Jehova o Hlohonolofalitse Qeto ea ka
Joalokaha ho boletse Samuel B. Friend
MORAO koana ka Phupu 1952 ke ne ke bina ka Moqebelo o mong le o mong bosiu lenaneong le ratoang haholo naheng e ka bophirimela Little Rock, Arkansas. Pontšo ea lihora tse tharo e ne e le eona e ratoang haholo e seng ke babohi feela empa le ba likete ba e mametseng khasong ea seea-le-moea se matla a 50 000-watt sa KLRA. Hona ke pele le thelefishine e hlahisoa karolong eo e ka boroa ea United States.
Bosiung bo bong, eitse ha ke phethela pontšo ea ka, moromuoa oa feme e hatisang ’mino ea MGM (Metro-Goldwyn-Mayer) a nkatamela. A re: “Ke rata u e’o re binela.” ’Me hona moo a ’memela konterakeng ea ho hatisa ’mino e lefang haholo. A bolela hore o shebelletse pontšo ena ka libeke tse ’maloa, le hore o nahana hore ke na le bokamoso khoebong ea ho hatisa ’mino.
Ha ke mo bolella hore ha ke thahaselle, o ile a tšoha. Ka mo hlalosetsa hore ke ne ke le pontšong feela bakeng sa ho ithusa ’na le mosali oa ka tšebeletsong ea nako e tletseng le hore ke ne ke sa rate ho kena haholoanyane lekaleng la ’mino.
Hamorao hona selemong seo, ho ile hoa kenngoa thelefishene Arkansas—mono Little Rock. Mookameli kemisong ea mananeo a nkopa hore ke be motsamaisi oa litšebeletso tsa lenaneo le bulang, lenaneo la ’mino o tsoaka-tsoakaneng. Ke ile ka thaba ’me ka amohela memo eo ka thabo, ke hlalosa hore ke tla thabela ho ba le mosebetsi oa nakoana mono setsing. A re o tla ntsebisa kamor’a lenaneo le bulang.
Lenaneo leo le bulang la hla la atleha. Ka kenyelletsa libapali tse itsebelang ’me le ’na ka bina lipina tse ’maloa. Kamorao ho moo ka botsa hore na nka fumana mosebetsi oo oa nakoana kapa che. A re: “Che, ha ke u batle ka nakoana. Ke u batla ka nako e tletseng.” Kaha o ne a ke ke a sekisetsa tabeng ea ho sebetsa nako e tletseng, ka tlameha ho etsa qeto. Ho ba e mong oa ba pele khasong ea pele ea thelefishene Arkansas e ne e le tebello e lekang. Empa, bonneteng, e ke ke ea bapisoa le ho sebeletsa Ntate oa rōna oa leholimo, Jehova Molimo, tšebeletsong ea nako e tletseng ea bopula-maliboho! Kahoo ka hana mpho eo.
Ha ke bua le mosali oa ka Jean kamor’a pontšo eo, o ne a lumellana le ’na ka botlalo. Bosiung boo ha re khutlela hae, u-ua tseba hore na ho ne ho e-na le eng ka lebokoseng la poso? E ne e le memo ea ho sebeletsa joaloka molebeli oa potoloho, ho etela liphutheho tsa batho ba Jehova ho ea li matlafatsa moeeng. Ka sebele ke ile ka ikutloa hore Jehova o hlohonolofalitse qeto ea ka.
Nako e ’Ngoe ea Qeto
Eo e ne e se qeto ea pele e joalo eo ke tlamehang ho e etsa. Ha ke qeta sekolong se phahameng Mount Ida, Arkansas, ’na le ngoan’eso Fred ra ikopanya le sehlopha sa ’mino sa bophirimela se bitsoang Texas Rangers. Ka lilemo tse ka bang tharo nakong ea ho ea bofelong ba bo-1930, ka tsamaea le sehlopha seo linaheng tse ngata ka boroa. Sehlopha sa rōna sa amohela limemo tse putsang haholo tse tsoang ho ba lokisetsang lihlopha ba hōle joaloka Chicago. Re ile ra hapa moputso oa pele litlholisanong tsa litereke Mississippi le Arkansas, ’me tlholisanong ea Arkansas ka hapa moputso oa pele ke le sebini se hloahloahali sa monna. Kahoo ke ne ke e-na le mosebetsi o tšepisang.
Empa maikutlo a ka a ne a arohane. Ha ke ne ke sa le mocha ka bo-1920, lelapa leso le ne le ile la kopana le baemeli ba Mokhatlo oa Watch Tower. Ha e le hantle, ha ba ne ba etetse sebakeng sa ha rōna limaele tse seng kae ka bophirimela ho Hot Springs, Arkansas, basebeletsi ba tsamaeang (ba neng ba bitsoa batsamai) ba ne ba atisa ho lula heso. Lelapa leso le ne le thabela ho ba mamela ’me ka kakaretso le amohela seo ba se rutang.
Kahoo ha ke ntse ke hōla ke ne ke e-na le tsebo ea motheo ea ’nete ea Bibele. ’Me ke ne ke be ke bue le metsoalle ea ka ka lintho tse builoeng ke basebeletsi bana ba tsamaeang le seo re se balileng lapeng ho Molula-Qhooa, Floyd Garrett e ne e le e mong oa metsoalle ena ea boshanyaneng. Re bile sekolong hammoho bohareng ba bo1930. Floyd o ile a arabela linthong tseo ke neng ke ’molella tsona, ’me ka nako ea teng, a inehela ho Molimo ’me a qala tšebeletso ea nako e tletseng ka 1940. Kajeno o sebeletsa e le molebeli ea tsamaeang.
Joale, nakong ea ha ke ntse ke tsamaea le sehlopha sena sa ’mino, ntate o ne a ee a ’ngolle ka lipuo tseo baena ba tsamaeang ba neng ba li fana naheng ea heso. Joale, qetellong ea 1938, ha re ne re le Jackson, Mississippi, ke ile ka memeloa ho ea mamela puo e rekotiloeng e reng “Tlatsa Lefatše” e neng e fanoe ke mookameli oa Mokhatlo oa Watch Tower, J. F. Rutherford kopanong London, Engelane. Ka sebele hoo hoa hotetsa tlhase ea thahasello e neng e lutse feela ka lilemo. Ke ne ke tseba hore ke tlameha ho etsa qeto. Selemong se latelang ka tsoa sehlopheng sa ’mino ’me ka khutlela hae Arkansas.
Tsoelo Pele ea Moea
’Mino, hammoho le ho tšoasa lihlapi le ho tsoma, joale tsa nka sebaka sa bobeli bophelong ba ka. Lintho tsa moea tsa e-ba le moelelo haholoanyane ha ke qala ho batla ’Muso pele. (Mattheu 6:33) Jehova a fetoha motho oa sebele ho ’na, ’me ke ne ke e-na le cheseho e tukang ea ho mo sebeletsa. Ka inehela ho Jehova ’me ka kolobetsoa ka la 27 Pulungoana, 1939, nōkaneng e metsi a batang ea Arkansas. ’Mѐ o ile a kolobetsoa hang kamorao ho moo.
Ke ile ka reka koloi e nang le lilemo tse 11 ka R100, ’me ka Pulungoana 1940, ka kenela tšebeletso ea nako e tletseng ea bopula-maliboho mathōkong a Arkansas. Leo ebile letsatsi le thabisang hakaakang! Tsela ea ka bophelong e ne e hlakile, ’me ke ne ke ikutloa hore Jehova o-oa ntšehetsa ’me ke hona hoo e leng hoa bohlokoa.
Matsatsing ao, ho batla ba kang linku mathōkong a Hot Springs ho ne ho se bonolo. Ho ne ho hlokahala ho khanna ho hoholo litseleng tse lerōle, ho tsela linōkana, le ho tsamaea tseleng ea likariki e lerōle ho ea fihla matlong a qalikaneng. Ke ne ke fapanyetsana libuka tsa Bibele ka litholoana, meroho, likhoho, mahe, lijo tse kentsoeng makotikoting le tse ling. Ke sa ntse ke nka liphihlelo tseno e le tsa bohlokoa.
Mathata Nakong ea Lilemo tsa Ntoa
Ha United States e kena Ntoeng ea II ea Lefatše ka 1941, Lipaki tsa Jehova li ne li hanyetsoa hohle ka lebaka la ho se nke lehlakore hoa tsona. (Esaia 2:4) Ho ne ho theiloe maquloana a khahlanong le tsona hohle ka hare ho naha, ’me likete tsa Lipaki tse nyenyane li ile tsa kenngoa teronkong. Le hoja ke ile ka amohela karete ea boitsebiso ea 4-D ke le moruti, ke ile ka thulana le khanyetso e tšabehang, ho akarelletsa le ho sokeloa hoa bophelo ba ka.
Monna e mong a ntšupile ka sethunya se sekhutšoanyane, a re: “Tsoa ka hare ho setša sa ka pele ke thunya.” O ile a ntlhokomela hore ke Paki ha ke atamela ntlo ea hae. Leha ho sa hlokahale hore ke cho, ka tsamaea ke sa tsila-tsile. Hape ho ne ho e-na le monna e mong eo ke neng ke ithuta le eena ea ileng a ntemosa hore o utloetse ka motho e mong ka bochabela ho motse ea neng a rerile ho mpolaea ha ke fihla ha hae.
Likhoeli tse seng kae hamorao ha ke le sebakeng seo, ke ile ka amoheloa ke mosali oa lelapa ’me ka qala ho letsa polata ea karalefomo ea puo ea Bibele ka Moena Rutherford. Ha polata e ntse e lla, monna a kena ’me a ema pakeng tsa ka le lemati, a ntša thipa ea hae. A mpotsa hore na mosebetsi oa ka ke eng empa joale a sa ntumelle ho hlalosa. A ntse a nkōma ka thipa, a re, “Na u tla lumelisa folaga kapa u tla loana sesoleng?” Ka pelepele ka hopola temoso ea motsoalle oa ka ’me ka ipotsa hore na ke tla arabela joang.
Ka botsa motšoari enoa oa thipa, “U ne u tla ikutloa joang haeba motho e mong a u qosa ka hore u tšehetsa Bonazi?” Ka ho khopeha, ka tsoela pele: “Ha ke tšehetse Hitler joaloka uena. Seo ke se thahasellang feela ke ho thusa batho ho utloisisa Bibele.” Ka tsela e ’ngoe karabelo eo ea thotofatsa monna eo, ’me ka khona ho tsamaea ke sireletsehile. Ha ke tsamaea, ka leboha Jehova bakeng sa tšireletso ea hae le bakeng sa ho bea mantsoe a nepahetseng molomong oa ka.
Ketsahalong e ’ngoe, ke ne ke ntse ke letsetsa monna e mong polata ea puo ea Bibele ha ke hlokomela hore ho na le ho phoso. Sefahleho sa hae sa hoama, ’me a hla a pulufala. Empa a ’na a mamela. Ha puo eo e felile, ka botsa ke sa tsotelle hore na o e ratile joang. A khutsa ’me a arabela: “Lekhetlo la pele ke ile ka nahana hore ke Lipaki tsa Jehova, ’me ke ne ke tlilo u bolaea.” Ka mo babaletsa ho utloa taba pele a ahlola eaba ke mo fa polelo e ngotsoeng ’me ka tsamaea. Ke ne ke batla hore a tsebe hore na ke mang empa feela kamor’a hore ke tsamaee.
Ho ile hoa theoa phutheho e ncha Bonnerdale moo ke hōletseng teng. Hoba ke sebeletse ke le mohlanka oa sehlopha, kapa phutheho, ka lilemo tse peli ’me ke bona sehlopha se hōla ho ba bahoelehetsi ba 17, ka kōpuoa ke molebeli ea tsamaeang hore ke fallele Hot Springs ’me ke sebeletse ke le molebeli oa phutheho. Hona ke ho entse ka 1942. Ho kopanela le baena ba hōlileng tsebong le lilemong mono e bile ho molemo haholo khōlong ea ka ea moea.
Matsatsing ao, Jehova o ile a mpha lintho tseo ke li hlokang ka litsela tse ngata. Ka lekhetlo le leng ke kile ka hloka R10 ho ea nchafatsa lengolo la koloi ea ka. Ka rapela Jehova ka hona eaba ke tsoela tšebeletsong. Hona hoseng hoo ka amohela monehelo o sa qeloang oa eona R10 hantle!
Tšebeletso ea Bethele
Ka 1944 ke ile ka abeloa Joliet, Illinois ke le pula-maliboho ea khethehileng. Ha ke ntse ke le moo, hoa hlaha sehlooho se seng ho Informant (hona joale Tšebeletso ea Rōna ea ’Muso) se buang ka tšebeletso ea Bethele Brooklyn, New York. Ka etsa qeto ea ho etsa kōpo ’me ka amoheloa.
Ha ke fihla Bethele ka Tlhakubele 1945, ho ne ho e-na le ba ka bang 230 lelapeng la ntlo-khōlō ea lefatše Brooklyn ha ho bapisoa le ba fetang 2 500 kajeno! Ka lilemo tse hlano ke ile ka thabela ho sebetsa libakeng tse sa tšoaneng, ho akarelletsa Lefapheng la Tšebeletso. Joale ka letsatsi le leng Moena Knorr, mookameli oa Mokhatlo, a mpitsetsa ofising ea hae.
A re: “U khethetsoe ho ba motsamaisi oa setsi sa khaso ea seea-le-moea sa Mokhatlo WBBR.” Ke ne ke sa kholoe.
Ka re: “Ha ke tsebe letho ka ho tsamaisa setsi sa khaso ea seea-le-moea.”
A botsa: “U ne u atisa ho letsa ho se seng, na ha ho joalo?”
Ka ipelaetsa: “Empa hoo ho fapane le ho se tsamaisa.”
Moena Knorr a nkhothaletsa ho amohela kabelo eo, ’me ka lumela ho etsa sohle se matleng a ka. E ne e hlile e le phephetso empa hape e le thabo le tokelo. Litho tse fetang 90 tsa lelapa la Bethele li ne li tlameha ho ba mananeong a sa tšoaneng beke e ’ngoe le e ’ngoe. Kemiso e ncha e ne e lokela ho ba le karolo ea 65 lekholong ea ’mino o hatisitsoeng, ho akarelletsa le lenaneo la metsotso e 15 ea ’mino oa ka beke ka ’ngoe. Nako e setseng kaofela e ne e neheloa lipuong tsa Bibele, lithutong tsa Bibele, ho arabela lipotso tsa Bibele, le mekhoa e meng ea ho nehelana ka boitsebiso ba Bibele, hammoho le phatlalatso ea litaba le boitsebiso ka tšireletseho ea sechaba.
Ho Kolobetsa Ntate
Ha ke ne ke le phomolong ho tloha Bethele lehlabuleng la 1950, ke bile le thabo e ikhethang ea ho kolobetsa ntate oa ka! Ka lilemo tse 27 o ne a ntse a bala lingoliloeng tsa Mokhatlo, empa ho mo nkile lilemo tse ngata ho amohela ka botlalo hore Jehova o sebelisa mokhatlo o hlophisitsoeng oo ka oona A ntšang linnete tsa Hae. (Mattheu 24:45-47) Ka nako e ’ngoe Ntate, o ne a sa lumele hore Molimo o teng. Hobane’ng?
Ha ngoan’eso Jim ea lilemo li 13 a e-shoa, moruti e mong o ile a bolela hore o ile liheleng tse chesang hobane moshanyana eo o ne a sa kene kereke. Hona hoa tsielehisa Ntate. A re: ‘Ke hobane’ng ha ke lokela ho rapela molimo o khopo le oo e leng mohlokofatsi?’ O ne a nahana hore se boletsoeng ke moruti se ka Bibeleng. Kahoo a fetoha ea sa lumeleng boteng ba Molimo. Empa tumelo ea hae ho Molimo e ile ea tsosolosoa ha, puisanong ea hae ea pele le Seithuti sa Bibele (Paki ea Jehova), Paki e mo kholisa ka Bibele hore lihele hase sebaka sa tlhokofatso empa ke lebitla le tloaelehileng la batho.
Lenyalo
Ka 1952 ka tobana le qeto e ’ngoe. ’Na le Jean Mylton, pula-maliboho e chesehang, ra etsa qeto ea ho nyalana. Motho e mong a botsa Jean hore na o rerile eng bakeng sa kamoso, eaba o hlalosa hore kaha ka nako eo ho ne ho se tokisetso ea ho tlisa basali Bethele, re ne re il’o bula maliboho Little Rock, Arkansas. Motho eo a botsa: “Le ka ea moo joang ha le se na letho la lintho tse bonahalang?”
Ke ’nete, re ne re se na chelete e ngata, kaha ke ne ke le tšebeletsong ea nako e tletseng ka lilemo tse 12 ’me Jean tse 7. Motho eo a re khothaletsa ho sebetsa likhoeli tse tšeletseng e le hore re ka “reka koloi le ho boloka hoo e ka bang [R1 200].” Ha Jean a mpotsa ka hona, ka re: “Re tseba joang hore re ke ke ra khona—ha re e-so ho leke. Haeba ho hlokahala, re ka tsoa hamorao ’me ra sebetsa ka nako e tletseng, empa ha re ke re ho leke pele.”
Ho makaleng hoa rōna, ra amohela koloi le R1 200 hantle e le limpho tsa lechato. Jehova o ne a tseba hore rea e hloka, ’me a fana ka eona hobane re ile ra etsa qeto ea ho lula mosebetsing oa nako e tletseng. (Malakia 3:10) Re ile ra bula maliboho ka likhoeli tse seng kae, ’me hamorao ka memeloa mosebetsing oa potoloho 1953, ’me selemong se latelang re ile ra memeloa Sekolong sa Bibele sa Gileade sa Watchtower. Hoba re fete lihlahlobo Jean a tsamaisana le ’na mosebetsing oa setereke ka lilemo tse peli.
Tšebeletso Linaheng Lisele le Ho Khutlela Bethele
Ka 1957 re ne re sebeletsa Pasco, Washington, ha monna oa poso a re tlisetsa lengolo le khethehileng le tsoang Ofising ea Mookameli, Ka ikōpa ho baena bakeng sa seboka sa tšebeletso, ’me ’na le Jean ra kena phaposing e ’ngoe ’me ra bula lengolo lena. Re ne re memeloa ho ea Mexico, ’me ke ne ke kōpuoa ho ea sebeletsa ke le molebeli oa lekala. Ke ne ke tšohile! Re ne re sa tsebe puo ea Sepanishe, ’me ke ne ke tseba hanyenyane ka mosebetsi oa lekala. Empa re ne re tšepile Jehova, ’me ka sebele re ne re e hloka. Tšimo e ne e le khōlō ’me ho ne ho hlokahala tlhopiso e khōlō, empa baena ba moo ba ne ba ithaopa, ’me Jehova a hlohonolofatsa mosebetsi.
Kamor’a ho sebeletsa ka lilemo Mexico, ka boetse ka fuoa monyetla oa ho ba Sekolong sa Gileade New York. Kamor’a thupelo, ’na le Jean ra fuoa kabelo e ncha, mosebetsi oa potoloho Guatemala. Jean a ba le mathata a bophelo, hamorao ra khutlela United States moo ke ileng ka sebeletsa mosebetsing oa ho tsamaea. Ka lilemo tse ’maloa ka ruta lihlopha tsa libeke tse peli tsa Sekolo sa Tšebeletso ea ’Muso bakeng sa baholo. Qetellong, ra kenela tšebeletso ea Bethele Brooklyn, ’me esale re le sebakeng sena se hlohonolofalitsoeng ka ho fetisisa ho tloha ka nako eo.
Kahoo ke mona ke lilemo li 69, ’me ke thabetse litokelo tse ngata tse sa ntšoanelang tšebeletsong ea nako e tletseng ka lilemo tse fetileng tse 45. Nka bolela hore Jehova o molemo ’me mahlohonolo a hae a enne. Jean, mosali oa ka ea tšepahalang nakong ea lilemo tse 34 tse fetileng, e bile tlhohonolofatso e enneng ka ho khetheha ho ’na. Kea tseba hore Jehova a ka hlohonolofatsa ba banyenyane hammoho le ba baholo, ’me ke ananetse mahlohonolo a ka ke le e monyenyane. (Pesaleme ea 115:13) Ke qeto ea ka le takatso ea ka ho ’na ke sebeletsa Molimo oa rōna o moholo le o lerato Jehova ka tsela leha e le efe eo a re supisang eona, thorisong le tlotlisong ea hae.
[Ntlha e qolotsoeng leqepheng la 25]
Ka botsa motšoari oa thipa: “U ne u tla ikutloa joang haeba motho e mong a ne a u qosa ka hore u tšehetsa Bonazi?”
[Setšoantšo se leqepheng la 23]
Sam Friend ka letsohong le letona, thahasellong ea hae ea pele ea ’mino
[Setšoantšo se leqepheng la 24]
Ho nehelana ka Molula-Qhooa seterateng Hot Springs, Arkansas, 1942
[Setšoantšo se leqepheng la 26]
Sam Friend le Mofumahali oa hae Jean kajeno