“Sebeletsang, e Seng Lijo Tse Senyehang”
JOALOKAHA HO BOLETSE DAVID LUNSTRUM
’Na le mor’eso Elwood re ne re le holimo bophahamong ba limithara tse fetang tse robong, re penta letšoao le lecha mohahong oa fektheri ea Watchtower. Lilemo tse ka bang 40 hamorao, le ntse le le teng moo, le phehella: “BALA LENTSOE LA MOLIMO BIBELE E HALALELANG LETSATSI LE LETSATSI.” Beke ka ’ngoe, batho ba likete ba bona letšoao lena ha ba tšela Borokho ba Brooklyn bo tummeng.
SEO ke se hopolang ho tloha bongoaneng se akarelletsa letsatsi leo liaparo li neng li hlatsuoa ka lona lapeng. Ka 5:00 hoseng, ’Mè e ne eba o se a tsohile, a hlatsoa liaparo tsa lelapa leso le leholo, ’me Ntate e ne eba o se a itokisetsa mosebetsi. Ba ne ba e-ba le e ’ngoe ea lipuisano tsa bona tse chesang, Ntate a pheha khang ka hore motho ka tsela e itseng o bile teng ka ho iphetola ha lintho ka lilemo tse limilione, ’me ’Mè eena a qotsa Bibeleng ho paka hore batho ba bōpiloe ka ho toba ke Molimo.
Esita leha ke ne ke sa le lilemo li supileng feela, ke ile ka hlokomela hore ’Mè o ne a bua ’nete. Le hoja ke ne ke rata Ntate, ke ne ke lemoha hore tumelo ea hae e ne e se na tšepo bakeng sa bokamoso. ’Mè o ne a tla thaba hakaakang ho tseba hore lilemo tse ngata hamorao, bara ba hae ba babeli ba ile ba penta letšoao le neng le khothaletsa batho ho bala Bibele, buka eo a neng a e rata hakaale!
Empa ke iketa pele. Ho tlile joang hore ke fumane mosebetsi o khethehileng hakaalo? Ho hlokahala hore ke khutlele morao selemong sa 1906, lilemo tse tharo pele ke hlaha.
Mohlala oa ’Mè o Tšepahalang
Ka nako eo ’Mè le Ntate ba ne ba sa tsoa nyalana ’me ba lula tenteng Arizona. Seithuti sa Bibele, e leng kamoo Lipaki tsa Jehova li neng li bitsoa kateng ka nako eo, se ile sa eta ’me sa fa ’Mè sehlopha sa libuka tse ngotsoeng ke Charles Taze Russell, tse nang le sehlooho se reng Studies in the Scriptures. Ha aa ka a robala bosiu bohle a ntse a li bala ’me kapele o ile a hlokomela hore ena ke ’nete eo a neng a ntse a e batla. O ne a sitoa ho emela Ntate hore a khutle moo a neng a il’o batla mosebetsi teng.
Ntate le eena o ne a sa khotsofalla seo likereke li neng li se ruta, ka hona ka nako e itseng o ile a amohela linnete tsena tsa Bibele. Leha ho le joalo, hamorao o ile a itsamaela tseleng ea hae ea bolumeli a ba a thatafaletsa ’Mè ho tsoela pele borapeling ba ’nete. Empa ’Mè ha aa ka a khaotsa ho hlokomela litlhoko tsa nama esita le tsa moea tsa bana ba hae.
Ha ke sa tla lebala ha ’Mè a ne a theohela mokatong oa pele, ka mor’a ho sebetsa ka thata letsatsi lohle, e le hore a ka re balla karolo ea Bibele kapa a arolelana le rōna ntho e ’ngoe ea bohlokoa ea moea. Ntate le eena o ne a sebetsa ka thata, ’me ha ke e-ba moholoanyane, o ile a nthuta mosebetsi oa ho penta. E, Ntate o ile a nthuta ho sebetsa, empa joalokaha Jesu a ile a ruta, ’Mè o ile a nthuta seo ke lokelang ho se sebeletsa, ‘lijo tse sa senyeheng.’—Johanne 6:27.
Qetellong lelapa leso le ile la lula toropong e nyenyane ea Ellensburg naheng ea Washington, e bohōle ba lik’hilomithara tse 180 ka bochabela ho Seattle. Ha rōna bana re qala ho kopanela libokeng tsa Liithuti tsa Bibele le ’Mè, re ne re kopanela malapeng. Banna bohle ba ile ba lahla sehlopa sa rōna sa ho ithuta ha ho hatisoa tlhokahalo ea tšebeletso ea ntlo le ntlo. Empa le ka mohla ’Mè ha aa ka a qea-qea. Sena se ile sa etsa hore ke be le maikutlo a sa tloheng a hore kamehla ke tšepe tataiso ea mokhatlo oa Jehova o hlophisitsoeng.
Qetellong Ntate le ’Mè ba ile ba e-ba le bana ba robong. Ke ile ka hlaha ka la 1 October, 1909, ke le ngoana oa bona oa boraro. Kaofela ha rōna ba tšeletseng re ile ra etsisa mohlala o motle oa ’Mè ’me ra ba Lipaki tsa Jehova tse chesehang.
Boinehelo le Kolobetso
Pejana ke e-ba lilemo tse 20, ke ile ka inehela ho Jehova, ’me ka ho tšoantšetsa ka kolobetso ea metsing ka 1927. Re ile ra kolobeletsoa Seattle mohahong oa khale oo pele e neng e le kereke ea Baptiste. Kea thaba hore ebe ba ne ba tlositse tora ea khale ea tšepe ea kereke. Re ile ra felehetsoa ho theosa ho ea fihla letamong le mokatong o ka tlaase-tlaase moo re ileng ra fuoa liaparo tse telele tse ntšo hore re li apare. E ne eka re ea lepatong.
Ke ne ke boetse ke le Seattle likhoeling tse seng kae hamorao, ’me nakong ena ke ile ka latsoa mosebetsi oa ho paka ka ntlo le ntlo ka lekhetlo la pele. Ea neng a etella pele o ile a ntaela, “U pake ka lehlakoreng lena la seterata, ’me ’na ke tla paka ka lehlakoreng lane.” Ho sa tsotellehe ho tšoha ha ka, ke ile ka tsamaisetsa mosali e mong ea mosa haholo lihlopha tse peli tsa libukana. Ke ile ka tsoela pele ka tšebeletso ea ntlo le ntlo ha ke khutlela Ellensburg, le hona joale, hoo e ka bang lilemo tse 70 hamorao, tšebeletso e joalo e ntse e le thabo e khōlō ho ’na.
Tšebeletso Ntlo-khōlō ea Lefatše
Nako e seng kae ka mor’a moo, motho ea neng a ile a sebeletsa Bethele ea Brooklyn, ntlo-khōlō ea lefatše ea Mokhatlo oa Watch Tower, o ile a nkhothaletsa ho ithaopela ho sebeletsa moo. Nakoana ka mor’a puisano ea rōna, ho ile ha hlaha tsebiso makasineng ea Molula-Qhooa e neng e tsebisa hore thuso ea hlokahala Bethele. Ka hona ke ile ka etsa kōpo. Ha ke sa tla lebala thabo eo ke ileng ka ba le eona ha ke ne ke amohela lengolo la hore ke e’o sebeletsa Bethele ea Brooklyn, New York, ka la 10 March, 1930. Kahoo ke ile ka qala tšebeletso ea ka ea nako e tletseng ea ho sebeletsa ‘lijo tse sa senyeheng.’
Motho e mong a ka ’na a nahana hore ka lebaka la phihlelo ea ka ke le mapentane, ke ne ke tla abeloa ho penta ho hong. Ho e-na le hoo, mosebetsi oa ka oa pele e ile ea e-ba ho sebetsa mochining o kopanyang libukana fekthering. Le hoja e ne e le mosebetsi o tsoafisang haholo, ke ile ka o thabela ka lilemo tse ka holimo ho tse tšeletseng. Mochine o moholo o hatisang oa rotary oo ka tsela e bontšang kameho e lerato re neng re o bitsa sekepe sa ntoa sa khale o ne o hatisa libukana tse neng li romeloa tlaase ka lebanta le tsamaisang lintho ho ea mokatong oa rōna o ka tlaase. Re ne re thabela ho bona hore na ebe re ka kopanya libukana ka lebelo le lekanang le leo re li amohelang ka lona ha li e-tsoa sekepeng sa ntoa.
Ka mor’a moo ke ile ka sebetsa mafapheng a ’maloa, ho akarelletsa le leo ho lona re neng re etsa likeramafono. Re ne re sebelisa mechine ena ho letsetsa beng ba matlo melaetsa ea Bibele e hatisitsoeng. Keramafono e shebileng holimo e ile ea qaptjoa le ho etsoa ke baithaopi lefapheng la rōna. Keramafono ena e ne e sa letse melaetsa e rekotiloeng esale pele feela empa hape e ne e e-na le likarolo tse khethehileng bakeng sa ho beha libukana mohlomong le sandwich. Ke bile le tokelo ea ho bontša hore na sesebelisoa sena se secha se sebetsa joang kopanong ea Detroit, Michigan, ka 1940.
Leha ho le joalo, re ne re etsa ho fetang ho qapa mechine. Re ne re boetse re etsa liphetoho tsa bohlokoa moeeng. Ka mohlala, Lipaki tsa Jehova li ne li qhoaela sepele se nang le sefapano le korone. Empa re ile ra utloisisa hore Jesu o ile a bolaeloa thupeng e otlolohileng, e seng sefapanong. (Liketso 5:30) Kahoo re ile re khaotsa ho qhoaela lipele tsena. Ke bile le tokelo ea ho tlosa metsu lipeleng tsena. Hamorao khauta ea tsona e ile ea qhibilisoa ’me ea rekisoa.
Le hoja re ne re e-na le kemiso e phathahaneng ea mosebetsi oa matsatsi a mahlano le halofo beke ka ’ngoe, re ne re kenella tšebeletsong ea Bokreste ka mafelo-beke. Ka letsatsi le leng, ba 16 ho rōna ba ile ba tšoaroa ’me ba koalloa teronkong Brooklyn. Hobane’ng? Ha e le hantle, mehleng eo re ne re nka hore bolumeli bohle ke ba bohata. Kahoo re ne re nka matšoao ao ka lehlakoreng le leng a neng a ngotsoe, “Bolumeli ke Leraba le Khoebo ea Bomene-mene” ’me ka ho le leng a ngotsoe “Sebeletsang Molimo le Kreste Morena.” Re ile ra koalloa teronkong ka lebaka la ho nka matšoao ana, empa Hayden Covington, ’muelli oa molao oa Mokhatlo oa Watch Tower, o ile a re lokolla ka beile. Ka nako eo linyeoe tse ngata tse amang bolokolohi ba borapeli li ne li buuoa Lekhotleng le ka Holimo-limo la United States, ’me ho ne ho thabisa ho ba Bethele le ho ikutloela litlaleho tse mabapi le litlhōlo tsa rōna.
Qetellong ke ile ka abeloa mesebetsi e ileng ea etsa hore ke sebelise phihlelo ea ka ea ho penta. Staten Island, e ’ngoe ea litoropo tse hlano tsa New York City, re ne re e-na le seteishene sa rōna sa seea-le-moea WBBR. Litora tsa seteishene sena sa seea-le-moea li ne li le bophahamo ba limithara tse ka holimo ho 60, ’me li ne li e-na le lisete tse tharo tsa mehala ea tšepe. Ke ne ke lula lepolankeng le bolelele ba lisentimithara tse 90 le bophara ba lisentimithara tse 20 mosebetsi-’moho a ’nyollela holimo. Ha ke lutse moo ke phahametse lefatše haholo setulong seo se senyenyane, ke ne ke penta mehala ena ea tšepe le litora. Ba bang ba ile ba mpotsa hore na re ne re sa rapele haholo ha re ntse re etsa mosebetsi oo!
Mosebetsi oa lehlabula oo nke keng ka hlola ke o lebala e ne e le oa ho hlatsoa lifensetere le ho penta mabota a ka tlas’a lifensetere tsa mehaho ea fektheri. Re ne re o bitsa nako ea rōna ea phomolo ea lehlabula. Re ne re emisa sekafole sa rōna sa lehong ’me ka liropo tse fasitseng lehong, re ikhulela holimo le tlaase mohahong oa mekato e robeli.
Lelapa le Tšehetsang
Ntate o ile a shoa ka 1932, ’me ke ile ka ipotsa hore na ke lokela ho ea hae ke e’o thusa ho hlokomela ’Mè. Ka hona pele ho lijo tsa motšehare ka letsatsi le leng, ke ile ka beha lengolo tafoleng eo Mor’eso Rutherford, mopresidente oa Mokhatlo a neng a lula ho eona. Ka lona ke ne ke kōpa ho bua le eena. Ha a lemoha kameho ea ka a bile a hlokomela hore ke na le barab’eso le baralib’eso ba ntseng ba le lapeng, o ile a botsa, “Na u rata ho lula Bethele ’me u etse mosebetsi oa Morena?”
Ke ile ka arabela: “Ka sebele kea rata.”
Ka hona o ile a etsa tlhahiso ea hore ke ngolle ’Mè ke bone hore na o lumellana le qeto ea ka ea ho lula. Ke ile ka etsa joalo, ’me ha a araba o ile a bontša hore o lumellana le qeto ea ka ka ho feletseng. Ka sebele ke ile ka ananela mosa oa Mor’eso Rutherford le keletso ea hae.
Ha ke ntse ke le Bethele ka lilemo tse ngata, ke ne ke ngolla lelapa leso khafetsa le ho ba khothaletsa ho sebeletsa Jehova, joalokaha ’Mè a ne a nkhothalelitse. ’Mè o ile a shoa ka July 1937. E ne e bile mohloli o mokaakang oa khothatso lelapeng leso! Bao e sa kang ea e-ba Lipaki ke feela mor’eso le morali’eso ba baholo ho ’na, e leng Paul le Esther, le morali’eso e monyenyane Lois. Leha ho le joalo, Paul o ne a le molemo mosebetsing oa rōna a ba a fana ka setša seo ho sona re ileng ra haha Holo ea rōna ea ’Muso ea pele.
Ka 1936 morali’eso Eva e ile ea e-ba pula-maliboho, kapa ’moleli oa nako e tletseng. Selemong sona seo o ile a nyaloa ke Ralph Thomas, ’me ka 1939 ba ile ba abeloa mosebetsi oa ho tsamaea ka morero oa ho sebeletsa liphutheho tsa Lipaki tsa Jehova. Hamorao ba ile ba fallela Mexico, moo ba ileng ba qeta lilemo tse 25 ba thusa mosebetsing oa ’Muso.
Ka 1939 baralib’eso Alice le Frances le bona ba ile ba kenela tšebeletso ea bopula-maliboho. E bile thabo e kaakang ho bona Alice a sebetsa k’haontareng kopanong ea St. Louis ka 1941 a bontša kamoo thepa ea keramafono eo ke neng ke ile ka kopanela ha e etsoa e sebetsang kateng! Le hoja Alice a ne a tlameha ho khaotsa ho bula maliboho ka linako tse ling ka lebaka la boikarabelo ba lelapa, ka kakaretso o qetile lilemo tse ka holimo ho 40 tšebeletsong ea nako e tletseng. Frances o ile a kena Sekolo sa Bibele sa Gileade sa Watchtower ka 1944 ’me a sebeletsa e le moromuoa ka nako e itseng Puerto Rico.
Joel le Elwood, bao ka bobeli e leng bana ba ho fela ka lapeng, e ile ea e-ba bo-pula-maliboho Montana mathoasong a bo-1940. Joel o lutse e le Paki e tšepahalang ’me hona joale o sebeletsa e le mohlanka ea sebeletsang. Elwood o ile a sebeletsa le ’na Bethele ka 1944, a nthabisa pelo. O ne a le ka tlaase ho lilemo tse hlano ha ke tloha hae. Joalokaha ho bontšitsoe pejana, re ile ra sebetsa hammoho ra penta letšoao lane le mohahong oa fektheri, “Bala Lentsoe la Molimo Bibele e Halalelang Letsatsi le Letsatsi.” Ke ne ke atisa ho ipotsa hore na ke batho ba bangata hakae ba boneng letšoao leo ho theosa le lilemo ba ileng ba khothaletsoa ho bala Libibele tsa bona.
Elwood o ile a sebeletsa Bethele ho fihlela ka 1956 ha a nyala Emma Flyte. Ka lilemo tse ngata Elwood le Emma ba ile ba sebetsa hammoho tšebeletsong ea nako e tletseng, ba sebeletsa ka nakoana Kenya, Afrika esita le Spain. Elwood o ile a hlaseloa ke kankere a ba a shoela Spain ka 1978. Emma o setse Spain mosebetsing oa bopula-maliboho ho fihlela hona joale.
Lenyalo le Lelapa
Ka September 1953, ke ile ka tloha Bethele ho ea nyala Alice Rivera, pula-maliboho ea Phutheho ea Brooklyn Center eo ke neng ke kopanela ho eona. Ke ile ka tsebisa Alice hore ke na le tšepo ea leholimo, empa o ne a ntse a thahasella ho nyalana le ’na.—Bafilippi 3:14.
Ka mor’a lilemo tse 23 ke lula Bethele, e bile phetoho e khōlō ho qala mosebetsi oa boipheliso ke le mapentane e le hore ’na le Alice re ka ba mosebetsing oa bopula-maliboho. Kamehla Alice o ne a ntšehetsa, esita leha ka mabaka a bophelo a ile a tlameha ho khaotsa ho bula maliboho. Ka 1954 re ne re lebeletse ngoana oa rōna oa pele. Ha aa ka a beleha hantle, le hoja mora oa rōna, John, a ile a phela hantle. Alice o ile a lahleheloa ke mali a mangata haholo nakong eo a neng a beleha ka thipa hoo lingaka li neng li sa nahane hore o tla phela. Ka nako e ’ngoe ba ne ba sitoa le ho utloa hore na pelo e sa ntse e otla. Empa bosiu bo ile ba e-sa a ntse a phela ’me ka mor’a nako e itseng a hlaphoheloa ka ho feletseng.
Lilemo tse seng kae hamorao, ha ntate oa Alice a e-shoa, re ile ra fallela ka ntle-ntle Long Island e le hore re ka lula le ’mè oa hae. Kaha re ne re se na koloi, ke ne ke tsamaea ka maoto kapa ke palama bese le lipalangoang tse tsamaeang ka tlas’a lefatše. Ka mokhoa oo ke ne ke khona ho tsoela pele mosebetsing oa bopula-maliboho le ho phelisa lelapa la ka. Thabo ea tšebeletso ea nako e tletseng e ’nile ea feta hōle boitelo leha e le bofe. Ho thusa batho—ba joaloka Joe Natale, ea ileng a tela mosebetsi o molemo oa baseball hore e be Paki—e bile e ’ngoe ea litlhohonolofatso tsa ka tse ngata.
Ka 1967, ha maemo a ntse a mpefala sebakeng sa New York, ke ile ka etsa qeto ea ho khutlisetsa Alice le John motseng oa heso oa Ellensburg ho ea lula teng. Hona joale ke fihlela hore hoa putsa ho bona litloholo le litloholoana tsa ’Mè tse ngata hakana li kopanela tšebeletsong ea nako e tletseng. Tse ling li bile li sebeletsa Bethele. John hammoho le mosali oa hae le bana le bona ba sebeletsa Jehova ka botšepehi.
Ka masoabi, ke ile ka lahleheloa ke mosali oa ka ea ratoang, Alice, lefung ka 1989. Ho lula ke tšoarehile tšebeletsong ea nako e tletseng ho nthusitse ho mamella tahlehelo ena. Hona joale ’na le morali’eso Alice re thabela ho bula maliboho hammoho. Ho molemo hakaakang ho boela re lula ntlong e le ’ngoe le ho iphumana re tšoarehile mosebetsing ona oa bohlokoa ka ho fetisisa!
Nakong ea selemo ka 1994, ke ile ka etela Bethele ka lekhetlo la pele lilemong tse ka bang 25. E bile thabo e kaakang ho bona bongata ba bao ke neng ke sebetsa le bona lilemong tse 40 tse fetileng! Ha ke ne ke e-ea Bethele ka 1930, ba 250 e ne e le litho tsa lelapa lena, empa kajeno lelapa la Bethele le Brooklyn le na le ba ka holimo ho 3 500!
Ho Matlafatsoa ke Lijo Tsa Moea
Hangata ke otlolla maoto esale hoseng ho sika le Nōka ea Yakima e pel’a lehae la rōna. Ha ke le moo nka bona Thaba ea Rainier e khōlō haholo e koahetsoeng ke lehloa e bophahamo ba limithara tse 4 300. Ho na le lintho tse phelang tse hlaha tse ngata. Ka linako tse ling ke bona khama, ’me ka e ’ngoe ka bona mofuta oa khama o bitsoang elk.
Linako tsena tsa ho khutsa, tsa ho ba boinotšing li ’nolofaletsa ho thuisa ka litokisetso tsa Jehova tse hlollang. Ke rapella matla a ho tsoela pele ho sebeletsa Molimo oa rōna, Jehova ka botšepehi. Hape ke rata ho bina ha ke ntse ke otlolla maoto, haholo-holo pina e reng “Ho Thabisa Pelo ea Jehova,” eo mantsoe a eona a reng: “Molimo, re entse kano Ea ho u rata haholo. Hoba ka ho etsa joalo, Re tla u thabisa pelo.”
Kea thaba hore ebe ke ile ka khetha ho etsa mosebetsi o thabisang pelo ea Jehova. Ke rapela hore ke tsoele pele ho etsa mosebetsi ona ho fihlela ke amohela moputso oa leholimo o tšepisitsoeng. Ke lakatsa hore tlaleho ena e mpe e susumetse ba bang hore le bona ba sebelise bophelo ba bona bakeng sa ho ‘sebeletsa lijo tse sa senyeheng.’—Johanne 6:27.
[Litšoantšo tse leqepheng la 23]
Elwood o penta letšoao le reng “BALA LENTSOE LA MOLIMO BIBELE E HALALELANG LETSATSI LE LETSATSI”
[Setšoantšo se leqepheng la 24]
Ke na le Grant Suiter le John Kurzen, kopanong ka 1940, ke bontša kamoo keramafono e ncha e sebetsang kateng
[Setšoantšo se leqepheng la 25]
Rōna ba neng ba le ’neteng ka 1944 kaofela re ne re le tšebeletsong ea nako e tletseng: David, Alice, Joel, Eva, Elwood le Frances
[Setšoantšo se leqepheng la 25]
Rōna bana ba ntseng ba phela ho tloha ka letsohong le letšehali: Alice, Eva, Joel, David le Frances