlabatsi lowomile; emanti ehlukana ekhatsi. 22 Sive sema-Israyeli sewela Lwandle Lolubovu sihamba emhlabatsini lowomile, emanti aba tindvonga ngesekudla nangesancele sabo.
Ngisho Nobe AnguSomandla kodvwa Uyacabangela
Fundza Eksodusi 14:19-22. Ticabange ulapho kanye nalamanye ema-Israyeli nivinjetelwe libutfo laFaro futsi embikwenu kuneLwandle Lolubovu. Kutsi kusenjalo Nkulunkulu atsatse sinyatselo, nibone lifu lebelivame kuba phambi kwenu selisemuva emkhatsini welibutfo lenu kanye nelibutfo laseGibhithe. Libutfo laseGibhithe lisebumnyameni, kodvwa inkambu yenu iyakhanya. Ngemuva kwaloko, ubona Mosi elulela sandla sakhe elwandle, futsi umoya lomkhulu lovela emphumalanga wehlukanisa lwandle ekhatsi. Ngako wena nemndeni wakho kanye nemfuyo yakho newela lwandle ngendlela lehlelekile nikanye nalabanye bantfu. Uyamangala njengoba ubona indzawo lohamba kuyo yomile futsi ekugcineni nonkhe niyakhona kwewela ngisho nalabo labahamba kancane kakhulu.
(Eksodusi 14:26-28) Simakadze wakhuluma kuMosi, watsi: “Yelula sandla sakho usengamise etikwelwandle, khona lamanti atewukwehlela atseleke etikwemaGibhithe, nasetikwetincola tawo temphi kanye nasetikwebagibeli bawo bemahhashi.” 27 Ngako Mosi welula sandla sakhe wasengamisa etikwelwandle, emanti abuyela endzaweni yawo nakudzabuka kusa; emaGibhithe atsi ayabaleka emanti awakhukhula. Simakadze wawatsintsitsela ekujuleni kwelwandle onkhe emaGibhithe. 28 Emanti abuya ambonya tincola temphi, nebagibeli bemahhashi, nawo onkhe emabutfo aFaro labecosha ema-Israyeli. Kute nome munye lowasindza.
w09 3/15 7¶2-3
Ningacali Nimkhohlwe Jehova
Ngesikhatsi emaGibhithe ahamba kalukhuni ngetincola tawo tempi lebetephukile, onkhe ema-Israyeli awelela elusentseni lwelwandle ngasemphumalanga. Mosi wabese welulela sandla sakhe etikweLwandle Lolubovu. Ngaso leso sikhatsi, Jehova wadzilita emanti lebekalubondza futsi abuyela endzaweni yawo. Emanti lamanyenti ambonya Faro kanye nelibutfo lakhe, futsi bonkhe bamita. Kute ngisho namunye lowasindza. Ema-Israyeli akhululeka!—Eks 14:26-28; Hl 136:13-15.
Loku kwenta kutsi tive lebetiwatungeletile tihlale tesaba. (Eks 15:14-16) Nasekuphele iminyaka lengu-40, Rahabi waseJerikho watjela emadvodza lamabili labengema-Israyeli watsi: “Sonkhe sehlelwe kwesaba lokukhulu ngani, . . . sivile kutsi Simakadze walomisa kanjani Lwandle Lolubovu embikwenu ngesikhatsi niphuma eGibhithe.” (Jos 2:9, 10) Kute ngisho nasinye sive lebesingamkhonti Jehova, lesakhohlwa kutsi Jehova wabakhulula kanjani bantfu bakhe. Kuyacaca kutsi ema-Israyeli bekanetizatfu letinyenti tekumkhumbula Jehova.
Kufunisisa Umcebo EVini LaNkulunkulu
(Eksodusi 13:17) Ngesikhatsi Faro akhulula sive sema-Israyeli, Nkulunkulu akawahambisanga ngendlela lejubako leyayidzabula eveni lemaFilisti. Nkulunkulu wacabanga watsi: “Angifuni kubahambisa ngalendlela, ngobe nase kufanele babhekane nemphi, bangahle bajikise tingcondvo bese babuyela eGibhithe.”
it-1-E 1117
Umgwaco Lomkhulu
Kusukela endvulo imigwaco lemikhulu nalemincane, lokufaka ekhatsi nemigcwaco lebalulekile lebeyisetjentiswa batsengi nebatsengisi, beyihamba ize ifike emadolobheni kanye nesemibusweni yasePalestine. (Num 20:17-19; 21:21, 22; 22:5, 21-23; Jos 2:22; Tik 21:19; 1Sa 6:9, 12; 13:17, 18; buka sihloko lesitsi KING’S ROAD) Umgcwaco lobewusetjentiswa kakhulu lobewusuka eGibhithe uye emadolobheni emaFilisti, lokuyiGaza ne-Ashkelon. Futsi nawusuka lapho bewubese uyavundla uye ngasenyakatfo lesemphumalanga neMegido. Bowuphindze uchubeke uze ufike eHazo lesenyakatfo neLwandle lwaseGalile, uhambe uze ufike eDamaseko. Lomgcwaco lobewuhamba ngaseFilistiya bewumfishane nawusuka eGibhithe uya Eveni Lesetsembiso. Kodvwa Jehova, ngemusa wahambisa ema-Israyeli ngalomunye umgcwaco kute angahlukubetwa ngemaFilisti.—Eks 13:17.
(Exodus 14:2) “Tjela ema-Israyeli kutsi akancandzeke ayekumisa embikwePhi Hahirothi emkhatsini weMigdoli neLwandle Lolubovu. Afanele emise eceleni kwelwandle abhekane ngco naBhali Sefoni.
it-1-E 782 ¶2-3
Kusuka EGibhithe
Lwandle Lolubovu lwahlukana ngakuphi kuze ema-Israyeli akhone kwewela?
Kubonakala shengatsi ema-Israyeli nasekaseluhambweni lwawo lwesibili, nakesuka e-Ethamu ‘lebeyisemnyeleni welihlane,’ Nkulunkulu wakhuluma naMosi watsi: “Tjela ema-Israyeli kutsi akancandzeke ayekumisa embikwePhi Hahirothi . . . ngaseLwandle Lolubovu.” Lesento senta Faro wacabanga kutsi ema-Israyeli ‘bese adidekile.’ (Eks 13:20; 14:1-3) Tati tiyatsandza kubekisa ngemgwaco i-el Haj futsi tiwuhlobanisa nesento sesiHebheru lesisho ‘kuncandzeka’ natigcizelela intfo letsite kantsi futsi lesento asisho kumane “uphambuka” nje nobe “uncandzeke,” kodvwa sinemcondvo wekujika ngalokuphelele nobe kungasachubeki ngaleyondlela. Letati ticabanga kutsi ema-Israyeli atsi nakefika enyakatfo lesetulu nesihlenge saselwandle lwaseSuez, abese ayajika futsi abheka ngasemphumalanga neJebel ʽAtaqah, lebekuyintsaba lebeyisuka ngasemphumalanga nemnyele welwandle. Libutfo lelikhulu lema-Israyeli belingeke likhone kuhamba lapho nalichamuka ngasenyakatfo, kantsi futsi belitawufike livijwe lwandle njengobe belisachubeka.
Lisiko lemaJuda langelikhulu lekucala C.E. liyaveta kutsi kwenteka kanjani loku. (Buka sihloko lesitsi PIHAHIROTH) Kodvwa lokubaluleke kakhulu kutsi, lesimo siveta loko lokukhulunywa ngako eBhayibhelini, kantsi imibono lebeyatiwa kakhulu yetati letinyenti beyehlukile kuloko. (Eks 14:9-16) Kubonakala shengatsi ema-Israyeli ewela nasekakhashane kakhulu nesihlenge saselwandle (nobe nasekasemkhatsini neLwandle Lolubovu) lapho khona libutfo laFaro belingeke likhone kubona kutsi loLwandle belugcina kuphi futsi bekangeke akhone nekuwahlesela achamuka ngaseceleni.
Kufundvwa KweliBhayibheli
(Eksodusi 13:1-20) Simakadze wakhuluma kuMosi, watsi: 2 “Nikela kimi ngako konkhe kwematubulo. Konkhe lokuvula sitalo kuma-Israyeli, nome kwebantfu nome kwesifuyo, kwami.” 3 Mosi wakhuluma kubantfu, watsi: “Nibolikhumbula lelilanga leniphume ngalo eGibhithe, endlini yebugcili, ngobe Simakadze unikhiphe ngesandla sakhe lesinemandla kulendzawo. Ningasidli sinkhwa lesifakwe imbiliso. 4 Lamuhla kulenyanga ya-Abibi niyaphuma lapha eGibhithe. 5 Lomkhosi niyakuwugubha ngayo lenyanga, yonkhe iminyaka, Simakadze nase aningenisile eveni lemaKhenani, nelemaHethi, nelema-Amori, nelemaHivi, nelemaJebhusi. Live, leligcwele lubisi neluju lwetinyosi, Simakadze wafunga ngalo kubokhokho benu kutsi uyakunipha lona. 6 Niyakudla sinkhwa lesite imbiliso emalanga lasikhombisa; ngelilanga lesikhombisa kufanele kube nemkhosi wekudvumisa Simakadze. 7 Sinkhwa lesite imbiliso niyakusidla emalanga lasikhombisa. Kufanele nibete sinkhwa lesinembiliso, ingabonakali ngisho nekubonakala imbiliso eveni lenu lonkhe. 8 Ngalelo langa lemkhosi kufanele kutsi ngulowo nalowo atjele indvodzana yakhe atsi: ‘Lomkhosi ngiwugubha ngenca yaloko Simakadze langentela kona mhlazana ngiphuma eGibhithe.’ 9 Lomkhosi uyawufanana nesibonakaliso lesiboshelwe esandleni sakho nesikhumbuto lesinanyatsiselwe ebuntini lakho. Loko kuyawunikhumbuta kutsi umtsetfo waSimakadze niwati ngenhloko nikhulume ngawo, ngobe Simakadze wanikhipha eGibhithe ngesandla sakhe lesinemandla. 10 Lomkhosi seniyakuwugubha yonkhe iminyaka ngesikhatsi sawo.” 11 “Simakadze utaningenisa eveni lemaKhenani lanetsembisa lona nine nabokhokho benu, wacinisa setsembiso sakhe ngekufunga. Nakanipha lelive, 12 niyawulehlukanisela Simakadze litubulo lelingumfana. Onkhe ematubulo etifuyo letidvuna ayakuba ngewaSimakadze. 13 Litubulo lembongolo niyawulihlenga ngelizinyane; nangabe anilihlengi, niyawulephula intsamo yalo. Onkhe ematubulo labafana niyakuwahlenga. 14 Nangabe indvodzana yakho ibuta itsi: ‘Nikwentelani loku?’ uboyiphendvula utsi: ‘Simakadze wasebentisa sandla sakhe lesinemandla kusikhipha eGibhithe, lapho sasitigcili khona. 15 Ngesikhatsi Faro enta inhlitiyo yakhe iba lukhuni, ala kusikhulula kutsi sihambe, Simakadze wabulala onkhe ematubulo ebantfu baseGibhithe kanye newetifuyo taseGibhithe. Ngiko nje nginikela kuSimakadze onkhe ematubulo lamadvuna; kodvwa onkhe emadvodzana langematubulo ngiyawahlenga.’ 16 Lelisiko liyawufanana nesibonakaliso lesiboshelwe esandleni sakho, kube luphawu ebuntini lakho; ngobe Simakadze wasikhipha eGibhithe ngesandla sakhe lesinemandla.” 17 Ngesikhatsi Faro akhulula sive sema-Israyeli, Nkulunkulu akawahambisanga ngendlela lejubako leyayidzabula eveni lemaFilisti. Nkulunkulu wacabanga watsi: “Angifuni kubahambisa ngalendlela, ngobe nase kufanele babhekane nemphi, bangahle bajikise tingcondvo bese babuyela eGibhithe.” 18 Esikhundleni saloko, Nkulunkulu sive sema-Israyeli wasihola ngendlela lendze lejika ehlane lelingaseLwandle Lolubovu, sive sema-Israyeli saphuma eGibhithe sihleleke njengemphi. 19 Mosi watsatsa ematsambo aJosefa wahamba nawo, ngobe abebafungisile bantfwana baka-Israyeli kutsi babowatsatsa. Abekhulume kubo watsi: “Nkulunkulu uyakuta anisite; nalifika lelo langa nibowatsatsa lamatsambo ami nihambe nawo.” 20 Batfutsa eSukhothi bemisa e-Ethamu, emnyeleni welihlane.
AUGUST 10-16
UMCEBO LOSEVINI LANKULUNKULU | EKSODUSI 15–16
“Dvumisa Jehova Ngengoma”
(Eksodusi 15:1, 2) Mosi nema-Israyeli bahlabela kuSimakadze nansi ingoma, batsi: “Ngiyawuhlabela kuSimakadze, ngobe uphakanyiswe kakhulu, lihhashi nemgibeli walo ukujikijele elwandle. 2 Simakadze uyingoma yami, nemandla ami, yena sewuyinsindziso yami. Nguye longuNkulunkulu wami, ngiyawudvumisa yena. Yena unguNkulunkulu wabobabemkhulu, ngiyawudvumisa bukhulu bakhe.
w95-ZU 10/15 11 ¶11
Kungani Kufanele Sesabe Nkulunkulu Weliciniso Lamuhla?
11 Kubhujiswa kwelibutfo laseGibhithe nguJehova kwenta kutsi tikhonti takhe timdvumise nelibito lakhe latiwa kabanti emhlabeni. (Joshuwa 2:9, 10; 4:23, 24) Libito lakhe laphakanyiswa laba ngetulu kwabonkulunkulu bemanga baseGibhithe, labehluleka kusindzisa tikhonti tabo. Kwetsembela kwabo etithicweni, kubantfu kanye nasebutfweni lemphi kwabadvumata kakhulu. (Tihlabelelo 146:3) Akumangalisi kutsi kungani ema-Israyeli ahlabelela ingoma yekudvumisa lebeyikhombisa kwesaba Nkulunkulu lophilako, lowakhona kusindzisa bantfu bakhe!
(Eksodusi 15:11) Ngubani lonjengawe, Simakadze, emkhatsini wabo bonkhe bonkulunkulu? Ngubani lofanana nawe ngebungcwele bakho lobumangalisako? Ngubani lonebukhosi lobesabekako ente imimangaliso nemisebenti yemandla njengawe?
(Eksodusi 15:18) Simakadze uyawubusa phakadze naphakadze.”
w95-ZU 10/15 11-12 ¶15-16
Kungani Kufanele Sesabe Nkulunkulu Weliciniso Lamuhla?
15 Kube natsi besinaMosi, besitawuhlabela sitsi: “Ngubani lonjengawe, Simakadze, emkhatsini wabo bonkhe bonkulunkulu? Ngubani lofanana nawe ngebungcwele bakho lobumangalisako? Ngubani lonebukhosi lobesabekako ente imimangaliso nemisebenti yemandla njengawe?” (Eksodusi 15:11) Kusukela ngalesosikhatsi, kwachubeka kukhulunywa emavi lanjena. Encwadzini yekugcina yeliBhayibheli, umphostoli Johane uchaza licembu letikhonti taNkulunkulu letigcotjiwe nakatsi: “Bahlabela ingoma yaMosi inceku yaNkulunkulu nengoma yeliWundlu” batsi: “Mikhulu futsi iyamangalisa imisebenti yakho, Jehova Nkulunkulu, Somandla. Tilungile futsi tiliciniso tindlela takho, Nkhosi yaphakadze. Ngubani longeke akwesabe Jehova, akhatimulise nelibito lakho, ngobe nguwe wedvwa lowetsembekile?”—Sembulo 15:2-4.
16 Nalamuhla, tikhona tikhonti takhe letingajabuleli nje indalo yakhe kuphela kodvwa tiphindze tijabulele nekulalela imitsetfo yakhe. Bantfu bato tonkhe tive bakhonta Nkulunkulu ngekukhululeka, ngoba batehlukanisile nalelive lelibi. Balalela baphindze bente ngekuvumelana nemitsetfo yakhe lelungile. Minyaka yonkhe, bantfu labangemakhulu etinkhulungwane bayalishiya lelive lelikhohlakele kute batihlanganise nenhlangano yaJehova lenebantfu labahlantekile. Ngekushesha nje, ngemuva kwekutsi Nkulunkulu sekakhiphe sehlulelo enkholweni yemanga kanye nakulo lonkhe lelive lelibi, bantfu bakhe batawuphila phakadze emhlabeni lomusha lonekulunga.
(Eksodusi 15:20, 21) Miriyamu, umphrofethikati, labengudzadzewabo-Aroni, watsatsa umntjingo wawudlala ahlabela, bonkhe labasikati baphuma bamlandzela nabo baphetse tingubhu, bagidza. 21 Miriyamu wabahlabelela watsi: “Hlabelani kuSimakadze, ngobe uphakanyiswe kakhulu, lihhashi nemgibeli walo ukujikijele elwandle.”
it-2-E 454 ¶1
Umculo
Kubonakala shengatsi lamacembu labekahlabela ka-Israyeli, bekahlabela ngetigaba letehlukene, kungenteka linye licembu belihlabela incenye yengoma, bese lelelinye liyayicedzela, nobe bekucale kuhlabele umuntfu munye bese lalabanye bayalandzela. EmiBhalweni loku kubitwa ngekutsi kuvuma ingoma. (Eks 15:21; 1Sa 18:6, 7) Lendlela yekuhlabela ivetwa endleleni tihlabelelo letibhalwe ngayo, njengeTihlabelelo 136. Asebentisa indlela lefanako emakwaya lamabili lebekahlabela tingoma tekubonga kuvusetelwa kwelubondza lwaseJerusalema ngesikhatsi saNehemiya.—Neh 12:31, 38, 40-42; buka sihloko lesitsi SONG.
it-2-E 698
Umphrofethikati
Miriyamu ngumphrofethikati wekucala lokukhulunywa ngaye eBhayibhelini. Kuyacaca kutsi Nkulunkulu wamsebentisa ekwendluliseni leminye imilayeto, mhlawumbe ngekuhlabela. (Eks 15:20, 21) Kungako yena na-Aroni kwabhalwa ngabo ngesikhatsi bakhuluma ngaMosi batsi: “Kambe ngabe [Jehova] ukhulume ngaMosi kuphela yini? Akakhulumi yini nangatsi futsi?” (Num 12:2) Jehova asebentisa umphrofethi Mikha, wakhuluma ngekutsi watfumela “boMosi na-Aroni, naMiriyamu” kutsi bahole ema-Israyeli nakaphuma eGibhithe. (Mik 6:4) Ngisho nobe Miriyamu bekanelilungelo lekusetjentiswa kutsi endlulisele imilayeto levela kuNkulunkulu, kodvwa lobobuhlobo bekanabo naNkulunkulu bebungephansi kwalobo Mosi bekanabo naNkulunkulu. Ngesikhatsi agabadzela, Nkulunkulu wamjezisa kamatima.—Num 12:1-15.
Kufunisisa Umcebo EVini LaNkulunkulu
(Eksodusi 16:13) Kusihlwa kwefika lifu letigwaca, lasibekela yonkhe inkambu; ekuseni kwalala ematolo yonkhe indzawo ngasenkambu.
w11-ZU 9/1 14
Bewati Yini?
Kungani Nkulunkulu akhetsa kondla ema-Israyeli ngetigwaca ehlane?
Ngemuva kwekutsi ema-Israyeli aphume eGibhithe, Nkulunkulu wawaniketa inyama yetigwaca letinyenti kutsi adle yona.—Eksodusi 16:13; Numeri 11:31.
Tigwaca tinyoni letincane letingaba ngemasentimitha langaba ngu-18 budze futsi sisindvo sato singaba ngemagremu langu-100. Ticitsa sikhatsi lesinyenti tihlala etindzaweni letinyenti letisenshonalanga ye-Asia kanye nase-Europe. Njengobe kutinyoni letihlale titfutsa, ebusika tiya eNyakatfo ne-Afrika kanye nase-Arabia. Natitfutsa, tihamba ngaselusentseni lwelwandle lwaseMedithera lesemphumalanga futsi tendlule sihlenge saseSinayi Peninsula.
I-The New Westminster Dictionary of the Bible, itsi tigwaca “tisitwa ngumoya kutsi tindize ngelitubane lelikhulu, kodvwa nangabe tiphambana nawo tiyadzinwa bese tehlela phansi futsi tihlale lapho tehlele khona.” Ngaphambi kwekutsi tichubeke neluhambo lwato kudzingeka kutsi tiphumule lilanga linye nobe lamabili, futsi loko kwenta kubelula kutsi batingeli batibambe. Ekucaleni kwelikhulu lesi-20 leminyaka, iGibhithe beyitfumela kulamanye emave tigidzi letintsatfu tetigwaca kuze tidliwe.
Ema-Israyeli adla tigwaca entfwasahlobo kuto totimbili tikhatsi Jehova latitfumela ngato. Nanobe tigwaca betihle tendlula ngaselwandlwe lwaseSinayi, kodvwa nguJehova lowabangela kutsi kukhuphuke umoya lomkhulu ngaselwandle futsi wacondzisa tigcwaca enkambu yema-Israyeli.—Numeri 11:31.
(Eksodusi 16:32-34) Mosi wakhuluma watsi: “Simakadze ukhulume watsi: ‘Nibolondvolota imana lengagcwala emalitha langaba mabili, niyilondvolotele titukulwane tenu, kuze tibone kudla lenganondla ngako ehlane, nanginikhipha eveni laseGibhithe,’” 33 Mosi wakhuluma ku-Aroni watsi: “Tsatsa lijeke, ufake emalitha langaba mabili emana, uyibeke embikwaSimakadze, kuze ilondvolotelwe titukulwane tetfu.” 34 Aroni wenta njengobe Mosi abeyalwe nguSimakadze. Wayibeka embikwelibhokisi lesivumelwane, khona itawulondvoloteka kahle.
w06-ZU 1/15 31
Imibuto Levela Kubafundzi
Ngemuva nje kwekutsi ema-Israyeli sekakhululiwe eGibhithe, abese acala kukhonona ngekudla. Ngako-ke, Jehova wase uwaniketa imana. (Eksodusi 12:17, 18; 16:1-5) Ngaleso sikhatsi, Mosi watjela Aroni watsi: “Tsatsa lijeke, ufake emalitha langaba mabili emana, uyibeke embikwaSimakadze, kuze ilondvolotelwe titukulwane tetfu. Aroni wenta njengobe Mosi abeyalwe nguSimakadze. Wayibeka embikwelibhokisi lesivumelwane, khona itawulondvoloteka kahle.” (Eksodusi 16:33, 34) Ngesikhatsi Aroni asafaka imana ejekeni, kubekwa kwalenye ebhokisini lesivumelwane bekumelwe kume kuze kube ngulapho Mosi akha Umbhoshongo futsi afake letibhelekece tematje khona.
Kufundvwa KweliBhayibheli
(Eksodusi 16:1-18) Sonkhe sive sema-Israyeli sesuka e-Elimu. Kwatsi ngelilanga leli-15 enyangeni yesibili siphumile eGibhithe, sefika ehlane laseSini, emkhatsini we-Elimu neSinayi. 2 Sonkhe sive sema-Israyeli sakhonona sisola boMosi na-Aroni ehlane. 3 Sakhuluma kubo satsi: “Sifisa shangatsi ngabe Simakadze wamane wasibulalela khona le eGibhithe, ngobe phela lapho besitihlalela phansi ngasemabhodweni, bese sidla inyama nekudla ngekutsandza kwetfu. Kodvwa nisiletse lapha ehlane kutewusibulala ngendlala sonkhe lesive.” 4 Simakadze wakhuluma kuMosi, watsi: “Lalela la! Ngitanehlisela imvula yesinkhwa lesivela ezulwini. Onkhe emalanga ekuseni bantfu kufanele baphume bayewutibutsela kudla lokwanele lilanga lonkhe. Ngalendlela-ke ngitawube ngiyabavivinya kutsi batawuyilandzela yini imiyalo yami nome cha. 5 Ngelilanga lesitfupha babotilungiselela kubutsa kudla lokulingene emalanga lamabili.” 6 Ngako-ke boMosi na-Aroni bakhuluma kuma-Israyeli onkhe, batsi: “Lamuhla kusihlwa nitawukwati kahle kutsi nguSimakadze lowanikhipha eveni laseGibhithe. 7 Kusasa ekuseni nitawubona inkhatimulo yebukhona baSimakadze, ngobe ukuvile kukhonona kwenu ngaye. Tsine besiyini nje kutsi ningakhonona ngatsi?” 8 Mosi wachubeka watsi: “Simakadze utanipha inyama kusihlwa, ekuseni aniphe sinkhwa lesenele, ngobe sewukuvile kukhonona kwenu. Tsine siyini nje? Phela anikhononi ngatsi, kodvwa nikhonona ngaSimakadze.” 9 Mosi wakhuluma ku-Aroni, watsi: “Khuluma kubo bonkhe labantfu ubatjele utsi: ‘Sondzelani embikwaSimakadze, ngobe ukuvile kukhonona kwenu.’” 10 Watsi Aroni asakhuluma kubo, bagucuka babuka ngasehlane babona inkhatimulo yebukhosi baSimakadze ibonakala efini. 11 Simakadze wakhuluma kuMosi watsi: 12 “Ngikuvile kukhonona kwebantfu baka-Israyeli. Batjele utsi: ‘Kusihlwa nitawudla inyama, ekuseni nibe nenala yesinkhwa. Nitawukwati-ke kutsi mine nginguSimakadze longuNkulunkulu wenu.’” 13 Kusihlwa kwefika lifu letigwaca, lasibekela yonkhe inkambu; ekuseni kwalala ematolo yonkhe indzawo ngasenkambu. 14 Atsi kube ahamuke ematolo, kwasala emacebelengwane lamancane phansi lapho ehlane; kwakucolisakele kutintfwatfwasi letifanana nesitfwatfwa. 15 Atsi ema-Israyeli kube akubone loko, akhuluma abutana odvwana atsi: “Yini lena?” ngobe abengati kutsi kuyini. Mosi wabaphendvula, watsi: “Sinkhwa lenisiphiwe nguSimakadze kutsi nisidle. 16 Ngiko loko Simakadze lakhulume ngako, atsi: ‘Ngulowo nalowo akatibutsele loko lokungamenelisa, lekungemalitha langaba mabili umuntfu amunye, kulowo nakulowo mndeni.’” 17 Ema-Israyeli enta njalo; lamanye abutsa kwaba kunyentana, lamanye abutsa kwaba kuncane. 18 Batsi nase bakukala ngesikali lesingemalitha labengaba mabili, bakhandza kutsi lobekabutse kakhudlwana akasalelwanga lutfo, nalobekabutse kancane akazange eswele. Ngulowo nalowo bekabutse loko bekakudzinga.
AUGUST 17-23
UMCEBO LOSEVINI LANKULUNKULU | EKSODUSI 17–18
“Madvodza Latfobekile, Ceceshani Labanye Futsi Nibanike Imisebenti”
(Eksodusi 18:17, 18) “Uyisetala waphendvula watsi: “Ayikalungi lendlela losebenta ngayo. Wena nalabantfu nitibulala ngemsebenti; ngobe lomsebenti lowentako mkhulu kakhulu kunawe kutsi ungawenta wedvwana.”
w13-ZU 2/1 6
Mosi—Indvodza lebeyinelutsandvo
18 Mosi wakhombisa kutsi uyawatsandza ema-Israyeli akubo. Ema-Israyeli bekati kutsi Jehova ubeke Mosi kutsi awahole, ngako bewaya kuye nakanetinkinga letehlukehlukene. LiBhayibheli litsi: “Bantfu babema tindvwendvwe kusukela ekuseni kuze kushone lilanga.” (Eksodusi 18:13-16) Cabanga kutsi bekadzinwa kangakanani Mosi ngekuhlala lilanga lonkhe alalele ema-Israyeli nawaletsa tinkinga tawo kuye. Nome kunjalo, Mosi bekumjabulisa kusita bantfu labatsandzako.
(Eksodusi 18:21, 22) Ngetulu kwaloko khetsa emadvodza lafanele, naletsembekile, lesaba Nkulunkulu, nalengatsengeki, uwabeke abe baholi: betinkhulungwane, nebemakhulu, nebema-50, nebemashumi. 22 Akube ngawo lafanele kuba behluleli ngato tonkhe tikhatsi. Tindzaba nemacala lamatima bangawaletsa kuwe, kodvwa wona afanele atijubele emacala abo lamancane. Ngako ngalendlela utakwetfwala kamalula, lamadvodza etfwalisane nawe.
w03-ZU 11/1 6 ¶1
Kwetsemba Labanye Kubalulekile Kuze Sijabule
Lawa bekungemadvodza lebekanebuntfu lobuhle ngaphambi kwekutsi aniketwe tikhundla letihloniphekile. Besekhombisile kutsi ayamesaba Nkulunkulu futsi ayamhlonipha nekutsi ayesaba kwenta tintfo letingamjabulisi. Bonkhe bantfu bekubacacela kutsi lamadvodza enta konkhe lokusemandleni awo kute aphila ngetimiso taNkulunkulu. Lamadvodza bekakwenyanya kutfola inzuzo lengakalungi, loko bekukhombisa kusi etsembekile futsi abengeke aze onakaliswe kuba setikhundleni. Bekangeke akusebentise kabi kwetsenjwa kwawo ngekutsi ente tintfo lebetitawuzuzisa wona, tihlobo tawo noma bangani bawo.
(Eksodusi 18:24, 25) Mosi wawutsatsa njengobe unjalo lomyalo weyisetala. 25 Wakhetsa emadvodza lafanele emkhatsini wesive sonkhe sema-Israyeli. Wawabeka aba baholi betinkhulungwane, nebemakhulu, nebema-50, nebemashumi.
w02-ZU 5/15 25 ¶5
Labetsembekile Baphila Ngekwetsembeka
Mosi bekayindvodza letfobekile. Ngesikhatsi atikhandla asingatsa tinkinga talabanye, babetala wakhe, Jethro watsi kuye: Leminye imisebenti lonayo yitfwalise lamanye emadvodza lafanelekako. Mosi wabona kutsi bekangeke akhone kuyenta yonkhe lemisebenti, wavumelana naloko lokwashiwo ngubabetala wakhe. (Eksodusi 18:17-26; Numeri 12:3) Umuntfu lotfobekile kulula kutsi anikete labanye emalungelo, futsi akesabi kutsi utawulahlekelwa lilungelo lekucondzisa nakaniketa lamanye emadvodza lafanelekako imisebenti layentako. (Numeri 11:16, 17, 26-29) Kunaloko uhlale anesifiso sekusita labanye kutsi batfutfuke ebuhlotjeni babo naJehova. (1 Thimothi 4:15) Akukafaneli yini natsi kutsi sente kanjalo?
Kufunisisa Umcebo Evini LaNkulunkulu
(Eksodusi 17:11-13) Abetsi Mosi nakaphakamise tandla takhe, ema-Israyeli ehlule ema-Amaleki, atsi nakatehlisa tandla takhe, ema-Amaleki ehlule ema-Israyeli. 12 Kodvwa yatsi imikhono yaMosi naseyidzinwa iba nensindze, bo-Aroni naHure bamletsela litje kutsi ahlale etikwalo, bona bamphakamisela imikhono yakhe lomunye ngakulomunye umkhono; ngako imikhono bayiphakamisa kwaze kwashona lilanga. 13 Joshuwa wancoba; wawashaya wawabhuca ngenkemba ema-Amaleki.
‘Ungatiyeketsisi Tandla Takho’
14 Bo-Aroni naHure basekela tandla taMosi ngesikhatsi basemphini. Natsi lamuhla singafuna tindlela tekusekela labanye siphindze sibasite. Bobani. lesingabasita? Singasita labo lasebakhulile ngeminyaka, labanemphilo lebutsakatsaka, lababhekene nekuphikiswa emindenini, labanesitunge, nobe labafelwe tihlobo tabo. Singaphindze sicinise bantfu labasha labacindzetelwa kutsi bente tintfo letimbi nobe kutsi baphumelele kulelive lesiphila kulo, kungaba kutemfundvo, kutemnotfo nobe emsebentini. (1 Thes. 3:1-3; 5:11, 14) Funa tindlela longakhombisa ngato kutsi uyabakhatsalela labanye eHholweni LeMbuso, emsebentini wekushumayela, nanidla ndzawonye nobe nawukhuluma elucingweni.
(Eksodusi 17:14) Simakadze wakhuluma kuMosi, watsi: “Kubhale phansi encwadzini loku kube ngumlandvo ngalemphi, kuze kube sikhumbuto. Utjele Joshuwa kutsi ema-Amaleki ngifuna kuwacotfula aphele nya emhlabeni.”
it-1-E 406
Tincwadzi TeliBhayibheli
Tincwadzi letabhalwa nguMosi betivela ezulwini, tiphefumulelwe nguNkulunkulu, kutincwadzi teliBhayibheli futsi tisita bantfu kutsi bakhonte Nkulunkulu ngendlela lehlantekile. Mosi akazange sekafise kuba ngumholi noma umcondzisi wema-Israyeli, kungako acale wala ngesikhatsi Jehova amtjela kutsi akabe ngumholi. (Eks 3:10, 11; 4:10-14) Ngako Nkulunkulu wamphakamisa futsi wamniketa emandla ekwenta timangaliso kangangekutsi baphristi baFaro lebebenta imilingo bavuma kutsi Mosi bekatfunywe nguNkulunkulu. (Eks 4:1-9; 8:16-19) Ngako-ke, kuba ngumbhali nemkhulumeli bekungasiso sifiso saMosi. Kodvwa ngekulalela imiyalo yaNkulunkulu kanye nekusitwa ngumoya longcwele, Mosi wakhona kukhuluma nekubhala letinye tincenye tetincwadzi teliBhayibheli.—Eks 17:14.
Kufundvwa KweliBhayibheli
(Eksodusi 17:1-16) Sonkhe sive sema-Israyeli satfutsa ehlane laseSini sachubachubeka, kwaya ngekuyalwa kwaso nguSimakadze. Semisa eRefidimu, kodvwa kwakute emanti ekunatsa. 2 Ngako-ke sive sasola Mosi satsi: “Siphe emanti ekunatsa.” Mosi wabaphendvula watsi: “Ningilwiselani? Nimlingelani Simakadze?” 3 Kodvwa bantfu bomela emanti, bakhonona kuMosi batsi: “Yeyi wena! Wawusikhiphelani lena eGibhithe? Kantsi tsine nebantfwabetfu netifuyo tetfu wawusikhiphela kutsi utesibulala ngekoma la?” 4 Ngako-ke Mosi wakhala kuSimakadze watsi: “Ngitabatsini nje labantfu? Sebasezingeni lekutsi bangangigcoba ngematje nome ngangunini.” 5 Simakadze wakhuluma kuMosi watsi: “Tsatsa labanye bebaholi bema-Israyeli, uhambe nabo embikwebantfu. Ubophatsa indvuku yakho lowashaya ngayo umfula, iNayili. 6 Ngitakuma embikwakho edvwaleni leNtsaba iHorebe. Ubolishaya lelidvwala; emanti atawuphuma kulo, bese bantfu bayanatsa.” Mosi wenta njalo embikwebaholi bema-Israyeli. 7 Lendzawo wayetsa libito watsi “yiMasa neMeribha”, ngobe ema-Israyeli alwa, alinga Simakadze ngesikhatsi atsi: “Simakadze usenatsi yini nome cha?” 8 BaseseRefidimu, ema-Amaleki efika atewuhlasela ema-Israyeli. 9 Mosi wakhuluma kuJoshuwa watsi: “Sikhetsele emadvodza uhambe nawo uyekulwa nema-Amaleki. Mine ngitakwenyuka kusasa ngiye esicongweni seligcuma, ngiphetse indvuku Nkulunkulu langitjela kutsi ngiyiphatse.” 10 Joshuwa wavele wenta njengobe abetjelwe nguMosi, wahamba wayakulwa nema-Amaleki; Mosi wakhuphuka nabo-Aroni naHure, benyuka baya esicongweni seligcuma. 11 Abetsi Mosi nakaphakamise tandla takhe, ema-Israyeli ehlule ema-Amaleki, atsi nakatehlisa tandla takhe, ema-Amaleki ehlule ema-Israyeli. 12 Kodvwa yatsi imikhono yaMosi naseyidzinwa iba nensindze, bo-Aroni naHure bamletsela litje kutsi ahlale etikwalo, bona bamphakamisela imikhono yakhe lomunye ngakulomunye umkhono; ngako imikhono bayiphakamisa kwaze kwashona lilanga. 13 Joshuwa wancoba; wawashaya wawabhuca ngenkemba ema-Amaleki. 14 Simakadze wakhuluma kuMosi, watsi: “Kubhale phansi encwadzini loku kube ngumlandvo ngalemphi, kuze kube sikhumbuto. Utjele Joshuwa kutsi ema-Amaleki ngifuna kuwacotfula aphele nya emhlabeni.” 15 Mosi wakha lilati waletsa libito watsi: “Lolu luphawu lwekungincobela kwaSimakadze.” 16 Mosi wachubeka watsi: “Ngobe tandla taphakanyiselwa kuSimakadze wasipha kuncoba. Simakadze uyawuchubeka nekulwa nema-Amaleki titukulwane ngetitukulwane.”
AUGUST 24-30
UMCEBO LOSEVINI LANKULUNKULU | EKSODUSI 19–20
“Ikutsintsa Njani IMitsetfo Lelishumi?”
(Eksodusi 20:3-7) “Ungabi nalomunye nkulunkulu ngaphandle kwami. 4 “Ungatenteli sithico, nome umfanekiso walokusezulwini etulu, nome walokusemhlabeni phansi nome walokusemantini ngaphansi kwemhlaba. 5 Ungasikhotsameli nome usikhonte, ngobe mine Simakadze, Nkulunkulu wakho, nginguNkulunkulu lonesikhwele. Labo labangitondzako sijeziso sami ngesono saboyise ngisehlisela ngisho nakubantfwana babo besitukulwane sesitsatfu nesesine. 6 Kodvwa labangitsandzako nalabagcina imiyalo yami ngibehlisela umusa wami longapheli etinkhulungwaneni tetitukulwane netitukulwane tabo. 7 “Ungaliphatsi ngelite libito laSimakadze Nkulunkulu wakho; ngobe Simakadze uyawumbeka licala lowo lophatsa libito lakhe ngelite.
w89-ZU 11/15 6 ¶1
Isho Kutsini IMitsetfo Lelishumi Kuwe?
Imitsetfo yekucala lemine iveta indlela lokufanele simkhonte ngayo Jehova. (Wekucala) UnguNkulunkulu lofuna kutsi kukhontwe yena yedvwa. (Matewu 4:10) (Wesibili) Kute ngisho nasinye sikhonti sakhe lokufanele sikhonte titfombe. (1 Johane 5:21) (Wesitsatfu) Kufanele silisebentise kahle libito lakhe silihloniphe futsi singaledzeleli. (Johane 17:26; Roma 10:13) (Wesine) Kuphila kwetfu kufanele sikusebentise ekwenteni tintfo letingcwele. Loku kusenta siphumule, nobe ‘sigcine lisabatha,’ kute sitinikele ekwenteni tintfo letilungile.—Hebheru 4:9, 10.
(Eksodusi 20:8-11) “Khumbula liSabatha, uligcine libe ngcwele. 9 Umsebenti wakho uyakuwenta emalanga lasitfupha, 10 kodvwa lilanga lesikhombisa liSabatha kuSimakadze Nkulunkulu wakho. Ngalelo langa kufanele ungasebenti wena, nendvodzana yakho, nendvodzakati yakho, nesisebenti sakho lesidvuna, nome lesisikati, ngisho netinkhomo takho, nesihambi lesingenise kakho. 11 Ngemalanga lasitfupha Simakadze wadala lizulu nemhlaba, nelwandle nako konkhe lokukuko, waphumula ngelilanga lesikhombisa. Ngako-ke Simakadze walibusisa walingcwelisa lelilanga leliSabatha.
(Eksodusi 20:12-17) “Hlonipha uyihlo nenyoko, khona tinsuku takho titakwandza kulelive lengikunika lona. 13 “Ungabulali. 14 “Ungaphingi. 15 “Ungebi. 16 “Ungafakazi emanga ngamakhelwane wakho. 17 “Ungayihawukeli indlu yamakhelwane wakho. Ungamhawukeli nemkakhe, nesisebenti sakhe lesidvuna nome lesisikati, netinkhomo takhe, netimbongolo takhe, nome yini lanayo.”
w89-ZU 11/15 6 ¶2-3
Isho Kutsini Imitsetfo Lelishumi Kuwe?
(Wesihlanu) Lutsandvo ngabomakhelwane betfu lutasisita kutsi singenti tintfo letitawubalimata, tento letifaka ekhatsi (Sitfupha) kubulala, (Wesikhombisa) kuphinga, (Wesiphohlongo) kweba, kanye (Imfica) nekufakaza emanga. (1 Johane 3:10-12; Hebheru 13:4; Efesu 4:28; Matewu 5:37; Taza 6:16-19) Tinjani tisusa tetfu nasenta lokutsite? (Welishumi) Lomtsetfo umelene nalabo labangemagovu, usikhumbuta kutsi Jehova ufuna kutsi tisusa tetfu nasenta lokutsite tibe nguletilungile emehlweni akhe.—Taga 21:2.
Kufunisisa Umcebo EVini LaNkulunkulu
(Eksodusi 19:5, 6) Ngako-ke naniyawulilalela livi lami nigcine nesivumelwane sami, niyawuba ligugu lami emkhatsini wato tonkhe tive; ngobe wonkhe umhlaba wami. 6 Niyawuba ngumbuso webaphristi, nibe sive lesingcwele.’ Ngulawo-ke emavi lotawufike uwakhulume esiveni saka-Israyeli.”
it-2-E 687 ¶1-2
Umphristi
Baphristi labangemaKhristu. Jehova wetsembisa ema-Israyeli kutsi nangabe achubeka agcina sivumelwane lasenta nawo bekatawuba ‘ngumbuso webaphristi futsi abe sive saKhe lesingcwele.’ (Eks 19:6) Nobe kunjalo, baphristi lebebavela uluhlwini lwentalelwane ya-Aroni bekufanele bachubeke kuze kube ngulapho sekufika umphristi lomkhulu, labaphristi lebebasitfunti sakhe. (Heb 8:4, 5) Lelilungiselelo lekuba baphristi belitawuchubeka likhona uze umphele uMtsetfo wesivumelwane futsi kumiswe sivumelwane lesisha. (Heb 7:11-14; 8:6, 7, 13) Lelilungelo lekukhonta njengebaphristi eMbusweni waNkulunkulu lowetsenjisiwe, lacale laniketwa ema-Israyeli kuphela; lokwatsi ngekuhamba kwesikhatsi lendluliselwe nakubantfu beTive.—Imi 10:34, 35; 15:14; Rom 10:21.
Abambalwa kakhulu emaJuda lemukela Khristu, ngako ngekwenta kwawo kanjalo, atilahlekisela lilungelo lekuba baphristi bembuso waNkulunkulu longokocobo kanye nekuba sive lesigcwele. (Rom 11:7, 20) Ngenca yekuphelelwa kukholwa kwema-Israyeli, Nkulunkulu bekabecwayisile ngaloku asebentisa umphrofethi wakhe Hosiya kusesele emakhulu eminyaka, nakatsi: “Njengobe nikulahlile kwati mine, nami-ke sengiyanilahla kutsi ningete naba baphristi bami; njengobe niwutsalalisele umtsetfo waNkulunkulu wenu, nami-ke ngiyawubatsalalisela bantfwabenu.” (Hos 4:6) NaJesu waphindze watjela baholi bemaJuda watsi: “UMbuso waNkulunkulu utawutsatfwa kini unikwe sive lesitsela titselo tawo.” (Mat 21:43) Nobe kunjalo, ngesikhatsi Jesu alamhlabeni futsi angephansi kweMtsetfo, wabona kutsi baphristi bentalelwane ya-Aroni lebekabelaphe bulephelo, futsi watjela labo lebekabahlante ekubeni nebulephelo kutsi baye kubaphristi futsi bente iminikelo lofunekako.—Mat 8:4; Mak 1:44; Luk 17:14.
w04-ZU 3/15 27 ¶1
Emaphuzu Lagcamile Lasencwadzini Ya-Eksodusi
20:5—Kwenteka kanjani kutsi Jehova ‘ajezise’ titukulwane ngesono saboyise? Nangabe umuntfu sekafike esigabeni sekutsi angakhona kutimela futsi atitsatsele tincumo, loyo muntfu wehlulelwa ngendlela latiphatsa ngayo kanye nangesimo sakhe sengcondvo. Kodvwa ngesikhatsi ahlubuka futsi akhonta tithico, imiphumela lebuhlungu yaloko yatfolwa situkulwane lesalendzela. Ngisho nema-Israyeli lebeketsembekile atitfola letijeziso ngenca yekutsi lesive besingaketsembeki kuNkulunkulu futsi loko kwenta kutsi simkhonte kalukhuni Jehova.
Kufundvwa KweliBhayibheli
(Eksodusi 19:1-19) Ngelilanga lekucala lenyanga yesitsatfu seloku sive sema-Israyeli saphuma eGibhithe, sefika ehlane laseSinayi. 2 Satsi kube sisuke eRefidimu, sahamba saze sefika ehlane laseSinayi; ngulapho sefika semisa khona, sabukana nentsaba. 3 Mosi wakhuphuka waya kuNkulunkulu. Simakadze asetulu entsabeni wambita watsi: “Ubokhuluma esiveni saJakobe, ema-Israyeli, utsi: 4 ‘Nakubona kambe loko lengakwenta kumaGibhithe, nekutsi nganetfwala njani ngemaphiko elusweti nganiletsa kimi. 5 “ ‘Ngako-ke naniyawulilalela livi lami nigcine nesivumelwane sami, niyawuba ligugu lami emkhatsini wato tonkhe tive; ngobe wonkhe umhlaba wami. 6 Niyawuba ngumbuso webaphristi, nibe sive lesingcwele.’ Ngulawo-ke emavi lotawufike uwakhulume esiveni saka-Israyeli.” 7 Ngako Mosi wehla wafike wabita bonkhe baholi besive, onkhe lamavi nalemiyalo labeyitfole kuSimakadze wakwetfula kubo. 8 Sonkhe sive saphendvula ngalivi linye, satsi: “Konkhe lokushiwo nguSimakadze siyawukwenta.” Mosi wahamba wayawubikela Simakadze. 9 Simakadze wakhuluma kuMosi, watsi: “Ngitakwehla ngibesefini lelimnyama, khona bantfu batewungiva nangikhuluma nawe, bese bayakwetsemba njalo.” Mosi wase ukutjela Simakadze konkhe lokwakukhulunywe bantfu. 10 Simakadze wakhuluma kuMosi, watsi: “Buyela kubantfu ubatjele kutsi batihlambulule lamuhla nakusasa, bageze tingubo tabo; 11 ngemhlomunye babe sebalungele, ngobe ngalelo langa ngitakwehlela entsabeni iSinayi bonkhe bantfu babuka. 12 Kufanele ujube umnyele lotungeleta intsaba iSinayi, bantfu ubatjele utsi: ‘Caphelani ningenyuki kuya entsabeni, ningawutsintsi ngisho nemnyele wayo; lowo loyawutsintsa lentsaba uyawubulawa. 13 Lowo muntfu kufanele angatsintfwa ngesandla, kodvwa agcotjwe ngematje nome adutjulwe ngebutjoki. Loko niyawukwenta nome ngabe silwane nome ngumuntfu, nimbulale afe.’ Nakukhala licilongo likhala sikhatsi lesidze, bonkhe bantfu kufanele benyuke bete la entsabeni.” 14 Mosi wehla entsabeni waya kubantfu, wafike wabahlambulula, base bageza tingubo tabo. 15 Mosi wakhuluma kubantfu watsi: “Tilungiseleleni lilanga langemhlomunye, ningalali nalomsikati.” 16 Ekuseni ngelilanga lesitsatfu kwaba nekudvuma nemibane, lifu lelimnyama labonakala etikwentsaba, kwase kuvakala licilongo lelakhala kakhulukati. Bonkhe bantfu lapha enkambu betfuka batfutfumela ngenca yekwesaba. 17 Mosi wabahola bantfu waphumela nabo ngaphandle kwenkambu kuyawuhlangabeta Nkulunkulu; bafike bema ngaphansi kwalentsaba. 18 Yonkhe leNtsaba iSinayi yasibekelwa lifu, ngobe Simakadze abesehlele etikwayo ngemlilo. Intfutfu yenyuka njengentfutfu yembutfuma yemlilo; yonkhe intsaba yatamatama. 19 Kukhala kwelicilongo kwaya ngekuya kwandza. Mosi wakhuluma, Nkulunkulu wamphendvula ngelivi.
AUGUST 31–SEPTEMBER 6
UMCEBO LOSEVINI LANKULUNKULU | EKSODUSI 21-22
“Bani Nembono WaJehova Ngekuphila”
(Eksodusi 21:20) “Nangabe indvodza ishaye sigcili nome sigcilikati sayo ngendvuku safa khona lapho, kufanele ihlawuliswe;
it-1-E 271
Kushaya
UmHebheru lobekanesigcili bekavumelekile kutsi asishaye ngendvuku sigcili sakhe kungaba ngulesidvuna nobe lesisikati nangabe leso sigcili singalaleli nobe sivukela. Kodvwa nangabe kwenteka asishaye size sife, lomnikati waso bekufanele ajeziswe. Lomnikati bekanelilungelo lekubhadala imali lenyenti ibe yinhlawulo yesijeziso sakhe, ngoba lesigcili ‘besiyimali yakhe.’ Ngako-ke, indvodza beyingeke itsandze kutsi ilahlekelwe tintfo tayo letiligugu, futsi ihlupheke. Kantsi futsi nangabe sigcili sifa ngemuva kwelilanga linye nobe lamanyenti sishayiwe, bekungeke kwatiwe kahle kutsi sibulewe ngulokushaywa yini nobe ngulokunye nje. Futsi nangabe lesigcili ngemuva kwekushaywa sichubeka siphila kungaba ngemuva kwelilanga linye nobe lamanyenti sishayiwe, lomnikati walesigcili bekungakafaneli ajeziswe.—Eks 21:20, 21.
(Eksodusi 21:22, 23) Nangabe emadvodza atsite ayalwa alimata umfati lotetfwele, wadzimate wonakalelwa sisu, kodvwa yena wangete walimala ndzawo, lona lomlimatile kufanele ahlawuliswe. Inhlawulo itakuya ngekutsi indvodza yalomfati ijubeni; kuye ngekutsi behluleli bona bayayemukela yini leyo nhlawulo. 23 Kodvwa nangabe lomfati ulimele, kufanele kwenanwe kuphila ngekuphila,
lvs-E 95 ¶16
Kuphila Ukutsatsa Njengalokubalulekile Yini, Njengobe Nkulunkulu Enta?
16 Kuphila kwebantfu kubalulekile kuNkulunkulu. Ngisho nekuphila kweluswane lolusengakatalwa kuligugu kuye. Ngaphansi kwemtsetfo waMosi, nangabe umuntfu alimete make lobekatetfwele futsi walima nobe kwafa lomntfwana, Jehova bekabeka loyo muntfu licala lekutsi ungumbulali. Loku kusho kutsi nanobe loku bekwenteke ngesiphosiso, kodvwa bekufe umuntfu futsi kuphila kwaloyo muntfu bekufanele kunanwe, nobe kubhadalwe. (Fundza Eksodusi 21:22, 23.) KuNkulunkulu luswane lolusengakatalwa, kuNkulunkulu kufana nekutsi ngumuntfu lophilako. Kwati leliciniso leli kusenta sivite njani ngekukhipha sisu? Ucabanga kutsi utiva njani nakabona tigidzigidzi tetinswane letisengakatalwa tibulawa minyaka yonkhe?
(Eksodusi 21:28, 29) “Nangabe inkhomo ihlabe umuntfu wafa, kufanele igcotjwe ngematje ibulawe, inyama yayo ingadliwa; kodvwa umnikati kufanele angajeziswa. 29 Kodvwa nangabe inkhomo beyinemkhuba wekuhlabana, nemnikati wayo wacwayiswa ngaloko, kodvwa wangete wayifundzisa, nakwenteka-ke ihlaba umuntfu afe, lenkhomo iyawugcotjwa ngematje ibulawe; nemnikati wayo kufanele abulawe.
w10-ZU 4/15 29 ¶4
Jehova Ufuna Kutsi “Siphephe”
UMtsetfo bewuphindze wente kutsi nesilwane lesifuyiwe sijeziswe nangabe silimete umuntfu. Nangabe inkhomo ihlabe umuntfu wafa, umnikati wayo bekufanele ayibulale leyo nkhomo kuze kuvikelwe labanye. Ngesizatfu sekutsi bekangeke ayidle inyama yayo nobe ayitsengisele labanye lenkhomo kute batidlele, kuyibulala bekusho kulahlekelwa lokukhulu. Asesitsi kuyenteka lenkhomo ibulala umuntfu, kodvwa umnikati walenkhomo angakunaki loko. Bekutawubese kwentekani? Nangabe kwenteka leyo nkhomo seyibulala lomunye umuntfu ngemuva kwesikhatsi, lenkhomo kanye nemnikati wayo bekufanele babulawe. Lomtsetfo bewusita wonkhe umnikati wemfuyo kutsi ayinake imfuyo yakhe futsi acabangisise ngayo.—Eks 21:28, 29.
Kufunisisa Umcebo EVini LaNkulunkulu
(Eksodusi 21:5, 6) Kodvwa nangabe lesigcili sikhuluma ngewaso umlomo sitsi: ‘Ngiyamtsandza umtsengi wami, nemkami, nebantfwabami, angifuni kukhululeka,’ 6 ngako umtsengi waso kufanele asitsatse asimikise kuNkulunkulu endzaweni yekukhonta. Utawumenta eme eceleni kwemnyango nome kwensika yemnyango, abhobose indlebe yaso ngelusungulo. Sesiyawumsebentela simkhonte imphilo yaso yonkhe.
w10-ZU 1/15 4 ¶4-5
Kungani Kufanele Utinikele KuJehova
4 Kutinikela kwebuKhristu kuyintfo lebaluleke kakhulu. Kungetulu nje kwekumane wente sifungo lesingasho lutfo. Kutinikela kusizuzisa kanjani? Kuze sicacise leliphuzu, asesibone indlela kutinikela lokubuzuzisa ngayo buhlobo lobukhona kubantfu. Asesibuke buhlobo lobukhona emkhatsini webangani. Kuze ukujabulele kuba ngumngani wemuntfu lotsite, kufanele wente tintfo letitsite kuloyo muntfu longumngani wakhe. Loko kusho kutinikela, kusho kutiva unesibopho sekwenta bungani benu buchubeke bukhona. Bungani lobuhamba embili lesifundza ngabo eBhayibhelini, bungani lobebukhona emkhatsini waDavide naJonathani. Baze benta sivumelwane sekutsi bebatawuchubeka babangani. (Fundza 1 Samuweli 17:57; 18:1, 3.) Ngisho nobe sebuyimvela kancane bungani bekutinikela kulomunye nalomunye, kodvwa bungani buyacina kakhulu nangabe kunekutinikela kulomunye nalomunye nobe ube nemuva wekuba nesibopho kulomunye nalomunye—Tag 17:17; 18:24.
5 Umtsetfo Nkulunkulu lebekawunike bantfwana baka-Israyeli usitjela ngalobunye buhlobo lobunetinzuzo nangabe umuntfu atinikela. Nangabe sigcili besinenkhosi lelungile futsi sifuna kwenta sicinisekiso sekutsi sitawuhlale singeyayo, besenta sivumelwane lesicinile nayo. LoMtsetfo bowutsi: “Kodvwa nangabe lesigcili sikhuluma ngewaso umlomo sitsi: ‘Ngiyamtsandza umtsengi wami, nemkami, nebantfwabami, angifuni kukhululeka,’ ngako umtsengi waso kufanele asitsatse asimikise kuNkulunkulu endzaweni yekukhonta. Utawumenta eme eceleni kwemnyango nome kwensika yemnyango, abhobose indlebe yaso ngelusungulo. Sesiyawumsebentela simkhonte imphilo yaso yonkhe.”
(Eksodusi 21:14) Kodvwa nangabe umuntfu ahlasele lomunye umuntfu wambulala ngemabomu, nome asabaleke wayawukhosela elatini lami, nibomsusa kulo nimbulale.
it-1-E 1143
Luphondvo
Lamavi laku-Eksodusi 21:14 kungenteka aveta kutsi ngisho nemphristi bekufanele abulawe nangabe abulele, aphindze aveta kutsi ngisho nesento sekubamba timphondvo telilati besingeke simente avikeleke nangabe abulale ngenhloso.—Catsanisa nembhalo wa-1Kh 2:28-34.
Kufundvwa KweliBhayibheli
(Eksodusi 21:1-21) Ema-Israyeli wanike nansi imiyalo lelandzelako: 2 Nawutsenga sigcili lesingumHebheru, siyakukusebentela iminyaka lesitfupha. Ngemnyaka wesikhombisa uyawusikhulula, ngaphandle kwenkhokhelo. 3 Nangabe seta singenamfati, kufanele sihambe singenamfati; nangabe seta sesinemfati, kufanele sihambe nemkaso. 4 Nangabe umtsengi waso asinike umfati, sabe sesitala emadvodzana nemadvodzakati, lomfati nebantfwana akusibo baso, bemtsengi waso. Sona sifanele sihambe sodvwana. 5 Kodvwa nangabe lesigcili sikhuluma ngewaso umlomo sitsi: ‘Ngiyamtsandza umtsengi wami, nemkami, nebantfwabami, angifuni kukhululeka,’ 6 ngako umtsengi waso kufanele asitsatse asimikise kuNkulunkulu endzaweni yekukhonta. Utawumenta eme eceleni kwemnyango nome kwensika yemnyango, abhobose indlebe yaso ngelusungulo. Sesiyawumsebentela simkhonte imphilo yaso yonkhe. 7 “Nangabe indvodza itsengisa indvodzakati yayo kutsi ibe sigcili, akukafaneli sikhululwe njengetigcili letidvuna. 8 Nangabe lendvodzakati itsengiswe endvodzeni lefuna kuyenta umkayo kodvwa lendvodza ingeneliswa ngiyo, lendvodza kufanele ivume kutsi ihlengwe lendvodzakati. Lendvodza ayinalo lilungelo lekuyitsengisa kumuntfu wetive, ngobe ayiketsembeki kulendvodzakati. 9 Nangabe lendvodza ikhetsa lesigcilikati isikhetsela indvodzana yaso, kufanele loyise asitsatse njengendvodzakati yakhe. 10 Nangabe indvodza itsatsa lomunye umfati, kufanele ingasehlisi sabelo salomfati wekucala macondzana nekudla nekwekwembatsa kanye nemalungelo akhe ebufati. 11 Nangabe lendvodza ayitifezi letimfanelo letintsatfu kulomfati, akakhululeke ahambe ngaphandle kwekutsengwa.” 12 “Umuntfu loshaya lomunye umuntfu ambulale, naye kufanele abulawe. 13 Kodvwa nangabe abengakacondzi kumbulala ngekumlalela endleleni, kodvwa kube nguNkulunkulu lomyekelele wawela esandleni sakhe, angabaleka ayewubhaca endzaweni lengitayikhetsa kutsi kube yindzawo yekukhosela. 14 Kodvwa nangabe umuntfu ahlasele lomunye umuntfu wambulala ngemabomu, nome asabaleke wayawukhosela elatini lami, nibomsusa kulo nimbulale. 15 “Loshaya uyise nome unina kufanele abulawe. 16 “Lotfumba lomunye umuntfu entele kumtsengisa nome kumenta sigcili kufanele abulawe. 17 “Localekisa uyise nome unina kufanele abulawe. 18 “Nangabe emadvodza atsite ayalwa, bese lenye ishaya lenye ngelitje nome ngesibhakela, kodvwa ingete yafa, ilimale nje ilale phansi, 19 kodvwa emvakwaloko isukume ihambe ngekudvondvolotela ngendvuku, lena lemshayile ingeke ibe nelicala. Intfo nje, kufanele ikhiphe inkhokhelo yesikhatsi sayo, iyinakekele ize iphile. 20 “Nangabe indvodza ishaye sigcili nome sigcilikati sayo ngendvuku safa khona lapho, kufanele ihlawuliswe; 21 kodvwa nangabe lesigcili selulame ngelilanga linye nome mabili, akukafaneli ijeziswe, ngobe phela lesigcili siyimphahla yayo lendvodza.